Francja

L‘Hermione, czyli rekonstrukcja historyczna z rozmachem

Rekonstrukcja historyczna przybiera wiele ciekawych form. Francuscy entuzjaści z Rochefort, miasta nad Zatoką Biskajską, doprowadzili ją do rangi sztuki – od podstaw zbudowali replikę okrętu wojennego z końca XVIII stulecia.

Krzysztof Kuczyński

Edith Piaf: „Mały wróbelek” o słowiczym głosie

19 grudnia mija kolejna rocznica urodzin najsłynniejszej francuskiej pieśniarki XX wieku – Edith Piaf. Cały świat uwielbiał tę drobną kobietę, a piosenki śpiewane bogatym, wibrującym głosem rozpoznawał każdy. Regularnie gościła też na łamach prasy, jej życie bowiem było pełne romansów i skandali.

Ewa Woźniak

Napoleon Bonaparte w polskiej sztuce XIX-wiecznej

Napoleon Bonaparte dla wielu żyjących pod zaborami Polaków był symbolem nadziei na odzyskanie niepodległości i szansę na samostanowienie, stając się inspiracją dla artystów parających się każdym rodzajem sztuki.

Krzysztof Gońda

Opinie

Marianna w areszcie domowym

Jest pewien kraj w Europie, gdzie wolność zaczyna faktycznie być zagrożona, jednak nikt nie chce niczego z tym zrobić. Wbrew obiegowym opiniom nie jest to jednak ani Polska, ani Węgry. Chodzi o Francję.

Przemysław Mrówka

Malarze Normandii - recenzja i ocena wystawy

Malarze francuscy, kiedy już zdecydowali się wyjść z pracowni, tłumnie ruszyli na podbój Normandii, słynnej z malowniczych plaż, sadów i kurortów. To, co dziś odbieramy jako klasykę malarstwa, na przełomie XVIII i XIX wieku było prawdziwą rewolucją w sposobie postrzegania i przedstawiania rzeczywistości. O narodzinach i rozwoju impresjonizmu opowiada wystawa zorganizowana przez Centrum Kultury Zamek w Poznaniu.

Weronika Kulikowska

Opinie

Zamach w Paryżu: historia się nie skończyła. Warto ją wciąż poznawać

Wydarzenia takie jak jednoczesne zamachy terrorystyczne w Paryżu należą do kategorii „historia dzieje się na naszych oczach”. Ta straszna tragedia pokazuje również, jak ważne w naszym myśleniu o świecie powinno być patrzenie w przeszłość.

Tomasz Leszkowicz

Bitka na ulicy. Przewodnik praktyczny Marginesy historii

Życie w dawnych miastach polskich nie należało do najbezpieczniejszych. Zawsze mogło się wstąpić na ulicę w którejś z „niepięknych dzielnic” i trafić na uzbrojonego przeciwnika. Dlatego należało posiadać praktyczną wiedzę o tym, jak się bronić.

Paweł Rzewuski

Robert Schneider – „Pierwsze damy Francji” – recenzja i ocena

Władza uzależnia, upaja, bywa jak narkotyk. Dodaje skrzydeł, otwiera wiele drzwi i stwarza nowe możliwości. A co wtedy, gdy to wszystko jest o krok, na wyciągnięcie ręki, a jednocześnie wciąż tak bardzo daleko?

Dominika Róg

Maurice Druon – „Królowie przeklęci. Tom 1” – recenzja i ocena

Cały świat pasjonuje się stworzonym przez Georga Martina cyklem „Pieśń Lodu i Ognia”, której pierwszy tom nosi znamienny tytuł „Gra o Tron”. Choć książki Martina są osadzone w wymyślonym świecie, jednak rządzi tam odwieczna triada: siła, pieniądz, władza. A tymczasem w zupełnie realnym świecie, we Francji, mordy w imię władzy, zerwane sojusze i polityczne egzekucje były na porządku dziennym?

Daria Czarnecka

Mark Twain - „Joanna d’Arc” - recenzja i ocena „z drugiej strony”

Czy wolnomularz i satyryk może napisać ciekawą opowieść o jednej z najważniejszych francuskich świętych, Joannie d’Arc?

