Historia kultury i sztuki

Irina Jazykowa – „Oto czynię wszystko nowe. Ikona w XX w.” – recenzja i ocena

Książka ta jest znakomitym kompendium wiedzy na temat ikonopisarstwa w XX wieku. Rzetelnym, aczkolwiek nie porywającym.

Katarzyna Grudniewska

Mat. pras. , Przemysław Piotr Damski

O Hirszenbergu w Pałacu Poznańskiego

Muzeum Miasta Łodzi zaprasza na kolejne warsztaty przybliżające sylwetki znanych Łodzian. Tym razem bohaterem prelekcji będzie postać Samuela Hirszenberga, malarza i artysty.

Reportaże/relacje

Pokazać coś więcej – Avangarda 007

Wczoraj zakończył się w Warszawie kolejny już konwent miłośników fantastyki Avangarda 007. Jak co roku jego uczestnicy mogli nie tylko wspólnie się bawić, ale także poszerzyć swoją wiedzę, również w tematyce historycznej.

Tomasz Leszkowicz

Damian Bębnowski , Łukasz Ćwikła

Jan Matejko: „Bitwa pod Grunwaldem”

Obraz „Bitwa pod Grunwaldem” Jana Matejki dorównuje sławą wydarzeniu historycznemu, które przedstawia. Jak i dlaczego powstał? Jakie były jego późniejsze dzieje? Jakie przesłanie niósł dawniej, a jakie niesie dzisiaj?

Jim Morrison – jeździec burzy

Podobno "Ryszard Riedel":http://histmag.org/?id=1905 miał kiedyś stwierdzić, że chciałby umrzeć młodo, jak Jim Morrison – poeta, muzyk, współtwórca i lider kapeli The Doors. Umierając w Paryżu miał zaledwie 27 lat. Mimo to przeszedł do historii muzyki i pozostaje jedną z jej ikon.

Przemysław Piotr Damski

Gabriel Michalik – „Hamlet w stanie spoczynku. Rzecz o Skolimowie” – recenzja i ocena

To przepięknie wydana i żywo napisana książka opowiadająca o świecie, który odszedł. Gabriel Michalik zmusił mnie do tego, bym się – chociaż na chwilę – zatrzymał i nad nim pochylił.

Tomasz Leszkowicz , Mat. pras.

VII Dni Sztuki na UW

Już jutro na Uniwersytecie Warszawskim rozpoczynają się VII Dni Sztuki – impreza zorganizowana przez Instytut Historii Sztuki UW i Fundację Ars Auro Prior, adresowana do mieszkańców stolicy, a w szczególności do młodzieży licealnej.

Wywiady

Jacek Kurek: Rock to bunt

Czterdzieści cztery lata temu (13.06.1967) odbył się w Polsce pierwszy koncert grupy The Rolling Stones. Zdaniem wielu historyków był on jednym ze źródeł buntu młodzieży w marcu 1968 roku. Czym jest rock i jaki wpływ wywarł na historię – opowiada dr Jacek Kurek – historyk Uniwersytetu Śląskiego i publicysta muzyczny.

Sebastian Adamkiewicz

Wywiady

Bikiniarze i festiwale. Rozmowa z Cezarym Praskiem

Czy istniało inne, nierepresyjne oblicze PRL? Na to i inne pytania związane z życiem towarzysko-kulturalnym Polski Ludowej odpowiadał dr Cezary Prasek, autor książki „Życie towarzyskie w PRL”.

Tomasz Leszkowicz

Jakub Tyszkiewicz, Edward Czapiewski – „Historia Powszechna. Wiek XX” – recenzja i ocena

W serii syntez historii powszechnej Wydawnictwo Naukowe PWN zaoferowało czytelnikom opracowanie poświęcone dwudziestemu stuleciu. Jako miłośnik tej epoki, pojawienie się na rynku takiej pozycji przyjąłem ze sporym entuzjazmem. I to tym większym, że książka reklamowana jest jako spojrzenie z najnowszej perspektywy badawczej.

