Sylwetki i biografie

Zapomniana Skłodowska. Mimo wielu zasług pozostała w cieniu znanej siostry

W świadomości wielu Polaków zapisała się tylko jedna Skłodowska – podwójna laureatka Nagrody Nobla. Mniej osób wie, że wybitna polska uczona miała również utalentowaną siostrę. Choć nie udało jej się dorównać osiągnięciami naukowymi Marii, włożyła znaczące zasługi w rozwój polskiej medycyny. Została jedną z pierwszych kobiet z tytułem doktora w tej dziedzinie i stworzyła w Kościelisku jedno z najnowocześniejszych sanatoriów w Europie.

Katarzyna Łabicka

Pogrzeb papieża Franciszka data, przebieg, tradycje

Papież Franciszek zapisał się w historii jako głosiciel „Kościoła ubogiego dla ubogich”. Biskup Rzymu zmarł 21 kwietnia 2025 roku. Jego pogrzeb będzie wydarzeniem o wielkim znaczeniu duchowym, społecznym i politycznym. Sprawdź, co wiadomo o uroczystościach pogrzebowych!

Mat. pras. , Mateusz Balcerkiewicz

Treść testamentu papieża Franciszka

Biuro Prasowe Stolicy Apostolskiej podało ostatnią wolę papieża Franciszka. Publikujemy treść testamentu Ojca Świętego.

Co się stanie po odejściu papieża Franciszka?

Po śmierci papieża Franciszka zostaje uruchomiona ściśle określona procedura, która prowadzi do zwołania konklawe i wyboru nowego papieża. Publikujemy szczegółowy opis tego procesu.

Papież Franciszek nie żyje. Biskup Rzymu zmarł w wieku 88 lat

Papież Franciszek, czyli Jorge Mario Bergoglio SJ nie żyje. Ojciec święty zmarł w wieku 88 lat, w 13. roku swojego pontyfikatu.

Co robił Bolesław Chrobry przed koronacją? Przypuszczalne zakulisowe rozmowy z niemieckim cesarzem

Rozmowy miałyby trwać podczas kampanii połabskiej. Dialog między Ottonem III a Bolesławem Chrobrym mógł przerodzić się w trwałą przyjaźń polsko-niemiecką.

Mariusz Samp

Beletrystyka

Pandurang Khankhoje i indyjscy bojownicy

Ghadaryści byli ruchem założonym przez indyjskich emigrantów w celu obalenia rządów brytyjskich w ich kraju. Jednym z bojowników był Pandurang Sadashiv Khankhoje.

Patrick Deville

Jak Stanisław Poniatowski został królem?

Pojawiło się pytanie, na jakim etapie należy zwrócić się do Katarzyny o pomoc wojskową. A jednak nigdy przedtem nie wzdragał się na myśl o rosyjskim wsparciu i rzadko miewał skrupuły co do metod stosowanych dla osiągnięcia celu.

Adam Zamoyski

Multimedia

Historie dzieci ocalonych z pogromów Fragmenty książek Wydawnictwa IPN

„Listy sierot z Wołynia, Podola i Małopolski wysyłane z sierocińca w Pieskowej skale czekały ponad siedemdziesiąt lat, aby ktoś je otworzył i przeczytał. Może także oddał?” Posłuchaj fragmentu książki „Kres. Historie dzieci ocalonych z pogromów”. Poznaj ich historie.

Beata Gołembiowska – „Zanim runęły mury. Zbiór wywiadów z czołowymi opozycjonistami okresu PRL-u” – recenzja i ocena

Okres PRL-u przypomniał wszystkim Polakom, że warto się zjednoczyć, aby osiągnąć to co najważniejsze – wolność. A jak ten czas wyglądał z perspektywy opozycjonistów?

