Historia polityczna

Adam Zamoyski – „Ostatni król Polski”

„Ostatni król Polski” autorstwa Adama Zamoyskiego to fascynująco i przystępnie napisana biografia, będąca wynikiem wieloletnich studiów źródłowych w bibliotekach i archiwach europejskich: polskich i zagranicznych.

Wywiady

„Nie mieliśmy nigdy takich tragedii jak Polacy. Jeżeli Czesi mieliby coś przejąć od Polaków, to byłaby to duma”

Dlaczego sympatia Polaków do Czechów nie jest odwzajemniona? Co dzieli, a co łączy oba narody?

Cezary Korycki

Andrzej Krajewski – „Rzeczpospolita kryzysowa. Dwadzieścia lat spaceru po linie” – recenzja i ocena

Druga Rzeczpospolita, spełniony sen pokoleń, niedościgniony wzór nowoczesności, kuźnia patriotyzmu jakiego potrzebujemy również dziś. Tylko aby czy na pewno? A może jednak wszystko to był znacznie bardziej kruche i skomplikowane?

Krzysztof Lasota

Zapomniana wojna celna. Ten konflikt z Niemcami Polska wygrała

W 1925 roku Niemcy wypowiedziały Polsce wojnę handlową. Oficjalnie jej przyczyną było odrzucenie przez Warszawę zgody na przyznanie Berlinowi zniżek celnych oraz preferencyjnych warunków importu węgla. W rzeczywistości stawka była dużo wyższa – Niemcy chcieli powalić polską gospodarkę, zdestabilizować dopiero co odrodzone państwo i wymusić na nim zmianę granic. Mimo silniejszej pozycji nie osiągnęli żadnego z tych celów. Przeciwnie – nieświadomie wzmocnili Polskę.

Brytyjski liberalny imperializm?

Kompania Wschodnioindyjska cieszyła się szerokimi uprawnieniami, które daleko wykraczały poza tradycyjny handel. I zarabiała miliony. Jednak nie wszyscy Brytyjczycy pochwalali działalność korporacji...

Caroline Elkins

Wielki Książę Konstanty: Pół człowiek, pół zwierzę dla pół-państwa

Od tego, od wykonania wyroku śmierci na Wielkim Księciu, miało się wszystko zacząć. To napędziłoby całą akcję, nie pozwoliło się jej zatrzymać w pół kroku. Dlaczego Konstanty przeżył tę listopadową noc?

Jan Maciejewski

Rokosz Lubomirskiego

Jan Jabłonowski cieszył się z awansu, a w Rzeczpospolitej wrzało. Zbliżała się ostateczna rozgrywka pomiędzy dworem a Jerzym Sebastianem Lubomirskim.

Jakub Jędrzejski

Cezary Korycki – „Protokół rozbieżności. Historia Polski bez histerii”

„Protokół rozbieżności. Historia Polski bez histerii” Cezarego Koryckiego to książka, która pozwala spojrzeć na historię Polski oczami innych narodów, a przez to odkryć ją na nowo.

Jeden z najbardziej drastycznych eksperymentów w historii. Kosztował życie ponad 2 miliony osób

W czasie, gdy uwaga świata skierowana była na Wietnam i rozgrywającą się tam wojnę, w sąsiedniej Kambodży rozgrywał się prawdziwy horror. W 1975 roku władzę w tym kraju objęło tajemnicze ugrupowanie Czerwonych Khmerów, które ogłosiło, że zamierza stworzyć „najczystsze i najbardziej sprawiedliwe społeczeństwo w historii”. Do realizacji tego celu sięgnęło po wyjątkowo brutalne środki.

Paweł Nowosad

Wielka Brytania ma plan na wypadek ataku nuklearnego: Letters of last resort

Od 1969 roku cztery brytyjskie okręty podwodne trwają na niekończącej się misji. Nigdy nie zawijają do portu w tym samym czasie. Na pokładzie każdego z nich znajdują się głowice nuklearne i sejf z odręcznie spisanymi, tajnymi poleceniami premiera.

