Europa

Początki „kenijskiego Gułagu”

Czy za dzisiejszej problemy Globalnego Południa, w tym kryzys migracyjny, odpowiada XIX-wieczny europejski brutalny imperializm i kolonializm?

Caroline Elkins

Reklamy

Martin Winstone — „Generalne Gubernatorstwo. Mroczne serce Europy Hitlera” (informacja)

Pierwsza powstała poza granicami Polski i opracowana z takim rozmachem monografia na temat tragicznej historii Generalnego Gubernatorstwa.

Reklama

Brazylia: niepodległość wywalczona... przy stole

„Niepodległość albo śmierć!” – tymi słowami 7 września 1822 roku przyszły cesarz Brazylii Piotr I zareagował na żądanie podporządkowania się władzy portugalskich Kortezów. Pomimo bojowych deklaracji infanta, zapalonego kobieciarza i członka loży masońskiej, wywalczenie niezawisłości przez byłą kolonię nie wymagało skrajnych poświęceń. Trzy lata później niepodległość Brazylii została uznana.

Maciej Zaradkiewicz

Reportaże/relacje

Współczesna wersja mitu Wielkiej Wojny Ojczyźnianej w Warszawie

Nie od dziś rosyjska i polska ocena wydarzeń historycznych znacznie się różni. Nic więc dziwnego, że wystawa „Pamiętaj... Świat uratował radziecki żołnierz” Rosjan zachwyca a Polaków oburza. W Rosji wystawę zwiedziło już ponad 200 tysięcy osób, w Warszawie można ją oglądać od 2 września.

Marianna Koźmińska

Jerzy Strzelczyk – „Goci. Rzeczywistość i legenda” – recenzja i ocena

Goci – pogardzany barbarzyński lud, przed którym miała już przestrzegać Biblia, a u którego swoich początków szukali nie tylko Niemcy, ale także Szkoci czy Szwajcarzy. Z gockich run wywodzić się miał grecki alfabet, a z ustroju – europejski parlamentaryzm. Opisane piórem Jerzego Strzelczyka historie Gotów wracają po ponad trzydziestu latach.

Przemysław Chudzik

Jak jadali starożytni Rzymianie?

Ile posiłków dziennie spożywali starożytni Rzymianie? Który z nich uchodził za najważniejszy? Czy zamożnemu obywatelowi wypadało jeść na stojąco?

Marcin Zawadzki

Święta bitwa pod Wiłkomierzem

Chociaż 1 września współcześnie najbardziej kojarzy się z wybuchem II wojny światowej i atakiem Niemiec na Polskę, to warto przypomnieć w tym dniu o innym wydarzeniu, które było kolejnym etapem w walce Polski z Zakonem Krzyżackim. 1 września 1435 r. rozegrała się zwycięska dla strony polskiej bitwa pod Wiłkomierzem, znana również pod nazwą bitwy nad rzeką Świętą.

Maria Bogusz

Dzieci szczęścia – historia urodzonych w piekle Holocaustu

W maju 1945 roku Amerykanie weszli do Mauthausen, gdzie oprócz makabrycznych śladów działalności nazistów ujrzeli także coś, czego z pewnością nie spodziewali się zobaczyć w takim miejscu – w obozie znaleźli trzy wycieńczone matki z ich nowo narodzonymi dziećmi. Jak to możliwe, że zdołały one przeżyć w takich warunkach? Rozmawiamy o tym z autorką książki „Urodzeni, by żyć” – Wendy Holden, która opisała ich historię.

Agnieszka Woch

Czy Wielka Brytania utraciła kolonie w Ameryce na skutek… wygranej wojny siedmioletniej?

W 1783 roku zakończyła się trwająca 8 lat wojna - najpotężniejsze imperium Europy ugięło się przed 13 zbuntowanymi koloniami i uznało ich niepodległość. Stany Zjednoczone zdołały zrzucić z siebie jarzmo imperialnego panowania. Ironią historii jest fakt, że do tej spektakularnej klęski Brytyjczyków przyczynił się konflikt, który wcześniej zagwarantował im pozycję supermocarstwa.

Łukasz Nieroda

Gdyby Stauffenberg zabił Hitlera

Jak wówczas potoczyłaby się historia Niemiec i Europy?