Katarzyna Promińska

Zuzanna Orlińska – „Duch Rubinsteina. Opowieść o wielkim pianiście” – recenzja i ocena

Artur Rubinstein – wirtuoz fortepianu, mistrz interpretacji Chopina i dumny polski patriota – swoją muzyką poruszał serca słuchaczy na całym świecie. A co, gdyby dzieci mogły poznać go nie z książek lub archiwalnych nagrań, lecz… osobiście? I to w samym środku pandemicznej codzienności?

Nina Kucharczyk

Craig Symonds – „Nimitz na wojnie” – recenzja i ocena

Wielkość Chestera Nimitza nie polegała wyłącznie na talentach dowódczych, ale także na skromności, pokorze, trosce o zwykłych żołnierzy i umiejętności godzenia zwaśnionych oficerów. Wojenne lata Nimitza prezentuje w swej znakomitej książce Craig Symonds.

Marek Chrzanowski

Walter Düning: kapo, z którym walczył Pietrzykowski

„Był to blondyn doskonale zbudowany, o potężnej masie mięśni, malutkich oczach i porozbijanych łukach brwiowych” – tak Tadeusz Pietrzykowski opisywał po latach więźnia, z którym stoczył swój pierwszy pojedynek bokserski w KL Auschwitz.

Andrzej Domagała

Witkacy: pajac czy geniusz?

Kuzynce swojej żony, Magdalenie Samozwaniec, wysyła raz kartkę z fotografią olbrzymiej d…. Prokurator Piernikarski ostrzega po przyjacielsku, że cenzura ją skonfiskuje i Stach będzie miał postępowanie karne za obrazę moralności. Żarty zawsze uchodzą mu płazem, ale zawistnicy i ważniacy widzą w nim kabotyna, snoba albo pajaca.

Przemysław Pawlak

Roman Dziarski – „Jak przechytrzyliśmy i przeżyliśmy hitlerowców?” – recenzja i ocena

To historia warta poznania. Książka Romana Dziarskiego jest przede wszystkim dziełem intymnym i bardzo osobistym.

Adam Wiśniewski

Rokosz Lubomirskiego

Jan Jabłonowski cieszył się z awansu, a w Rzeczpospolitej wrzało. Zbliżała się ostateczna rozgrywka pomiędzy dworem a Jerzym Sebastianem Lubomirskim.

Jakub Jędrzejski

Mateusz Balcerkiewicz , Rafał Gumiński

Assassin’s Creed Shadows: Czy Yasuke istniał naprawdę i był samurajem?

Yasuke Ubisoftu jest trochę jak Andrzej Kmicic Henryka Sienkiewicza. Fikcyjna postać ma swój historyczny pierwowzór, ale udokumentowane fakty rozjeżdżają się z promowaną przez dzieło kultury atrakcyjniejszą narracją.

Krzysztof Iszkowski – „Idol. Życie doczesne i pośmiertne Karola Marksa” – recenzja i ocena

Książka Krzysztofa Iszkowskiego „Idol. Życie doczesne i pośmiertne Karola Marksa” to analiza zarówno życia, jak i spuścizny jednego z najbardziej wpływowych myślicieli XIX wieku. Autor łączy elementy biograficzne z refleksją nad ewolucją idei Marksa, ukazując, jak jego osobiste doświadczenia wpłynęły na kształtowanie teorii społecznych i ekonomicznych.

Cezary Wołodkowicz

Patryk z Irlandii – między historią a legendą

Dzień Świętego Patryka jest najczęściej obchodzonym świętem narodowym poza granicami macierzystego państwa. Jednak co naprawdę wiemy o św. Patryku? Patron Irlandii wcale nie był pierwszym biskupem na wyspie, a chrześcijaństwo było tam obecne już wcześniej.

Rafał Gumiński

Nie tylko Zełenski. Innymi krajami też rządzili artyści

Ronald Reagan, Joseph Estrada, Wołodymyr Zełenski - to tylko niektórzy prezydenci, którzy przed objęciem tego urzędu spełniali się jako aktorzy, bądź twórcy teatralni. Sprawdź, kto jeszcze zalicza się do tego artystyczno-politycznego grona!

