Historia wojskowości

Husaria jak za PRL Marginesy historii

Śpieszę wyjaśnić, że dzisiejszy odcinek „Marginesów historii” jest niezwykły. Po pierwsze dotyczy epoki, której z zasady nie przywołuje, czyli czasów Polski Ludowej. Po drugie, po raz kolejny zmuszony jestem sięgnąć po temat husarii.

Anatol Taras - „Anatomia nienawiści” - recenzja i ocena

Stosunki naszego kraju z naszym największym wschodnim sąsiadem układały się – delikatnie rzecz ujmując – niezbyt poprawnie. My uważamy się za ofiary ich imperializmu oraz ambicji, oni – za ofiary naszej dwulicowości i niewdzięczności. Dlaczego?

Michał Staniszewski

Zimna wojna w kosmosie – Inicjatywa Obrony Strategicznej

Wypowiadając komunizmowi wojnę, Ronald Reagan był zdeterminowany wygrać ją wszelkimi możliwymi środkami. Nawet, jeśli oznaczało to konieczność rozmieszczenia broni w przestrzeni kosmicznej…

Przemysław Mrówka

Atomowy atol Bikini

Powstały o nim piosenki, jest trwale obecny w pokpkulturze. Oto atomowy atol Bikini.

Karolina Zawadka

Krok ku zwycięstwu. Bitwa pod Warką 7 IV 1656 roku

Bitwa pod Warką była pierwszym tak dużym zwycięstwem, które zostało odniesione w otwartym polu nad Szwedami podczas potopu szwedzkiego. Jej wynik zachęcił polsko-litewskie dowództwo do bardziej aktywnych wystąpień przeciwko najeźdźcy.

Marek Groszkowski

Anibal Milhais – żołnierz wart miliona ludzi

Bohaterów I wojny światowej szukamy najczęściej wśród tych narodów, które wniosły w nią największy wkład. Państwa, które nie wystawiły wielkich armii i dołączyły do konfliktu później, z reguły schodzą na dalszy plan. Mało znana jest więc historia portugalskiego żołnierza Anibala Milhaisa.

Kamil Książek

Multimedia

Krucjaty – skąd się wzięły i dlaczego fascynują? Video

Krucjaty to jedno z najbardziej znanych zjawisk w historii średniowiecza. Dlaczego warto je poznać? Jakie motywy pchały ludzi do wyprawy do Ziemi Świętej? Czy czegoś możemy się z tego nauczyć? Opowiada o tym Marcin Sałański, nasz publicysta i autor e-booków „Wyprawy krzyżowe. Zderzenie dwóch światów” oraz „Elita władzy w Królestwie Jerozolimskim 1174-1185”.

Marek Teler

Miecz i sakiewka. Wyprawy krzyżowe i gospodarka

Z krucjatami najczęściej kojarzą się nam potyczki krzyżowców z Saracenami. Ale obecność łacinników na bliskim wschodzie nie miała jedynie aspektu militarnego. Śladem krzyżowców do Palestyny przybywali także kupcy z Europy, którzy w walkach z niewiernymi widzieli okazję do pomnożenia swojego majątku.

Michał Kulbiński

II wojna światowa: jak miało wyglądać powstanie powszechne?

Zanim wybuchło powstanie warszawskie, Polska podziemna długo przygotowywała się do walki. Zbierano broń, szkolono ludzi, przygotowywano plany. Jak miało wyglądać powstanie powszechne?

Andrzej Leon Sowa

Kazimierz Sosnkowski: bezsilny sprzeciw Naczelnego Wodza

Kazimierz Sosnkowski krytykował pomysł antyniemieckiego powstania w Polsce, twierdząc, że nie może liczyć ono na pomoc ze strony aliantów i będzie jedynie służyć realizacji interesów ZSRR. Mimo że był Naczelnym Wodzem, nie podejmował w tej kwestii ostatecznej decyzji. Sam znajdował się w zaciekłym sporze z premierem Mikołajczykiem.