Adam Krzemiński

Igor Górewicz – „Miecze Europy” – recenzja i ocena

Miecz nieodłącznie kojarzy się ze średniowieczem. Początki tego oręża są jednak znacznie wcześniejsze, a do dziś obrósł on niezwykle bogatą symboliką. Wszystkie zagadnienia związane z mieczem zostały wreszcie zsumowane w jednej książce.

Antoni Olbrychski

„Bój to jest nasz ostatni”. Zarys historii intelektualnej komunizmu: upadek

W 1991 roku rozpadł się Związek Radziecki. Nie był to jednak koniec komunizmu. Idea ta umarła dużo wcześniej.

Mateusz Kuryła

Elżbieta Rakuszanka: „córka, siostra, żona i matka królów”

Taki właśnie napis kazała wyryć na nagrobku swojego syna Jana Olbrachta Elżbieta Habsburżanka, w Polsce znana także jako Elżbieta Rakuszanka (od używanej dawniej nazwy Austrii: Rakuzy). Warto przypomnieć tę niezwykłą kobietę, która wydała na świat czterech następców tronów trzech państw.

Maria Bogusz

Éamon de Valera - konserwatywny ojciec współczesnej Irlandii

Éamon de Valera to człowiek, który jak chyba żaden inny ukształtował oblicze niepodległej Irlandii. Jak wyglądał życiorys jednego z najważniejszych polityków w najnowszej historii Szmaragdowej Wyspy?

Michał Gadziński

Augustyn z Hippony – święty, ojciec Kościoła, doktor łaski

Dokładnie 13 listopada 354 roku urodził się Aureliusz Augustyn. Jego życie to opowieść o poszukiwaniach teologicznej i filozoficznej prawdy oraz miłości. W burzliwym okresie schyłku Cesarstwa Rzymskiego udało mu się stworzyć dzieła, które kształtowały myśl chrześcijańską przez kolejne stulecia i ciągle stanowią jedne z najważniejszych prac w historii myśli europejskiej.

Igor Rosa

Odkryto lokalizację bitwy pod Bannockburn - „szkockiego Grunwaldu”

Pomimo podniosłej roli w świadomości historycznej Szkotów, dokładne miejsce bitwy pod Bannockburn przez lata pozostawało obiektem sporów uczonych. Odkrycia archeologiczne poczynione podczas zakrojonych na szeroką skalę poszukiwań, będących elementem przygotowań do obchodów 700 rocznicy bitwy przybliżyły ostateczne rozstrzygnięcie kontrowersji.

Maciej Zaradkiewicz

Beletrystyka

Amerykanie w Mauthausen

Po latach niewyobrażalnego koszmaru, w maju 1945 r. jednostki alianckie wyzwalały niemieckie obozy koncentracyjne. Co zastali Amerykanie w Mauthausen - jednym z najcięższych obozów w III Rzeszy?

Wendy Holden

Alfred A. Reisch - „Nieznany front zimnej wojny” - recenzja i ocena

Słowo pisane zawsze odgrywało kluczową rolę w transferze idei. Jego moc doceniali też funkcjonariusze CIA – z korzyścią dla tysięcy mieszkańców Europy Wschodniej, zaopatrywanych w tony niedostępnych książek z Zachodu.

Filip Gończyński-Jussis

„Najpewniejsza tarcza węgierskiej narodowości”. Polityka książąt Siedmiogrodu w latach 1541-1660

Po klęsce w wojnie z Turkami i rozbiorze muzułmańsko-habsburskim aspiracje Węgrów skupiły się w Siedmiogrodzie, księstwie sąsiadującym z Polską. Historia tego państwa, lawirującego pomiędzy dwoma potęgami, pełna była wzlotów i upadków, a niektórzy jego władcy próbowali odegrać istotną rolę polityczną w tej części Europy.

Paul Grossman – „Dzieci gniewu” – recenzja i ocena

W myśl twierdzenia Zygmunta Miłoszewskiego („Uwikłanie”, „Ziarno prawdy”) najbardziej sprawnym twórcą współczesnego kryminału jest Pierre Lemaitre, autor m.in. powieści „Koronkowa robota”. Przyznam jednak, że nie brakuje chętnych do zawalczenia o kolejne miejsca na liście najbardziej poczytnych autorów wspomnianego gatunku.