Mikołaj Szczerbiński

„Zainspirować naród: przemowy Edwarda Raczyńskiego na obczyźnie 1939–1989” – wstęp i oprac. K. Czechowska, K. Kania – recenzja i ocena

Przemowy Edwarda Raczyńskiego to znakomite i przejmujące źródło do zrozumienia polskiej emigracji. Raczyński jawi się tu jako mąż stanu, który na różne sposoby starał się rozbudzić ducha w polskim społeczeństwie.

Mateusz Piotrkiewicz

Reklamy

Przemysław Pawlak – „Witkacy. Biografia”

Przemysław Pawlak w książce „Witkacy. Biografia” przedstawia złożoną naturę Stanisława Ignacego Witkiewicza. To pozycja obowiązkowa dla każdego pasjonata historii polskiej literatury.

Reklama

Czech, bez którego nie byłoby Polski

To jedna z najciekawszych postaci średniowiecznej Europy. Wojciech – przyjaciel cesarza Ottona III, książę, biskup – świadomie wybrał drogę ascezy i męczeństwa. Kim tak naprawdę był? Życiowym nieudacznikiem, niepoprawnym marzycielem, a może wpływowym politykiem?

Jan Hlebowicz

Michał Siedziako – „Marian Jurczyk (1935–2014). Biografia polityczna szczecińskiej legendy Solidarności” – recenzja i ocena

Głośna biografia Mariana Jurczyka autorstwa Michała Siedziaki jest potrzebną, świetną warsztatowo książką, po którą powinni sięgnąć nie tylko czytelnicy zainteresowani najnowszą historią Polski. To pogłębione studium ukazuje człowieka zaangażowanego, ale również uwikłanego...

Michał Gadziński

Mariusz Samp: W relacji Galla polski książę jawi się jako nieomylny strateg, a Pomorzanie jako dzicy przeciwnicy

Bitwa pod Nakłem miała miejsce w 1109 roku. Był to jeden z epizodów walk Piastów z Pomorzanami. Jak wpłynęła na pozycję Krzywoustego jako władcy? Jakie znaczenie odegrała w polityce piastowskiej ekspansji? Dlaczego polski książę zdecydował się zaatakować właśnie ten gród? Na pytania te odpowiada dr Mariusz Samp w wywiadzie dla Histmaga.

Zmarł prof. Władysław Duczko, wybitny archeolog

Profesor Władysław Duczko zmarł w wieku 79 lat. Pochodzący z Białegostoku archeolog specjalizował się w dziejach i sztuce wczesnośredniowiecznej Skandynawii, Europy Wschodniej, Polski oraz Bizancjum.

Mikołaj Szczerbiński

Marian Jurczyk: ofiara aparatu bezpieczeństwa PRL czy tajny informator komunistycznej policji politycznej?

Marian Jurczyk to legenda szczecińskiej „Solidarności”, sygnatariusz pierwszego z historycznych Porozumień Sierpniowych, ale też człowiek słynący z licznych kontrowersji. Opisaniem jego biografii politycznej zajął się dr Michał Siedziako, który przybliża tę postać w rozmowie z Histmagiem.

Pułkownik Leopold Lis-Kula – heros II RP

Pisano o nim pieśni, jego imieniem nazywano szkoły, ulice, place. Leopold Lis-Kula był jednym z największych bohaterów II RP i jednocześnie najmłodszym pułkownikiem Wojska Polskiego, wybitnym legionistą i żołnierzem Polskiej Organizacji Wojskowej.

Paweł Rzewuski

Pomoc w obliczu prześladowań – jak Polacy wspierali żydowskich sąsiadów w trakcie wojny?

Jakie kary stosował niemiecki okupant za pomoc Żydom? Na czym polegała „gettoizacja”? W jaki sposób na Holocaust reagowało Polskie Państwo Podziemne? Między innymi o tym rozmawialiśmy z dr Martyną Grądzką-Rejak i dr Aleksandrą Namysło przy okazji premiery I tomu publikacji „Represje za pomoc Żydom na okupowanych ziemiach polskich w czasie II wojny światowej”.