Kamil Kartasiński

Szkielety żołnierzy napoleońskich odnalezione we Frankfurcie

We Frankfurcie nad Menem znaleziono szkielety 200 francuskich żołnierzy, którzy walczyli u boku Napoleona Bonaparte. Na podstawie guzików znalezionych w grobach archeolodzy oceniają, że szczątki pochodzą z 1813 roku – prawdopodobnie z czasów odwrotu francuskiej armii z Rosji.

Katarzyna Jóźwik

Nieznane konstrukcje Gustave’a Eiffela

Gustave Eiffel zapamiętany został przede wszystkim jako twórca słynnej, paryskiej wieży. Tylko nieliczni wiedzą, że zaprojektował też nowojorską Statuę Wolności oraz kilka monumentalnych, służących po dziś dzień wiaduktów.

Marek Baran

Reportaże/relacje

Piękno napoleońskiej sztuki do obejrzenia w Warszawie

Wystaw poświęconych Napoleonowi zarówno w Polsce jak i w innych krajach było już wiele. Przeważnie dotyczyły one osiągnięć militarnych cesarza. Zamek Królewski w Warszawie proponuje spojrzeć na epokę napoleońską z zupełnie nowej, artystycznej perspektywy. Wystawa _Napoleon i sztuka_ udowadnia, że również w tej dziedzinie Bonaparte miał znaczące osiągnięcia.

Marianna Koźmińska

Opinie

„Charlie Hebdo” albo bolesna wolność słowa

Kiedy na redakcję „Charlie Hebdo” napadło dwóch terrorystów zabijając dwanaścioro osób, cały tłum spontanicznie zaczął flagować na Facebooku swoje zdjęcia hasłem „Je suis Charlie” solidaryzując się z zabitymi. Teraz, kiedy to samo czasopismo w imię wolności słowa szydzi ze śmierci imigrantów, reakcja ludzi uległa zmianie.

Paweł Rzewuski

Beletrystyka

Joanna d'Arc kontra francuscy księża

Joanna d'Arc - prosta wieśniaczka, która miała zmienić losy świata. Jej hardość budziła podziw, ale i nienawiść, zwłaszcza wśród możnych.

Mark Twain

Reklamy

Mark Twain - „Joanna d'Arc” (informacja)

Mark Twain uważał tę powieść za dzieło swojego życia i przygotowywał się do jej napisania 12 lat. Nie tylko dlatego, że wymagała rzetelnych studiów historycznych obejmujących zarówno francuskie, jak i angielskie źródła. Poszukiwał po prostu najodpowiedniejszej formy dla przedstawienia losów niezwykłej postaci, będącej uosobieniem wszelakich cnót, a przede wszystkim niedoścignionym wzorem patriotyzmu – Joanny d’Arc.

Reklama

Śmiertelne trzecie cygaro, czyli o przesądach podczas Wielkiej Wojny

W czasie I wojny światowej masy żołnierskie stłoczone w okopach stworzyły swoiste społeczności. Rządziły się one odpowiednią hierarchią, obyczajowością i jak każda wspólnota społeczna wytworzyły swoje własne przesądy. Miały one różną funkcję, jednak cel ich stosowania był zawsze ten sam: przeżyć.

Krzysztof Bobryk

Alexis de Tocqueville – arystokrata, który wychwalał demokrację

29 lipca 1805 roku, w Paryżu urodził się Alexis de Tocqueville – francuski myśliciel, historyk, socjolog i minister spraw zagranicznych. Jego dzieło „ O demokracji w Ameryce” uważane jest za najbardziej przenikliwą analizę społeczeństwa demokratycznego. Kim był ten arystokratyczny demokrata?

Łukasz Świder

Gotfryd z Bouillon - Obrońca Grobu Pańskiego

Gdyby Karol Wielki żył w XI wieku, z pewnością byłby dumny z poczynań swojego potomka. Mowa oczywiście o Gotfrydzie z Bouillon – ideale rycerza, krzyżowca i chrześcijanina. 18 lipca 1100 roku, po długiej walce z chorobą, książę Dolnej Lotaryngii oraz władca Królestwa Jerozolimskiego umarł w Ziemi Świętej.

