Pamięć zbiorowa i polityka historyczna

Atatürcja

Turcy to naród zupełnie inny, niż większość Europejczyków. Pokazuje to chociażby ich stosunek do swoich przywódców. Kult, jakim otoczona jest postać Mustafa Kemala Paszy – Atatürka, jest czymś nie do wyobrażenia w Polsce.

Jarosław Kowalczyk

W Gdańsku szukają grobów „Inki” i „Zagończyka”

Gdański Cmentarz Garnizonowy – trwają tu prace, których celem jest odnalezienie grobów ofiar stalinowskiego terroru. Prowadzący badania mają nadzieję odnaleźć miejsca spoczynku m.in. Danuty Siedzikówny ps. Inka i Feliksa Selmanowicza ps. Zagończyk. Wczoraj odkryto tam szkielety pięciu osób.

List protestacyjny przeciw Pomnikowi Czterech Śpiących

Opublikowany w dzisiejszej „Rzeczpospolitej” list otwarty artystów przeciwko powrotowi Pomnika Czterech Śpiących na plac przed cerkwią pokazuje, że protestuje przeciw temu nie tylko „Gazeta Polska”.

„Wybuch” w Gdańsku, czyli II wojna światowa według Wajdy

Jak upamiętnić 75-lecie rozpoczęcia drugiej wojny światowej? Gdańsk postawił na... „Wybuch”, czyli multimedialny spektakl, nakręcony według pomysłu Andrzeja Wajdy. Co zobaczyli widzowie na 80-metrowym ekranie?

Niepokojący bój o Polską historię

Przedwczorajsze wydanie Wiadomości pokazało, że budowanie skutecznej polityki historycznej nie jest tym, co telewizji polskiej wychodzi najlepiej.

Muzeum Solidarności otwarte. Kto jest „na tak”, kto „na nie”?

Tysiące osób odwiedziło dzisiaj otwarte po raz pierwszy dla szerszej publiczności Europejskie Centrum Solidarności w Gdańsku. Wśród nich był i Lech Wałęsa. Muzeum wzbudza wiele pozytywnych komentarzy, ale są i głosy krytyki.

Rajd Katyński: 8 tysięcy kilometrów historii

Pamięć historyczna kształtuje świadomość narodu, dlatego też należy przypominać o ważnych wydarzeniach historycznych – taka idea przyświeca uczestnikom Rajdu Katyńskiego. Grupa motocyklistów co roku wsiada na swoje maszyny, by upamiętnić szczególne wydarzenia z dziejów Polski.

Antoni Olbrychski

Krym: Tatarzy nie mogą uczcić ofiar stalinizmu i nazizmu

23 sierpnia w Symferopolu na Krymie miejscowi Tatarzy co roku zbierają się, by uczcić Europejski Dzień Pamięci Ofiar Stalinizmu i Nazizmu. W tym roku nowe rosyjskie władze zakazały organizacji mityngu. Uzasadnienie jest absurdalne.

„Z ducha Romualda Traugutta…”. O piłsudczykowskiej polityce pamięci

W sierpniu 1921 roku piłsudczycy podjęli próbę „zawłaszczenia” tradycji powstania styczniowego. I Kompania Kadrowa i Józef Piłsudski zostali ukazani jako wykonawcy „testamentu” straconego przez Rosjan Romualda Traugutta. Zasługi w walce o niepodległość miały legitymizować rządy w odrodzonej Polsce.

Krzysztof Kloc

70. rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego: Godzina W na Powązkach

Przed pomnikiem Gloria Victis na Wojskowych Powązkach najwyższe władze państwowe, weterani wojenni i mieszkańcy Warszawy uczcili minutą ciszy początek Powstania Warszawskiego.

Agnieszka Woch

70. rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego: 31 lipca na placu Krasińskich...

W przeddzień 70. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego na placu Krasińskich pod Pomnikiem Powstania Warszawskiego warszawiacy uczcili pamięć jego uczestników uroczystym Apelem Poległych i polową Mszą Świętą. Obchody tego dnia zakończyły się koncertem „Śpiew murów”.

Agnieszka Woch

Kup Pan powstanie!

