Opinie

Szczyt klimatyczny ONZ 2018: nie taki ważny?

Szczyt klimatyczny ONZ w tym roku odbędzie się w Katowicach w dniach 2-14 grudnia. Swoją nieobecność zapowiedzieli między innymi prezydenci Stanów Zjednoczonych, Francji i Rosji oraz kanclerz Niemiec.

Konflikt Ukrainy z Rosją – walka nie tylko o Krym

Od 2014 roku trwa okupacja Krymu przez Rosję. W ostatnich dniach nastąpiły wydarzenia, które otworzyły nowy rozdział w konflikcie ukraińsko-rosyjskim.

Odbudowa Pałacu Saskiego - wątpliwości, obawy i możliwości

Odbudowa Pałacu Saskiego w Warszawie ma być trwałym świadectwem obchodów stulecia odzyskania niepodległości przez Polskę. Jednak praktyka restytucji obiektów historycznych budzi wiele wątpliwości i obaw.

Polak, Litwin, dwa bratanki?

Polska i Litwa obchodzą w tym roku stulecie odzyskania niepodległości. Czy jest zatem szansa na wyjście poza gesty i deklaracje w kierunku konkretnych działań poprawiających wzajemne relacje?

KonsTYtucJA i DekomuniZAcJA – wojna plakatowa trwa

Kolejna odsłona wojny plakatowej. Czy „Konstytucję” i „Dekomunizację” jednak coś łączy?

Niepodległość, Mel Gibson i wycięty Pałac Kultury i Nauki

Hollywoodzki aktor i Pałac Kultury i Nauki - oto bohaterowie spotu Polskiej Fundacji Narodowej z okazji rocznicy odzyskanie niepodległości. Pierwszy z nich w spocie wystąpił, z kolei PKiN został z niego wycięty.

Najważniejsze wydarzenie stulecia – i co tu wybrać...?

11 listopada to nie tylko wyjątkowe święto – to także swoisty czas podsumowań ostatniego stulecia. Jakie wydarzenia historyczne 1918-2018 należałoby uznać za najistotniejsze dla Polski i Polaków?

In memoriam. Znani, których pożegnaliśmy w ostatnim roku

Początek listopada to czas, kiedy wspominany osoby, których z nami już nie ma na tym świecie. Przyjrzyjmy się znanym postaciom, które żegnaliśmy w ciągu ostatniego roku.

Historia po mojemu: Jerzy Pysiak

Dr hab. Jerzy Pysiak – historyk-mediewista związany z Instytutem Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego odpowiada na pytania ankiety Histmag.org „Historia po mojemu”.

„Historia po mojemu” – subiektywnie o historii

„Historia po mojemu” to cykl ankiet wysyłanych przez nasz portal do historyków i szeroko rozumianych osób publicznych, w których pytamy o historię, ulubionych twórców i rzeczy, które ankietowani najbardziej cenią.

Wandalizm w muzeach – odpowiedzialność, ale czyja?

Współczesne muzea są z zasady przestrzeniami otwartymi, czyli dostęp do nich mają wszyscy zainteresowani. Co robić, gdy zwiedzający zamiast oglądać, zaczyna niszczyć?

Historia po mojemu: Bogusław Tracz

Dr Bogusław Tracz – historyk, pracownik Biura Badań Historycznych katowickiego oddziału IPN i autor m.in. książki „Hippiesi, kudłacze, chwasty. Hipisi w Polsce w latach 1967-1975” odpowiada na pytania ankiety Histmag.org „Historia po mojemu”.

Kto wybrał Jana Pawła II?

Radosne okrzyki witały biały dym informujący o wyborze nowego papieża. Kilkanaście minut później biskup Rzymu pojawił się na balkonie watykańskiej bazyliki św. Piotra. Euforia przeplatała się z zaskoczeniem. W papieskim stroju przed tłumem Rzymian stanął bliżej nieznany kardynał z Polski. Pierwszy raz od setek lat papiestwo wyszło poza wąski krąg kandydatów z krajów postromańskich. Kto stał za tą rewolucyjną decyzją?

Muzeum II Wojny Światowej: spór, który się nie kończy...

Przed gdańskim sądem miała miejsce kolejna odsłona procesu ws. niekończącego się sporu pomiędzy byłą i obecną dyrekcją Muzeum II Wojny Światowej. Tym razem jednak przedmiotem konfliktu nie było przejęcie instytucji, ale kształt znajdującej się w niej wystawy stałej.

