Grecja

Polak odkrył na Krecie najstarsze ślady „praludzi”

Najstarsze znane odciski stóp istot będących krewnymi lub przodkami człowieka zachowały się na Krecie w Trachilos i mają prawie 6 milionów lat. Znaleziska dokonał polski paleontolog, dr Gerard Gierliński. O odkryciu poinformowano we wtorek w Warszawie.

Czy Spartanki biegały nago?

Ubiór Spartanek potrafił rozgrzać wyobraźnię do czerwoności. Ale czy rzeczywiście biegały one... zupełnie nago? Sprawa jest nieco bardziej skomplikowana.

Operacja „Demon” – Dunkierka Morza Śródziemnego

Kiedy w początkach marca 1941 roku pierwsi żołnierze brytyjscy wylądowali na greckiej ziemi, nikt nie spodziewał się, że już za niecałe dwa miesiące będą musieli wracać na pokłady statków, na dodatek w dużym pośpiechu. Po raz kolejny w tej wojnie brytyjskie siły ekspedycyjne zostały wyrzucone z kontynentu. Tym razem ich ucieczka miała znacznie boleśniejsze konsekwencje.

Łukasz Męczykowski

Lucio Russo – „Zapomniana rewolucja” - recenzja i ocena

Starożytna Aleksandria, I wiek n.e. Spragniony obywatel podchodzi do automatu, wrzuca pięciodrachmową monetę, a urządzenie wydaje porcję napoju. Fantastyka? Okazuje się że nie.

Łukasz Ścisłowicz

Ofiary z ludzi dla Zeusa?

Mitologia grecka i starożytne teksty historyczne nieraz mówiły o ofiarach z ludzi. Na początku sierpnia w Arkadii w centrum Peloponezu archeolodzy odnaleźli szkielet młodzieńca, który mógł zostać ofiarowany Zeusowi. Może to potwierdzać informacje przekazane nam przez starożytnych.

Mikołaj Kwiatkowski

Uwe Rada – „Adriatyk. Miejsca, ludzie, historie” – recenzja i ocena

Czasami, aby odbyć podróż marzeń, nie potrzeba ani pieniędzy, ani bagażu. Wystarczy książka.

Dorota Kwaśniewicz

Thomas R. Martin – „Starożytna Grecja: Od prehistorii do czasów hellenistycznych” – recenzja i ocena

Starożytna Grecja wciąż fascynuje, a kolejne pokolenia wciąż potrzebują rzetelnego kompendium wiedzy na jej temat. Książka Martina pomoże niejednemu początkującemu historykowi starożytności.

Mateusz Okoński

Kreta - twierdza Morza Śródziemnego

Kreta i powstała tam cywilizacja ma długą historię. I nic dziwnego. Od tysiącleci pozostawała wielką twierdzą, trudną do zdobycia dla każdego, nawet najpotężniejszego przeciwnika.

Rick Stroud

Rick Stroud - „Porwanie na Krecie” - recenzja i ocena

W greckiej wyspie Kreta tkwi jakaś magnetyczna siła. Spowodowała ona, że to właśnie tam doszło do najbardziej spektakularnych akcji komandosów w czasie II wojny światowej. Dlaczego właśnie tam, a nie gdzieś indziej?

Michał Staniszewski

Tajemnice mechanizmu z Antykithiry

Międzynarodowy zespół badaczy przez ponad 10 lat analizował budowę wewnętrzną zachowanych fragmentów mechanizmu z Antykithiry i odczytał praktycznie wszystkie umieszczone na nich inskrypcje. To kamień milowy w poznaniu przeznaczenia i sposobu działania tego cudu starożytnej techniki.

Elżbieta Sieradzka

Od barteru do kredytu. Usługi finansowe świata starożytnego

Czy można mówić o kapitalizmie w starożytnej Mezopotamii? Co mają ze sobą wspólnego bank i świątynia? Antyczne cywilizacje jak zawsze zaskakują pomysłowością.

Antoni Olbrychski

Historia tańca w starożytnej Grecji

Historia tańca rozpoczyna się w starożytności. Platon pisał: „śpiewać i tańczyć to być dobrze wykształconym”. Zgłębiając dalej ten temat otrzymujemy: motyw zabawy, szczęścia, a także wartości, które są nieodłączną częścią prawidłowego funkcjonowania każdego społeczeństwa. Co jeszcze starożytni filozofowie mówili o tańcu?

Patrycja Kowalik

Waldemar Pasiut - „Nie tylko pod Salaminą. Wojny morskie Hellady do 355 r. p.n.e.” - recenzja i ocena

Najnowsza książka Waldemara Pasiuta, poświęcona wojnom morskim Hellady w V i IV wieku p.n.e., ukazała się nakładem Instytutu Wydawniczego Erica i Wydawnictwa Tetragon. Książka stanowi kontynuację badań autora, którego zainteresowania zogniskowane są wokół dziejów żeglugi starożytnych Greków.