Pod płaszczykiem hołdu i popularyzacji historii, największy polski projekt polityki pamięci powoli zamienia się w tandetę „made in China”. Tragedia powstania warszawskiego dusi się pod klockami, kubeczkami, plastikowymi hełmami i zbroczonymi krwią koszulkami, a ofiary zaczyna się przeliczać na złotówki. A to wszystko w obliczu kłamstwa, że to w trosce o historyczną wiedzę.

Wywiady

Piotr Zychowicz: podczas wojny rząd lekkomyślnie szafował polską krwią!

Czy powstanie warszawskie było „obłędem”, a Polska stała się ofiarą naiwności rządu emigracyjnego w Londynie? Rozmawiamy z Piotrem Zychowiczem, autorem głośnej książki „Obłęd '44”.

Michał Przeperski

Wydarzenia

Przegląd imprez historycznych: 70. rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego

Zbliża się 70. rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego, zrywu niepodległościowego Polaków przeciwko niemieckiemu okupantowi. Na tegoroczną okrągłą rocznicę przedstawiamy krótki przegląd uroczystości związanych z upamiętnieniem tego wydarzenia.

Wiktoria Jędrzejewska

Ciekawostki i rocznice

„Powstanki” – określenie obraźliwe czy doceniające?

Feministki proponują, aby uczestniczki Powstania Warszawskiego nazywać „powstankami”. Pomysł ten pojawił się w książce _Płeć powstania warszawskiego_ Weroniki Grzebalskiej. Nie wszyscy zgadzają się jednak na wprowadzenie tego określenia.

Agnieszka Woch

Michał Przeperski, Mat. pras.

Enemy Front podczas godziny „W”

W 70. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego CI Games przygotowała coś specjalnego dla graczy gry Enemy Front.

Akcja „Opaska Powstańca” na rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego w Krakowie

W Internecie ruszyła właśnie akcja „Opaska Powstańca”, wpisująca się w obchody 70. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego. Organizatorem całego przedsięwzięcia jest pochodzący z podkrakowskich Krzeszowic podróżnik i autor bloga Kurs na Wschód Bartosz Wojdon.

Justyna Skalska

Prokuratura przerwała prace ekshumacyjne IPN na Cmentarzu Służewieckim – komentarz

Przerwanie prac ekshumacyjnych, prowadzonych przez IPN na Cmentarzu Służewieckim, ściągnęło na głowę prokuratury gromy. Czy na pewno słusznie?

Łukasz Protas

Mat. pras. , Michał Przeperski

Twórz archiwa społeczne z Ośrodkiem KARTA!

Przedstawiciele organizacji pozarządowych, pasjonaci różnej profesji - Ośrodek KARTA zaprasza wszystkich do udziału w bezpłatnym szkoleniu z zakresu prowadzenia archiwum społecznego. Twórz archiwa społeczne z Ośrodkiem KARTA!

S. Rosenbaum, D. Węgrzyn – „Wywózka. Deportacja mieszkańców Górnego Śląska do obozów pracy przymusowej w Związku Sowieckim” – recenzja i ocena

Powojenna historia Górnego Śląska i represje tamtejszej ludności nie funkcjonują w powszechnej pamięci. O tych, którzy w 1945 roku zostali wywiezienia do pracy przymusowej w Związku Sowieckim, niewiele się mówi. Jeśli w dyskursie publicznym pojawia się ta kwestia, pełno w niej uproszczeń. Deformacji tego problemu sprzeciwił się Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach i podjął szeroko zakrojone działania popularyzatorskie.

Daria Czarnecka

Rzecz o tym, jak Krzyżacy zbudowali Warszawę

Głoszenie tez, że Warszawę założyli rycerze zakonu krzyżackiego, wydaje się w Polsce albo tanią prowokacją albo objawem choroby psychicznej. No bo jak prawomyślny Polak może głosić, że jego stolicę założyli ludzie, którzy są równie mocno znienawidzeni jak żołnierze Wehrmachtu i oficerowie SS?! A jednak teza ta ma więcej wspólnego z prawdą, niż bogoojczyźnianie wołanie _Warschau ist Polnisch_!

Marcin Sałański

Gavrilo Princip: bohater czy terrorysta?

Tuż przed setną rocznicą zamachu na arcyksięcia Franciszka Ferdynanda we Wschodnim Sarajewie odsłonięto pomnik Gavrilo Principa, serbskiego radykała pochodzącego z Bośni. Przez wielu uważany za terrorystę, który wywołał konflikt w Europie, wśród bośniackich Serbów wciąż cieszy się estymą wybawiciela spod habsburskiej okupacji.

