Pamięć zbiorowa i polityka historyczna

Polityka historyczna Antoni Dudek: polska polityka historyczna potrzebuje koordynacji i umiaru

Mam nadzieję, że Andrzej Duda wykaże się na polu polityki historycznej większą aktywnością niż jego poprzednicy i stworzy w Kancelarii Prezydenta specjalny pion zajmujący się tą sprawą – mówi portalowi Histmag.org prof. dr hab. Antoni Dudek, historyk i politolog.

Polityka historyczna Więcej pluralizmu, czyli dzisiejsza Polska nie musi być legitymizowana PRL-em

Karol Marks pisał, że „tradycja wszystkich zmarłych pokoleń ciąży jak zmora na umysłach żyjących”. Jak rozumiał te słowa? Zwracał uwagę, że w chwilach historycznych przesileń osoby pragnące zmienić bieg historii uciekają do historycznych kostiumów. Starają się odegrać wydarzenia znane z podręczników historii w nowych okolicznościach.

Bartosz Machalica

Polityka historyczna Andrzej Leder: każdy podmiot polityczny powinien mieć swoją politykę historyczną

Mogła by istnieć polityka historyczna, która zamiast historii dworsko-inteligenckiej opowiadałaby wielką historię emancypacji polskich chłopów – stwierdza w specjalnej wypowiedzi dla Histmag.org prof. Andrzej Leder, filozof i psychoterapeuta, autor głośnej książki _Prześniona rewolucja_.

Polityka historyczna Nowy poziom polityki historycznej

Zamiast zajmować się interpretacjami historycznymi, których nie da się wspólnie uzgodnić ponad politycznymi i ideologicznymi podziałami, można w dyskusji o polityce historycznej podjąć nowy wątek prawnoautorskiej dostępności historycznych zasobów źródłowych, naukowych i edukacyjnych.

Marcin Wilkowski

Komu odbierać emerytury?

Czy rozliczenia z komunizmem są słuszne? I jak spojrzeć w oczy emerytowi, który traci środki na życie?

Polityka historyczna Bronisław Wildstein: musimy dokonać wyboru naszej tradycji!

Polska polityka historyczna powinna być oficjalnie zadeklarowana. Każde państwo to robi i w rzeczywistości w Polsce również prowadzimy politykę historyczną, ale niejako mistyfikującą ją opowieścią, że jej nie prowadzimy – mówi w specjalnej wypowiedzi dla Histmag.org pisarz, dziennikarz i publicysta Bronisław Wildstein.

Polityka historyczna Polityka historyczna czy szafa z kostiumami?

Z terminami, którymi ludzie posługują się w debacie często jest tak, że pozostają one niezdefiniowane – im bardziej tym lepiej, bo można na nich dokonać więcej nadużyć. Nie inaczej jest w przypadku „polityki historycznej”.

Polityka historyczna Ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski: mówmy o sprawach, które są zamiatane pod dywan

Nie można dzielić polskich ofiar na „lepsze” i „gorsze” – mówi w specjalnej wypowiedzi dla Histmag.org ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski. Duchowny i działacz na rzecz upamiętnienia ludobójstwa na Kresach wziął udział w organizowanej przez nasz portal dyskusji na temat polskiej polityki historycznej.

Wywiady

Polityka historyczna Recovering Forgotten History, czyli jak odfałszowywać polską historię za granicą

Problem zakłamywania polskiej historii przez zagranicznych dziennikarzy nieustannie powraca do debaty publicznej, a walka z nim wydaje się bezsilna. Czy jest sposób na efektywne i trwałe rozwiązanie tego problemu? Rozmawiamy o tym z sędzią Jerzym Stępniem, zajmującym się współpracą z autorami anglosaskich podręczników.

Agnieszka Woch

Polityka historyczna Więcej polityki historycznej!