Mateusz Okoński

Wywiady

Okręty wojenne Hellenów fascynujące jak statki kosmiczne w „Gwiezdnych wojnach”

Jak wyglądały bitwy morskie w starożytnej Grecji? Czy to dobry temat na hollywoodzki film? I dlaczego nauka o starożytności jest ważna w ramach edukacji szkolnej? O tym wszystkim, ale nie tylko, rozmawiam z Waldemarem Pasiutem przy okazji premiery jego najnowszej książki „Nie tylko pod Salaminą”.

Maciej Zaremba

Aidan Hart – „Ikona. Podręcznik malarstwa ikonowego i ściennego” – recenzja i ocena

Ikona jest tak samo pasjonująca i tajemnicza jak duchowość prawosławna. Aż dziw, że w Polsce wiemy o niej mało. Tym lepiej, że na rynku polskim pojawiła się książka Aidana Harta.

Krzysztof Lasota

Bitwa pod Salaminą: ocalenie Grecji

Bitwa pod Salaminą to jedna z najważniejszych bitew w dziejach starożytności. Kto wie czy gdyby Grecy ją przegrali, powstałaby Europa jaką dziś znamy.

Waldemar Pasiut

Bo to zła Greczynka była… Pięć najgorszych kobiet Eurypidesa

Intrygi, podstępy, krwawe zemsty, nieopanowanie seksualnych żądz, przemoc, morderstwa. Brzmi to jak współczesny film akcji? Nie! To obraz kobiety, jaki kreśli przed nami starożytny, grecki dramaturg – Eurypides.

Mateusz Balcerkiewicz

Z czego śmiali się starożytni Grecy?

Z jednej strony wyrafinowane gry słów i zagadki, z drugiej - nieprzyzwoite i prostackie dowcipy. Czy poczucie humoru starożytnych Greków znacznie odbiegało od naszego?

Polski archeolog szuka złota w Grecji

Macedonia jest najbogatszym w złoto regionem w Grecji. Szlachetny kruszec wydobywano tam już od tysiącleci. Mimo to temat ten nie został dogłębnie zbadany przez archeologów. Lukę tę postara się zapełnić Wojciech Jenerałek, doktorant Pracowni Archeologii Śródziemnomorskiej Epoki Brązu z Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu.

Sknera, cham i gaduła, czyli charaktery według starożytnych filozofów

Czy według Greków stosowne było tańczenie na trzeźwo? Kto jeździł obcinać włosy do Delf? O tych, i o innych zachowaniach Hellenów dowiedzieć się można zaglądając do „Charakterów” greckiego filozofa Teofrasta.

Marcin Tomczak

Czy Arystoteles wysłałby 6-latków do szkoły?

Co Arystoteles sądził o wychowaniu i edukacji? W jakim wieku według niego należy posłać dzieci do szkoły? Czy obserwacje poczynione przez filozofa są dziś aktualne?

Marcin Tomczak

Ajschines, Demostenes i spory polityczne w dobie podbojów Filipa II

Ajschines i Demostenes byli głównymi aktorami ateńskich sporów na temat polityki wobec Macedonii. W czasach, gdy Filip II podporządkowywał sobie Grecję, wielcy mówcy przemawiali bądź to za polityką ugodową, bądź to za agresywną.

Ojciec Aleksandra Wielkiego odnaleziony

Nowe wyniki badań obaliły dotychczasowe poglądy na temat pochówku Filipa II. Gdzie naprawdę został pogrzebany sławny wódz i ojciec najwybitniejszego starożytnego stratega?

Mateusz Balcerkiewicz

Partenon – świątynia służąca jako… skarbiec?

Wszystko wskazuje na to, że najsłynniejsza starożytna grecka świątynia była nie tylko miejscem kultu bogini Ateny. Posiadała jeszcze jedno ważne zadanie – pełniła funkcję państwowego skarbca.

Tomasz Kozubek

O korzeniach współczesnej demokracji

Jesteśmy przyzwyczajeni do tego, że państwa Europy Zachodniej nazywa się demokracjami, mimo że niejednokrotnie bardzo się od siebie różnią. Co decyduje o tym, że przypisujemy danemu krajowi tą formę ustrojową? I jakie zmiany zaszły w niej w porównaniu do jej ateńskiego pierwowzoru?

Sofistyka a współczesny liberalizm

Czy prawda jest tylko jedna? A może każdy ma swoją własną? Czy istnieje obiektywne dobro? Te i podobne pytania nurtują ludzi do dziś, a tymi, którzy pierwsi je postawili, byli sofiści.

Jakie są granice wolności słowa? Antyk i współczesność

Wolność słowa uznajemy za jedną z podstawowych swobód demokratycznego państwa. Jednak w Polsce zdarza się jej łamanie, toczą się również dyskusje na temat jej granic. Jakie zatem powinny być rozwiązania prawne dotyczące tej zasady?

Za jaką Ojczyznę umierać?

Poświęcenie własnego życia jest największą ofiarą jaką może złożyć człowiek w obronie swojego kraju i narodu. Co decyduje o tym, że ludzie są gotowi to uczynić? Czy za każdą ojczyznę byliby gotowi umrzeć?