Tomasz Kozubek

Rzymski fresk rodem z Pompejów odnaleziony we Francji

Arles, malownicza miejscowość w Prowansji, stała się w ostatnich dniach obiektem szczególnego zainteresowania ze strony badaczy starożytności. Wszystko za sprawą datowanego na lata 70–20 p.n.e. rzymskiego fresku – jedynego w pełni zachowanego poza terenem Włoch.

Tomasz Kozubek

200 lat temu Charles Maurice de Talleyrand-Perigord został premierem Francji

W lipcu 1815 r., kiedy Napoleon Bonaparte bezskutecznie starał się uniknąć więzienia, Talleyrand przyjmował stanowisko premiera Francji. Przez blisko 25 lat występował przeciw władzy królewskiej, zmieniał sojuszników, zdradzał, spiskował. Jakim był człowiekiem?

Krzysztof Kuczyński

Jakub Mikołaj Rozdżestwieński

Louis Pasteur – zbawca ludzkości?

„Obawiam się, że przytaczane przez Pana eksperymenty obrócą się przeciwko Panu. Świat, w który chce nas pan poprowadzić, jest naprawdę nazbyt fantastyczny” – tymi słowami francuski „La Presse” opisał człowieka, który 25 lat później, 6 lipca 1885 roku, dokonał jednego z najważniejszych przełomów w historii medycyny.

Wywiady

Waterloo dwieście lat później

Zeszłotygodniową rekonstrukcją bitwą pod Waterloo zakończyły się długoletnie obchody dwusetnych rocznic związanych z epoką napoleońską. O znaczenie rekonstrukcji historycznych oraz szanse Napoleona pod Waterloo zapytaliśmy prof. Dariusza Nawrota z Instytutu Historii Uniwersytetu Śląskiego.

Kamil Kartasiński

Bernard Cornwell - „Rok 1356” - recenzja i ocena

Kto ma większe prawo do posługiwania się złotymi liliami na niebieskim tle – Edward III Plantagenet czy Jan II Dobry de Valois? Heraldycy, historycy oraz prawnicy obu monarchów mają oczywiście swoje argumenty na poparcie praw swych panów. Wszystko musi się jednak rozstrzygnąć na polu bitwy. A jak wojna to wiadomo – łucznicy…

Pożar w zabytkowej bazylice Saint-Donatien

Wczorajszy pożar strawił większą część dachu XIX wiecznej bazyliki w zachodniej Francji. Przyczyną mogły być prowadzone w tym czasie roboty renowacyjne.

Antoni Olbrychski

Jak wygrać I wojnę światową? - plan Schlieffena

Niektóre plany strategiczne wydają się szaleństwem. Granica między szaleństwem a zwycięstwem jest jednak bardzo cienka. Na czym polegał plan Schlieffena?

Paul Ham

Auguste Mariette – egiptolog brawurowy

Auguste Mariette był francuskim uczonym, archeologiem i egiptologiem, a także założycielem egipskiego Departamentu Starożytności (później Najwyższej Rady Starożytności) – instytucji odpowiedzialnej za konserwację i ochronę zabytków i wykopalisk w Egipcie. Prawdziwy Indiana Jones XIX wieku.

Błażej Guzy

A. S. Kowalczyk - „Wena do polityki. O Giedroyciu i Mieroszewskim” – recenzja i ocena

Temat paryskiej „Kultury” wciąż pozostaje wyzwaniem dla badaczy. Dowodem na to jest najnowsza książka historyka literatury Andrzeja Stanisława Kowalczyka. Dwutomowe dzieło o Jerzym Giedroyciu i Juliuszu Mieroszewskim wydała Biblioteka Więzi.

Magdalena Czoch

Komuna Paryska - droga do klęski

Gdy w lipcu 1870 r. Otto von Bismarck prowokował Francuzów do wojny, nie mógł przewidzieć, że niebawem na ulicach Paryża wyrosną barykady. W obronie republikańskiej Francji walczyli prawie wszyscy rewolucjoniści Europy. Jak wyglądała droga do klęski?