Im więcej otwartej polityki historycznej, tym lepiej dla państwa demokratycznego. Takie stwierdzenie byłoby w latach 90. bardzo kontrowersyjne. Dziś wydaje się niepodważalne.

Mateusz Matyszkowicz

Polityka historyczna Polityka pamięci, polityka historyczna nowego prezydenta? Głos w dyskusji

Od czasu wybrania pana Andrzeja Dudy na urząd prezydenta, jednym z często zadawanych pytań jest to jak będzie wyglądała jego „polityka historyczna”. Wiele głosów z jego obozu politycznego wskazuje na to, że może być ona niestety nieudana i powielić wiele błędów, z którymi mierzymy się od samych początków III RP. Błędne założenie brzmi moim zdaniem już w samym wyrażeniu „polityka historyczna”.

Mateusz Kuryła

Weterani I wojny światowej doczekali się upamiętnienia przy Pensylwania Avenue

Pensylwania Avenue to jedna z najważniejszych ulic Waszyngtonu, łącząca Biały Dom i Kapitol. To przy tej ulicy w Pershing Park stanie pomnik upamiętniający weteranów I wojny światowej, trzeciego najkrwawszego konfliktu zbrojnego w historii Stanów Zjednoczonych.

Krzysztof Bobryk

Tomasz Leszkowicz , Mat. pras.

Bronisław Komorowski i Claus von Stauffenberg – kontrowersyjna wizyta ustępującego Prezydenta RP

W ostatnią środę Bronisław Komorowski odbył jednodniową wizytę w Niemczech, w trakcie której wziął udział m.in. w uroczystości organizowanej przez Fundację Adenauera, w trakcie której oddano hołd uczestnikom spisku z 20 lipca 1944 r. Uhonorowanie Clausa von Stauffenberga wzbudziło liczne kontrowersje.

Czym jest polityka historyczna i do czego służy?

„Polityka historyczna” to pojęcie, które często pojawia się w mediach i dyskusjach internetowych. Jedni mówią o niej z nabożną czcią, inni z obrzydzeniem. Warto zacząć o niej rozmawiać chłodno i systematycznie.

Ile historii w historii?

Machiavelli pisał we wstępie „Księcia”, że prości ludzie mają lepszą perspektywę do oceniania polityki władców. Skorzystam z tej wykładni i pozwolę sobie zaprezentować nowemu Panu Prezydentowi kilka pomysłów na politykę historyczną.

Panie Prezydencie, co z tą historią?

Już za miesiąc Andrzej Duda złoży uroczystą przysięgę, stając się szóstym prezydentem III RP. W czasie kampanii zapowiadał, że jego pałac będzie otwarty, czas więc skorzystać z zaproszenia i zapytać, jak będzie i jak mogłaby wyglądać polityka historyczna kreowana przez nową głowę państwa.

„Polskie obozy śmierci”. Internauci mają dosyć fałszowania historii

Na ulicach polskich i zagranicznych miast zawisną billboardy i plakaty, a rodzimi politycy będą się gęsto tłumaczyć – 1 września szykuje się kulminacja wielkiej kampanii polskich internautów, którzy nie godzą się na padające często w zagranicznych mediach określenie: „polish death camps”. Rozmawiamy z organizatorami całej akcji, o komentarz poprosiliśmy też administrację portalu Wykop.pl, gdzie rozpoczęła się mobilizacja internautów. Na nasze pytania odpowiadają też historycy z Muzeum II Wojny Światowej.

Piotr Olejarczyk

Sejm świętowania warty?

Decyzją niższej izby parlamentu z 12 czerwca 2015 roku każdy 1 lipca świętowany będzie jako Dzień Sejmu. Jak argumentował marszałek Radosław Sikorski to ważne święto w kontekście małej popularności idei parlamentarnych w polskim społeczeństwie. Pytanie jednak, czy nie jest to mnożenie bytów i czy data faktycznie jest fortunna?