Paweł Czechowski

Simon Sebag Montefiore – „Romanowowie 1613–1918” – recenzja i ocena

Kolejne wydanie książki Montefiorego to zaproszenie do oddzielenia prawdy od fikcji. Brytyjski historyk i dziennikarz kreśli panoramiczną opowieść o trzech wiekach panowania dynastii Romanowów.

Marek Chrzanowski

Początek 1942 roku: Japończycy w natarciu

Po ataku na Pearl Harbor Japończycy szybko poszerzali swoje zdobycze na południowym Pacyfiku. Siły amerykańskie były w rozsypce…

Craig Symonds

Trump kontra Kim. Zderzenie osobowości?

Spotkanie Donalda Trumpa i Kim Dzong Una w czerwcu 2018 roku odbiło się szerokim echem na całym świecie. Poprzedziły go długie miesiące przepychanek politycznych. Obaj mieli coś do udowodnienia. Zderzenie silnych charakterów czy zręcznych trybunów ludowych o silnym zapleczu?

Jung H. Pak

Czy Engels wykreował wizerunek „Kapitału” Marksa?

Gdy Engels otrzymał od Marksa pierwszą wersję „Kapitału”, odesłał mu z ją z miażdżącymi komentarzami i licznymi zakreśleniami. Praca spotkała się z chłodnym przyjęciem, jednak Engels rozpoczął swoistą kampanię reklamową...

Krzysztof Iszkowski

Craig Symonds: To temperament i empatia uczyniły Chestera Nimitza tak skutecznym dowódcą

Admirał Chester W. Nimitz był głównodowodzącym Floty Pacyfiku USA. Po japońskim ataku na Pearl Harbor, odpowiadał za prowadzenie wojny na Pacyfiku i pokonanie Japonii. Jego wojenne dzieje przybliża Craig Symonds w swojej najnowszej książce „Nimitz na wojnie” i w wywiadzie dla Histmaga.

Joanna – kobieta, która została papieżem?

Czy popularna w średniowieczu legenda o kobiecie rządzącej Kościołem jako papież Jan VIII ma w sobie ziarno prawdy?

Rafał Gumiński

„Błogosławiony ks. Jerzy Popiełuszko. Kapelan i patron Solidarności. Katalog wystawy” – recenzja i ocena

Wystawy prezentowane w przestrzeni publicznej mają na celu przypominać o ważnych postaciach i wydarzeniach. Ich cechą jest jednak ulotność. Katalogi wystaw, zwłaszcza te solidnie przygotowane, pozwalają nam do nich powrócić. Tak jest z katalogiem poświęconym życiu i dziedzictwu ks. Jerzego Popiełuszki.

Adam Wiśniewski

Operacja Menai Bridge, czyli scenariusz na wypadek śmierci króla Karola III

Mający 76 lat król Karol III stoi na czele Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej oraz 14 innych suwerennych królestw Wspólnoty od 2022 roku. Choć obecnie nie ma sygnałów zapowiadających szybką zmianę warty na brytyjskim tronie, Pałac Buckingham opracował już plan związany z królewskim pogrzebem.

Zmarł Marian Turski

Marian Turski, były więzień Auschwitz Ocalony z Holokaustu, znakomity historyk i dziennikarz, zmarł 18 lutego 2025 roku w wieku 98 lat.

Reklamy

Katarzyna Skopiec – „Ocaleni z Drohobycza”

Książka „Ocaleni z Drohobycza” to poruszająca opowieść o odwadze i poświęceniu, spisana przez wnuczkę Sławy i Izydora Wołosiańskich, Katarzynę Skopiec.

Reklama

Konkursy

Konkurs: Idol. Życie doczesne i pośmiertne Karola Marksa

Zapraszamy do wzięcia udziału w naszym konkursie, w którym do wygrania są 4 egzemplarze książki „Idol. Życie doczesne i pośmiertne Karola Marksa” Wydawnictwa Agora.