Karolina Dudzic

Wybuch I wojny światowej: prawdy, półprawdy i mity

W ostatnim czasie można dostrzec „kłopotliwe” zainteresowanie polskich mediów, publicystów i historyków Wielką Wojną 1914-1918. „Kłopotliwe”, bo choć w jej wyniku po 123 latach zaborów Polska odzyskała niepodległość, to owo wielkie militarne starcie nie budziło dotychczas większego zainteresowania. Dziennikarze i profesjonalni badacze, którzy z doskoku, bo przecież setna rocznica, znaleźli się na morzu historiografii pierwszowojennej, wpadali na ogół na mieliznę.

Przemysław Piotr Damski

Amerykańska pomoc... dla rozliczeń Brazylii z przeszłością

Brazylia, kraj, w którym rozgrywa się święto piłki nożnej, ma mroczną przeszłość. Wiele wiedzą o niej Amerykanie, którzy zdecydowali się podzielić swoimi wcześniej niepublikowanymi dokumentami. Odtajnione akta dotyczą zbrodni popełnionych w czasie dyktatury junty i mają pomóc Brazylii w skonfrontowaniu się ze swoją historią.

Julia Zeyer

Zbigniew Mikołejko – „We władzy wisielca. Z dziejów wyobraźni Zachodu” – recenzja i ocena

Czymże jest szubienica dla filozofa? – pytał Aleksander Dumas. Wisielec nie jest jedynie złoczyńcą ponoszącym słuszną karę lub kimś, kto nie mógł udźwignąć piętrzących się trudności. Książka Zbigniewa Mikołejko _We władzy wisielca_ stanowi udaną próbę wydobycia znaczeń, jakie kultura europejska wiązała z tak niezwykłym i wymownym elementem swojego _imaginarium_.

Maria Walczak

Jerzy Kochanowski – „O jaką wojnę walczyliśmy? Teksty z lat 1984–2013” – recenzja i ocena

Trudno byłoby znaleźć osobę choć pobieżnie zainteresowaną historią, która powiedziałaby, że tematyka drugiej wojny światowej jest w Polsce zaniedbana, zwłaszcza jeśli chodzi o rynek książki. Przy bliższym przyjrzeniu może się okazać, że sytuacja nie jest aż tak oczywista.

Mat. pras. , Piotr Olejarczyk

Polscy urzędnicy dementują „odszkodowania za Holokaust”

Wielkie nieporozumienie – tak komentują polscy urzędnicy rewelacje niektórych mediów na temat rzekomych świadczeń, które Polska miałaby wypłacić obywatelom Izraela za Holokaust. Zadaliśmy więc proste pytanie: O co tak naprawdę tutaj chodzi?

Mat. pras. , Paweł Rzewuski

Polskie odszkodowania za Holokaust. Prawdy i półprawdy.

Czy rząd polski zapłaci odszkodowania za Holokaust blisko 50 tysiącom Izraelczyków? Zdaniem „Times of Israel” tak. Ale czy na pewno?

Ronald Reagan „masakruje”, czyli wolnościowa Ameryka w natarciu

Gdyby kula zamachowca trafiła zaledwie cal wyżej, świat już w latach 80. straciłby jednego z najbardziej bezkompromisowych przeciwników „Imperium Zła” i najpotężniejszych zwolenników wolnego rynku. Ameryka Ronalda Reagana przestałaby istnieć. Ten czterdziesty prezydent USA do dziś ma wielką rzeszę zwolenników, ale nie brakuje też jego zażartych przeciwników.

Czy Hitler nie wiedział o Holokauście? Wersja tl;dr (skrócona)

Janusz Korwin-Mikke wywołał burzę stwierdzeniem, że nie ma dowodu, by Hitler wiedział o Holokauście. Niestety, wśród komentarzy brakowało rzetelnych historycznych argumentów. Prawdą jest, że żaden dokument nie potwierdza, by Hitler wydał rozkaz rozpoczęcia zagłady Żydów. To jednak nie zamyka tematu.

Gdyby nie było Jaruzelskiego, trzeba by go wymyślić

W ostatnią niedzielę zmarł generał Wojciech Jaruzelski. To bardzo zła i bardzo smutna wiadomość. I to zarówno dla jego przeciwników, jak i zwolenników.