Użytkownicy Wykop.pl walczą z „polish death camps”

Grafiki wiralowe, plakaty, billboardy – to pomysł użytkowników serwisu społecznościowego Wykop.pl na akcję przypominającą, że nie istniało coś takiego jak „polskie obozy koncentracyjne”, a winę za zbrodnie II wojny światowej ponoszą Niemcy.

Wywiady

Pokazać historię... okładką zeszytu

Szkoła to podstawowe miejsce przekazywania młodym ludziom wiedzy o historii. Czy proces ten da się wspomóc poprzez... oryginalny zeszyt szkolny? Zapytaliśmy o to Łukasza Olszewskiego, pomysłodawcę inicjatywy „Prosta Lekcja”.

7 podziękowań „wyzwolicielom” Polski

Słowo „wyzwoliciele”, umieszczone pod pomnikami wdzięczności żołnierzom radzieckim, ma dziś zupełnie inny wydźwięk niż w chwili powstania. Czy możemy być za coś wdzięczni Armii Czerwonej?

Kacper Nowak

Z historii niejednego pomnika. Sowieckie monumenty we współczesnej Polsce

Mija 70 lat od zajęcia Polski przez sowietów i 26 lat po uwolnieniu się spod ich jarzma. Wypada zadać sobie pytanie: ile jeszcze pokoleń musi przeminąć, zanim pomniki sławiące okupanta znikną z naszej ziemi?

Kacper Nowak

70. rocznica zakończenia wojny na Westerplatte

Na Westerplatte świętowano 70. rocznicę zakończenia wojny. Bronisław Komorowski mówił o dawnych i obecnych konfliktach w Europie.

Piotr Olejarczyk

O przyszłych podręcznikach historii

W najlepsze trwa szósta kampanie prezydencka w wolnej Polsce. Warto się zastanowić, co z całych dziejów III RP pozostanie w historii na dłużej. I czy na pewno nie będzie w niej Smoleńska, jak uważają niektórzy?

Dlaczego dyrektor FBI James Comey miał rację. I dlaczego bardzo się mylił

„Dobrzy ludzie pomogli zamordować miliony” – powiedział dyrektor FBI James Comey w swym głośnym wystąpieniu. Szkoda, że ważne przesłanie jego przemówienia zostało przyćmione przez niemożliwe do zaakceptowania słowa o „mordercach i ich wspólnikach” z Niemiec, Polski i Węgier.

Roman Sidorski

Przepraszam dyrektora FBI

Słowa Jamesa B. Comeya o współodpowiedzialności Polaków za Holocaust wywołały w Polsce oburzenie. Szczerze mówiąc: nie bardzo rozumiem, dlaczego...

O podobieństwie albo pomnik smoleński rodem z III Rzeszy

Hanna Gronkiewicz-Waltz zaszokowała wczoraj swoją wypowiedzią dotyczącą pomnika smoleńskiego. Tok rozumowania prezydent Warszawy był, delikatnie mówiąc, niezwykły.

Przekaż Twój 1% Fundacji Ośrodka KARTA

KARTA od 34 lat zajmuje się dokumentowaniem i upowszechnianiem najnowszej historii Polski i Europy Środkowo-Wschodniej, zachowując przy tym całkowitą niezależność, zarówno w stanie wojennym (w warunkach konspiracji), jak i w III RP. Jest – mimo braku stałego budżetu czy jakiegokolwiek kapitału – jedną z najtrwalszych polskich organizacji pozarządowych.

Ameryka Łacińska: rozliczenie z historią

Chociaż junty wojskowe w Ameryce Łacińskiej upadły już ponad ćwierć wieku temu, proces dochodzenia do sprawiedliwości trwa aż do dzisiaj. Ostatnio rozliczenia z historią dokonała Brazylia.