Adam Zamoyski

David Mason - „Maszerując z diabłem” - recenzja i ocena

_Maszeruj albo zdychaj!_ – czytając wspomnienia Davida Masona dochodzę do wniosku, że ze wszystkich dewiz legionowych obowiązuję tylko ta jedna. A inne, odwołujące się do etosu i „ducha jednostki” statystyczny legionista zbywa francuskim określeniem _Je me fou!_ („Wali mnie to!”).

Potęga i manewr. Czołgi ciężkie i zastosowanie wojsk pancernych do 1942 r.

Historia czołgów była od początku historią maszyn ciężkich. W kolejnych latach pomysł na sprzęt pancerny ewoluował, jednak druga wojna światowa pokazała, że i dla najcięższych maszyn na polu bitwy znalazło się miejsce.

Jakub Ciechanowski

Michael Alfred Peszke - „Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie 1939-1946” – recenzja i ocena

Czy w latach 1939-1945 Rzeczpospolita została zdradzona? Czy Polska była wówczas niepotrzebnym aliantem? Próbę odpowiedzi daje w swej najnowszej pracy Michael Alfred Peszke.

Krzysztof Kloc

„Olga Boznańska 1865-1940” – recenzja i ocena wystawy

Do 2 maja w warszawskim Muzeum Narodowym możemy podziwiać wystawę _Olga Boznańska 1865-1940_. Upamiętnia ona urodziny malarki, których 150. rocznica przypada 15 kwietnia 2015 roku. Autorzy ekspozycji zadbali o pokazanie różnorodności obecnej w twórczości polskiej artystki, chcieli też zerwać z tradycyjnym postrzeganiem Boznańskiej i pokazać jej mniej znaną stronę.

Agnieszka Woch

Reklamy

W poniedziałek z Gazetą Wyborczą nowy numer tygodnika ALE HISTORIA a w nim m.in.:

HISTORIA Z OKŁADKI: SERYJNI MORDERCY - nowy cykl! Zbrodnia marszałka Francji Gilles de Rais. Był francuskim bohaterem narodowym, towarzyszem broni Joanny d’Arc, sławnym wojownikiem, magnatem i dygnitarzem. Ale prowadził też drugie życie. Mroczne. Współcześni kryminolodzy widzą w nim archetyp seryjnego mordercy.

Reklama

Attyla – postrach Europy

Niezliczone hordy Attyli siały spustoszenie od Bałtyku po Morze Śródziemne. Czy wódz Hunów Attyla i jego nieokrzesani koczownicy mogli rzucić Cesarstwo Rzymskie na kolana?

Antoni Olbrychski

„Total War: Attila” - recenzja i ocena gry komputerowej

„Total War: Attila” zabiera nas w podróż do przełomu wieku IV i V, kiedy to Imperium Rzymskie przyjmowało coraz potężniejsze ciosy. Czy gra jest równie zabójcza, co najazdy barbarzyńców dla Wiecznego Miasta?

Przemysław Mrówka

Krzysztof Trojanowski - „Moda w okupowanej Francji i jej polskie echa” - recenzja i ocena

Przedmiotem zainteresowania historii jako dziedziny naukowej nie są jedynie wojny i batalie oraz działalność mężów stanu. Zajmuje się ona także kulturą, społeczeństwem, życiem codziennym czy też… modą.

Michał Gadziński

Rozejm bożonarodzeniowy na froncie zachodnim

W święta Bożego Narodzenia 1914 r. pod Ypres, gdzie stały naprzeciw siebie wrogie wojska brytyjskie i niemieckie, doszło do wyjątkowego wydarzenia: z inicjatywy żołnierzy zawarto rozejm bożonarodzeniowy, w czasie którego doszło do bratania się przedstawicieli obydwu stron. Był to szczególny wyraz człowieczeństwa w obliczu okrutnego konfliktu na skalę światową.