Michał Przeperski

Monika Mazurek „Język. Przestrzeń. Pochodzenie. Analiza tożsamości kaszubskiej” – recenzja i ocena

Książka ta powstała na bazie ankiety przeprowadzonej wśród mieszkańców kaszubskich miast i wsi. Zawarte w niej pytania miały pomóc w określeniu kaszubskiej tożsamości, tego kim Kaszubi są, kim się czują, jak postrzegają samych siebie.

Rzadki szkic Michała Anioła pójdzie pod młotek

Szkic autorstwa Michała Anioła (1475-1564) z początku XVI wieku przedstawiający nagiego mężczyznę zostanie w przyszłym miesiącu wystawiony na sprzedaż w Londynie. Organizatorem licytacji jest dom aukcyjny Christie’s. Eksperci spodziewają się, że cena za rysunek renesansowego mistrza może wynieść 5 mln funtów.

Krystian Brodacki - „Historia jazzu w Polsce” – recenzja i ocena

Laik znajdzie tu wszystkie niezbędne informacje, by z rozmachem rozpocząć edukację z zakresu gatunku. Koneser natomiast poczuje się niemal jak wśród starych znajomych, napotykając wszakże szereg wiadomości, które dotąd nie były szerzej opisywane.

Jowita Jagla – „Wieczna prośba i dziękczynienie” – recenzja i ocena

Przyznam, że początkowo nie byłem wielkim fanem tej książki, która jednak, wraz z dalszą lekturą, coraz bardziej mnie do siebie przekonywała i wykazała, jak niesłuszne były moje początkowe uprzedzenia. Ta ciekawie napisana i obszernie zilustrowana książka (umieszczone na końcu ilustracje zajmują ponad ¼ jej objętości) jest z pewnością godną polecenia pozycją, podejmującą interesujący i oryginalny temat.

Grzegorz Dumała

„Kronika Wielkopolska” (opr. Brygida Kürbis) – recenzja i ocena

Polskie wydawnictwa źródłowe dla historii średniowiecza pozostawiają dziś wiele do życzenia. Najczęściej nie odnajdujemy w nich opracowań odpowiadających wymogom współczesnej historiografii. Ponadto, wiele tracimy na braku wydań dwujęzycznych – być może jest to mało istotne z punktu widzenia przeciętnego odbiorcy, ale dla mediewisty wydanie dwujęzyczne to rzecz wielce pomocna.

Anna Laskowska

Małgorzata Komorowska - „Za kurtyną lat. Polskie teatry operowe i operetkowe 1918-1939” – recenzja i ocena

Komorowska odżegnuje się od określania Polski jako (...) _krainy scen peryferyjnych w życiu operowym międzywojennej Europy_. W niniejszej publikacji stara się dowieść, jak bardzo pochopne byłoby takie stwierdzenie, uzmysławia również o ileż uboższa byłaby nasza wiedza o historii i kulturze polskiego międzywojnia, gdyby pominąć w niej intrygujące dzieje teatrów operowych, w znaczącym stopniu budujących klimat tej krótkiej epoki.

„Aparat represji wobec inteligencji w latach 1945-1956” (praca zbiorowa) – recenzja i ocena

We wrześniu 2010 r. w Instytucie Dziennikarstwa UW i pod patronatem portalu Histmag.org odbyła się konferencja pt. Aparat represji wobec inteligencji 1945-1956. Stanowiła ona zwieńczenie programu badawczego, w ramach którego powstała niniejsza praca zbiorowa. Do rąk czytelnika trafił zbiór studiów, które poszerzają wiedzę na temat Polski stalinowskiej i ukazują różnorakie aspekty relacji pomiędzy władzami a inteligencją.

Michał Przeperski

Olga Matich - „Erotic Utopia” – recenzja i ocena

_Erotic Utopia: The Decadent Imagination in Russia's Fin de Siecle_, pióra Olgi Matich, jest interesującą pozycją dotyczącą kultury rosyjskiej XIX i XX w. Książka nie jest skierowana wyłącznie do naukowców zajmujących się literaturoznawstwem. Bogata bibliografia, przystępny język oraz liczne informacje na temat epoki powodują, iż także historycy mogą ją przeczytać i wykorzystać w swojej pracy.