Tomasz Skowronek

W hołdzie Żelaznemu Kanclerzowi, czyli Bismarck w każdym niemieckim mieście Galeria

1 kwietnia 1815 roku to dzień urodzin Ottona von Bismarcka, premiera Prus i kanclerza Rzeszy, uważanego za architekta zjednoczenia Niemiec. Już od 1868 roku niemieckie miasta zalała prawdziwa fala monumentów w hołdzie Bismarckowi, przyjmujących najróżniejsze formy (m.in. średniowiecznej wieży) i będących narzędziem nacjonalizmu.

Monika Juzepczuk

Muzeum Historii Polski powstanie na warszawskiej Cytadeli

Premier Ewa Kopacz ogłosiła, że Muzeum Historii Polski zostanie otwarte w stulecie Niepodległości na warszawskiej Cytadeli. Czy realizacja jednego z najważniejszych projektów historycznych w naszym kraju wejdzie na dobrą drogę?

Dlaczego jestem (mimo wszystko) miłośnikiem Europy?

Jestem Europejczykiem. Choć aktualnie nie brzmi to najlepiej, uważam, że słowa te są powodem do dumy.

Wywiady

Dawid Hallmann - Tradycja to owoc życia

Z Dawidem Hallmannem, twórcą Towarzystwa Michała Archanioła, podróżnikiem i muzykiem, rozmawiamy o Inflantach, tradycji i Herbercie

Zwalczmy historyczny Warszawocentryzm

Doświadczenia historyczne Warszawy zdominowały polską pamięć o II wojnie światowej. Taka postawa dotyczy nie tylko mieszkańców stolicy, ale również osób pochodzących z innych regionów Polski.

Dlaczego (nie) chcę filmu o Pileckim?

– Warto wywrzeć presję choćby na PISF, by dotował również filmy zgodne z naszą polityką historyczną – pisze w felietonie dla Rzeczpospolitej Michał Szułdrzyński. Szczerze mówiąc wolę filmy dobre niż wyrastające z naszych oczekiwań i wyobrażeń.

Mat. pras. , Tomasz Leszkowicz

„Truth gets blurry over time” – przypomnienie o polskich ofiarach Auschwitz

Jak przypomnieć za granicą o polskich ofiarach drugiej wojny światowej? Prezentujemy inicjatywę, której celem jest dotarcie z prawdą o wydarzeniach sprzed ponad 70 lat do mieszkańców Zachodu.

„Amor patriae nostra lex” – uroczysty koncert z okazji Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych w Krakowie

Pieśń patriotyczna, nagrody dla strażników pamięci, oddanie szacunku poległym, zmarłym i żyjącym Żołnierzom Wyklętym – w Krakowie rozpoczął się Festiwal Wolnej i Niezawisłej, będący elementem tegorocznych obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych.

Justyna Skalska

Mur powrócił

Jest 8 listopada. Berlin. Wybiła 19.00. Tłum na Unter den Linden z minuty na minutę staje się coraz bardziej gęsty. Napiera do przodu w stronę Bramy Brandenburskiej. Przejścia jednak brak. Ludzi przybywa. Rośnie zniecierpliwienie. Słychać głosy niezadowolenia. Wtem rozlega się krzyk: „Die Mauer muss weg!” (niem. Mur musi upaść!). Jest 8 listopada w Berlinie. 2014 roku.

Szymon Zdziebłowski

Kto się boi Rzeczypospolitej Polskiej?

Jest taki kraj na Wschodzie, przed którym drżą mocarstwa. Który z gracją baletmistrza manipuluje opiniami możnych tego świata. Który spędza sen z oczu decydentów. I wcale nie chodzi tu o Rosję.

„Ida”, czyli jak prawica krzyczy na konserwatywny film

Czy to prawda, że gdy lewica zaczęła zajmować się kulturą, to prawica całkowicie ją zignorowała? Chyba tak. Z tego powodu dzisiaj krzyczy na wszystko, czego nie rozumie, co wychodzi poza zero-jedynkowe patrzenie na rzeczywistość. Dla mnie – człowieka polskiej prawicy – jest to szczególnie bolesne. Etykietuje bowiem całe moje środowisko jako ludzi nie rozumiejących pewnych kwestii i patrzących na nie powierzchownie.