Tomasz Leszkowicz

Joanna Hickson – „Oblubienica z Azincourt” – recenzja i ocena

Mało kto kojarzy, kim była Katarzyna de Valois, córka szalonego króla Francji Karola VI. Chyba tylko zainteresowani czasami wojny stuletniej rozpoznają ją jako żonę wielkiego Henryka V, co w dzień św. Kryspina ściął kwiat francuskiego rycerstwa. Tę lukę swą powieścią uzupełnić Joanna Hickson. Przed nami zatem _Oblubienica z Azincourt_.

Andrew Miller – „Oczyszczenie” – recenzja i ocena

_Jeśli podobało się Wam „Pachnidło” Patricka Suskinda, ta książka Was zachwyci_ – czytam na okładce. Znam tylko ekranizację wspomnianej powieści, ale to zdanie sprawia, że od razu zaczynam szukać jej analogii z „Oczyszczeniem”. Pierwsze paralele, jakie przychodzą mi do głowy, to Paryż, XVIII wiek i... zapach. Choć bliższe prawdy byłoby określenie: smród.

Małgorzata Petlic

Anja Tuckermann – „Mano. Chłopiec, który nie wiedział, gdzie jest” – recenzja i ocena

Historia Zagłady Romów i życia w jej cieniu, traumy i powrotu do „normalnego życia” – to wszystko splata się w losach pewnego chłopca, które opisała Anja Tuckermann.

Daria Czarnecka

Henri de Toulouse-Lautrec i jego plakaty

Artysta, który miał ogromny wpływ na rozwój plakatu w XIX wieku. Malarz, grafik i rysownik znany ze stylu postimpresjonistycznego, a następnie secesji. Henri de Toulouse-Lautrec urodził się 24 listopada 1864 roku.

Joanna Łatka

Gwiazdka Cieszyńska – Żelazna Korona i pierścień Napoleona

Żelazna Korona i pierścień Napoleona – dziś historia dwóch klejnotów: jednego z najstarszych królewskich insygniów chrześcijaństwa oraz pierścionka zaręczynowego, będącego dowodem miłości. Oba skarby powiązane były z Napoleonem.

Błażej Guzy

Beletrystyka

Trudny zawód mamki - opiekunka Katarzyny de Valois

Katarzyna de Valois była w wieku niemowlęcym karmiona przez wynajętą mamkę. Jak wyglądał proces wyboru? Biorąc pod uwagę, że przyszła kandydatka właśnie straciła własne dziecko, wręcz okrutnie...

Joanna Hickson

Alfons Mucha i kobiety

Elementem, który łączył artystów belle epoque, była kobieta: zamyślona, zmysłowa, ponętna. Alfons Mucha, czeski imigrant we Francji, swój pierwszy plakat stworzył dla aktorki, którą przedstawił właśnie jako kobietę kuszącą, z burzą loków na głowie. Właśnie dzięki temu zyskał sławę i zapoczątkował styl secesyjny w plakatach użytkowych.

Joanna Łatka

Henryk II Plantagenet - u źródeł potęgi

25 października 1154 r., po śmierci Stefana z Blois, Henryk II Plantagenet został królem Anglii. Po czasach osłabienia władzy królewskiej, pojawił się władca, który miał zbudować potęgę Albionu...

Dan Jones

Pascal-Marie-Henri Lucas – „Rozwój myśli taktycznej we Francji i w Niemczech podczas wojny 1914-1918 r.” – recenzja i ocena

Wśród niezwykle ważnych prac historyczno-wojskowych z okresu międzywojennego znaleźć można i taką poświęconą ewolucji myśli taktycznej we Francji i w Niemczech podczas pierwszej wojny światowej. To niemała gratka dla historyków wojskowości, którzy teraz mogą zapoznać się z jej reedycją.

Krzysztof Fudalej

Afera plakatów – francuska droga do reformacji

Marcin Luter miał według legendy przybić kartę z 95 tezami do drzwi kościoła w Wittenberdze, wywołując ogromne poruszenie w całej Europie. Jaką reakcję mogła więc spowodować afera plakatów – rozwieszenie piętnujących kler afiszy we wszystkich większych miastach Francji?