Przemysław Mazur

Violetta Fułat-Światowska

Żony potwora - Neron i jego kobiety

Trzy kobiety, bez których Neron być może nigdy nie przeszedłby do historii. Jak to było: być żoną potwora?

Mrugające czołgi – Canal Defence Light

W obliczu nieprzyjacielskiego natarcia pancernego obrońcy powinni zachować spokój. Utrzymanie zimnej krwi staje się kwestią życia lub śmierci. Co jednak zrobić, kiedy wrogie czołgi zaczynają... mrugać?

Łukasz Męczykowski

„Te dzieci wierzyły w Boga, Ojczyznę i powrót do domu”

Trzeba być Polakiem, by naprawdę poczuć to, co napisałem o tych dzieciach – mówi w rozmowie z nami Wiesław Adamczyk, autor książki „Kwiaty polskie na wygnaniu”, opowiadającej o losach dzieci deportowanych w czasie drugiej wojny światowej w głąb ZSRR.

Pompeje tym razem uratowane

Jeden z najbardziej znanych zabytków starożytności – Pompeje – wygrał kolejną rundę w walce o przetrwanie. Mimo przeszkód finansowych oraz grabieży związanych z neapolitańską mafią, miasto przechodzi kolejną serię renowacji oraz rozszerza swoją ofertę turystyczną.

Igor Rosa

Wspomnienia

K2 w cieniu „Solidarności”

Gdy 16 października 1978 r. Wanda Rutkiewicz weszła na szczyt Mont Everest, osiągnęła jeden z największych sukcesów w swoim życiu. Następnym jej celem miał być jeszcze trudniejszy do zdobycia szczyt K2. W międzyczasie w Polsce powstała „Solidarność”.

Ewa Matuszewska

Lew Trocki: czego pragnął rywal Stalina?

Lew Trocki uważany jest za jednego z twórców ZSRR. Jego wyobrażenie o komunistycznym kraju odbiegało jednak od wizji Stalina. Co naprawdę chciał osiągnąć?

Aleksandra Miśkiewicz

Neill Lochery – „Lizbona. Miasto Światła w cieniu wojny” – recenzja i ocena

O Portugalii podczas II wojny światowej nie mówi się w Polsce zbyt często. Kto pragnąłby dowiedzieć się czegoś o przybywających do tego kraju rzeszach uchodźców czy też grze wywiadów prowadzonej w pięknej Lizbonie powinien sięgnąć po nową publikację wydawnictwa Czytelnik.

Michał Gadziński

Gdzie jest grób majora Hubala?

W naszych dziejach jest wciąż wielu bohaterów, którzy nie mają swojego grobu. Jednym z nich jest legendarny Hubal, czyli major Henryk Dobrzański, który na czele swojego oddziału próbował przetrwać do czasu nadejścia odsieczy z zachodu. 30 kwietnia 1940 roku zginął pod Anielinem. Niemcy pochowali Jego ciało. Gdzie jest grób majora Hubala?

Łukasz Ksyta

Zbrodnia nieukarana - jak naziści wymknęli się sprawiedliwości

W lipcu 2015 roku sąd w Lüneburgu orzekł 94-letniego Oskara Gröninga winnym pomocnictwa w zamordowaniu co najmniej 300 tys. osób. Kara - 4 lata więzienia. Strażnik w obozie Auschwitz-Birkenau choć w takim wymiarze odpowie za swoje czyny, czego nie można powiedzieć o wielu czołowych zbrodniarzach, którzy zdołali wymknąć się wymiarowi sprawiedliwości.

Agnieszka Woch

Benito Mussolini - droga do upadku

Jeszcze latem 1941 r. Mussolini jak dziecko cieszył się z sukcesów odnoszonych przez Państwa Osi w Afryce Północnej. W dwa lata później jego rządy we Włoszech miały upaść...