Przemysław Mrówka

Rosyjska zbrodnia wobec Pamięci

75 lat mija od rozpoczęcia II wojny światowej, a ponad dwie dekady od rozpadu Związku Radzieckiego. Żyjemy w wolnych krajach jednoczącej się Europy, a mimo to dla Rosji, jest za wcześnie, aby o tamtych wydarzeniach powiedzieć prawdę. Boli to tym bardziej dziś, gdy o swoją suwerenność walczy Ukraina.

Kacper Nowak

Piotr Majewski – „(Re)konstrukcje narodu. Odwieczna Macedonia powstaje w XXI wieku” – recenzja i ocena

Według Greków Macedonia istnieje tylko i wyłącznie w obrębie Grecji. Historyczne nawiązywanie przez macedońskie elity do Aleksandra Wielkiego to według Greków, którzy do dziś nie uznali niepodległej od 1991 roku Republiki Macedonii, zwykła kradzież. Kim więc są dzisiejsi Macedończycy? Skąd pochodzą? I co to znaczy być Macedończykiem? To pytania, które postawił Piotr Majewski w swojej pracy doktorskiej wydanej niedawno drukiem przez Wydawnictwo Naukowe Katedra.

Małgorzata Radomska

Lwowscy weterani SS Galizien przeciwko marszowi ku swojej czci

27 kwietnia ulicami Lwowa przeszedł tzw. „marsz wyszywanek” ku czci żołnierzy dywizji SS Galizien. Przeciwko jego organizacji wystąpili… weterani tej jednostki. Z kolei rodziny ofiar Majdanu nie zgodziły się na upamiętnienie ich bliskich w czasie pochodu.

Zapomnijcie o Kresach. Kresy nie istnieją

95 lat temu, 12 kwietnia 1919 roku, powstał Związek Ziemian Wołynia, którego członkowie rozprawiali na zjeździe o polskości Kresów. Dziś nie ma o czym rozmawiać, choć Polacy wciąż nie chcą przyjąć tego do wiadomości.

Hitler w Rosji dobry i zły

Aneksję Krymu przez Rosję często porównuje się do aneksji Sudetów. Sugestie takie doczekały się ostatnio odpowiedzi. Były doradca prezydenta Rosji pochwalił w gazecie „Izwiestia” politykę Hitlera sprzed 1939 roku.

Grzegorz Nogal

Powstanie Komisja ds. Dawnych Odszkodowań i Roszczeń

W dniu dzisiejszym w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego doszło do podpisania umowy, na mocy której powstanie Centralna Komisja ds. Dawnych Odszkodowań i Roszczeń. Ma być nie tylko instytucją rejestrującą historyczne zaszłości, ale także sposobem na przekierowanie nauk historycznych na drogę praktycznego zastosowania efektów badań.

Święty ateistów, rzecz o Łyszczyńskim

Każda religia musi mieć swoich świętych, najlepiej takich, którzy na swój status zasłużyli nie tylko swoim życiem, ale też i męczeńską śmiercią. Nie inaczej jest w przypadku ateizmu, który – jak pokazuje jutrzejsze wydarzenie – również swoich świętych ma. A raczej usiłuje tworzyć.

Rondo Czterdziestolatka, czyli jak okiełznać PRL

Rada Miasta Warszawy zadecydowała, że rondo na skrzyżowaniu al. Jana Pawła II, al. Jerozolimskich i ulicy Chałubińskiego (tuż przy Dworcu Centralnym) zostanie nazwane imieniem Czterdziestolatka. Ten osobliwy patron już zaczął wzbudzać kontrowersje i pozwolił postawić pytanie, czy w historii nie ma postaci, która bardziej zasługiwałaby na upamiętnienie jednego z najważniejszych skrzyżowań stolicy niż fikcyjny inżynier Karwowski.

Gavrilo Princip kością niezgody

Czy Gavrilo Princip był bohaterem? A może terrorystą? W setną rocznicę wybuchu Wielkiej Wojny Bośnia nadal nie rozliczyła się z historią i wciąż nie rozstrzygnęła oceny swojej przeszłości.

