Historia współczesna

Symfonie (anty)bohaterskie, czyli filmy antypolskie?

Nazywane były antypolskimi i załganymi. Ich twórcom zarzucano przekłamywanie historii i wyszydzanie bohaterskich postaw. Czy rzeczywiście takie były zamiary ich twórców? Dyskusje nad filmami takimi jak „Obywatel” czy „Pokłosie” nie są czymś nowym, używane w nich argumenty od lat się nie zmieniają…

Agata Łysakowska-Trzoss

Mat. pras. , Tomasz Leszkowicz

Zmarł Stanisław Mikulski

„Od początku. Od pierwszego dnia. Jestem oficerem polskiego wywiadu”. Dziś nad ranem w Warszawie zmarł aktor Stanisław Mikulski, znany prawdopodobnie wszystkim Polakom z roli Hansa Klossa w serialu _Stawka większa niż życie_. Miał 85 lat.

Tomasz Leszkowicz

Wydarzenia

Księgarnia Odkrywcy świętuje 10. urodziny

Jedna z największych księgarni specjalizujących się w literaturze historycznej obchodzi swoje dziesięciolecie. Przez cały tydzień w łódzkiej Księgarni Odkrywcy na gości czekają specjalne atrakcje.

Dekomunizacja po polsku

16 listopada 1989 r. w Warszawie rozebrano pomnik Feliksa Dzierżyńskiego, co stało się jednym z symboli końca komunizmu w Polsce, a także początkiem dekomunizacji przestrzeni publicznej. Czy po latach proces ten można uznać za zakończony?

Tomasz Leszkowicz

Listopadowe propozycje Wydawnictwa LTW! (informacja reklamowa)

„Ludobójstwo. Kłamstwo i walka o prawdę. Sprawa Katynia 1940-2014” Witolda Wasilewskiego, „To, o czym się nie mówi. Szkice polityczne z lat 1946-1956” Jana Emila Skiwskiego i „Księżna Dominikowa. Opowieść o Teofili z Morawskich Radziwiłłowej” Magdaleny Jastrzębskiej – to listopadowe propozycje Wydawnictwa LTW. Polecamy je Waszej uwadze!

„Obywatel” – reż. Jerzy Stuhr – recenzja i ocena filmu

Kolejne zaskoczenie tej jesieni: jeśli ktoś idąc do kina oczekuje od najnowszego filmu Jerzego Stuhra lekkiej komedii, to proponuję jednak wybrać się na obraz inny niż „Obywatel”.

Agata Łysakowska-Trzoss

Profesor Jerzy Tomaszewski (1930-2014)

4 listopada 2014 roku zmarł Jerzy Tomaszewski, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, wybitny historyk. Był współtwórcą otwartego tydzień temu Muzeum Historii Żydów Polskich.

Tomasz Siewierski

Zapraszamy na czwartą konferencję z cyklu „Genealogie Pamięci w Europie Środkowej i Wschodniej”! (informacja reklamowa)

Konferencja: „Genealogie Pamięci w Europie Środkowej i Wschodniej: Doświadczenia i pamięć transformacji. Lata 1989-91 w perspektywie historii mówionej” odbędzie się w dniach 6-8 listopada 2014 roku w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego.

Krakowski IPN o polityce historycznej i drugiej wojnie światowej

Węzłowe problemy przeszłości, ale i istotne sprawy teraźniejszości – tak można w skrócie określić ostatnie inicjatywy, podjęte przez krakowskich historyków z IPN.

Justyna Skalska

Grażyna Jagielska – „Korespondent” – recenzja i ocena

Wbrew temu, co pokazują nam filmy wyprodukowane w Fabryce Snów, praca korespondenta wojennego w niczym nie przypomina szeregu chwytających za serce scen akcji. Mity na temat tego zawodu obala również Grażyna Jagielska w wydanej ponownie powieści „Korespondent”.

Marta Hołowaty

„Polityka historyczna: oręż, który wypada nam z ręki” spotkanie z cyklu „Krakowska Loża Historii Współczesnej” – Kraków, 15 października 2014 r.

Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie zaprasza na spotkanie inaugurujące nowy sezon rozmów Romana Graczyka w „Krakowskiej Loży Historii Współczesnej”. Dyskusja na temat polityki historycznej będzie się toczyć wokół książki „Janusz Kurtyka. Rzeczypospolitej historyk i urzędnik”. Gośćmi spotkania będą dr Joanna Lubecka, dr Wojciech Frazik oraz dr Maciej Korkuć.

Niall Ferguson – „Kolos. Cena amerykańskiego imperium” – recenzja i ocena

W 1998 roku autor _Orientalizmu_, Edward Said, "wypowiadając się na temat książki _Zderzenie cywilizacji_ Samuela Huntingtona":https://www.youtube.com/watch?v=aPS-pONiEG8, stwierdził, że jest ona zdecydowanie gorsza od poprzedzającego ją eseju. W przypadku _Kolosa_ Nialla Fergusona możemy, z pewnymi zastrzeżeniami, powiedzieć to samo.

Przemysław Piotr Damski

Niall Ferguson – „Kolos. Cena amerykańskiego imperium” (informacja reklamowa)

Czy Stany Zjednoczone można określać mianem imperium? Według amerykańskiego rządu na pewno nie. Oficjalne źródła amerykańskie nie tylko unikają tego słowa jak ognia, ale wręcz otwarcie zaprzeczają. „Ameryka nie była i nie jest żadnym imperium” — miał powiedzieć kiedyś George W. Bush. Nonsens — odpowiada w swojej błyskotliwej i prowokacyjnej książce Niall Ferguson — nie zaprzeczajmy faktom.

Wszystko o Almodóvarze

Zdaniem jednych tworzy arcydzieła. Zdaniem innych – obrzydliwe filmy, ocierające się o pornografię. Nie brak w nich prostytutek, homoseksualistów, transwestytów, narkomanów i scen erotycznych. Najsłynniejszy reżyser z La Manchy, Pedro Almodóvar, obchodzi dziś kolejne urodziny.

Agata Łysakowska-Trzoss

Unia hadziacka 1658 r. w oczach najnowszej historiografii polskiej i ukraińskiej

Zdrada i spisek polskich magnatów, czy szansa na polsko-kozackie pojednanie? Jeden z najważniejszych politycznych aktów wspólnej historii, czy eksperyment bez szans powodzenia? 356 lat temu zawarta została unia hadziacka.

Tomasz Kowal

Formowanie III Rzeczpospolitej (cz. 1)

Rząd Tadeusza Mazowieckiego, mimo silnej konkurencji, uznać można za najdziwniejszy rząd postkomunistyczny. Do tego stopnia, że zdania są podzielone nawet w kwestii jego „postkomunistyczności”.

Przemysław Mrówka

Marcel H. Van Herpen – „Wojny Putina” – recenzja i ocena

Rzadko się zdarza, żeby książka historyczna była tak aktualna jak _Wojny Putina_. Jej treść może być zresztą uzupełniana przez wydarzenia z każdego nadchodzącego dnia – zarówno tego, w którym ta recenzja jest pisana (prorosyjscy separatyści właśnie strącili dwa ukraińskie myśliwce), jak i zapewne z dnia, w którym trafi ona do czytelników.

Wojciech Tomaszewski

List protestacyjny przeciw Pomnikowi Czterech Śpiących

Opublikowany w dzisiejszej „Rzeczpospolitej” list otwarty artystów przeciwko powrotowi Pomnika Czterech Śpiących na plac przed cerkwią pokazuje, że protestuje przeciw temu nie tylko „Gazeta Polska”.

Paweł Rzewuski

Agnieszka Kołakowska – „Wojny kultur i inne wojny” – recenzja i ocena

Choć pierwsze wydanie „Wojen kultur” ukazało się cztery lata temu, zawartość zbioru wydaje się być nadal inspirująca. Problemy, które analizuje i komentuje Agnieszka Kołakowska, są bowiem w dalszym ciągu obecne w otaczającej nas rzeczywistości, a oceny i opinie wydają się być aktualne i dziś. Co absolutnie nie znaczy, że ze wszystkimi można się zgodzić.

Michał Przeperski

Muzeum Solidarności otwarte. Kto jest „na tak”, kto „na nie”?