Göran Hägg

Śmiertelne trzecie cygaro, czyli o przesądach podczas Wielkiej Wojny

W czasie I wojny światowej masy żołnierskie stłoczone w okopach stworzyły swoiste społeczności. Rządziły się one odpowiednią hierarchią, obyczajowością i jak każda wspólnota społeczna wytworzyły swoje własne przesądy. Miały one różną funkcję, jednak cel ich stosowania był zawsze ten sam: przeżyć.

Krzysztof Bobryk

Tytus Jaskułowski – „Przyjaźń, której nie było” – recenzja i ocena

W ubiegłym roku na półki polskich księgarń trafiła ważna praca młodego polskiego historyka dotycząca kontaktów polskiej i enerdowskiej bezpieki. Książka ta rozwiewa wiele mitów. Jak wyglądały działania Stasi na terenie Polski i SB na terenie NRD? Jak wyglądała ich – rzekomo braterska – współpraca?

Krzysztof Michalski

Opinie

Była sobie kiedyś Unia

Ostatnie zawirowania unijno-greckie są wyłącznie epifenomenem czegoś znacznie poważniejszego, czegoś esencjonalnego i dlatego rozpatrywać je z perspektywy „jacy to ci Grecy są lekkomyślni” (koniecznie z politowaniem dającym rozkoszne poczucie wyższości), „co teraz się stanie z Grecją” czy „co teraz się stanie z Unią” nie ma chyba większego sensu, bo istoty rzeczy raczej się wtedy nie zobaczy (no ale przynajmniej umysł odrobinę poćwiczy).

Adam Pałuchowski

Göran Hägg – „Mussolini. Butny faszysta” – recenzja i ocena

Od ponad półtora roku wydawnictwo Prószyński i S-ka wydaje książki z serii „Oblicze Zła”. Po publikacjach dotyczących Stalina, Himmlera, Goebbelsa i Hitlera, dziś debiutuje na polskim rynku kolejna książka, poświęcona włoskiemu dyktatorowi Benito Mussoliniemu.

Kamil Kartasiński

Andrzej Nowak: historia to konflikt siły i interesów z zasadami

Dlaczego w 1920 roku David Lloyd George chciał rzucić Polaków na żer bolszewików? Czy appeasement może być skuteczny? Te i inne pytania zadaliśmy prof. Andrzejowi Nowakowi, badaczowi historii Rosji i imperiów, autorowi książki _Pierwsza zdrada Zachodu_.

Kalendarz w stylu sowieckim

W historii świata wiele było form liczenia czasu. Ludzie posługiwali się kalendarzem gregoriańskim i juliańskim, ale też żydowskim czy masońskim. Osobny kalendarz próbowali sobie również stworzyć komuniści.

Paweł Rzewuski

I Korpus Polski w Wielkiej Brytanii: na straży szkockich owiec

I Korpus Polski w Wielkiej Brytanii to jednostka w dużej mierze zapomniana. Pozbawiony sukcesów, stacjonujący z dala od linii frontu, znalazł się na marginesie historii udziału Polaków w obronie Wysp Brytyjskich. Szkoda, bo jego historia mówi wiele o ówczesnym Wojsku Polskim.

Łukasz Męczykowski

W Norwegii można zapisać się do szkoły wikingów

„Czy chciałbyś żyć jak prawdziwy wiking? Teraz masz szansę!” – brzmi reklama szkoły wikingów. Zainspirowani popularnym serialem przyjeżdżają do Norwegii, żeby nauczyć się życia wojowników skandynawskich. Nauka ma skupiać się na tym, by uczniowie w praktyce dowiedzieli się, jak to jest być wikingiem.

Olga Lebedeva

Tony Judt – historyk odpowiedzialności

6 sierpnia 2010 roku w wieku 62 lat zmarł Tony Judt – jeden z najwybitniejszych brytyjskich historyków współczesności, eseista i aktywny politycznie intelektualista. Jego barwne życie może być uznane za historię Europy XX wieku w pigułce.

Łukasz Świder

Czy Wikingowie dotarli aż do Chin?

Cóż to były za czasy! Mężczyznę bez brody zwano kobietą, a dzisiejsi politycy... cóż, oni mogą tylko zazdrościć życia Wikingom. O tym wszystkim rozmawiamy z Robertem Lowem...