Powstaje kolejny film o Putinie. Tym razem w reżyserii Oliviera Assayasa

Na początku stycznia 2025 roku premierę miał film „Putin” Patryka Vegi, a niebawem światowa kinematografia wzbogaci się o kolejną produkcję przybliżającą postać dyktatora Rosji. Będzie to ekranizacja powieści „Mag z Kremla”, autorstwa Giuliano da Empoli, a reżyserii podjął się Olivier Assayas.

Weronika Kulczewska-Rastaszańska

Najsłynniejszy „Dracula” w historii. Olśniewające wcielenie wampira

Aktorowi ta rola przyniosła sławę, ale i sporo problemów…

Reklamy

Krzysztof Iszkowski – „Idol. Życie doczesne i pośmiertne Karola Marksa”

Krzysztof Iszkowski w książce „Idol. Życie doczesne i pośmiertne Karola Marksa” błyskotliwie i z lekkością łączy anegdoty z życia Marksa z analizą jego idei, pokazując, jak osobiste doświadczenia filozofa wpłynęły na jego teorię.

Reklama

Thurgood Marshall: pierwszy czarnoskóry sędzia SN w USA

Thurgood Marshall przeszedł do historii jako pierwszy czarnoskóry sędzia Sądu Najwyższego USA. Mimo ogromnych sukcesów w sądownictwie, przez całe życie mierzył się z uprzedzeniami – zdarzało się, że nawet w środowisku prawniczym mylono go z pracownikiem technicznym.

Daniel Wojciech Dudek

Nie była marną kopią Marilyn Monroe. Jayne Mansfield rozgryzła system i dobrze na nim zarobiła w Hollywood

Jako jedna z pierwszych trafiła na okładkę „Playboya". Porównywali ją z Marilyn Monroe, ale miała większe aspiracje. Jayne Mansfield prezentowała seksapil i geniusz w jednym. Nie chciała być kolejną „głupiutką blondynką”. Jej największą rolą życiową okazało się wykreowanie własnego wizerunku w Hollywood.

Paula Apanowicz

Aszurbanipal – uczony, sadysta, myśliwy i król

Polował na dzikiego zwierza, przypisywał sobie sukcesy innych, a po sobie pozostawił kraj pogrążony w kryzysie. Aszurbanipal dbał o jedno z całą pewnością: o własną propagandę.

Eckart Frahm

Polka do śmierci udawała córkę cara Rosji. Nie mówiła po rosyjsku

Brutalna egzekucja całej rodziny przekreśliła szanse ostatnich Romanowów na odzyskanie władzy w Rosji. Byli jednak tacy, którzy twierdzili, że jedna z córek ostatniego cara przeżyła masakrę. Pewna Polka na tej plotce zbudowała swoją życiową karierę.

Mateusz Balcerkiewicz

Jan Heweliusz: rocznica urodzin

28 stycznia 1611 r. urodził się Jan Heweliusz, słynny gdański astronom i... browarnik.

Tomasz Leszkowicz

Czym zajmowali się prezydenci USA zanim objęli urząd?

Prezydenci Stanów Zjednoczonych naturalnie kojarzeni są z polityką, ale zanim objęli najwyższy urząd w państwie, wielu z nich wykonywało różnorodne zawody, które kształtowały ich poglądy i zdolności przywódcze. Przedstawiamy 12 prezydentów USA i profesje, którymi zajmowali się przed swoją prezydenturą.

Wspomnienia

Wzywam pomocy, ale nikt mnie nie słyszy…

Przeprowadzono nas do łaźni, dano inne szmaty z odwszalni i świeżo ponumerowane Zugangi wyruszyły w długi marsz przez kilka kilometrów do głównego obozu – AUSCHWITZ I.