Michał Woś

Czeczenia - tubylcy kontra carowie

Kaukascy górale przez wieki stawiali opór najeźdźcom. A gdy w końcu musieli ulec, Rosjan drogo kosztowała każda chwila spędzona na podbitej ziemi.

Przemysław Mrówka

Zapomniani obrońcy Wielkiej Brytanii – Polacy w Home Guard

10 maja 1940 roku Wehrmacht ruszył na Zachód. Po raz pierwszy od czasów Wielkiej Wojny, Brytyjczycy zaczęli z niepokojem zerkać w kierunku morza. Spodziewając się inwazji, stworzyli jedną z najdziwniejszych formacji zbrojnych XX wieku – Home Guard. Mało kto wie, że służyli w niej również nasi rodacy.

Łukasz Męczykowski

Robert K. Massie – „Stalowe fortece, t. IV” – recenzja i ocena

Większość autorów książek, które dotyczyły historii działań wojennych na morzu przedstawia kolejne operacje, bitwy, plany i założenia według planów sztabów. Autor książki „Stalowe fortece” potrafi pójść o krok dalej, potrafi wejść głębiej w swej narracji.

Leszek Molendowski

Wspomnienia

Monte Cassino - kartki z dziennika

W maju 1944 r. II Korpus Polski prowadził krwawe walki we Włoszech, uwieńczone zdobyciem klasztoru Monte Cassino. Edward Herzbaum widział to na własne oczy i na bieżąco zapisywał wrażenia.

Edward Herzbaum

Volker Koop – „Werwolf. Ostatni zaciąg Himmlera” - recenzja i ocena

Ile jednak z działań przypisywanych Werwolfowi jest prawdą? Ile w naszej wiedzy faktów, a ile legendy? Złowroga organizacja stworzona przez nazistów u schyłku wojny odsłania wszystkie swoje tajemnice.

Daria Czarnecka

Szymon Nowak – „Bitwy Wyklętych” – recenzja i ocena

Dzieje podziemia niepodległościowego w Polsce są wyjątkowo zakłamane. Przez lata komunistycznej indoktrynacji bohaterowie zamienili się w bandytów, a oprawcy w piewców porządku. Dzięki książkom takim jak ta, sytuacja może się jednak zmienić.

Krzysztof Lasota

Węgierska rewolucja narodowa

15 marca 1848 roku Peszcie wybuchła rewolucja węgierska. Tym samym rozpoczęła się nowa epoka w dziejach narodu węgierskiego. Ważna rola przypadła w niej także Polakom.

Michał Przeperski

Z życia polskiego żołnierza: wojna polsko-bolszewicka

Czytywali Sienkiewicza i Słowackiego, za pośrednictwem prasy śledzili wydarzenia w kraju, a mimo frontowej grozy i trudów związanych z walką, nieraz byli świadkami zabawnych sytuacji. Jak wyglądało życie codzienne polskich żołnierzy w trakcie wojny polsko-bolszewickiej?

Mateusz Balcerkiewicz

Lech Kowalski - „Cze.Kiszczak. Biografia gen. broni Czesława Kiszczaka” - recenzja i ocena

Pod koniec ubiegłego roku na naszym rynku wydawniczym pojawiła się praca, na którą badacze dziejów PRL czekali od wielu lat. Biografia Czesława Kiszczaka pióra Lecha Kowalskiego to kolejna pozycja próbująca wypełnić lukę w biografistyce tej epoki.

Krzysztof Michalski

Opinie

Husaria do kwadratu

Husaria przed Pałacem. Husaria na koszulkach. Husaria w utworach muzycznych. Fajnie. Ale co z tego?

O jeden (szkocki) most za daleko – bitwa pod Stirling Bridge

_Wracajcie do swych panów i powiedzcie im, że nie przybyliśmy tu w pokojowych zamiarach, ale walczyć, by pomścić nasze krzywdy i uczynić nasz kraj wolnym_ – te słowa miał wypowiedzieć William Wallace do wysłanników Lorda Surreya nim rozpoczęła się bitwa pod Stirling Bridge. Starcia, które zakończyło się spektakularnym zwycięstwem Szkotów w czasie ich pierwszego powstania.