Jan Ratuszniak

Wywiady

Palikot: Sokrates to mój ulubiony bohater literacki

- _Dziś niedoceniani są: Staszic, Kołłątaj, twórcy Konstytucji 3 maja, Komisji Edukacji Narodowej i cała masa tego typu ludzi, łącznie z Marią Curie-Skłodowską, która gdzieś w jakimś tam dalekim sensie jest właśnie spadkobierczynią KEN_ – mówi Janusz Palikot w rozmowie z portalem Histmag.org.

Ciekawostki i rocznice

„Gwiezdne wojny”: niech moc będzie z tobą!

„Gwiezdne wojny” George’a Lucasa zrewolucjonizowały kino rozrywkowe, a także fantastykę naukową – odtąd obcy nie musieli być już najeźdźcami lub tajemniczą siłą z kosmosu, lecz mogli stanowić integralną część wykreowanego od podstaw świata.

Przemysław Piotr Damski

Rusza nowe amerykańskie czasopismo naukowe

„Digital Philology: A Journal of Medieval Cultures” – taki tytuł będzie nosiło nowe czasopismo naukowe wydawane przez Johns Hopkins University Press.

Michael Morys-Twarowski

Przetrwać wojnę po czesku. Jan Hřebejk „Musimy sobie pomagać” (2000)

Konkluzja filmu Jana Hřebejka jest optymistyczna: wszystkie zniszczenia, zarówno w sferze materialnej, jak i duchowej, da się odbudować. Dramatyczne wydarzenia nie pozostawiły traumy, lecz wskazówki na przyszłość i niezachwianą wiarę w drugiego człowieka.

Katarzyna Nowak

Roman Sidorski , Mat. pras.

Konferencja: Weaving Words and Waging Wars. The World of the Anglo-Saxons

Od 13 do 14 maja w Krakowie trwać będzie studencka konferencja zatytułowana „Weaving Words and Waging Wars. The World of the Anglo-Saxons”.

Michael Morys-Twarowski , Mat. pras.

„King and kingship in Old Norse literature” - seminarium w Katowicach

W środę, 11 maja, w Katowicach odbędzie się seminarium „King and kingship in Old Norse literature”.

Stalinizm z czeską twarzą. Studium przypadku: Jiři Menzel „Skowronki na uwięzi” (1969)

_Skowronki na uwięzi_ to obraz stalinizmu, ale stalinizmu w wydaniu komediowym. W okresie masowego terroru, wszechwładzy jednej partii i monopolu ideologicznego dystans wobec świata staje się sposobem na zachowanie godności i obronę podstawowych wartości.

Katarzyna Nowak

Tajemnica Mony Lisy zostanie rozwikłana?

W klasztorze św. Urszuli we Florencji, gdzie znajduje się grób Lisy Gherardini, która prawdopodobnie pozowała Leonardowi da Vinci do obrazu „Mona Lisa”, rozpoczęły się prace archeologiczne. Naukowcy zamierzają pobrać materiał genetyczny ze szczątków modelki renesansowego artysty. Ponadto, jeśli uda się znaleźć kości czaszki, możliwe będzie zrekonstruowanie jej twarzy. Pozwoli to na ostateczne ustalenie tożsamości Mony Lisy, a tym samym rozwiązanie jednej z największych tajemnic w historii sztuki.

Austria: muzeum zwróci obraz Gustava Klimta zrabowany przez nazistów

Obraz Gustava Klimta pod tytułem „Litzlberg am Attersee” z 1915 r., skradziony przez nazistów podczas II wojny światowej, trafi do jedynego żyjącego spadkobiercy swej dawnej właścicielki – poinformowało Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Salzburgu.

Opinie

W kulturze nie może być egalitaryzmu

Stoję na straconej pozycji. Nie mam szans z dwukrotnie liczebniejszą armią wroga. Sam ruszam do walki z duetem pisarskim Jan Siwmir. Może polegnę w tej straceńczej walce. Nawet jeśli, to warto. Wszystko w imię walki z populizmem.

„Islandia – przewodnik nieturystyczny” – recenzja i ocena

„Islandia – przewodnik nieturystyczny” to zbiór wywiadów i esejów o islandzkiej kulturze i duchowości. Próba spojrzenia z innej perspektywy na kraj gejzerów i galopującej recesji, który stanowi pigułkę problemów, przed jakimi stoi świat XXI wieku.