Tysiące osób odwiedziło dzisiaj otwarte po raz pierwszy dla szerszej publiczności Europejskie Centrum Solidarności w Gdańsku. Wśród nich był i Lech Wałęsa. Muzeum wzbudza wiele pozytywnych komentarzy, ale są i głosy krytyki.

Muzeum, które szuka prawdy o polskich emigrantach

Niemal każdy ma w rodzinie kogoś, kto wyjechał z kraju. Grono emigrantów stało się tak liczne, że poświęcono mu przygotowywane w Gdyni Muzeum Emigracji. Czego możemy się spodziewać w jego murach?

Irackie zabytki na celowniku Państwa Islamskiego

Operujący w Iraku i Syrii samozwańczy kalifat krok po kroku niszczy najważniejsze zabytki Bliskiego Wschodu. Ofiarą destrukcyjnej mocy państwa w państwie padają zarówno szyickie, jak i sunnickie budowle. Atak jest wymierzony we wszystko, co jest uznawane za biblijne lub niewystarczająco islamskie.

Julia Zeyer

Rajd Katyński: 8 tysięcy kilometrów historii

Pamięć historyczna kształtuje świadomość narodu, dlatego też należy przypominać o ważnych wydarzeniach historycznych – taka idea przyświeca uczestnikom Rajdu Katyńskiego. Grupa motocyklistów co roku wsiada na swoje maszyny, by upamiętnić szczególne wydarzenia z dziejów Polski.

Antoni Olbrychski

„1989. Koniec systemu” na wolnej licencji!

W 25. lecie wyborów 4 czerwca Fundacja Ośrodka KARTA przygotowała nowe, dostępne na wolnej licencji wydanie publikacji „1989. Koniec systemu”.

Sebastian Rybarczyk – „Niewidzialna wojna szpiegów” – recenzja i ocena

Niezwykły talent szachowy naszych wschodnich sąsiadów jest powszechnie znany w świecie. Zdecydowanie mniej osób ma świadomość, jak skomplikowane i złożone posunięcia potrafią planować oficerowie tamtejszych służb specjalnych. Ta geopolityczna gra nie skończyła się wraz z upadkiem ZSRR.

Szymon Koziatek

Timur Vermes – „On wrócił” – recenzja i ocena

Wiosna jest w przyrodzie czasem ponownych narodzin i wszystko w okresie od marca do maja w różny sposób wiąże się z odrodzeniem. Wokół tego problemu skupia się też jedna z najnowszych pozycji Wydawnictwa WAB – „On wrócił” Timura Vermesa.

Jakub Dorosz-Kruczyński

Ciekawostki i rocznice

Leszek Kołakowski: rocznica śmierci

17 lipca 2009 roku zmarł Leszek Kołakowski. To ciekawa postać intelektualisty z barwnym życiorysem, o zarówno jasnych, jak i ciemnych stronach.

Juliusz Iwanicki

Richard McGregor – „Partia. Sekretny świat komunistycznych władców Chin” – recenzja i ocena

Okres życia jednego pokolenia wystarczył, by dokonało się całkowite przeobrażenie elity partyjnej w Chinach. Grupa ponurych, przesiąkniętych ideologią aparatczyków zaczęła nosić szykowne garnitury, stając się przyjazną biznesowi klasą rządzącą. Pociągnęło to za sobą głęboką modernizację i aktywne włączenie się Państwa Środka w funkcjonowanie zglobalizowanego świata.

Krzysztof Kirdzik

III RP - najlepszy okres w historii?

Czy 4 czerwca 1989 roku był sukcesem? A może potrzebny był rozlew krwi? Na to pytanie próbuje odpowiedzieć pisarz Tomasz Jastrun.

Tomasz Jastrun

Anna Pawełczyńska – „Głowy hydry. O przewrotności współczesnego zła” – recenzja i ocena

Rzadko zdarza się, aby książka, która nie spotkała się ze zbyt wielkim zainteresowaniem czytelników, okazała się wręcz prorocza. Taki był los _Głów hydry_ Anny Pawełczyńskiej. Jej pierwsze wydanie spotkało się z falą krytyki i zarzutami o hołdowanie mrocznym teoriom spiskowym. Dopiero po upływie ośmiu-dziewięciu lat okazało się, że autorką nie kierowało czarnowidztwo, tylko chłodna ocena sytuacji politycznej w Polsce.