Historia po mojemu: Zbigniew Białas

Prof. Zbigniew Białas – anglista-literaturoznawca, tłumacz i pisarz odpowiada na pytania ankiety Histmag.org „Historia po mojemu”.

Polsko-rosyjski dialog historyczny? Ambasador Rosji w Polsce stawia warunki

Rosyjski „Kommiersant” opublikował wywiad z Siergiejem Andriejewem, w którym ten stawia warunki polsko-rosyjskiego dialogu. Przekaz można streścić w jednym zdaniu: „Polacy, uznajcie naszą wersję historii, a będziemy z wami rozmawiać”.

Czy król Kaszubów nie wystarczy? Kontrowersyjna decyzja Uniwersytetu Gdańskiego

Pomiędzy misyjnym charakterem uniwersytetów i rynkowymi żądaniami zieje przepaść. Czy unikalny w skali kraju kierunek studiów może przetrwać takie zderzenie?

Historia po mojemu: Elżbieta Cherezińska

Elżbieta Cherezińska – pisarka, autorka wielu bestsellerowych powieści historycznych odpowiada na pytania ankiety Histmag.org „Historia po mojemu”.

Czy „Korona królów” chyli się ku upadkowi?

Spada oglądalność „Korony królów”. Czy po utracie połowy widzów serial powróci jeszcze na szczyt?

Historia po mojemu: Jacek Dehnel

Jacek Dehnel – pisarz, poeta i tłumacz odpowiada na pytania ankiety Histmag.org „Historia po mojemu”.

Pamięć o strachu. Refleksja na temat kary śmierci w historii

Śmierć i myślenie o niej obecne jest w życiu człowieka od zawsze. Kształtowała nasze zachowania i odruchy cały ten czas. Co jednak ze śmiercią zadawaną w ramach kary?

Przemysław Mrówka

Archiwalny skarb. Gdzie znajduje się dokumentacja słynnego „Zetu”?

Przeciętnemu znawcy historii nazwa „Związek Młodzieży Polskiej” najpierw – i może przede wszystkim – skojarzy się z młodzieżową przybudówką PPR (a później PZPR) działającą w okresie stalinowskim. Nie zaryzykuję wiele, jeśli napiszę, że nieliczni – a wśród nich przede wszystkim zawodowi historycy – słysząc skrót ZMP, skierują swoją myśl w stronę Związku Młodzieży Polskiej „Zet”.

Waldemar Stopczyński

Historia po mojemu: Andrzej Nowak

Prof. Andrzej Nowak – historyk, sowietolog, członek Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej odpowiada na pytania ankiety Histmag.org „Historia po mojemu”.

„Nie taki diabeł straszny”, czyli defilada 15 sierpnia okiem rekonstruktora

Na dwa miesiące przed defiladą wydawało się, że MON wyrzuciło wszystkie ustalenia do śmietnika i zaczęło przygotowywać część historyczną od zera. Miałem mocne wątpliwości, czy to się może udać. Jak to wszystko wyszło?

Mateusz Balcerkiewicz

Spór o mundury, czyli rekonstruktorzy kontra neonaziści

Z początkiem roku w mediach wzrosło zainteresowanie neonazistami. Potem pojawił się słynny materiał o świętowaniu urodzin Hitlera w lesie. Wreszcie organizator owego wydarzenia, w przesłanym „Gazecie Wyborczej” oświadczeniu, stwierdził – jestem rekonstruktorem...

Mateusz Balcerkiewicz

Tyson i Powstanie Warszawskie – ile reklamy w historii, ile historii w reklamie?

Udział Mike'a Tysona w kampanii dot. Powstania Warszawskiego wywołał liczne dyskusje. Czy tego typu sposób promowania historii jest odpowiedni? Czy prywatne firmy angażując się w opowieść o dziejach bardziej pomagają, czy szkodzą? Gdzie przebiega granica między historią i reklamą? Zapytaliśmy o to naszych publicystów!

Jak Facebook zbanował Rubensa

Epuls, Grono, Nasza-Klasa. Dziś już prawie nikt o tych społecznościówkach nie pamięta, choć kiedyś nie wyobrażaliśmy sobie bez nich dnia. Gadu-Gadu od lat leży w agonii, a Facebook... Facebook przetrwał. Choć co rusz zachodzi za skórę użytkownikom. A nawet Rubensowi.

Obchody 550-lecia polskiego parlamentaryzmu – dlaczego właśnie dziś?