Wszystkie problemy z „Idą”

Pierwszy raz w historii polski film fabularny sięgnął po Oskara. Zwycięstwo „Idy” w kategorii filmów nieangielskojęzycznych jest jednocześnie powodem do radości jak i wyzwaniem dla naszego spojrzenia na kulturę i historię.

Po raz czwarty Żołnierzom Wyklętym...

Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie oraz Stowarzyszenie PASSIONART zapraszają na koncert galowy w Hołdzie Żołnierzom Wyklętym w dniu 28 lutego br. o godz. 19.00, inaugurujący Festiwal „Wolnej i Niezawisłej”. Koncert w Audytorium Maximum UJ rozpocznie Krakowskie Obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych.

Pomnikomania. Odcinek: Churchill

Środowisko „Polityki” rzuciło pomysł wystawienie pomnika Winstonowi Churchillowi. Czy jest on zasadny czy też nie? Jest to w istocie nie tyle pytanie o Churchilla, ile o nas samych.

Przemysław Piotr Damski

Dzień Zwycięstwa w Moskwie czy na Westerplatte?

Po bitwie na słowa dotyczące wyzwolenia Auschwitz przyszedł czas na nową potyczkę między polskim ministrem spraw zagranicznych Grzegorzem Schetyną a Rosją. Kontrowersje wzbudził pomysł zorganizowania obchodów 70. rocznicy zakończenia II wojny światowej na Westerplatte.

Rosja: Duma protestuje przeciwko aneksji NRD przez RFN

Wydarzenia na Ukrainie sprzyjają używaniu historycznych argumentów. Do jednego z dziwniejszych należy propozycja potępienia przez Dumę aneksji NRD. Pomysł skrytykował Michaił Gorbaczow.

Grzegorz Nogal

Wilhelm Gustloff: Katastrofa, jakiej nie widział świat

Niektórzy mówią, że była to największa katastrofa morska w historii. Liczba ofiar jest tak duża, że blednie przy niej zatonięcie „Titanica”. O losie „Wilhelma Gustloffa”, niemieckiego statku zatopionego w styczniu 1945 roku opowiadają szwedzki pisarz, a także polski naukowiec i nurek, który w latach siedemdziesiątych eksplorował wrak dawnego wycieczkowca…

Piotr Olejarczyk

Postawmy pomnik brytyjskiemu buldogowi!

Uhonorujmy w Warszawie Winstona Churchilla. Jego zasługi dla Polski są większe niż tak często wypominane mu winy i zaniechania.

Adam Krzemiński

Jak Kraków nie wyleciał w powietrze – o rocznicy bitwy o Kraków

W cieniu rocznicy wyzwolenia obozu Auschwitz i związanych z nią uroczystości pozostaje inne wydarzenie małopolskiego regionu: w czasach PRL-u szumnie było upamiętniane jako „ocalenie” miasta przed zniszczeniem i „wyzwolenie” go spod niemieckiej okupacji; dziś – skądinąd słusznie – ulega demitologizacji, ale jednocześnie popada w zapomnienie.

Justyna Skalska

Artykuły

Global history: co czytać?

Global history to stosunkowo młody, ale prężnie rozwijający się nurt historiograficzny. Co należy przeczytać, by rozpocząć swoją przygodę z tą gałęzią historiografii?

Maciej Hacaga

Protest przeciwko niszczeniu Pomnika Historii w Kórniku-Bninie

Uznanemu za Pomnik Historii zespołowi zabytków w Kórniku-Bninie zagrażają nowe plany władz samorządowych dotyczące budowy drogi na jego terenie. Pomysł spotkał się z protestem ze strony przedstawicieli kompleksu i interwencją starosty powiatu poznańskiego Jana Grabkowskiego.