Grzegorz Wanat

Michał Rembas, Grzegorz Ciechanowski - „Bitwa o Szczecin. Dzień po dniu” - recenzja i ocena

Lubię książki, które powstają w wyniku zainteresowania historią lokalną – szczególnie, jeśli są rzetelne i ciekawie napisane. Do takich pozycji zdecydowanie należy „Bitwa o Szczecin”, wydana w pod koniec 2015 roku.

Agata Łysakowska-Trzoss

Edward Herzbaum - „Między światami. Dziennik Andersowca 1939–1945” - recenzja i ocena

„Nie rozumiem tylko właściwie po co piszę wszystkie te bzdury? Czy zależy mi na tym, żeby kiedyś ktoś to przeczytał i pomyślał z podziwem: Ale to był wariat?”. Tak własne zapiski oceniał sam Edward Herzbaum autor „Między światami. Dziennik Andersowca 1939-1945”. Czy słusznie?

Historia Roja – reż. Jerzy Zalewski – recenzja i ocena filmu

Długo wyczekiwany pierwszy film fabularny o Żołnierzach Wyklętych właśnie trafił do kin. Nie jestem pewna, czy bardziej upamiętnia, czy karykaturyzuje ich losy - „Historia Roja” spłyca obraz bohaterów i przedstawia powojenną rzeczywistość w czarno-białych barwach.

Agnieszka Woch

Ostatnie miesiące III Rzeszy

Ostatnie miesiące III Rzeszy upłynęły pod znakiem wzmożonej propagandy. Przeważająca większość Niemców na przełomie 1944/1945 r. czekała już tylko z wytęsknieniem na koniec wojny. Na wschodzie miliony uciekały przed Armią Czerwoną, na zachodzie alianci dzięki swojemu niemal nieograniczonemu panowaniu w powietrzu zasypywali niemieckie miasta i kompleksy zbrojeniowe bombami, obracając je w perzynę.

Volker Koop

Piotr Nikołajewicz Palij - „Zapiski oficera z niewoli” - recenzja i ocena

W ostatnich miesiącach wydawnictwo „Finna” publikuje ciekawe opracowania z okresu II wojny światowej. Po relacjach niemieckiego korespondenta i lekarza przyszedł czas na książkę radzieckiego oficera i inżyniera. Czy wspomnienia Piotra Nikołajewicza Palija są równie ciekawe jak poprzednie pozycje?

Bitwa pod Aduą – wielka klęska białego człowieka

Bitwa pod Aduą miała miejsce 1 marca 1896 roku. Wtedy to wojska włoskie stanęły naprzeciw armii etiopskiej. Dowodzący ekspedycją generał Baratieri liczył na szybkie i łatwe zwycięstwo, które zmusi abisyńskiego cesarza do uległości wobec Rzymu. Ku zdumieniu światowej opinii publicznej, to broniący swoich ziem Afrykanie odnieśli triumf.

Michał Woś

Mundur żołnierza polskiego – recenzja i ocena wystawy

Mundur stanowi nieodzowny element wyposażenia żołnierza, mówiący o jego przynależności i funkcjach. Z okazji zeszłorocznej 70. rocznicy zakończenia II wojny światowej Muzeum Militariów w Arsenale Wrocławskim przedstawia nam blisko sto lat historii polskiego umundurowania.

Krzysztof Gońda

Multimedia

„Szalony Jack” Churchill Video

W pierwszym odcinku „Historii z brodą” poznacie dzieje „Szalonego Jacka” Churchilla, który przy pomocy łuku uśmiercił w 1940 r. niemieckiego sierżanta. Kim dokładnie był człowiek, który używając pałasza potrafił sterroryzować całe oddziały Niemców? Przekonajcie się sami!