Maciej Zaremba

Niall Ferguson – „Niebezpieczne związki” – recenzja i ocena

Niall Ferguson to autor tyleż popularny, co znany z kontrowersyjnych tez. Swoją pozycję zbudował jako historyk gospodarki, nie stroniący od błyskotliwych twierdzeń i potrafiący komunikować się z mediami. Początki kariery Fergusona przypomnieć sobie możemy dzięki polskiemu wydaniu jego pracy „The Cash Nexus”.

Michał Gadziński

Ben Elton – „Dwaj bracia” – recenzja i ocena

Jak opowiedzieć historię ludzi, których doświadczeń nie zdoła się ująć w żadne z możliwych zdań? Można to zrobić, stawiając przed czytelnikiem pytanie – kto jest zdrowym, a kto zgniłym jabłkiem i czy wolno nam to oceniać?

Małgorzata Petlic

„Berlingowcy. Żołnierze tragiczni” – red. D. Czapigo – recenzja i ocena

„Wczoraj łach, mundur dziś! Ściśnij pas, pora iść! Ruszaj, Pierwszy Korpus nasz. Spoza gór i rzek, na Zachód marsz!” Słowa wojskowej pieśni, doskonale opisują losy żołnierzy, którzy zaciągnęli się do wojska tworzonego od 1943 r. w Sielcach nad Oką.

Kamil Kartasiński

Okupacja, aneksja, przyłączenie – jak powstały trzy ostatnie republiki ZSRR?

W wyniku tajnego protokołu paktu Ribbentrop-Mołotow kraje bałtyckie znalazły się w strefie wpływów Związku Radzickiego. W krajach tych wprowadzono ustrój komunistyczny, po czym Litwa, Estonia i Łotwa „poprosiły” o włączenie w skład ZSRR. Pomiędzy 3 a 6 sierpnia 1940 roku rząd Związku Radzieckiego pozytywnie rozpatrzył prośby.

Olga Lebedeva

Najstarszy bułgarski alkohol

Kiedy zaczęto wytwarzać tradycyjny trunek, znany nam pod nazwą „rakija”? Najnowsze odkrycie przesuwa przypuszczalną datę o kilka wieków wstecz. To istotna różnica, ponieważ okazuje się, że napój odgrywał ważną rolę w obronności kraju.

Mateusz Balcerkiewicz

Robert M. Citino – „ Zagłada Wehrmachtu. Kampanie 1942 roku” – recenzja i ocena

Książka „Zagłada Wehrmachtu. Kampanie 1942 roku” to fascynujące spojrzenie amerykańskiego historyka na przełomowy okres II wojny światowej. Jeżeli macie dość – tak powszechnie publikowanych w Polsce - prac będących zwykle nieudolnymi kompilacjami wcześniejszych książek, jest to książka dla Was.

Krzysztof Fudalej

Historia Kosowa: dlaczego musiała wydarzyć się tragedia?

Wielu analityków zapomina, że wydarzenia lat 90. w Kosowie były efektem sprzeczności, frustracji, nacjonalizmów, a nawet nienawiści narastających przez dekady. Doszukiwanie się jednak istoty tego konfliktu w czasach Ilirów, bitwy na Kosowym Polu lub walki wyzwoleńczej Serbów sprawia, że stajemy się zakładnikami ideologicznych nonsensów wytwarzanych przez politykierów zainteresowanych głównie utrzymaniem swoich wpływów.

Paweł Wawryszuk

Jaume Cabré – „Jaśnie pan” - recenzja i ocena

Jaume Cabré w wywiadzie dla „Wysokich Obcasów” powiedział: „Bawię się wybornie, pisząc, nawet jeśli przy okazji cierpię. To przywilej móc to robić. Przeraża mnie jednak powierzchowność. Nie uznaję pisania dla „hi, hi, ha, ha”. Chcę, aby każda lektura zostawiła mi bliznę (…). I chcę zostawiać blizny innym. To pasjonujące”.

Agata Łysakowska-Trzoss

Thomas R. Martin – „Rzym. Od Romulusa do Justyniana” – recenzja i ocena

Historia Rzymu od założenia miasta do czasów panowania Justyniana opisana na trzystu stronach książki formatu zeszytowego? Cóż, nie budzi to zaufania, szczególnie, gdy okładkę zdobi zbryzgany krwią legionista na tle Koloseum. Czy i tym razem pozory mylą?