Mateusz Balcerkiewicz

Jaki porządek zaprowadzili w Uzbekistanie Sowieci?

Walczyli z religią i obyczajami. Zmieniali język, alfabet, prawo i administrację. Wtrącali do więzień i zabijali. Jak kształtowała się polityka narodowościowa Związku Radzieckiego w Uzbekistanie? Czy ludność lokalna organizowała jakiś ruch oporu?

Tadeusz Stawujak

„Zainspirować naród: przemowy Edwarda Raczyńskiego na obczyźnie 1939–1989” – wstęp i oprac. K. Czechowska, K. Kania – recenzja i ocena

Przemowy Edwarda Raczyńskiego to znakomite i przejmujące źródło do zrozumienia polskiej emigracji. Raczyński jawi się tu jako mąż stanu, który na różne sposoby starał się rozbudzić ducha w polskim społeczeństwie.

Mateusz Piotrkiewicz

Multimedia

Idy marcowe: zamach na Juliusza Cezara Video

15 marca 44 r p.n.e., w idy marcowe, od kilkudziesięciu ciosów sztyletem zginął Juliusz Cezar. Jak doszło do jednego z najsłynniejszych zamachów w historii? Na kanale "Historia Civilis":https://www.youtube.com/channel/UCv_vLHiWVBh_FR9vbeuiY-A można znaleźć ciekawy materiał dotyczący tego wydarzenia. Polecamy!

Paweł Czechowski

Czech, bez którego nie byłoby Polski

To jedna z najciekawszych postaci średniowiecznej Europy. Wojciech – przyjaciel cesarza Ottona III, książę, biskup – świadomie wybrał drogę ascezy i męczeństwa. Kim tak naprawdę był? Życiowym nieudacznikiem, niepoprawnym marzycielem, a może wpływowym politykiem?

Jan Hlebowicz

Michał Siedziako – „Marian Jurczyk (1935–2014). Biografia polityczna szczecińskiej legendy Solidarności” – recenzja i ocena

Głośna biografia Mariana Jurczyka autorstwa Michała Siedziaki jest potrzebną, świetną warsztatowo książką, po którą powinni sięgnąć nie tylko czytelnicy zainteresowani najnowszą historią Polski. To pogłębione studium ukazuje człowieka zaangażowanego, ale również uwikłanego...

Michał Gadziński

Polskie ultimatum wobec Litwy

Stosunki polsko-litewskie w dwudziestoleciu międzywojennym były bardzo specyficzne. Choć dużo się o nich mówiło – oficjalnie nie istniały. W marcu 1938 r. doszło jednak do przełomu…

Michał Przeperski

Redakcyjne

Premiera audiobooka: Michał Gadziński – „Tudorowie. Od Henryka VIII do Elżbiety Wielkiej”

Gdy tron ściera się z ołtarzem, Anglia płonie. Nowy audiobook Michała Gadzińskiego odkrywa prawdę o Henryku VIII, Marii I i Elżbiecie I, demaskując historyczne przekłamania.

Michał Gadziński

Caroline Elkins – „Dziedzictwo przemocy. Historia imperium brytyjskiego”

Caroline Elkins w książce „Dziedzictwo przemocy. Historia imperium brytyjskiego” z chłodną precyzją prezentuje fakty, które przedstawiają nową wersję historii świata. Jest to nieznana opowieść o potędze, ambicji i krwawym rachunku, niespłaconym do dziś.

Pułkownik Leopold Lis-Kula – heros II RP

Pisano o nim pieśni, jego imieniem nazywano szkoły, ulice, place. Leopold Lis-Kula był jednym z największych bohaterów II RP i jednocześnie najmłodszym pułkownikiem Wojska Polskiego, wybitnym legionistą i żołnierzem Polskiej Organizacji Wojskowej.

Paweł Rzewuski

Beletrystyka

Siedzieli na dachach wagonów i byli dosłownie wszędzie, gdzie można się było uczepić

W drodze powrotnej zobaczyłam zgromadzenie ludzi pod domem. Okazało się, że cała rodzina razem z tym dzieckiem otruła się, żeby nie trafić w ręce Niemców, którzy tego dnia mieli zabierać Żydów z naszej ulicy.