Halina Nelken

Leon Czołgosz – zabójca amerykańskiego prezydenta

„Zabiłem prezydenta, ponieważ był wrogiem dobrych ludzi – dobrych ludzi pracujących. Nie żałuję swojej zbrodni”. Tak brzmiały ostatnie słowa Leona Czołgosza, który 6 września 1901 r. zastrzelił prezydenta Stanów Zjednoczonych.

Rafał Gumiński

Król Karol III przyjedzie do Polski. Weźmie udział w uroczystościach z okazji 80. rocznicy wyzwolenia Auschwitz-Birkenau

Brytyjski monarcha król Karol III niebawem przyjedzie do Polski. Nie będzie to jednak jego pierwsza wizyta, ponieważ jeszcze jako książę Walii odwiedził nasz kraj czterokrotnie. Tym razem weźmie udział w uroczystościach upamiętniających 80. rocznicę wyzwolenia Auschwitz-Birkenau.

Zmarła Alicja Bobrowska, pierwsza powojenna Miss Polonia

Alicja Bobrowska była zwyciężczynią pierwszego konkursu piękności w powojennej historii Polski. Choć ukończyła PWST w Krakowie, odrzuciła propozycję Marlona Brando i nie zagrała u jego boku. Po wielu latach powróciła jednak do USA, gdzie podjęła pracę jako pielęgniarka. Artystka zmarła w Kalifornii 13 stycznia 2025 roku.

Joanna Kuciel-Frydryszak – „Słonimski. Heretyk na ambonie” – recenzja i ocena

Jednym z patronów rozpoczynającego się 2025 roku został Antoni Słonimski. Przełoży się to zapewne na wzrost zainteresowania jego życiem oraz twórczością i świetnie się składa, bo na rynku ukazało się nowe wydanie biografii Słonimskiego.

Katarzyna Kucharczuk

Bronisław Pieracki: ONR, Ukraińcy i śmierć ministra

15 czerwca 1934 r. mniej więcej o wpół do czwartej popołudniu na warszawskiej ulicy Foksal padły trzy strzały. Dwa dosięgły celu. Na ziemię upadł minister spraw wewnętrznych Bronisław Pieracki. Kto stał za jego śmiercią?

Michał Przeperski

„Putin” w reż. Patryka Vegi to fabularna biografia rosyjskiego dyktatora

Patryk Vega to jeden z najbardziej kasowych i kontrowersyjnych twórców polskiego kina. O realizowanych przez niego produkcjach zawsze jest głośno. Niekoniecznie jednak ze względu na merytorykę i jakość. Tym razem postanowił pokazać na wielkim ekranie opowieść o Władimirze Putinie.

Opinie

Zatoka Amerykańska, a może Meksykańska Ameryka i Kanada jako kolejny stan USA?

Donald Trump chce dzielić i rządzić. Ma wiele pomysłów związanych z reorganizacją świata. Od kilku tygodniu amerykańskie media rozpisują się o kaprysach prezydenta elekta. Głośno mówił on bowiem już m.in. o zmianie nazwy Zatoki Meksykańskiej czy kwestii Grenlandii, a nawet o wcieleniu Kanady do USA i uczynieniu z niej 51. stanu Ameryki.

Multimedia

Wesele. Żywi ludzie, prawdziwe dzieje Fragmenty książek Wydawnictwa IPN

Jaka jest istota pisarstwa Wyspiańskiego? Wyznacza ją duchowa perspektywa, która umożliwia prawdziwe życie i prawdziwą twórczość, ale też stawia najważniejsze dla każdego człowieka pytanie, które brzmi: czy jesteś wolny? Posłuchaj fragmentu książki „Stanisław Wyspiański. Mit – tradycja – historia”

Mateusz Balcerkiewicz

Joanna Schaffgotsch, czyli „śląski Kopciuszek”

Pochodziła z biednego domu, a przypadkowo została dziedziczką niewyobrażalnej fortuny. Życie Joanny Gryczik odmieniło się, kiedy spotkała na swej drodze Karola Godulę, górnośląskiego „króla cynku”. To on uczynił z niej „śląskiego Kopciuszka”.