Historia współczesna

Brudne buciory Franciszka, czyli co zapamiętamy z 2013 roku

Podsumowania mają to do siebie, że człowiek zdaje sobie sprawę, że świat tyle razy stawał na głowie, aby na koniec znów było jakoś normalnie. Co nas uradowało, zaskoczyło, a co przestraszyło w 2013 roku i czy w ogóle warto o nim pamiętać?

Zmarł Wojciech Kilar

W wieku 81 zmarł Wojciech Kilar - jeden z czołowych polskich pianistów i kompozytorów muzyki poważnej i filmowej.

Pamięć w ramach prawa

Trwająca w Warszawie konferencja _Prawne ramy pamięci: Sprawiedliwość okresu transformacji w Europie Środkowej i Wschodniej_ w interdyscyplinarny i ciekawy sposób pokazuje problem, jakim jest połączenie porządku prawa i porządku pamięci. Rodzi też jednak pytanie – czy prawo zawsze będzie w stanie wynagrodzić krzywdy, które zadały dyktatury?

Mat. pras. , Tomasz Leszkowicz

Wydarzenia

„Prawne ramy pamięci: Sprawiedliwość okresu transformacji w Europie Środkowej i Wschodniej”

Już jutro w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego rozpocznie się kolejna konferencja z cyklu „Genealogie Pamięci”, organizowana przez Europejską Sieć Pamięć i Solidarność i zatytułowana _Prawne ramy pamięci: Sprawiedliwość okresu transformacji w Europie Środkowej i Wschodniej_. Histmag.org jest patronem medialnym tego wydarzenia.

Andrzej Wajda – „Kino i reszta świata” – recenzja i ocena

Dla wydawców autobiografii Wajdy premiera jego nowego filmu to wymarzony czas na reedycję książki, która po raz pierwszy pojawiła się w 2000 roku. Niby-nowa pozycja kusi nas okładką, na której edytorzy zapewniają, że czytelnik pozna kulisy powstania takich dzieł jak _Katyń_ czy "_Wałęsa. Człowiek z nadziei_":http://histmag.org/Walesa.-Czlowiek-z-nadziei-rez.-Andrzej-Wajda-8490. Jednak czy rzeczywiście kolejne wydanie było konieczne?

Agata Łysakowska-Trzoss

Druga wojna w Zatoce Perskiej – sukces i gorycz „stabilizacji” (cz. 1)

Ktokolwiek wierzył, że XXI wiek przyniesie koniec wojnom, ten 20 marca 2003 roku przekonał się, jak bardzo jest w błędzie.

Oblicza Tadeusza Mazowieckiego

28 października 2013 roku w Warszawie zmarł Tadeusz Mazowiecki. Niebawem powstaną o nim książki, pojawią się obszerne wspomnienia i kompleksowe analizy. Nawet przeciwnicy Mazowieckiego nie mogą zaprzeczyć – będzie o czym pisać.

Michał Przeperski

Wstydliwa historia, czyli rzecz o bytomskim lwie

W centralnej części bytomskiego rynku oglądać możemy wspaniałą rzeźbę śpiącego lwa. Osoby, które nie znają jego fascynującej historii mogą pomyśleć, że to jest jedynie element dekoracyjny, którego forma i kształt są czysto przypadkowe. Tymczasem kryje on w sobie tragizm dziejów tego regionu i świadectwo przeszłości, które dla wielu pozostaje wstydliwe.

Zmarł Tadeusz Mazowiecki

Dziś nad ranem w Warszawie w wieku 86 lat zmarł Tadeusz Mazowiecki – dziennikarz, działacz opozycji demokratycznej w PRL, pierwszy po drugiej wojnie światowej niekomunistyczny premier Polski.

Multimedia

Zwiastun filmu o płk. Kuklińskim

W sieci pojawił się zwiastun filmu Władysława Pasikowskiego „Jack Strong”. Nowa produkcja polskiego reżysera opowiadać ma o działalności agenturalnej płk. Ryszarda Kuklińskiego. Premiera zapowiedziana jest na 7 lutego 2014 roku.