Katarzyna Skopiec

Mariusz Samp – „Nakło 1109”

Mariusz Samp w książce „Nakło 1109” przedstawia czasy wojen Bolesława Krzywoustego z pogańskim Pomorzem, które było niezależne od polskich Piastów. Opisuje również boje z królem niemieckim Henrykiem V, który chciał napaść polskie ziemie.

Historia Grenlandii w pigułce: dzieje największej wyspy świata

Historia Grenlandii jest znacznie ciekawsza, niż pełny szkolnych stereotypów obraz bezkresnych lodowców i Inuitów żyjących w Igloo. W pradziejach wyspę przemierzały społeczności łowców, później kolonizowali ją wikingowie, a swoje wpływy zaznaczyli tam też Holendrzy, Brytyjczycy i Amerykanie.

Jakub Jagodziński

Jan Maciejewski – „Nic to! Dlaczego historia Polski musi się powtarzać?”

Jan Maciejewski w książce „Nic to! Dlaczego historia Polski musi się powtarzać?” stawia odważną tezę, że wraz z rozbiorami daliśmy się zwieść jako naród kłamstwu romantycznemu.

Simon Sebag Montefiore – „Romanowowie 1613–1918” – recenzja i ocena

Kolejne wydanie książki Montefiorego to zaproszenie do oddzielenia prawdy od fikcji. Brytyjski historyk i dziennikarz kreśli panoramiczną opowieść o trzech wiekach panowania dynastii Romanowów.

Marek Chrzanowski

Początek 1942 roku: Japończycy w natarciu

Po ataku na Pearl Harbor Japończycy szybko poszerzali swoje zdobycze na południowym Pacyfiku. Siły amerykańskie były w rozsypce…

Craig Symonds

Andrzej Krajewski – „Rzeczpospolita kryzysowa. Dwadzieścia lat spaceru po linie”

Andrzej Krajewski w książce „Rzeczpospolita kryzysowa. Dwadzieścia lat spaceru po linie” rozprawia się z mitem okresu stabilizacji i opowiada o dwudziestu latach zmagań II Rzeczypospolitej z wojną, spiskami, głodem i nie tylko.

Trump kontra Kim. Zderzenie osobowości?

Spotkanie Donalda Trumpa i Kim Dzong Una w czerwcu 2018 roku odbiło się szerokim echem na całym świecie. Poprzedziły go długie miesiące przepychanek politycznych. Obaj mieli coś do udowodnienia. Zderzenie silnych charakterów czy zręcznych trybunów ludowych o silnym zapleczu?

Jung H. Pak

Czy Engels wykreował wizerunek „Kapitału” Marksa?

Gdy Engels otrzymał od Marksa pierwszą wersję „Kapitału”, odesłał mu z ją z miażdżącymi komentarzami i licznymi zakreśleniami. Praca spotkała się z chłodnym przyjęciem, jednak Engels rozpoczął swoistą kampanię reklamową...

Krzysztof Iszkowski

Joanna – kobieta, która została papieżem?

Czy popularna w średniowieczu legenda o kobiecie rządzącej Kościołem jako papież Jan VIII ma w sobie ziarno prawdy?

Operacja „Żelazo”. Jak komuniści okradali Zachód

To jeden z największych przekrętów gospodarczych PRL. W latach 70. XX wieku współpracownicy wywiadu PRL przeniknęli do struktur przestępczych w państwach zachodnich i poprzez różnego rodzaju bójki i napady ograbiali je z pieniędzy i kosztowności. Skradzione w ten sposób środki miały zwiększyć rezerwy walutowe PRL i wzmocnić działalność wywiadu. W praktyce zostały rozkradzione ponownie – przez komunistycznych aparatczyków.