Dominika Krawczyk

Artykuły

Pod czujnym okiem Lenina. Sowietyzacja Wilna na przykładzie dzielnicy Łukiszki

Kiedy Wilno stało się stolicą Litewskiej SSR, sowieccy urbaniści nadali miastu nowy kształt. Sercem sowieckiego Wilna został plac Łukiski i jego najbliższa okolica. Zmiany, które tam wprowadzono, okazały się trwałe. Mimo że 20 lat temu usunięto sowieckie symbole, miejsce to nadal nie uzyskało nowej tożsamości.

Anna Kraus

Japonia-Chiny: spór o listy kamikadze

Chińskie ministerstwo spraw zagranicznych ostro skrytykowało japoński plan uznania pożegnalnych listów kamikadze za część światowego dziedzictwa. Z prośbą do UNESCO wystąpili przedstawiciele japońskiego miasta Minamikyushu.

Dominika Krawczyk

Żołnierze Niezłomni – stańcie do apelu!

Dla kogo dzisiaj Ojczyzna jest największym obowiązkiem? Czy nasz patriotyzm jest fasadowy, czy jak powiedział Adam Sikorski, można nazwać go „patriotyzmem codziennym”. Może wielu z nas ulega tylko modzie na Żołnierzy Wyklętych? Czy współcześni żołnierze potrafią wyciągnąć wnioski z lekcji umiłowania Rzeczpospolitej, jakiej udzielili Niezłomni?

Marcin Sochoń

Mat. pras. , Michał Przeperski

Skarb Solidarności - rekrutacja

25 lat po upadku komunizmu Centrum Myśli Jana Pawła II chce przypomnieć, czym była – i wciąż jest – solidarność. Taki cel stawia sobie program „Skarb Solidarności”, który skierowany jest do studentów, doktorantów i osób pracujących. Rekrutacja trwa do 28 lutego.

Reklamy

Projekt Comenius CoDec

Projekt 'Comenius CoDec: Kolonializm i dekolonializm a historie narodowe oraz pamięć polityczna z perspektywy europejskiej' zamierza zająć się kilkoma ważnymi kwestiami naukowymi dotyczącymi historii kultury i pamięci politycznej w Europie:

Reklama

Artykuły

Kazimierz Twardowski – nauczyciel nauczycieli

Trudno w całej historii Polski znaleźć osobę, która wniosłaby większy wkład w formowanie się polskiej myśli, zarówno tej humanistycznej jak i ścisłej. Kazimierz Twardowski stworzył szkołę lwowsko-warszawską i wykształcił blisko trzydziestu profesorów, których uczniowie mieli wkład w naukę polską i światową.

Artykuły

Józef Stalin wynalazca tostera. Memy, historia i dezinformacja

Internetowe memy niejednokrotnie odnoszą się do historii. Część z nich celowo tworzy fałszywe obrazy przeszłości i posługuje się nimi w celach humorystycznych. Na ile jest to groźne, na ile niemądre, a na ile zabawne? Z pewnością rozszerza to pojęcie o obecności historii w kulturze.

Paweł Lewandowski

Krym: bastion rosyjskiej pamięci

Głębokie podziały na Ukrainie są faktem szeroko znanym. Obejmują one wiele obszarów, w tym (a może nawet przede wszystkim) tożsamość mieszkańców wschodu i zachodu tego kraju. Wyraźnie widać to na Krymie w sposobie funkcjonowania przeszłości w tamtejszej przestrzeni publicznej.

Wywiady

Andrzej Chwalba: wyobrażamy sobie, że pierwsza wojna światowa była mało znacząca

Obecny rok stoi pod znakiem setnej rocznicy wybuchu pierwszej wojny światowej – konfliktu, który zmienił Europę, ale pozostaje w cieniu wydarzeń z lat 1939–1945. Do księgarń trafiła nowa polska synteza Wielkiej Wojny autorstwa prof. Andrzeja Chwalby z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zapytaliśmy krakowskiego historyka o kataklizm, który wstrząsnął w początku XX wieku Starym Kontynentem.

„Czterech śpiących” bohaterami warszawskiej Pragi?

Trwają dywagacje na temat przyszłości pomnika Braterstwa Broni na warszawskiej Pradze. Choć niedawno ekshumowano część ofiar na „Kwaterze Ł” na Powązkach i ustalono wiele faktów dotyczących zbrodni komunistycznych, niektórym nie dało to wiele do myślenia…

Marcin Sochoń

Twoja babcia to skarbnica wiedzy. Zachowaj ją dla innych!