Formowanie III Rzeczpospolitej (cz. 2)

Rząd Tadeusza Mazowieckiego, mimo silnej konkurencji, uznać można za najdziwniejszy rząd postkomunistyczny. Do tego stopnia, że zdania są podzielone nawet w kwestii jego „postkomunistyczności”.

Jan Żaryn – „Kościół, naród, człowiek, czyli opowieść optymistyczna o Polakach w XX wieku” – recenzja i ocena

Nowo wydany zbiór artykułów i tekstów popularnonaukowych Jana Żaryna koncentruję się w wyraźny sposób na dwóch specjalnościach naukowych tego badacza: historii Kościoła katolickiego (przede wszystkim w okresie Polski Ludowej) i ruchu narodowym, choć nie brakuje również bardziej ogólnych refleksji na temat polskiej historii. Ten dość obszerny tom uświadamia nam, jak rozległe są wskazane wyżej zagadnienia badawcze i jak wiele powszechnych opinii w zderzeniu z tekstami prof. Żaryna okazuje się błędnych.

Rafał Łatka

Konflikt na Bliskim Wschodzie: o co w nim chodzi?

Syria, Iran, Egipt, Palestyna i reszta państw to w zasadzie chodzące ogniska kryzysów dyplomatycznych. A z biegiem czasu jest coraz gorzej.

Z Orłem Białym poprzez wieki. Cz. 5: Symbolika państwowa PRL i III RP

Ostatnim ostrym zakrętem w dziejach Orła Białego był okres Polski Ludowej (1944–1989). Nowe, komunistyczne władze – chcąc odciąć się od przedwojennej, sanacyjnej, „burżuazyjnej” i „ziemiańskiej” Polski – od początku lansowały piastowskie stylizacje orła bez korony.

Tomasz Pietras

„Lech Kaczyński. Biografia polityczna 1949–2005” – praca zbiorowa – recenzja i ocena

Polska literatura o tematyce politycznej jawi się jako nad wyraz uboga. We Francji księgarnie pełne są biografii czynnych polityków, a każdy działacz aspirujący do wysokich stanowisk za punkt honoru stawia sobie napisanie (lub sygnowanie swym nazwiskiem) co najmniej jednej książki. Nad Wisłą mamy do czynienia z „hagiografiami” bądź panegirykami, czasem co najwyżej jakimś ciekawym wywiadem-rzeką. Czy biografia polityczna Lecha Kaczyńskiego w jakiś sposób wypełnia tę lukę?

Michał Gadziński

I. Janke – „Napastnik. Opowieść o Viktorze Orbánie” – recenzja i ocena

W Polsce postać Viktora Orbána jest nieco zmitologizowana. Z jednej strony przedstawiany jest on jako ideał polityka państwowego, z drugiej zaś jako człowiek o dążeniach dyktatorskich. Żaden z tych obrazów nie jest jednak prawdziwy. Książka Igora Jankego jest odpowiedzią, który z tych obrazów jest jedynie bardziej zbliżony do rzeczywistości. Po jej przeczytaniu nie mam większych wątpliwości, że ten pierwszy.

Rafał Łatka

Gabriela Nastałek-Żygadło

Dobranocka – dziecięcych wspomnień czar

Nie milkną głosy oburzenia na informację, że z anteny telewizyjnej „Jedynki” zniknie „Dobranocka”. W jej obronie stanęli m.in. Rzecznik Praw Dziecka oraz wiceszef Sejmowej Komisji Kultury i Środków Przekazu. Co takiego każe „poważnym” ludziom bronić niepoważnego, bo skierowanego do dzieci, programu?

Paweł Rzewuski , Przemysław Mrówka

Niezbędnik historyczny lewicy, czyli studium propagandy

Ledwie kilka dni temu przewodniczący SLD Leszek Miler z dumą zaprezentował książeczkę „Niezbędnik historyczny lewicy”. Trzeba powiedzieć wprost: jest to po prostu przykład propagandy, uprawianej jednak w wyjątkowo nieudolny sposób.