Wojna secesyjna: najkrwawszy konflikt w historii USA

Wojna secesyjna to jedno z najważniejszych wydarzeń w historii Stanów Zjednoczonych. Konflikt ten pochłonął więcej ofiar wśród Amerykanów niż obie wojny światowe łącznie. Wprowadzono wówczas obowiązkowy pobór do wojska, doszło też do znacznych przeobrażeń gospodarczych i politycznych.

Michał Danowski

Krzysztof Iszkowski – „Idol. Życie doczesne i pośmiertne Karola Marksa”

Krzysztof Iszkowski w książce „Idol. Życie doczesne i pośmiertne Karola Marksa” błyskotliwie i z lekkością łączy anegdoty z życia Marksa z analizą jego idei, pokazując, jak osobiste doświadczenia filozofa wpłynęły na jego teorię.

Craig Symonds – „Nimitz na wojnie”

Craig Symonds w książce „Nimitz na wojnie” wykorzystując kwaterę główną Chestera W. Nimitza jako punkt obserwacyjny, opisuje wszystkie główne kampanie na Pacyfiku, od Guadalcanalu do Okinawy.

CIA i Organizacja Gehlena

Amerykanie zdecydowali się wykorzystać wiedzę Reinharda Gehlena i innych oficerów SS, SD, Gestapo i Werhmachtu. Wszystko w celu rozpoznania sowieckich zamiarów w rozpoczynającej się właśnie zimnej wojnie. Nie wszyscy byli z tego powodu zachwyceni…

Danny Orbach

Nie tylko Trump. Oto jak wyglądały wcześniejsze wojny handlowe USA. „Jedna z najbardziej katastrofalnych ustaw w historii Kongresu”

Decyzja Donalda Trumpa o nałożeniu nowych ceł na produkty chińskie oraz groźba objęcia nimi importu z Meksyku i Kanady wywołały gwałtowną reakcję na świecie. Krytycznie zareagowała na nią też Amerykańska Izba Handlowa, a redakcja „The Wall Street Journal” nazwała ją „najgłupszą wojną handlową w historii”. Mimo sporego zamieszania wywołanego przez Trumpa nie on pierwszy sięga po cła, by zmusić inne kraje do działania zgodnie z interesem USA. Oto jak robili to jego poprzednicy.

„Stan wojenny i stany nadzwyczajne” – recenzja i ocena

Recenzowana praca skłania do zastanowienia się nad uniwersalnym charakterem mechanizmów funkcjonowania władzy i społeczeństwa w sytuacjach kryzysowych. Czy takie ujęcie jest w ogóle możliwe?

Nina Kucharczyk

„Granparents. Grand stories. Najbliższe historie z czasów II wojny światowej”. Konkurs dla uczniów, studentów i nauczycieli

W roku, w którym obchodzimy 80. rocznicę zakończenia II wojny światowej, Instytut Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność zaprasza do udziału w konkursie „Grandparents. Grand stories. Najbliższe historie z czasów II wojny światowej”. Konkurs skierowany jest do uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych, studentów oraz nauczycieli.

Margaret Thatcher w Gdańsku

Tę wizytę poprzedziły wielomiesięczne przygotowania. Wizyta premier Wielkiej Brytanii wzbudziła ogromne zainteresowanie społeczeństwa. I stała się solą w oku władz komunistycznych.

Łukasz Jasiński

20 lat budowania dialogu, pamięci i solidarności. Jubileusz Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność (ESPS)

Czy pamięć o przeszłości może stać się fundamentem wspólnej przyszłości? Czy dialog o trudnej historii pozwala budować solidarność w podzielonym świecie? Europejska Sieć Pamięć i Solidarność (ESPS) od 20 lat podejmuje to wyzwanie, tworząc przestrzeń dla rozmowy i wspólnego spojrzenia na historię Europy XX wieku – pełną konfliktów, tragedii, przemian, walk o wolność i prawa człowieka – oraz na wyzwania związane z upamiętnianiem tych wydarzeń w duchu międzynarodowej współpracy.

Eckart Frahm – „Asyria. Powstanie i upadek pierwszego imperium w historii świata” – recenzja i ocena

Praca Eckarta Frahma to przekrojowe spojrzenie na dzieje Asyrii. I trzeba od razu powiedzieć – otrzymaliśmy dzieło ważne i inspirujące.