Posiedzenie Zgromadzenia Narodowego rozpoczęło dziś obchody 550-lecia polskiego parlamentaryzmu. Dlaczego w takim razie w 1993 roku celebrowano 500-lecie tradycji parlamentarnej? Co wobec tego wydarzyło się w 1468 roku?

Dlaczego wyniki matur z historii są coraz słabsze?

Wyniki tegorocznej matury z historii i WOS nie nastrajają optymistycznie. Niski poziom utrzymuje się od kilku lat i nic nie wskazuje na to, że mogłoby się to w najbliższym czasie zmienić.

Polityka publicystyczna

Polityka historyczna ładnie wygląda w felietonach i wywiadach. Przypadek styczniowej nowelizacji ustawy o IPN pokazuje, że rzeczywistość bywa bardzo brutalna.

Za co kochamy Mundial?

Pokolenie urodzone w latach 80. nie miało szczęścia. Sukcesy polskiej reprezentacji znali tylko z opowieści swoich rodziców, sami przełykając co jakiś czas gorzką pigułkę dziecięcego zawodu. Mimo to Polacy nadal kochają Mundial, a wielu z moich rówieśników ponownie – z dużą dozą naiwności – utkwi przed ekranem.

Digitalizacja zbiorów – przyszłość badań i muzealnictwa?

Należąca do Polskiej Akademii Nauk Biblioteka Kórnicka podjęła się trudnego, choć potrzebnego zadania – właśnie trwają prace nad konserwacją i digitalizacją jej zbiorów. Jak powinna wyglądać platforma udostępniająca takie zbiory? Co warto digitalizować? Czy digitalizacja jest potrzebna? Zapytaliśmy o to członków redakcji i współpracowników portalu Histmag.org. Czekamy też na Wasz głos w komentarzach!

Spielberg z Ełku, czyli nostalgia po polsku

Wraz z międzynarodowym sukcesem serialu „Stranger Things” do łask wróciła moda na kulturę lat 80. To czasy kaset magnetofonowych, VHS, komputerów Atari, BMX-ów, „Gwiezdnych Wojen” i Stevena Spielberga – i to wszystko czuć w serialu Netfliksa.

Odcięci

Wakacje marzeń – jesteś ze znajomymi na łodzi płynącej po Oceanie Indyjskim. Pływacie, łowicie ryby, śmiejecie się. W pewnym momencie obok twojej głowy ląduje strzała, sekundę później w łódź uderza tuzin następnych. Podpłynęliście zbyt blisko do Północnego Sentinelu. Miejscowi przyszli się „przywitać”.

Pocztówki znad krawędzi – koniec Polskiej Kroniki Filmowej?

Kiedy opowiadałam ludziom, że piszę pracę magisterską poświęconą Polskiej Kronice Filmowej, byli zdziwieni. Jeszcze bardziej dziwili się, kiedy wspomniałam, że takie dokumenty wciąż są realizowane – przez Studio Filmowe Kronika.

Agata Łysakowska-Trzoss

Hitler, mydło i powidło… a czasem nić

Duże firmy i koncerny coraz chętniej upatrują w działaniach reklamowych narzędzie edukacyjne. Zdarza się coraz częściej, że na warsztat trafiają jednak treści z pozoru nie mające związku ze światem wielkiego handlu. Mowa o historii, która w naszej przestrzeni publicznej pełni niebagatelną rolę i wywołuje wiele kontrowersji. Pojawia się zatem pytanie, czy reklamy odwołujące się do historii można uznać za potrzebne i wartościowe edukacyjnie?

Muzealni giganci – słuszny kierunek, czy droga donikąd?

Muzea takie jak Muzeum II Wojny Światowej, POLIN czy Muzeum Powstania Warszawskiego stanowią z pewnością wartość dodaną w mówieniu o historii. Z drugiej jednak strony moda na duże instytucje tego typu w dużej mierze konserwuje patologie muzealnictwa w Polsce.

Polacy–świnie i „Maus”, czyli komiks i historia

Czy jeśli bardzo podobał mi się komiks z Polakami-świniami, to jestem antypolską świnią?

To nie pamflet – polemika wokół filmu „Luter i rewolucja protestancka” Grzegorza Brauna

„Nie było rewolucji, która by głębiej wstrząsnęła społeczeństwem, która by straszliwiej burzyła i niemiłosierniej wyrokowała. Od razu wszystko się rozpadło i zostało zakwestionowane, najpierw w umysłach ludzi, potem z niesłychaną szybkością w stosunkach społecznych, we wszelkiej karności i wszelakim porządku” – Jan Gustaw Droysen o rewolucji protestanckiej.