Historia z brodą

Jacek Cielecki - „Nadzieja wdeptana w błoto” - recenzja i ocena

Służyli w zbrodniczej formacji, aby walczyć o swoją ojczyznę. Wojenny los skierował ich jednak na tereny Śląska Opolskiego, Dolnego Śląska, Danii oraz Czech. Przed Państwem Estończycy służący w 20. dywizji Grenadierów SS.

U-booty i ich rola podczas I wojny światowej

U-booty siały postrach podczas I wojny światowej. Pomiędzy lutym a kwietniem 1917 roku masakra żeglugi handlowej wokół Wysp Brytyjskich zaczęła narastać i obietnica admirała Holtzendorffa, że Wielka Brytania zostanie głodem zmuszona do poddania się, zdawała się być blisko realizacji.

Robert K. Massie

Operacja „Barbarossa” - pierwsze dni

Szok w jakim znaleźli się Sowieci po rozpoczęciu operacji „Barbarossa” był trudny do opisania. I z godziny na godzinę się pogłębiał...

Piotr Nikołajewicz Palij

Wspomnienia

Operacja „Barbarossa” - tramwaj do Moskwy

Był taki moment, w którym wydawało się, że państwo Stalina jest na kolanach i nic już nie będzie w stanie go uratować. W grudniu 1941 r. niemieccy żołnierze mieli wręcz wjechać do Moskwy tramwajem...

Heinrich Haape

Wikingowie i ich podboje

Kim byli wikingowie? Czy rzeczywiście w średniowieczu Europa drżała przed nimi ze strachu? Czemu wyruszali ze Skandynawii na swoje podboje? Jak wyglądała nordycka mitologia? I w końcu dlaczego od lat funkcjonują w kulturze i popkulturze, o czym świadczy telewizyjny fenomen – serial „Wikingowie”? Odpowiedzi na te pytania znajdziecie w naszych artykułach!

Redakcja

Jerzy Topolski – „Rzeczpospolita Obojga Narodów” – recenzja i ocena

Monumentalna praca na temat Rzeczpospolitej Obojga Narodów, z którą… nie bardzo wiadomo co zrobić.

Mat. pras. , Maciej Zaremba

Newsy

Ruszyła zbiórka pieniędzy na film „Oblitus: Rise of the Forgotten”

"Na portalu polakpotrafi.pl ruszyła własnie zbiórka pieniędzy na film „Oblitus: Rise of the Forgotten”.":https://polakpotrafi.pl/projekt/jesien-1944 Będzie to film wojenny opowiadający historię zapomnianych polskich żołnierzy w szeregach armii Stanów Zjednoczonych, walczących na zachodnim froncie w 1944 roku. Zbiórka potrwa do końca marca.

Heinrich Haape - „Przystanek Moskwa” - recenzja i ocena

„Jedyną właściwą szkołą chirurga jest wojna” mawiał Hipokrates. Słowa ojca medycyny potwierdza wstrząsająca relacja niemieckiego lekarza Heinricha Haape, który brał udział w walkach na froncie wschodnim.

Multimedia

Wojskowość polska w dobie rozbicia dzielnicowego Video

Trwające prawie dwa stulecia rozdrobnienie Królestwa Polskiego na poszczególne dzielnice, księstwa i księstewka w naturalny sposób prowadziło do wybuchu wojen między Piastami. Jak wyglądała wojskowość w czasie, gdy na ziemiach polskich panowało rozbicie dzielnicowe?

Historia Na Szybko

Paweł Wieczorkiewicz – „Bandera we krwi” – recenzja i ocena

Paweł Wieczorkiewicz to niewątpliwie jeden z najbardziej znanych polskich historyków. Wydawnictwo LTW przygotowało kolejną edycję prac tego przedwcześnie zmarłego badacza. Pozostaje zapytać czy stoją one równie warte lektury, co wcześniej wydane zbiory tekstów?

Rafał Łatka

Reklamy

Czy w jeziorze Drawsko spoczywa zatopiony okręt podwodny? Wystartowała akcja „Jezioro Tajemnic”!