Mateusz Okoński

Historyk gra w Kingdom Come: Deliverance 2 – recenzja i ocena

Wracamy do średniowiecznych Czech! Po siedmiu latach „średniowieczny symulator” doczekał się kontynuacji. Czy Kingdom Come: Deliverance 2 zachwyca równie mocno, jak pierwsza odsłona?

Danny Orbach – „Naziści po wojnie. Kariery ludzi Hitlera”

Danny Orbach w książce „Naziści po wojnie. Kariery ludzi Hitlera” dzięki niepublikowanym wcześniej źródłom, m.in. dokumentom Mosadu, obnaża skalę nazistowskich wpływów. Lektura publikacji nasuwa też wciąż aktualne pytanie: jakie są konsekwencje pobłażania zbrodniarzom?

Grzegorz Bobrek – „Wojna oczami wroga” – recenzja i ocena

Popularyzatorskie ujęcie tematu ukazujące wielkie zmagania, dziwne sojusze i zakulisowe rozgrywki. Czy sojusznicy III Rzeszy rzeczywiście ulegli zaczadzeniu ideologią? Jak kształtowały się relacje wewnątrz paktu? O tym w swojej najnowszej książce pisze Grzegorz Bobrek.

Daria Czarnecka

Newsy

Wyjątkowe znalezisko na Zamku Królewskim. Historycy odkryli dokument z 1627 roku

Pismo znajdowało się w archiwum Zamku Królewskiego, w słabo rozpoznanej kolekcji dr. Tomasza Niewodniczańskiego. Jest to instrukcja generalna z 1627 roku przygotowana dla Antonia Santa Croce, nuncjusza apostolskiego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Rzuca ona nowe światło na historię papieskiej dyplomacji i relacje Rzeczypospolitej ze Stolicą Apostolską.

Mat. pras. , Redakcja

Aszurbanipal – uczony, sadysta, myśliwy i król

Polował na dzikiego zwierza, przypisywał sobie sukcesy innych, a po sobie pozostawił kraj pogrążony w kryzysie. Aszurbanipal dbał o jedno z całą pewnością: o własną propagandę.

Eckart Frahm

Polka do śmierci udawała córkę cara Rosji. Nie mówiła po rosyjsku

Brutalna egzekucja całej rodziny przekreśliła szanse ostatnich Romanowów na odzyskanie władzy w Rosji. Byli jednak tacy, którzy twierdzili, że jedna z córek ostatniego cara przeżyła masakrę. Pewna Polka na tej plotce zbudowała swoją życiową karierę.

Mateusz Balcerkiewicz

Kanał Panamski – jak powstał jeden z najważniejszych szlaków wodnych na świecie?

Wielu okrzyknęło go cudem techniki i największym przedsięwzięciem inżynieryjnym XX wieku. Kanał Panamski to jeden z najważniejszych szlaków wodnych na świecie. Jego budowa okupiona została jednak tysiącami ofiar.

Multimedia

Starzy bolszewicy przyznają się do winy Fragmenty książek Wydawnictwa IPN

Półrocze, które nastąpiło po procesie Miedwiedia i Zaporożca, jest jednym z najmroczniejszych okresów czystki. Rozpoczyna się śmiercią kolejnego członka Politbiura w okolicznościach do dziś niewyjaśnionych.... Posłuchajcie.

Jakub Jagodziński

Wyzwolenie Auschwitz-Birkenau: koniec zagłady, początek pamięci

W 2005 r. Zgromadzenie Ogólne ONZ ustanowiło dzień 27 stycznia Międzynarodowym Dniem Pamięci o Ofiarach Holokaustu. Tego dnia 1945 r. żołnierze sowieccy wkroczyli do niemieckiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz-Birkenau.