Daria Czarnecka

Christiane V. Felscherinow – „Christiane F. Życie mimo wszystko” – recenzja i ocena

Latem 2013 roku w jednej z kawiarni w Kreuzbergu zjawia się pewna czerwonowłosa kobieta w towarzystwie chow-chowa. Wygląda olśniewająco, jest zadbana i dobrze ubrana. Jedynie fakt nadmiernej potliwości w środku zimy i blizny na dłoniach zdradzają, że kobieta leczy żółtaczkę i w rzeczywistości jest najsłynniejszą ćpunką w Niemczech.

Dagmara Naczk

Ciekawostki i rocznice

17 czerwca 2004 roku zmarł Jacek Kuroń

Takich polityków jak on w dwudziestowiecznej historii naszego kraju było bardzo niewielu. Powszechnie szanowany ideowiec, lider antykomunistycznej opozycji, minister niepodległej III RP. „Umarł człowiek” – mówiono w dniu jego śmierci. 17 czerwca 2004 roku zmarł Jacek Kuroń.

Michał Przeperski

Zniszczyć redutę Ordona?

Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa chętnie buduje za publiczne pieniądze pomniki bolszewikom, ignoruje uroczystości pogrzebowe obrońców „odcinka Wizna”, ale łatwo podejmuje uzgodnienia związane z zabudową Reduty Ordona.

Marcin Sochoń

Mat. pras. , Paweł Rzewuski

Polskie odszkodowania za Holokaust. Prawdy i półprawdy.

Czy rząd polski zapłaci odszkodowania za Holokaust blisko 50 tysiącom Izraelczyków? Zdaniem „Times of Israel” tak. Ale czy na pewno?

Wspomnienia

Paul Grahame, Damien Lewis – „Cel namierzony” – recenzja i ocena

Stwierdzenie, że na nowoczesnym polu bitwy dominują samoloty i śmigłowce, wydaje się być czymś oczywistym. _Cel namierzony_ to historia człowieka, który znalazł się na pierwszej linii, a jego jedynym zadaniem jest szybkie i bezbłędne naprowadzanie ataków powietrznych. Okazuje się jednak , że wcale nie jest to taka prosta sprawa.

Tomasz Piotr Michalik

Ronald Reagan „masakruje”, czyli wolnościowa Ameryka w natarciu

Gdyby kula zamachowca trafiła zaledwie cal wyżej, świat już w latach 80. straciłby jednego z najbardziej bezkompromisowych przeciwników „Imperium Zła” i najpotężniejszych zwolenników wolnego rynku. Ameryka Ronalda Reagana przestałaby istnieć. Ten czterdziesty prezydent USA do dziś ma wielką rzeszę zwolenników, ale nie brakuje też jego zażartych przeciwników.

Protesty na placu Tiananmen – inny 4 czerwca 1989 roku

Protesty na placu Tiananmen i krwawa rozprawa z ludźmi protestującymi przeciw komunistycznej władzy działy się w tym samym czasie, gdy w Polsce zorganizowano pierwsze częściowo wolne wybory, a na placu Konstytucji w Warszawie, w kawiarni „Niespodzianka”, ulokował się sztab wyborczy Solidarności.

Wojciech Tomaszewski

Grzegorz Chlasta – „Czterech. Brochwicz, Miodowicz, Niemczyk, Sienkiewicz” – recenzja i ocena

Wywiad-rzeka przeprowadzony przez Grzegorza Chlastę to rozmowa z osobami zaangażowanymi w służbę publiczną, ale także swego rodzaju głos na temat najnowszej historii naszego kraju.

Michał Gadziński

Crna Gora je Srbija!

…tylko trochę się wstydzi.

Jarosław Kowalczyk

Rosyjska zbrodnia wobec Pamięci

75 lat mija od rozpoczęcia II wojny światowej, a ponad dwie dekady od rozpadu Związku Radzieckiego. Żyjemy w wolnych krajach jednoczącej się Europy, a mimo to dla Rosji, jest za wcześnie, aby o tamtych wydarzeniach powiedzieć prawdę. Boli to tym bardziej dziś, gdy o swoją suwerenność walczy Ukraina.