Jezioro Drawsko; okolice Czaplinka w Powiecie Drawskim. Jedno z największych w Polsce. Około 1800 hektarów powierzchni. Woda o unikalnym, szmaragdowym odcieniu. Jezioro nigdy dokładnie niezbadane. Liczne wyspy i zatoki, tajemnicza ekstremalna głębia. Na tyle tajemnicza, by historie o tym co skrywa przetrwały dziesięciolecia. Jednym z niezwykłych artefaktów, o którym krążą niezliczone opowieści, może być okręt podwodny z czasów II wojny światowej. Czy to czaplinecki „Złoty pociąg”, czy raczej sprawa rodem z „Archiwum X”?

Reklama

Marek Depczyński - „Rosyjskie Siły Zbrojne od Milutina do Putina” - recenzja i ocena

O tym, że historia jest nauczycielką życia nad Newą i Moskwą zazwyczaj zapominają. Rosja to przedziwny kraj – okresy krótkich lecz dramatycznych wydarzeń tzw. _smut_ przeplata z długimi latami spokoju i względnych czy bezwzględnych sukcesów, które ją usypiają… A potem kolejna _smuta_ i intensywny okres nadrabiania zaległości.

Michał Staniszewski

Adolf Galland – as Luftwaffe, krytyk Göringa i miłośnik cygar

Adolf Galland lubił palić cygara w kokpicie maszyny, a wymalowana na jego samolocie Myszka Miki budziła rozbawienie innych pilotów. I choć liczbą 104 zestrzeleń ustępuje wielu niemieckim asom II wojny światowej, trudno znaleźć drugiego tak charyzmatycznego i wpływowego pilota w szeregach Luftwaffe jak Galland.

Alicja Sułkowska

Wywiady

Szara historia Estończyków służących w Waffen-SS

Gdy poruszamy temat Waffen-SS, nie możemy zapomnieć, że w tej formacji służyli żołnierze z wielu europejskich państw. Należeli do nich między innymi Estończycy, których niezwykłą historię opowiada Jacek Cielecki, autor książki „Nadzieja wdeptana w błoto”.

Mat. pras. , Maciej Zaremba

Średniowieczne techniki szermiercze

Średniowieczna szermierka to prawdziwa sztuka. Jeśli komuś walka mieczem europejskim kojarzy się z tępą rąbaniną pozbawioną finezji, to czas zweryfikować ten pogląd.

Łukasz Makowski

Opinie

Ochotnicza Armia Krajowa, czyli Home Guard po polsku

W ostatnich tygodniach miłośników wojskowości rozpaliła idea budowy Obrony Terytorialnej. Internauci toczą żywiołowe dyskusje na temat zasadności uzbrajania zwykłych obywateli, ale nikt jak dotąd nie podjął kwestii skuteczności tego typu jednostek na polu walki.

Łukasz Męczykowski

Newsy

„Oblitus” - film o zapomnianych polskich żołnierzach walczących w armii USA

„Oblitus: Rise of the Forgotten” to projekt krótkometrażowego filmu wojennego opowiadającego historię zapomnianych polskich żołnierzy w szeregach armii Stanów Zjednoczonych, walczących na zachodnim froncie w 1944 roku. Przedstawione w filmie wydarzenia będą dotyczyły walk pomiędzy aliantami a Niemcami o rzekę Rur, nieopodal miasta Jülich.

Typowy polski żołnierz

Typowy polski żołnierz kojarzy się z szarym mundurem, równym krokiem oraz nienaganną kulturą osobistą. W dodatku każdy był przystojny, zadbany i religijny. Mniej więcej w taki sposób wyobrażamy sobie często żołnierzy walczących z bolszewikami. Czy aby na pewno tak to wyglądało?

Mateusz Balcerkiewicz

Horst Slesina - „Żołnierze przeciwko śmierci i diabłu” - recenzja i ocena

Opisy walk na wschodzie, pisane przez niemieckiego korespondenta na pierwszej linii frontu w początkach operacji „Barbarossa”. Czy warto zapoznać się reportażami Horsta Slesiny?