Holokaust w edukacji: Lekcje, które kształtują wrażliwość i odpowiedzialność

27 stycznia, w rocznicę wyzwolenia niemieckiego nazistowskiego obozu Auschwitz-Birkenau, obchodzimy Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu. Ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 2005 roku, dzień ten przypomina nie tylko o tragicznych wydarzeniach sprzed ponad 80 lat, ale także wzywa do przeciwdziałania zapomnieniu i zaprzeczaniu jednemu z najciemniejszych rozdziałów historii. To moment refleksji nad ludzką naturą, mechanizmami zła i odpowiedzialnością za drugiego człowieka.

Stan wojenny w Polsce: jak zareagował świat?

Wprowadzenie stanu wojennego brutalnie przerwało okres tzw. karnawału Solidarności. Ograniczono wszelkie swobody obywatelskie, tysiące działaczy związanych z demokratyczną opozycją zostało wtrąconych do więzień i ośrodków internowania. Jak zareagował świat?

Jakub Jagodziński

Leon Czołgosz – zabójca amerykańskiego prezydenta

„Zabiłem prezydenta, ponieważ był wrogiem dobrych ludzi – dobrych ludzi pracujących. Nie żałuję swojej zbrodni”. Tak brzmiały ostatnie słowa Leona Czołgosza, który 6 września 1901 r. zastrzelił prezydenta Stanów Zjednoczonych.

Republika Łokocka – tak Rosjanie zdradzili Stalina i pokłonili się Hitlerowi

Władze ZSRR zabroniły o tym mówić, a i dziś rosyjscy historycy mają problem z interpretacją tych wydarzeń. Gdy w maju 1945 roku Józef Stalin świętował triumf w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej, ani słowem nie wspomniał o niewygodnym dlań fakcie – że część Rosjan w 1941 roku powitała wojska Wehrmachtu z otwartymi ramionami. Mało tego – utworzyli kolaboracyjne quasi państwo kierowane przez Narodowo-Socjalistyczną Partię Rosji, wznoszące na sztandary hasła nacjonalizmu i dążące do obalenia komunistów.

Powstanie dekabrystów, czyli kto jest carem?

Część stryczków pękła i jeden ze skazańców podczas upadku złamał nogę. To on ponoć krzyknął: „Biedna Rosja, nie umiemy nawet porządnie powiesić człowieka”. Powieszono ich drugi raz.

Simon Sebag Montefiore

Kampania społeczno-edukacyjna nt. wiedzy o Holokauście

Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu obchodzony jest 27 stycznia, w rocznicę wyzwolenia niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady Auschwitz-Birkenau. Ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 2005 r. dzień ten ma na celu uczczenie pamięci ofiar pochodzenia żydowskiego pomordowanych w czasie II wojny światowej, jak też osób innych narodowości, których losy przypieczętował nazizm.

Richard Overy – „Krew i zgliszcza. Wielka wojna imperiów 1931–1945. TOM 1” – recenzja i ocena

II wojna światowa była konsekwencją ekspansywnych działań prowadzonych przez wielkich graczy. Wybitny brytyjski historyk Richard Overy proponuje nowe ujęcie problemu – katastrofa rozpoczęła się w odległej Mandżurii…

Ewelina Piątkowska

Simon Sebag Montefiore – „Romanowowie 1613-1918”

Simon Sebag Montefiore w książce „Romanowowie 1613-1918” tworzy intymne portrety ponad dwudziestu carów i caryc – postaci fascynujących i charyzmatycznych, dziwnych i odrażających, często bliższych szaleństwa niż geniuszu.

Wywiady

Stefan Kisielewski: W końcu i tak wyjdę na swoje

Od tej rozmowy minęło już ponad 35 lat. Czy słowa Stefana Kisielewskiego są aktualne?

Stefan Kisielewski

Bronisław Pieracki: ONR, Ukraińcy i śmierć ministra

15 czerwca 1934 r. mniej więcej o wpół do czwartej popołudniu na warszawskiej ulicy Foksal padły trzy strzały. Dwa dosięgły celu. Na ziemię upadł minister spraw wewnętrznych Bronisław Pieracki. Kto stał za jego śmiercią?

Michał Przeperski