Kacper Nowak

Eurowizja, czyli marzenie o Europie

Pierwszy konkurs Eurowizji, w którym uczestniczyła reprezentantka Polski, był jak pierwszy McDonald's na rogu Marszałkowskiej i Świętokrzyskiej– dawał nam powiew Zachodu i był przepustką do mitycznej nowoczesności. Choć przez lata zdążyliśmy się już kilka razy nabawić niestrawności, to nie opuszcza nas tęsknota za tryumfem w tym festiwalu kiczu.

Sebastian Adamkiewicz

Tadeusz Czekalski – „The Shining Beacon of Socialism in Europe. The Albanian State and Society in the Period of Communist Dictatorship 1944–1992” – re

Znaczące przetasowania geopolityczne w warunkach zimnej wojny umożliwiły Albanii odegranie całkowicie nowej, nieprzewidzianej wcześniej roli. W jaki sposób tak niewielki kraj mógł stać się ostoją „jedynego prawdziwego” socjalizmu w Europie i rzucić wyzwanie potężniejszym od siebie sąsiadom, a także lawirować pomiędzy wielkimi mocarstwami? Tego właśnie dowiemy się z pracy Tadeusza Czekalskiego.

Krzysztof Kirdzik

Wywiady

Bohdan Poręba - reżyser i polityk

Bohdan Poręba był okresie PRL nie tylko znanym reżyserem, twórcą m.in. słynnego „Hubala”. Nie mniej interesujące było jego zaangażowanie polityczne. O jego narodowym komunizmie, Zjednoczeniu Patriotycznym „Grunwald” i rozczarowaniu przemianami roku 1989 rozmawiamy z Przemysławem Gasztoldem-Seniem, badaczem z Instytutu Pamięci Narodowej.

Michał Przeperski

Hitler w Rosji dobry i zły

Aneksję Krymu przez Rosję często porównuje się do aneksji Sudetów. Sugestie takie doczekały się ostatnio odpowiedzi. Były doradca prezydenta Rosji pochwalił w gazecie „Izwiestia” politykę Hitlera sprzed 1939 roku.

Grzegorz Nogal

Co wiesz o Grecji i dlaczego tak mało?

Polacy wiedzą bardzo dużo o historii starożytnych Greków, trochę o Bizancjum i zupełnie nic na temat tego, co działo się z tym narodem później. Takie nazwiska jak Kapodistrias, Karamanlis czy Papadopulos nic nam nie mówią. Warto to zmienić, bo najnowsza historia Hellady jest wyjątkowo ciekawa.

Jarosław Kowalczyk

Grzegorz Chlasta – „Czterech. Brochwicz, Miodowicz, Niemczyk, Sienkiewicz” (informacja)

Jak złapać rosyjskiego szpiega? O co grał teczkami Antoni Macierewicz? Jak zdemaskować prowokatora, dawnego agenta SB? Co było w „szafie Lesiaka”? Do czego służyła instrukcja 0015, przez lata funkcjonująca jako narzędzie do walki z prawicową opozycją? Co to takiego operacja „Most”, o której praktycznie nie mówiono, choć była jednym z większych sukcesów młodych służb specjalnych III RP? A „moskiewska pożyczka"?

Powstanie Komisja ds. Dawnych Odszkodowań i Roszczeń

W dniu dzisiejszym w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego doszło do podpisania umowy, na mocy której powstanie Centralna Komisja ds. Dawnych Odszkodowań i Roszczeń. Ma być nie tylko instytucją rejestrującą historyczne zaszłości, ale także sposobem na przekierowanie nauk historycznych na drogę praktycznego zastosowania efektów badań.

Sebastian Adamkiewicz

Powrót epoki rozbiorów. Niemieckie wojska wejdą do Kaliningradu?

Zgodnie z relacją rosyjskiego polityka Władymira Żyrinowskiego Republika Federalna Niemiec szykuje się do wprowadzenia swoich wojsk na teren Kaliningradu (d. Königsberg).

Redakcja

Krym jak Sudety, Ukraina jak Czechosłowacja?