Marcin Dziedzic, Michał Wójcik – „Teraz’44 Historie” – recenzja i ocena

Zdjęcia pochodzące z różnych części ogarniętej powstaniem Stolicy nie należą do tajemnic. Większość z nich stanowi ujęcia, którymi ilustruje się książki, filmy czy gadżety, które można nabyć w Muzeum Powstania Warszawskiego. Czy z tej znanej szerokiemu odbiorcy ikonografii da się zrobić projekt niebanalny?

Daria Czarnecka

Kucharze historii Marginesy historii

Swego czasu w polskich kinach można było obejrzeć rewelacyjny film Pétera Kerekesa pod tytułem _Kucharze historii_, przedstawiające wojnę z perspektywy wojskowych kucharzy. Nie było jednak łatwo być takim kucharzem wojskowym.

Wywiady

Rekonstrukcja historyczna jest dla mnie żywą lekcją historii

Żuawi Śmierci byli jednym z najciekawszym oddziałów biorących udział w Powstaniu Styczniowym. Pamięć o tej niezwykłej jednostce kultywuję pan Robert Osiński, twórca Grupy Rekonstrukcji Historycznej „Pułk Żuawów Śmierci”.

Artiom Drabkin - „Ani kroku do tyłu” - recenzja i ocena

„Raz pewien żołnierz sobie żył. Odważny i zawzięty, lecz cóż? Zabawką tylko był…” pisał rosyjski bard Bułata Okudżawa. Jego słowa doskonale oddają losy radzieckich żołnierzy, którzy służyli w karnych batalionach.

Wspomnienia

I wojna światowa - pierwsze dni

Zanim żołnierze I wojny światowej na dobre zamieszkali w okopach, przez kilka tygodni toczyły się intensywne walki manewrowe. W niemieckiej inwazji na Belgię uczestniczył m.in. przyszły legendarny dowódca Afrika Korps, Erwin Rommel.

Erwin Rommel

„Wywiad i kontrwywiad wojskowy II RP. Tom 5” - red. T. Dubicki - recenzja i ocena

Większość badaczy historii wywiadu i kontrwywiadu II Rzeczpospolitej jest zgodna co do tego, że istnieje jeszcze szerokie pole do popisu dla przyszłych pokoleń naukowców. Nie mniej jednak, nam współcześni również nie próżnują.

Szymon Koziatek

Grzegorz Motyka - „Od rzezi wołyńskiej do Akcji «Wisła»” - recenzja i ocena

Konflikt polsko-ukraiński w czasie II wojny światowej do dziś rozpala emocje historyków, publicystów i zwykłych zjadaczy chleba. Spójrzmy na ten problem z perspektywy innej niż polska.

Alexander Gogun

Zagłębie i powstania śląskie: zapomniane braterstwo?

Gdy wybuchły powstania śląskie, Zagłębie Dąbrowskie efektywnie wspierało dążenia powstańców. Dziś mieszkańcy obydwu regionów nie cieszą się wzajemną sympatią, nie pamiętając o tych doświadczeniach.

Zuzanna Gumińska

Home Guard oczami Polaków: „stateczni obywatele o siwych wąsach i wydatnych brzuszkach”

Home Guard w 1940 roku bronić miał Wielkiej Brytanii, będącej po upadku Francji jedynym skrawkiem Europy, na którym Polacy mogli kontynuować walkę z Niemcami. Dla wielu z nich był to kraj obcy i nieznany. Żołnierze szukali tam śladów przygotowań do odparcia niemieckiej inwazji. To co zastali, nie zawsze napawało ich optymizmem.

Łukasz Męczykowski

„First to Fight” – recenzja i ocena gry planszowej

Losy polskich żołnierzy w XX wieku budzą w ostatnich latach coraz większe zainteresowanie twórców kultury – książek, filmów, ale i planszówek. Rok po ukazaniu się „Bohaterów Wyklętych” Fabryka Gier Historycznych postanowiła pójść za ciosem i wydać kolejną grę w podobnym klimacie – tym razem o Polakach walczących na różnych frontach II Wojny Światowej.

Grzegorz Szczepański