Agnieszka Woch

Historyczne rocznice 2015 roku – o czym będziemy dyskutować?

To, że Polacy będą uroczyście obchodzić Święto Narodowe Trzeciego Maja oraz Święto Niepodległości, organizować rekonstrukcje bitwy pod Grunwaldem i pod Warszawą, a dodatkowo pokłócą się o powstanie warszawskie i stan wojenny, łatwo jest przewidzieć. Jakie tematy historyczne, powiązane z tzw. „okrągłymi rocznicami”, będą wiodące w roku 2015?

Artykuły

Masakra nankińska: ludobójstwo, wina i pamięć Uwaga – drastyczne fotografie!

13 grudnia 1937 roku w Nankinie, wówczas faktycznej stolicy Chin, Japończycy urządzili trwającą sześć tygodni rzeź ludności cywilnej i jeńców wojennych. Masakra nankińska pochłonęła wedle ocen około 300 tys. osób: mężczyzn, kobiet i dzieci.

Wojciech Tomaszewski

„Doktor Łokietek, Tata Tasiemka” albo promocja komunizmu AD 2014

Jakiś czas temu, lustrując witryny księgarń na Krakowskim Przedmieściu, doznałem prawdziwego szoku. Na jednej z nich zobaczyłem doskonale znaną mi książkę „Doktor Łokietek i Tata Tasiemka. Dzieje gangu”. Czy to możliwe, że w roku 2014 ktoś wznawia – i to zupełnie bez komentarza – tego rodzaju książki? Niestety, okazuje się że tak.

Dekomunizacja po polsku

16 listopada 1989 r. w Warszawie rozebrano pomnik Feliksa Dzierżyńskiego, co stało się jednym z symboli końca komunizmu w Polsce, a także początkiem dekomunizacji przestrzeni publicznej. Czy po latach proces ten można uznać za zakończony?

Jak wyglądałyby marsze niepodległości w II RP?

Wielu uczestników Marszu Niepodległości darzy sentymentem II Rzeczpospolitą, będącą dla nich czystym ideałem. Można zapytać, czy tak samo mówiliby, gdyby naprawdę znaleźli się w międzywojniu.

Stowarzyszenie MEMORIAŁ zagrożone!

Ośrodek KARTA wystosował – podpisany przez 31 organizacji pozarządowych – apel do władz rosyjskich w sprawie rosyjskiego „Memoriału” – traktowany jako list otwarty. Obrona „Memoriału” powinna być dla Polski sprawą najwyższej wagi. Przywołujemy tekst apelu:

Redakcja

Zapraszamy na czwartą konferencję z cyklu „Genealogie Pamięci w Europie Środkowej i Wschodniej”! (informacja reklamowa)

Konferencja: „Genealogie Pamięci w Europie Środkowej i Wschodniej: Doświadczenia i pamięć transformacji. Lata 1989-91 w perspektywie historii mówionej” odbędzie się w dniach 6-8 listopada 2014 roku w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego.

Krakowski IPN o polityce historycznej i drugiej wojnie światowej

Węzłowe problemy przeszłości, ale i istotne sprawy teraźniejszości – tak można w skrócie określić ostatnie inicjatywy, podjęte przez krakowskich historyków z IPN.

Justyna Skalska

„Polityka historyczna: oręż, który wypada nam z ręki” spotkanie z cyklu „Krakowska Loża Historii Współczesnej” – Kraków, 15 października 2014 r.

Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie zaprasza na spotkanie inaugurujące nowy sezon rozmów Romana Graczyka w „Krakowskiej Loży Historii Współczesnej”. Dyskusja na temat polityki historycznej będzie się toczyć wokół książki „Janusz Kurtyka. Rzeczypospolitej historyk i urzędnik”. Gośćmi spotkania będą dr Joanna Lubecka, dr Wojciech Frazik oraz dr Maciej Korkuć.