„This is Poland” – z dziejów polskiej propagandy wojennej
Eugeniusz Cękalski, 1933 r. (fot. ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego, sygn. 1-K-12154) Przy polskim rządzie londyńskim działało Biuro Filmowe Ministerstwa Informacji i Dokumentacji, które realizowało m.in. montażowe filmy propagandowe wyświetlane w kinach Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych. Jednym z bardziej znanych jest wyprodukowany w 1940 roku dokument This is Poland. Składa się on z dwóch części: pierwsza ukazuje przedwojenną Rzeczpospolitą jako piękny i prężnie rozwijający się kraj o tysiącletniej tradycji. Pierwsze ujęcia pokazują zabytki Warszawy i Krakowa, a lektor przypomina polskie zwycięstwa nad Turkami czy Tatarami. Są też góralskie tańce na tle Tatr, efektownie prezentująca się kawaleria czy też port w Gdyni jako symbol uprzemysłowienia.
Druga część filmu przedstawia niemiecką inwazję na Polskę, bohaterską obronę Westerplatte (które walczyło rzekomo 3 (!) tygodnie) i Warszawy. Na koniec mowa jest o polskich wojskach, marynarce wojennej i piechocie, która ramię w ramię z Brytyjczykami walczy na różnych frontach z III Rzeszą.
Twórcą przyjętego z uznaniem przez krytykę obrazu był Eugeniusz Cękalski, znany przedwojenny dokumentalista i teoretyk filmowy, jeden z założycieli Stowarzyszenia Miłośników Filmów Artystycznych Start oraz Spółdzielni Autorów Filmowych. Do jego najbardziej znanych dzieł należą Trzy Etiudy Chopina (nagrodzony w Wenecji w 1937 r.) oraz Strachy z roku 1938. W czasie wojny Cękalski kierował wspomnianym Biurem Filmowym Ministerstwa Informacji i Dokumentacji, a zrealizowany przezeń w 1941 roku inscenizowany dokument średniometrażowy pt. Biały Orzeł był rok później nominowany do Oscara. Po wojnie Cękalski wrócił do kraju i nakręcił kilka propagandowych filmów socrealistycznych (np. [Jasne łany]).
This is Poland
„This is Poland” – zobacz też
- Ideologia zamknięta w kadrze. „Triumf woli” Leni Riefenstahl;
- Tylko świnie siedzą w kinie. Film jako narzędzie propagandy niemieckiej w Generalnym Gubernatorstwie;
- Historyczno-kulturowe korzenie propagandy faszystowskiej;
- „W społeczeństwie polskim do dziś żywe są tradycje Grunwaldu”. O bitwie w PRL;
- Stanley Newcourt-Nowodworski – „Czarna Propaganda. Polska, Niemcy, Wielka Brytania...” (recenzja);
- Kunst und Propaganda.