Weronika Surówka

Mariusz Szczygieł – „Zrób sobie raj” – recenzja i ocena

Tematem tej książki są Czechy i ich mieszkańcy, a ściślej mówiąc, fenomen ich odmienności w porównaniu do innych narodowości.

Magda Patryas – „T.LOVE. Potrzebuję wczoraj. Oficjalna biografia” – recenzja i ocena

Biografia pióra Magdy Patryas to nie lada gratka dla wszystkich fanów zespołu T.Love. Dodatkową atrakcją są zdjęcia oraz płyta CD „Muniek&T.LOVE. Rarytasy 1981–2007”.

Daria Domarańczyk , Mat. pras.

Dni japońskie w Łodzi: 16–17 kwietnia

Od 16 do 17 kwietnia 2011 roku na Wydziale Socjologiczno-Ekonomicznym Uniwersytetu Łódzkiego trwać będą Dni Japońskie. Zaplanowano liczne referaty, wystawy poświęcone kulturze Japonii, pokazy sztuk walki, warsztaty origami i inne atrakcje.

Bartłomiej Czajka , Mat. pras.

Konferencja „Gorgiasz Platona: interpretacje, inspiracje, recepcja”

28 maja 2011 r. w Warszawie odbędzie się konferencja poświęcona interpretacjom platońskiego „Gorgiasza”, jednego z najważniejszych dzieł filozofii starożytnej. Organizatorem spotkania jest Katedra Nauk Politycznych UKSW. Osoby zainteresowane wygłoszeniem referatu mogą nadsyłać abstrakty wystąpień do 30 kwietnia br.

Conrad Totman - „Historia Japonii” – recenzja i ocena

Kraj Wschodzącego Słońca przeciętnemu Polakowi kojarzy się z samurajami, ninja i bombą atomową. Tymczasem historia tego kraju jest barwniejsza niż przedstawiają to media tudzież szkolne podręczniki. Wychodząc naprzeciw zapotrzebowaniu na wiedzę o Japonii, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego opublikowało podręcznik akademicki „Historia Japonii”.

Jakub Nowosad

Nie żyje Elizabeth Taylor – „Kleopatra” światowego kina

Dziś w Los Angeles zmarła Elizabeth Taylor, brytyjska aktorka, która miłośnikom historii znana jest przede wszystkim jako odtwórczyni tytułowej roli egipskiej królowej w hollywoodzkiej produkcji „Kleopatra” z 1963 r.

„Serce Imperium” – O Persepolis w gliwickim Muzeum

Już jutro (19 marca), w ramach projektu edukacyjnego ARTEfakty, w Muzeum w Gliwicach dr Wojciech Brillowski z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu wygłosi wykład zatytułowany: „Serce Imperium. Architektura i sztuka Persepolis w czasach dynastii Achemenidów”.

Umberto Eco, Jean-Claude Carrière - „Nie myśl, że książki znikną” – recenzja i ocena

Dwaj bibliofile dywagują o książce i jej znaczeniu, nie stroniąc od obszernych dygresji dotyczących tematów tak na pozór odległych, jak ontologia świata, rozwój pisma na przestrzeni dziejów, czy postęp nowych technologii. Nie są to jednak bynajmniej nudne wynurzenia strażników „dawnego porządku”, a raczej wnikliwa i z wirtuozerią przeprowadzona analiza kondycji współczesnej kultury.

Roman Sidorski , Mat. pras.

Wykład „Dydona i Eneasz”

14 kwietnia 2011 roku w Katowicach dr hab. Agata Aleksandra Kluczek wygłosi wykład „Dydona i Eneasz”. Będzie on połączony z projekcją ekranizacji opery Henry’ego Purcella o tym samym tytule.

Mat. pras. , Tomasz Leszkowicz

„Stulecie Kisiela” w najnowszym „Tygodniku Powszechnym”

7 marca minęło sto lat od urodzin Stefana Kisielewskiego – wybitnego polskiego publicysty, prozaika, kompozytora i krytyka muzycznego. „Tygodnik Powszechny” uczci stulecie swojego czołowego autora specjalnym dodatkiem, dostępnym od jutra wraz z nowym numerem pisma.