Marcin Śrama

Żołnierze Wyklęci – czy i jak ich upamiętniać?

Żołnierze Wyklęci budzą obecnie bardzo duże zainteresowanie, wywołując jednocześnie sporo dyskusji. W jaki sposób powinniśmy ich upamiętniać? Czy święto państwowe ma w tym przypadku sens? Jakie są największe problemy historyka badającego tematykę Wyklętych? Zapraszamy na nowy Wielogłos!

Okrakiem na Żelaznej Kurtynie – kontrakty zagraniczne w PRL

PRL nie był wcale krajem tak zupełnie odciętym od świata. Miało to dla władzy zarówno dobre, jak i złe skutki.

Przemysław Mrówka

Syndrom wyważania otwartych drzwi

Dr Marek Kochan w felietonie dla „Rzeczpospolitej” zaproponował utworzenie Muzeum Polokaustu. Ma być ono syntezą martyrologii polskiej, ukazując nasz naród z perspektywy walki o przetrwanie wśród wrogiego świata. Pomysł ciekawy, choć mało oryginalny. Polska usłana jest tego typu placówkami, które często z trudem wiążą koniec z końcem.

Polska istniała w 1968 roku i nie ma co temu zaprzeczać

Stwierdzenie przez premiera Morawieckiego, że w 1968 roku nie było Polski, a jedynie reżim komunistyczny, miało pewnie w założeniu chronić dobre imię naszego kraju. Niestety, takie słowa mogą okazać się dla nas niebezpieczne.

Czy gry komputerowe mogą uczyć historii?

Czy gry komputerowe mogą uczyć historii, czy może to rola zarezerwowana głównie dla książek i filmów? Czy zastąpią one „tradycyjne” dzieła kultury w kwestii edukowania? Przeczytaj, co o tym sądzą redaktorzy Histmag.org i sprawdź, w jakie historyczne tytuły zagrywali się niegdyś nocami. Oto nowy Wielogłos!

Kraj bez granic, czyli pierwsze miesiące Polski

Niepodległa Polska była u swego zarania bytem ze wszech miar unikalnym pośród innych państw, nie do końca bowiem było wiadomo, gdzie się kończy…

Przemysław Mrówka

Profesor Jerzy Jedlicki (1930-2018)

Śmierć profesora Jerzego Jedlickiego jest nie tylko wielką stratą dla historiografii wieku XIX w Polsce, ale także dla całej naszej humanistyki. Oprócz bycia badaczem dziejów inteligencji, był on bowiem także jednym z ostatnich polskich intelektualistów _par excellence_.

Mateusz Kuryła

„Zamach na Kutscherę”, czyli IPN-u kłopot z raportem „Alego”

Poniższy tekst powstał pięć lat temu, kilka dni po promocji wydanego przez IPN komiksu-książki historycznej „Zamach na Kutscherę”. Ówczesny biuletyn IPN „pamięć.pl” odmówił jego publikacji, wskazując na to, że jest zbyt obszerny i że krytycznie odnosi się do wydawnictwa Instytutu. Potwierdzono jednocześnie, że „wersja przyjęta przez twórców komiksu jest najbardziej prawdopodobną rekonstrukcją wydarzeń”. Otóż nie.

Waldemar Stopczyński

Polsko-izraelska wojna o prawdę

Polska, jak mało kto na świecie, ma prawo do walki z oszczerczym terminem „polskie obozy śmierci”. Takowe nigdy nie istniały, ale od lat w debacie publicznej ten pogląd funkcjonuje. Nieoczekiwanie cios w tej sprawy padł ze strony naszego dotychczasowego sojusznika. Nowelizacja ustawy o IPN obudziła demony w Izraelu, stawiając pod znakiem zapytania lata przyjaźni polsko-izraelskiej.

Od Kazimierza i Jadwigi do Brajana i Dżesiki

Kilka dni temu Ministerstwo Spraw Wewnętrznych udostępniło "zestawienie imion nadawanych dzieciom w Polsce w 2017 roku":https://www.gov.pl/cyfryzacja/statystyka-imion-za-2017-rok-podsumowanie. To ciekawy materiał do analizy – np. mamy w naszym kraju o dwóch Leonidasów więcej.