Konkursy

Konkurs: „Życie w słoiku. Ocalenie Ireny Sendler”

Pomnik Ireny Sendler wzniesiony został nie w Polsce i nie w Izraelu, lecz w sercach i dokonaniach młodych Amerykanów. Porywająca książka Jacka Mayera przywołuje do życia prawdziwą historię licealistów z Uniontown w Kansas i Polki ratującej ludzi z Holokaustu. Nastolatkowie stworzyli przedstawienie teatralne pt. Życie w słoiku. Ich przesłanie było proste: kto przeciwdziała złu i ratuje dobro, ten zmienia świat – pisze o naszej nagrodzie prof. Jacek Leociak z Polskiej Akademii Nauk. Do wygrania mamy dla Was 4 egz. książki „Życie w słoiku. Ocalenie Ireny Sendler”.

Michał Świgoń

Mark Owen – „Niełatwy dzień” – recenzja i ocena

Ogłoszeniu śmierci bin Ladena towarzyszyło niedowierzanie, plotki i kontrowersje. Potrzeba było czasu, by wszystkie informacje o tym wydarzeniu zebrać w jedną dobrą relację. Mimo to wciąż pozostawała ona niepełna.

Jakub Nowosad

Caroline Pigozzi – „Watykan niedyskretnie” – recenzja i ocena

Watykan – najmniejsze państwo świata, mekka wszystkich chrześcijan – otwiera swoje wrota dla szerszego grona czytelników. Jakimi samochodami jeździ papież? Dlaczego podczas oficjalnych spotkań nie podaje się dań z sałatą? Jakie prezenty sprawiały Janowi Pawłowi II szczególną radość? Odpowiedź na te i wiele innych pytań daje lektura najnowszej książki Caroline Pigozzi – „Watykan niedyskretnie”.

Iwona Łoza

Trudny język Watykanu

Dostępu do sekretów Stolicy Apostolskiej broni nie tylko słynna Spiżowa Brama i Gwardia Szwajcarska. Dla laika trudnością w zrozumieniu watykańskiej rzeczywistości może być też skomplikowany sposób komunikowania się.

Caroline Pigozzi

Mossad kontra irański program atomowy

Izrael i Iran są dla siebie nawzajem największymi przeciwnikami politycznymi. Walka pomiędzy nimi to prawdziwa wojna, choć toczy się głównie pomiędzy służbami specjalnymi.

Yvonnick Denoel

Majowe nowości Rebisu: T. Snyder, T. Judt „Rozważania o wieku XX” i C. Pigozzi „Watykan niedyskretnie”

„Rozważania o wieku XX” to ostatnia książka wybitnego historyka Tony'ego Judta - zapis jego kilkumiesięcznych rozmów z Timothym Snyderem, znawcą dziejów Europy Środkowo-Wschodniej - którą można nazwać jego testamentem intelektualnym. Z kolei „Watykan niedyskretnie” to odkrywane z dziennikarską wnikliwością tajemnice najmniejszego państwa świata.

Orlęta Lwowskie chwytają za broń; Elżbieta Batory – okrutna sadystka czy ofiara spisku?; Route 66 – najsławniejsza szosa świata

W poniedziałek nowy numer tygodnika „Ale Historia” – dodatku do „Gazety Wyborczej”. W tym tygodniu piszemy: czy Elżbieta Batory była seryjną morderczynią, jak dzieci i młodzież walczyły z Ukraińcami o Lwów, dlaczego samochody pułapki stały się jednym z podstawowych narzędzi terrorystów. „Ale Historia” dostępna także w wydaniu na iPada.

Isabelle Attane – „Tam, gdzie dzieci są luksusem” – recenzja i ocena

Analitycy zajmujący się rejonem Pacyfiku rozważają, czy Chiny przegonią USA w wielkości PKB jeszcze przed końcem tej dekady, czy w następnej. Francuska sinolożka Isabelle Attane w swojej książce pt. _Tam gdzie dzieci są luksusem_, stawia odmienną tezę: Chiny w połowie tego wieku będą zwijającą się gospodarką. Aktualnie druga potęga gospodarcza utraci swój blask. A powodem tego będzie nadciągająca katastrofa demograficzna.

Wojciech Tomaszewski

Jak będą wybierali papieża?

Już niebawem w Kaplicy Sykstyńskiej rozpocznie się kolejne konklawe. Jego zadaniem będzie wybór 266 papieża w dziejach Kościoła. Oczy dużej części świata skierowane są w stronę Watykanu, aby zobaczyć jedne z najciekawszych i najbardziej tajemniczych wyborów.