Konstanty Ildefons Gałczyński — „Mydło, czyli radzimy się powiesić” – recenzja i ocena

Czy w obecnych czasach można znaleźć jeszcze jakieś nieznane teksty Gałczyńskiego? Wydawałoby się to niemożliwe, wszak tylu badaczy szperało już w polskiej literaturze, poszukując jego utworów, że znalezienie czegoś dotąd nieznanego wydawałoby się niemożliwością. Jednak na przekór tym przypuszczeniom – udało się.

Jan Łopuski – „Opowiadania wojenne. W niemieckich i sowieckich kleszczach” – recenzja i ocena

Podczas II wojny światowej Polacy mieli nieszczęście znaleźć się na terenie okupowanym w przeciągu kilku lat przez dwie wrogo nastawione armie. Niektórzy z nich zdecydowali się na podjęcie walki z jednym, jak i z drugim wrogiem. Walczyli nie tylko bronią, ale również słowem, próbując przeżyć by dać świadectwo o tych strasznych czasach. Jednym z takich ludzi był Jan Łopuski.

Łukasz Męczykowski

Odkryto nazistowskie filmy w technice 3D

Australijski reżyser Philippe Mora odnalazł w berlińskim Archiwum Federalnym dwa czarno-białe filmy pochodzące z 1936 r., które wykonano na zamówienie Ministerstwa Oświecenia Narodowego i Propagandy Rzeszy. Nie byłoby w tym nic nadzwyczajnego, gdyby nie fakt, że nakręcono je w zupełnie innowacyjnej jak na owe czasy technologii trójwymiarowej.

Konferencja o epoce napoleońskiej w Krakowie

Do 27 lutego można nadsyłać zgłoszenia do udziału w konferencji studenckiej "Epoka napoleońska i jej dziedzictwo", organizowanej przez Koło Naukowe Historyków Studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego. Konferencja odbędzie się w dniach 14-16 marca w Krakowie.

Michael Morys-Twarowski

Ciekawe odkrycie na gdyńskim dworcu kolejowym

W czasie prac remontowych na gdyńskim dworcu odkryto nieznane dotąd malowidła na suficie oraz ścianach sali restauracyjnej. Namalowane zostały w żywych barwach i zachowane są w bardzo dobrym stanie.

Alicja Młyńska

Ciekawostki i rocznice

29 stycznia 1913 r. rozpoczął działalność Teatr Polski w Warszawie

29 stycznia 1913 r. Teatr Polski w Warszawie oficjalnie zainaugurował swą działalność premierą „Irydionu” Zygmunta Krasińskiego w reżyserii Arnolda Szyfmana.

Kościelny witraż z Hitlerem w roli głównej

W kościele św. Jakuba w podparyskiej miejscowości Montgeron znajduje się powstały w czasach II wojny światowej witraż przedstawiający Adolfa Hitlera – informuje „Der Spiegel”. Zdaniem duchownych i historyków jest to przykład artystycznego sprzeciwu wobec niemieckiej okupacji północnej części Francji, która rozpoczęła się w czerwcu 1940 roku.

William Wallace pierwowzorem Robin Hooda?

Legenda Robin Hooda powstała na kanwie losów szkockiego bohatera narodowego Williama Wallace’a (1270–1305) – twierdzi szkocki pisarz Jack Whyte, autor kilkunastu powieści historycznych.

Kazimierz Sosnkowski - „Wybór pism” – recenzja i ocena

Czytając tę książkę, nie sposób nie zadać sobie pytania – dlaczego tak długo redaktorzy czekali na opracowanie tak wartościowych materiałów historycznych?

Iwona Galewska

„Śladami żydowskimi po Kaszubach. Przewodnik/Jüdische Spuren in der Kaschubei. Ein Reisenhandbuch” – recenzja i ocena

Przewodnik kojarzy się jednoznacznie z publikacją bądź o charakterze turystycznym, bądź popularnonaukowym. Książka „Śladami żydowskimi po Kaszubach” jest swoistym połączeniem zarówno publikacji _stricte_ historycznej, jak i przewodnika turystycznego. Zachęca do odwiedzenia opisywanych miejsc i poszukania śladów kaszubskich Żydów.