Każda babcia to skarb. Nie tylko dlatego, że rozpieszcza wnuki. Babcia (i dziadek!) to także dziesiątki lat często bezcennych przeżyć i doświadczeń, z których warto i trzeba korzystać. I które warto zachować dla przyszłych pokoleń.

Julius Margolin – „Podróż do krainy zeków” – recenzja i ocena

Mroźne piekło zgotowane przez stalinowską despocje dziesiątkom nacji zamieszkujących Związek Sowiecki (a przy okazji również sąsiadom tego kraju) to współcześnie fakt nie podlegający dyskusji. Był jednak taki czas, gdy „przecieki” o łagrach traktowano po lepszej stronie żelaznej kurtyny z niedowierzaniem. Jeszcze częściej reagowano histerycznym oburzeniem formułowanym pod adresem nielicznych szczęśliwców, którym cudem udało się wydobyć z totalitarnego potrzasku.

Przemysław Mazur

Wspomnienia

Göran Rosenberg – „Krótki przystanek w drodze z Auschwitz” (informacja)

Ojciec przeżył łódzkie getto, Auschwitz i marsz śmierci. Był jednym z ocalonych z Zagłady. Czerwony Krzyż przetransportował go do małej szwedzkiej miejscowości. Dotarł tam latem 1945 roku. To miał być tylko przystanek przed dalszą podróżą w poszukiwaniu swojego miejsca na ziemi. Niestety, do końca życia leczył się z Auschwitz i na Auschwitz zmarł.

Reklama

Paradoksy pamięci, czyli rzecz o powstaniu wielkopolskim

W minioną sobotę na Jasnej Górze odbyła się VI Ogólnopolska Patriotyczna Pielgrzymka Kibiców. W płomiennej homilii ks. Jarosław Wąsowicz wiele mówił o patriotyzmie, symbolach narodowych i bohaterstwie powstańców, dokładnie tych jednych - warszawskich. O obchodzonej w tym samym czasie rocznicy powstania wielkopolskiego zapomniał, choć jeszcze rok temu cenił pamięć o tym wydarzeniu.

Awantura o „Czarną Żmiję”

Rowan Atkinson znany jest w Polsce głównie jako Jaś Fasola. Bardziej obeznani z jego dorobkiem wiedzą, że zagrał też m.in. w historycznym serialu komediowym „Czarna Żmija”. Ostatnia jego seria, poświęcona I wojnie światowej, wywołała właśnie głośną debatę na Wyspach Brytyjskich.

Michał Gadziński

2014. Nie tylko Powstanie Warszawskie

Zarówno w mediach, jak i świadomości większości ludzi, rok 2014 będzie należał niemalże w zupełności do jednego wydarzenia: 70. rocznicy Powstania Warszawskiego. Już od połowy roku będzie ono przyćmiewało inne zdarzenia z historii Polski i świata. Tymczasem zupełnie niezauważona pozostaje Insurekcja Kościuszkowska.

Polaków prasa historyczna

Co i rusz można usłyszeć przerażające wizje, że Polacy stracą zainteresowanie historią, a co za tym idzie również swoją tożsamość. Tego typu ponure prognozy pojawiały się między innymi podczas zmiany podstawy programowej w szkołach średnich. Na szczęście sytuacja na rynku wydawniczym zdaje się przeczyć tym niezbyt radosnym teoriom.

O co związanego z historią będziemy się spierać w 2014 roku?

O to, że przeszłość ma związek z teraźniejszością, większości z czytelników naszego portalu chyba nie trzeba przekonywać. Pamięć, czyli „żywa historia” we współczesności, w Polsce stanowi ważny element życia społecznego. Do tych dwóch porządków dodajmy jeszcze trzeci, czyli przyszłość, i zastanówmy się jakie historyczne rocznice czekać nas będą w Nowym Roku.

Brudne buciory Franciszka, czyli co zapamiętamy z 2013 roku

Podsumowania mają to do siebie, że człowiek zdaje sobie sprawę, że świat tyle razy stawał na głowie, aby na koniec znów było jakoś normalnie. Co nas uradowało, zaskoczyło, a co przestraszyło w 2013 roku i czy w ogóle warto o nim pamiętać?