Jacek Reginia-Zacharski – „Rwanda. Wojna i ludobójstwo” – recenzja i ocena

Wydarzenia z 1994 r. przykuły uwagę opinii publicznej na całym świecie, wywołując szok i przerażenie u milionów odbiorców z całego globu, a także bezlitośnie obnażając niezdolność Organizacji Narodów Zjednoczonych do powstrzymania rzezi. Książka dr. Jacka Reginii-Zacharskiego nie tylko ukazuje przebieg tych wstrząsających wydarzeń, ale także wyjaśnia przyczyny nienawiści, która doprowadziła do największego ludobójstwa po drugiej wojnie światowej.

Tomasz Piotr Michalik

Paweł Rzewuski , Mat. pras.

Francuzi kończą w Mali

Wszystko wskazuje na to, że francuska operacja wojskowa w Mali trwająca od stycznia 2013 roku, dobiega końca. Jak donosi BBC prezydent Francji poinformował, że udało się odnieść szereg znaczących zwycięstw nad bojownikami.

Paweł Rzewuski , Mat. pras.

Wielka Brytania traci rating AAA

Jak donosi BBC, jeden z najsilniejszych gospodarczo krajów w Europie – Wielka Brytannia, został zdegradowany z pozycji AAA do AA1 w rankingu agencji Moody’s. To historyczna zmiana, pierwsza od 36 lat, a więc jeszcze z okresu przed rządami Margaret Thatcher.

Paweł Rzewuski , Mat. pras.

Było ACTA, będzie FATCA?

Zeszłoroczne masowe protesty przeciwko ACTA zjednoczyły środowisko internautów. Dzięki solidarnej akcji, projekt nowego prawa został odrzucony. Tymczasem nikt nie protestuje przeciwko innemu groźnemu prawu, które już obowiązuje…

Jak zginął Osama bin Laden?

Śmierć najbardziej znanego terrorysty początków XXI wieku jest osnuta mgłą tajemnicy. O brawurowej akcji amerykańskich komandosów pisze jej uczestnik…

Mark Owen

P. Makowiec, M. Mroszczyk – „Taktyka walki w terenie zurbanizowanym”

W ciągu ostatnich stu lat sposób prowadzenia wojny zmienił się diametralnie. Od dużych oddziałów walczących w otwartym polu, poprzez wojnę pozycyjną, użycie broni pancernej i broni ABC przeszliśmy do działań niewielkich grup wspomaganych przez zdobycze nowoczesnej techniki, których głównym obszarem walki stały się miasta.

Jakub Nowosad

Agata Bielik-Robson, Michał Sutowski – „Bielik-Robson. Żyj i pozwól żyć” – recenzja i ocena

Wywiad-rzeka z Agatą Bielik-Robson, znaną filozofką i publicystką. Lektura przyjemna, ale pozostawia wrażenie niewykorzystanej szansy.

Aleksandra Konarzewska

Konkursy

Konkurs: „Niełatwy dzień. Autobiografia komandosa Navy Seal”

Po raz pierwszy w historii: opowieść o najsłynniejszej akcji wymierzonej przeciwko terrorowi. Zasadzka i unieszkodliwienie Osamy Bin Ladena opowiedziane z pierwszej ręki przez komandosa, który brał udział w przedsięwzięciu – tak o naszej dzisiejszej nagrodzie pisze jej wydawca. W naszym konkursie mamy dla Was do wygrania 4 egz. książki: „Niełatwy dzień. Autobiografia komandosa Navy Seal”.

Michał Świgoń

Mark Owen, Kevin Maurer – „Niełatwy dzień. Autobiografia komandosa Navy Seal” (informacja)

Tim Weiner – „Wrogowie. Historia FBI” – recenzja i ocena

Jest coś, co chcieliście wiedzieć o FBI, ale nie wiedzieliście, kogo o to zapytać? Już nie musicie się zastanawiać, wystarczy sięgnąć po nową książkę Tima Weinera.

O „Perfidnym Albionie”, bohaterskim Buenos Aires i bezlitosnej ekonomii

Argentyńczycy niedawno znowu zażądali zwrotu Falklandów. Pytanie, czy faktycznie o wyspy im chodzi. I czy Londyn ma w ogóle co „zwracać”.