Wydarzenia rozgrywające się na Krymie przez część publicystów są porównywane do Anschlussu Austrii dokonanego przez Niemców pod przewodnictwem Hitlera w marcu 1938 roku. Wydaje mi się, że analogią, która lepiej oddaje sytuację, jest porównanie działań kanclerza III Rzeszy w stosunku do Czechosłowacji z marca 1939 roku.

Paweł Rzewuski

Wspomnienia

Karol Modzelewski – „Zajeździmy kobyłę historii. Wyznania poobijanego jeźdźca” – recenzja i ocena

Pod koniec ubiegłego roku wydawnictwo Iskry opublikowało pamiętniki Karola Modzelewskiego. Czytelnik ma prawo oczekiwać interesującej lektury, nawet znając losy autora tylko pobieżnie. Okazuje się, że wspomnienia te są nie tylko bardzo ciekawe, ale też skłaniają do refleksji nad współczesnością i – paradoksalnie – kierują nasze myśli ku przyszłości.

Tomasz Siewierski

Wilniucy o Litwie: Żyje nam się tutaj trudno

Dzisiaj, kiedy oczu wielu skierowane są na Ukrainę, opracowania na temat innego sąsiada Polski – Litwy – mogą przejść niezauważone. Źle by się jednak stało, gdyby taki scenariusz czekał świeżo co wydaną książkę „Bezdrożami Litwy i Inflant. 17 spotkań z Wilniukami”. 20 lutego w Muzeum Historii Miasta Gdańska odbyła się jej promocja. Nam udało się porozmawiać z autorem publikacji.

Co dalej z rewolucją?

Ostatni tydzień na Ukrainie był niezwykle dramatyczny, wydaje się jednak, że doszło tam już do przesilenia. Bieżącą sytuację u naszych wschodnich sąsiadów, a także problemy związane z ich tożsamością i tradycjami, komentuje specjalnie dla Histmag.org dr Dariusz Wierzchoś.

Dariusz Wierzchoś

Euromajdan, który nikogo nie obchodzi

O tym, dlaczego nikt tak naprawdę nie dba o Ukrainę, naszym niezrozumieniu świata, niedostrzeganych wojnach oraz historii, która się nie wydarzyła. I „Falloucie”.

Przemysław Mrówka

Józef Stalin wynalazca tostera. Memy, historia i dezinformacja

Internetowe memy niejednokrotnie odnoszą się do historii. Część z nich celowo tworzy fałszywe obrazy przeszłości i posługuje się nimi w celach humorystycznych. Na ile jest to groźne, na ile niemądre, a na ile zabawne? Z pewnością rozszerza to pojęcie o obecności historii w kulturze.

Paweł Lewandowski

K. Iwanek, A. Burakowski – „Indie. Od kolonii do mocarstwa 1857–2013” – recenzja i ocena

Wraz z końcem ubiegłego roku na rynku księgarskim ukazało się interesujące wydawnictwo podręcznikowe poświęcone najnowszej historii najważniejszego obok Chin państwa Azjatyckiego – Indii. To z pewnością świetna książka – ale czy dobry podręcznik?

Przemysław Piotr Damski

Wacław Holewiński – „Szwy” – recenzja i ocena

Nierozliczone zbrodnie PRL-u, umoczona brudnymi interesami sieć układów III RP, pokraczna rzeczywistość polityczna teraźniejszej Polski – oto tematy z „Szwów” i zarazem powody, dla których tej książki nie należy przemilczeć.

Tomasz Kwiatkowski

E. Ornacka, P. Pytlakowski – „Nowy alfabet mafii” – recenzja i ocena

„Nowy alfabet mafii” to pozycja na naszym rynku niby stara, ale jednocześnie już tytuł zwiastuje pewne zmiany. Nie jest to bowiem typowe wznowienie książki wydanej po raz pierwszy w 2004 roku. Pytanie, czy w ogóle słowo „reedycja” tu pasuje, pozostaje otwarte.

Jędrzej Dudkiewicz

In memoriam – Władysław Andrzej Serczyk (23 VII 1935 – 5 I 2014)

Smutne wieści dotarły do nas z Rzeszowa. 5 stycznia tego roku zmarł tam prof. Władysław Serczyk.

Michał Kozłowski