Alicja Młyńska

Philip Jenkins – „Historia Stanów Zjednoczonych” – recenzja i ocena

Opowiedzenie o historii Stanów Zjednoczonych na około 350 stronach jest poważnym wyzwaniem. Można powiedzieć banał: wystarczy wyselekcjonować fakty z jakiegoś wielotomowego opracowania i po sprawie. Naszprycowanie kilkuset stron informacjami to nic trudnego, czyż nie? Jednak właśnie po takich syntezach – a nie po szczegółowych rozprawach – możemy odróżnić prawdziwych historyków od wyrobników produkujących makulaturę. Prawdziwy historyk pokaże swoją wizję dziejów i spróbuje zmusić czytelnika do refleksji. Philip Jenkins jest prawdziwym historykiem.

Michael Morys-Twarowski

Krzysztof Grabowski – „Dezerter. Poroniona generacja” – recenzja i ocena

Z nieukrywana ciekawością czytałem o pierwszej podróży Dezertera do Finlandii i o tym jak zespół postrzegał tamtejszych anarchistów. Bardzo ciekawe okazały się również wrażenia z podróży zespołu do ZSRR i spostrzeżenia autora o scenie niezależnej funkcjonującej na terenie obecnej Ukrainy.

Dariusz Wierzchoś

Marco Polo - „Opisanie Świata” (z przedmową Umberta Eco) – recenzja i ocena

Książka jest ciekawa z przynajmniej dwu względów: jako źródło wiedzy o historii Azji w XIII wieku (oraz historii kultury europejskiej dojrzałego średniowiecza), a także jako rzetelny reportaż z podróży.

Bartłomiej Czajka

«Воссоединение», czyli jak odbywała się sowietyzacja Białorusi Zachodniej po 1939 roku

Piszę ten tekst, słuchając muzyki z filmu „Polskie drogi”. Dobrze oddaje ona to, przez co przeszły narody polski i białoruski w XX stuleciu. Pokonały straszną i ciężką drogę, by żyć w swoich niepodległych państwach.

Ihar Melnikau

Mat. pras. , Roman Sidorski

Zmarła prof. Zofia Ostrowska-Kębłowska

28 grudnia zmarła prof. Zofia Ostrowska-Kębłowska, wybitna badaczka historii sztuki.

Tadeusz Miłkowski, Paweł Machcewicz - „Historia Hiszpanii” – recenzja i ocena

Praca jest typową syntezą historii państwa ze stajni wrocławskiego Ossolineum. Znam zwolenników tejże serii – do których i ja należę – oraz jej przeciwników. Zaznaczę więc tylko, że jest to świetna lektura, gdy chcemy wstępnie się zapoznać z interesującym nas tematem, by potem stopniowo poszerzać pole swych badań.

Leszek Molendowski

Paweł Żmudzki - „Władca i wojownicy” – recenzja i ocena

Nie ukrywam, że opisywanie tej fenomenalnej książki jest dla mnie, jako recenzenta, rzeczą bardzo trudną, muszę bowiem w kilku zdaniach zakreślić problematykę niezwykle złożonej i misternie utkanej narracji, nad którą autor pracował około dziesięciu lat. Dlatego zamiast oceniać, po prostu namawiam Czytelników do sięgnięcia po tę pozycję.

Tomasz Związek

Marek Radziwon - „Iwaszkiewicz. Pisarz po katastrofie” – recenzja i ocena

Czy całe życie jednego człowieka, pisarza ze sporym dorobkiem literackim można zmieścić na niespełna sześciuset stronach książki? Na pewno nie. Można jednak próbować.

Hymn wart pół miliona

Dokładnie za 506 500 dolarów została wylicytowana jedna z najstarszych kopii hymnu USA „Gwiaździsty Sztandar”. Do nietypowej licytacji doszło w ostatnich dniach w nowojorskim domu aukcyjnym Christie.

Grzegorz Dumała

Bengt Jangfeldt – „Majakowski. Stawką było życie” – recenzja i ocena

Bengt Jangfeldt, szwedzki historyk i slawista, od wielu lat specjalizujący się w badaniach nad literaturą rosyjską, poświęcił Majakowskiemu wiele pomniejszych publikacji. Tym razem jednak podjął próbę całościowego opisu. Powstało dzieło imponujące, mimo to niepozbawione kontrowersji czy miejscami zwykłych uchybień.