Antoni Olbrychski

Reklamy

Joanna Hickson – „Oblubienica z Azincourt” (informacja reklamowa)

Jej olśniewająca uroda była przyczyną wojny. Jej odwaga podbiła serce króla. Epicka powieść o Katarzynie Walezy, księżniczce, która dała początek dynastii Tudorów.

Reklama

Tim Willocks – „Dwanaścioro z Paryża” – recenzja i ocena

Mattias Tannhauser powraca. Tym razem też ma do czynienia z religijnymi fanatykami, tyle że rodzimymi, chrześcijańskimi. Nie musi bronić bastionu chrześcijaństwa przed nawałą wojowników Allacha, ale walczyć o swoje życie w oszalałym od religijnych oparów Paryżu.

„Zeszyty Historyczne” i paryska „Kultura” w każdym domu!

Już od dziś dostęp do wszystkich numerów „Zeszytów Historycznych” i „Kultury Paryskiej” możliwy będzie bez konieczności wychodzenia do biblioteki. Co więcej, by zobaczyć archiwalne listy pracowników Instytutu Literackiego, a nawet sam Instytut, nie trzeba będzie jechać do podparyskiego Maisons-Laffitte. Wystarczy wygodnie rozsiąść się w fotelu, uruchomić komputer i wystukać adres nowo otwartej strony internetowej „Kultury Paryskiej”.

Marta Tomczak

Wrzesień 1939: Czy zostaliśmy zdradzeni?

12 września 1939 roku we francuskim Abbeville Alianci zadecydowali o zaniechaniu ofensywy na Niemcy. Do dziś wielu Polaków uznaje tę decyzję za zdradę. Czy rzeczywiście zostaliśmy zdradzeni?

Łukasz Męczykowski

Dlaczego nie rozpoczęliśmy wojny prewencyjnej z Hitlerem

W dobie popularności historii alternatywnych często pojawia się pytanie, czy mogliśmy wygrać II Wojnę Światową. Jeden ze scenariuszy, uważany za mający największe szanse powodzenia, zakłada wypowiedzenie Niemcom wojny prewencyjnej. Jednak czy faktycznie miał on największą szansę powodzenia?

Tomasz Basarabowicz

Rajd „Goebena” – wyścig z czasem

Sierpień 1914 roku. Niemiecka Eskadra Śródziemnomorska zostaje złapana w pułapkę przez Royal Navy. Admirał Wilhelm Souchon, dowodzący eskadrą z pokładu krążownika „Goeben”, decyduje się na desperacki krok i łamie rozkazy dowództwa, zakazujące mu szukania schronienia w Konstantynopolu. Rozpoczyna się wyścig między Kriegsmarine a Royal Navy.

Barbara Wertheim Tuchman

Odkryto podziemne miasta z czasów pierwszej wojny światowej

W północnej Francji pod pięknym, wiejskim krajobrazem odkryto podziemne miasta, które funkcjonowały jako schrony dla żołnierzy pierwszej wojny światowej. Znajdują się w nich dzieła sztuki tworzone przez żołnierzy pomiędzy walkami w okopach.

Julia Zeyer

Anarchizm – płomień, który miał podpalić świat

Anarchizm u swego zarania był swoistą mieszanką romantyzmu, rozbójnictwa i terroryzmu. Stało się tak dzięki ludziom, którzy dali mu początek. Chcecie się dowiedzieć, kim oni byli?

Barbara Wertheim Tuchman

Gwiazdka Cieszyńska - planeta Wulkan

W mitologii rzymskiej Wulkan był bogiem ognia i kowalstwa. Jego święto, _Vulcanalia_, obchodzono 23 sierpnia. Od jego imienia pochodzi nazwa miejsca na Ziemi, z którego wydobywa się lawa. W XIX wieku jego imieniem nazwano również planetę, która miała... krążyć bliżej Słońca niż Merkury.

Błażej Guzy

Bitwa pod Falaise: polskie czołgi w Normandii

Bitwa pod Falaise pokazała, że polskich czołgistów generała Stanisława Maczka stać na wiele. Między innymi dzięki ich ofiarności i odwadze udało się pokonać Niemców w Normandii.

Bartosz Janczak