Michael E. Haskew – „Artyleria. Od pierwszej wojny światowej do współczesności” – recenzja i ocena

Według Ambrożego Bierce'a „Artyleria jest to narzędzie do poprawiania granic państwowych”. Lektura nowej pozycji MAK Verlag daje pojęcie o mocy tego narzędzia.

Wywiady

Adam Daniel Rotfeld – „ W cieniu” – recenzja i ocena

„W cieniu” zwraca uwagę już w empiku – bo między tomem rozmów z Nergalem i satyryczną książeczką Ogórka i Bralczyka leży elegancko wydany wywiad-rzeka z doświadczonym dyplomatą i ministrem spraw zagranicznych w rządzie Marka Belki. Spośród tych cudów zapewne najlepiej wybrać właśnie Rotfelda, szczególnie jeśli do tej pory uważało się politykę zagraniczną za sprawę mętną i nudną.

Marcin Mleczak

20 lat grania Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy

20 lat temu po raz pierwszy zagrała Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy. Choć miała to być jednorazowa impreza charytatywna, rozrosła się niemal do ogólnopolskiego święta. Pomimo szczytnego charakteru przedsięwzięcia, WOŚP budzi kontrowersje i ma swoich zagorzałych przeciwników.

Zmarła Teresa Torańska

Dziś w Warszawie zmarła po długiej chorobie Teresa Torańska – dziennikarka, pisarka i scenarzystka, autorka słynnych wywiadów z ważnymi aktorami najnowszej historii Polski. Miała 69 lat.

Rok końca świata, czyli co zapamiętamy z 2012 roku

Żegnamy dzisiaj rok 2012. Zanim zakopiemy go w pomroku dziejów, warto zapytać, co z ostatnich dwunastu miesięcy przejdzie do historii. Na szczęście będzie miało co przechodzić, bo choć Majowie zapowiadali koniec świata, karuzela kręci się dalej.

Historia z ekranu - rok polskiego kina historycznego

Mijający rok w polskiej kinematografii może być oceniony bardzo dobrze. Tym większa satysfakcja, że prym wiodło kino historyczne. Choć rzuciło nam w oczy gorzką refleksją nad stanem ludzkiej duszy, to pokazało, że historia może stawiać pytania o istotę naszego człowieczeństwa.

Prezydencki miesiąc

Urząd prezydenta Rzeczpospolitej skończył w tym roku 90 lat. Wczoraj z kolei obchodziliśmy 22. rocznicę złożenia przysięgi przez Lecha Wałęsę – pierwszego prezydenta wybranego w powszechnych wyborach. O pierwszej rocznicy, jeśli w ogóle mówiono, to tylko w kontekście zabójstwa Gabriela Narutowicza, o drugiej nawet nie wspomniano.

Dobrosław Rodziewicz , Piotr Legutko

Wywiady

Bezwzględna polityka w wykonaniu ukraińskim – rozmowa z Pawłem Kowalem

Niepodległa Ukraina – jaka czeka ją przyszłość? Zbliży się do Europy czy powróci w objęcia Moskwy? Więcej na ten temat powie politolog, dyplomata i europoseł Paweł Kowal.

Konkursy

Rozstrzygnięcie listopadowych konkursów (1)

Aż 25 nagród mamy dla Was w rozstrzyganych właśnie, czterech listopadowych konkursach. Prezentujemy listę zwycięzców i prawidłowych odpowiedzi na konkursowe pytania.

Michał Świgoń

Magdalena Skopek – „Dobra krew. W krainie reniferów, bogów i ludzi” – recenzja i ocena

Co powiecie na podróż na koniec świata? Właśnie to oznacza w języku rdzennych mieszkańców Jamał, nazwa półwyspu leżącego na północy Rosji. Jednak, co ważniejsze, autorka opisuje tu swój kilkumiesięczny pobyt wśród Nieńców – tamtejszych koczowników…

Ryszard Struck

Paweł Kowal – „Między Majdanem a Smoleńskiem” (informacja)

Rozmowa dwóch doświadczonych dziennikarzy z Pawłem Kowalem, bliskim współpracownikiem prezydenta Lecha Kaczyńskiego, europosłem i prezesem partii Polska Jest Najważniejsza, dotyczy przede wszystkim Wschodu. Wśród polskich polityków niewielu jest tak kompetentnych znawców tematyki wschodniej – Paweł Kowal jawi się w tej książce nie tylko jako politolog i historyk, ale również jako podróżnik i publicysta.