Przemysław Chudzik

Swietłana Alliłujewa – „Córka Stalina. O Stalinie, Rosji i sobie” – recenzja i ocena

Przed jej ojcem drżały miliony. To właśnie Wódz Wszystkich Narodów, Chorąży Pokoju, miłujący sprawiedliwość społeczną i równość Józef Wissarionowicz Stalin był ojcem autorki. Jak to jest dorastać na Kremlu i mieć na nazwisko Stalin?

Daria Czarnecka

Opinie

Polityka historyczna Piotr Tyma: pamiętać o wszystkim!

W obliczu wydarzeń na Ukrainie warto przeanalizować błędy i nadużycia popełnione w polityce historycznej Polski po 1989 r. – mówi w specjalnej wypowiedzi dla Histmag.org Piotr Tyma, prezes Związku Ukraińców w Polsce.

Wikingowie i początki ich wypraw w VIII-IX w. – prawda i mity

Czerwiec 793 roku. Mnisi z klasztoru na wyspie Lindisfarne dostrzegli długą łódź i powiewający żagiel na morzu. Ponad sto lat żyli w spokoju i ascezie, rzadko mając gości z dalekiego świata. Widząc zbliżające się czworokątne żagle nie spodziewali się zatem, że zaraz staną twarzą w twarz z uzbrojonymi w topory bojowe wojownikami z Północy. Tego dnia klasztor przestał istnieć, a wedle tradycji historycznej zaczęła się epoka wikingów.

Marcin Sałański

Historia pewnego rzymskiego naczynia

Ipplepen w Anglii, 27 lipca. Wykopaliska starożytnej rzymskiej drogi, która niegdyś biegła przez Wielką Brytanię, przyniosły unikalne znalezisko: naukowcy z uniwersytetu w Exeter odkryli fragmenty amfory, która przebyła pół Europy.

Mateusz Balcerkiewicz

Bitwa pod Warszawą (1656): starcie, po którym zwycięzcy wiodło się gorzej niż przegranemu

Bitwa pod Warszawą, stoczona w 1656 roku pomiędzy oddziałami Rzeczypospolitej a siłami szwedzko-brandenburskimi, jest jednym z niewielu starć w historii, z którego przegrany odniósł większe korzyści niż zwycięzca. Ponadto – według niektórych historyków – właśnie wtedy narodziła się potęga militarna Prus, której w XVIII wieku dane było zadziwić całą Europę.

Marek Groszkowski

Celtowie: sztuka i tożsamość

Wystawa „Celtowie: sztuka i tożsamość”, bazująca na ostatnich badaniach brytyjskich i irlandzkich naukowców, zostanie otwarta 24 sierpnia w British Museum. Na wystawie podziwiać będzie można misternie zdobioną biżuterię, finezyjnie ornamenty na obiektach dewocyjnych oraz sztukę z końca XIX wieku odwołującą się do dorobku artystycznego Celtów.

Łukasz Świder

Wspomnienia

Wanda Rutkiewicz w krainie trollów

Wspinanie się w wysokich górach nigdy nie jest „kaszką z mleczkiem”. A co dopiero w Norwegii...

Wanda Rutkiewicz

Alexis de Tocqueville – arystokrata, który wychwalał demokrację

29 lipca 1805 roku, w Paryżu urodził się Alexis de Tocqueville – francuski myśliciel, historyk, socjolog i minister spraw zagranicznych. Jego dzieło „ O demokracji w Ameryce” uważane jest za najbardziej przenikliwą analizę społeczeństwa demokratycznego. Kim był ten arystokratyczny demokrata?

Łukasz Świder

Ludwig Winder – „Następca tronu” – recenzja i ocena

Troskliwy ojciec, a jednocześnie myśliwy o niepohamowanej żądzy mordu. Snobistyczny choleryk, który godzinami potrafił się modlić o bożą łaskę. Oto arcyksiążę Franciszek Ferdynand, którego śmierć 101 lat temu wywołała wybuch I wojny światowej…

Kamil Kartasiński