Filmowy pamflet na Marcina Lutra, czyli „Luter i rewolucja protestancka” Grzegorza Brauna

12 listopada 2017 r. w Warszawie odbyła się premiera nowego filmu kontrowersyjnego reżysera i polityka, Grzegorza Brauna. Od tamtej pory film dokumentalny „Luter i rewolucja protestancka. 100 minut prawdy na 500-lecie zakłamania” zobaczyło wielu Polaków podczas projekcji i spotkań z autorem, które odbywają się w całym kraju. 21 grudnia 2017 roku Grzegorz Braun przyjechał do Gniezna, gdzie miałem okazję zapoznać się z jego „oryginalną” propozycją.

Marcin Tomczak

Nieskończenie Niepodległa: Burzyciel starego ładu

Orędzie Wilsona nie zagwarantowało Polsce niepodległości. Nie zmieniło też myślenia przywódców zachodnich o potrzebie odzyskania przez nasz kraj niezależności. Wprowadziło jednak problematykę polską na tyle silnie do debaty nad przyszłą konstrukcją świata, że nie dało się już jej pominąć.

Wielkie dzieje na małym ekranie: 7 zagranicznych seriali o władcach, na których mogliby wzorować się twórcy „Korony Królów”

Zanim nastał Kazimierz Wielki, była Izabela Katolicka, Elżbieta II czy Ludwik XIV... Mowa oczywiście o historycznych władcach, którzy stali się bohaterami seriali. Filmowcy nie mają wątpliwości: po tworzyć fikcyjne postacie, jeśli historia ma pod dostatkiem władców silnych, choć niepozbawionych własnych problemów?

Agata Łysakowska-Trzoss

„Korona królów” – współczesna „Biblia pauperum”

„Korona królów” ledwo wystartowała i od razu zapisała się w historii polskiej telewizji. Dyskusje rozgrzewają salony od lewa do prawa. Jedni chwalą, drudzy płaczą, a w centrum trwa polowanie na serialowe błędy, przekłamania i głupotki. A co ja na to powiem? Dziękuję Ci TVP.

Dlaczego dołączyliśmy do akcji Nieskończenie Niepodległa?

Dziś startuje akcja „Nieskończenie Niepodległa”, inicjatywa bardzo bliska priorytetom, które w redakcji Histmaga przyjmujemy w codziennej pracy. Kiedy dostaliśmy zaproszenie do dołączenia i współtworzenia tej inicjatywy – nie wahaliśmy się, żeby do niej przystąpić!

Maciej Zaremba

Jak nie potrafisz, nie pchaj się na afisz – kilka słów o „Koronie Królów”

Jak nie potrafisz, nie pchaj się na afisz – mówić miała często babcia mojego taty. Jak bardzo nieaktualna jest ta mądrość ludowa udowadniają twórcy serialu TVP „Korona Królów”. Oni nie potrafią, a i tak próbują wcisnąć wszystkim swój produkt.

Rocznice historyczne w 2018 roku. Co nas czeka?

Rok 2018 przynosi nam stulecie odzyskania niepodległości przez Polskę. Jak powinny wyglądać obchody tego niezwykle istotnego wydarzenia? Co jeszcze będziemy upamiętniać w tym roku?

Co historia zapamięta z 2017 roku?

Historia – co oczywiste – to nie tylko dawni bohaterowie i wydarzenia sprzed wielu wieków, ale też sytuacje, trendy i procesy, których doświadczamy na własnej skórze. Co historia zapamięta z mijającego właśnie 2017 roku? Zobaczcie, co na ten temat sądzą redaktorzy Histmag.org – oto nowy Wielogłos!

Białe święta i Czarny Piotruś

Za nami Mikołajki, przed nami Boże Narodzenie. Pierwsze śniegi zdążyły już spaść. U nas to okres raczej spokojny, w Holandii już teraz niekoniecznie. A wszystko przez starcie tradycji z nowoczesnością i ewolucję znaczeń.

Pałac Kultury – co dalej z „Pekiniem”?

Nie milkną echa pomysłu dotyczącego zburzenia Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie. Czy to symbol stolicy, którego nie powinno się ruszać, czy może symbol starego systemu, który należy usunąć? Ostatnio pojawiła się koncepcja, by w miejsce „Pekinu” odbudować przedwojenne kamieniczki o odtworzyć dawny układ stolicy. Sprawdźcie, co na ten temat sądzą nasi redaktorzy – oto nowy Wielogłos!