Hooman Majd – „Demokracja ajatollahów” – recenzja i ocena

Iran to kraj fascynujący. Należy wprawdzie do regionu Bliskiego Wschodu, ale jest inny. To kraj muzułmański i indoeuropejski jednocześnie. Kobiety muszą tam zasłaniać włosy i nosić płaszcze, ale na uczelniach jest więcej studentek niż studentów. To kraj teokracji muzułmańskiej, ale ludzi fascynuje kultura zachodnia i demokracja. O tych wszystkich paradoksach mówi książka o przewrotnym tytule: „Demokracja ajatollahów”.

Wojciech Tomaszewski

Jacek Reginia-Zacharski – „Rwanda. Wojna i Ludobójstwo” (informacja)

Aktualne omówienie konfliktu między ludami Hutu i Tutsi, który w 1994 roku doprowadził do największego ludobójstwa od czasów II wojny światowej.

George Friedman – „Następna dekada. Gdzie byliśmy i dokąd zmierzamy” – recenzja i ocena

Każdy z nas chciałby czasem zerknąć w przyszłość, zastanowić się, jak za kilka lat świat będzie wyglądał. W swojej najnowszej książce George Friedman daje nam taką możliwość.

S. Parnell, J. Bruning – „Pluton wyrzutków” – recenzja i ocena

Sean Parnell jest kapitanem armii Stanów Zjednoczonych. Jego debiut literacki, jakim jest „Pluton wyrzutków”, to próba jak najwierniejszego oddania realiów służby, którą pełnił jako porucznik w latach 2006–2007 na pograniczu pakistańsko-afgańskim.

Tomasz Piotr Michalik

Pim Fortuyn – homoseksualny nacjonalista

Przez karty historii politycznej Europy przewinęło się wielu kontrowersyjnych polityków. Warto przypomnieć niektórych z nich. Szczególnie gdy nie mieszczą się oni w przyjętych schematach rozumowania. Jedną z takich postaci był holenderski polityk Pim Fortuyn, zamordowany 6 maja 2002 roku.

Paweł Rzewuski

Obama jak Reagan?

Dziś w USA odbywają się wybory prezydenckie. Wyczerpany kryzysem ekonomicznym Barack Obama broni swojej pozycji przed republikańskim pretendentem Mittem Romneyem. Czy potencjalne zwycięstwo pozwoli mu stać się drugim… Ronaldem Reaganem?

Michał Przeperski

Aleksander Makowski – „Tropiąc bin Ladena” – recenzja i ocena

Tajne służby, walka wywiadów, skały Afganistanu, chaos wojny domowej i polski oficer, polujący na Osamę bin Ladena. To nie scenariusz filmu sensacyjnego, lecz treść nowo wydanych pamiętników pułkownika Aleksandra Makowskiego.

Europa zasłużyła!

Zdziwienie Przemysława Mrówki z powodu przyznania Unii Europejskiej Pokojowej Nagrody Nobla z pewnością nie jest większe od mojego zdziwienia spowodowanego jego zdziwieniem. Trudno przeciąć ten łańcuch zdziwień, skoro sama niechęć do Unii Europejskiej – mniej lub bardziej uzasadniona – przysłania wagę tej instytucji w historii Starego Kontynentu.

Zmęczenie wyborców?

Ostatnie sondaże wyborcze wzbudziły niemały ferment na polskiej scenie politycznej. Po raz pierwszy od kilku lat PIS zyskał przewagę nad PO. Zerknijmy jednak na sprawę przez pryzmat historii.

Paweł Rzewuski

George Friedman – „Następna dekada. Gdzie byliśmy i dokąd zmierzamy” (informacja)

George Friedman, szef renomowanej agencji Stratfor i autor głośnej prognozy dla świata na najbliższe 100 lat powraca z nową książką.