O znaczeniu Antyku w XXI wieku

Czy komuś w XXI wieku – w dobie Internetu, smartfonów i globalnej wioski – jest jeszcze potrzebna wiedza o Antyku? W mojej ocenie, w okresie coraz bardziej pogłębiającego się kryzysu Zachodu oraz postępującej wojny cywilizacyjnej z islamem, powrót do korzeni naszej kultury jest ważny jak rzadko kiedy w historii.

Szarlatani, cudotwórcy czy łącznicy z bogami? Magowie świata starożytnego

W historii trudno znaleźć przypadek ludów, wśród których zupełnie obca byłaby wiara w praktyki magiczne. Osoby obdarzone tajemniczymi mocami zawsze fascynowały, ale i wzbudzały nieufność.

Rafał Kurpiewski

Nowoczesna nauka polityczna

Znaczenie _polis_ w dziejach Europy jest trudne do przecenienia. Wybitny francuski myśliciel rozważa je w kontekście współczesnej nauki politycznej, zawieszonej pomiędzy nienaukową teorią i niepolityczną nauką...

Pierre Manent

Wojciech Machowski - „Śladami Pauzaniasza. Podróż po starożytnej Grecji” - recenzja i ocena

Wojaże szlakiem wytyczonym przez starożytnych podróżników to nie nowość. Przemierzał je m.in. Heinrich Schliemann, Thor Heyerdahl i Ryszard Kapuściński. Do grona globtroterów kierujących się zapiskami antycznego wędrowca dołączył również Wojciech Machowski, na co dzień adiunkt w Instytucie Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Przemysław Mazur

Gwiazdka Cieszyńska – Jerzy I Grecki

Jerzy I był założycielem dynastii Glücksburgów i greckim królem w latach 1863–1913, stając się tym samym najdłużej panującym władcą w nowożytnej Grecji. Miał znaczny wpływ na formowanie się greckiej demokracji przez nadanie jej konstytucji.

Błażej Guzy

Jak wyglądała Sparta w czasach rzymskich?

Tajemnicze miasto położone w sercu Peloponezu. W okresie klasycznym potężne, upadło pod ciężarem problemów wewnętrznych. Jak wyglądała Sparta w czasach rzymskich?

Wojciech Machowski

Rafał Szczerbakiewicz – „Niepokalana szczerość jest urojeniem” – recenzja i ocena

Są takie chwile, gdy historyk trafia na ścianę. I choćby raz po raz uderzał w nią głową, nic nie zdziała. „Niepokalana szczerość jest urojeniem” okazała się właśnie taką ścianą.

Sabina Barbara Banasiak

Przyczyny wojny peloponeskiej: od Platejów do pokoju trzydziestoletniego

Przyczyny wojny peloponeskiej sięgały końca wojny z Persami. Rozbicie wroga pod Platejami nie oznaczało końca kłopotów Grecji. Dawni sprzymierzeńcy zaczęli zwracać się przeciwko sobie, w Sparcie zbuntowali się heloci, greccy dowódcy odwracali się od swoich _poleis_. A Persja czekała...

Łukasz Ścisłowicz

Delfy - coś więcej, niż Pytia

W powszechnej świadomości Delfy ograniczają się tylko do słynnej po dziś dzień wyroczni. Jednak choć Pytia miała wielkie znaczenie, nie tylko dzięki niej Delfy stały się słynne.

Dominika Grzesik

Aleksander Wielki – szaleniec czy geniusz realpolitik?

Aleksander Wielki był wodzem, który poprowadził swoich żołnierzy przeciwko Persji i zbudował potężne imperium. Z upływem lat otoczenie Aleksandra coraz trudniej dostrzegało w jego działaniach blask dawnej wielkości. Skąd wzięła się ta zmiana?

Łukasz Ścisłowicz

Greckie hetery: starożytne luksusowe prostytutki

Motyle świata starożytnego. Barwne, ulotne, kończące „życie” wraz ze zmierzchem urody. Wzbudzały we współczesnych wiele uczuć: od pogardy do uwielbienia. Cyniczne, bezczelne, chciwe – to główne przymiotniki używane do ich określenia. Seksualne niewolnice czy quasi-małżonki? Oto hetery.

Agnieszka Ostrowska

Scott M. Rusch – „Wojny Sparty” – recenzja i ocena

W XVIII wieku żartowano, że Królestwo Prus składa się z trzech stanów: piechoty, kawalerii i artylerii. Inni mawiali, że Prusy to państwo należące do armii. Niezależnie od tego, na ile to stwierdzenie było prawdziwe, wojacy „Starego Fryca” mieli z kogo brać przykład. 2000 lat wcześniej bowiem nad Eurotasem znajdowało się pięć wiosek, które rzeczywiście były własnością armii.

Michał Staniszewski

Co wiesz o Grecji i dlaczego tak mało?

Polacy wiedzą bardzo dużo o historii starożytnych Greków, trochę o Bizancjum i zupełnie nic na temat tego, co działo się z tym narodem później. Takie nazwiska jak Kapodistrias, Karamanlis czy Papadopulos nic nam nie mówią. Warto to zmienić, bo najnowsza historia Hellady jest wyjątkowo ciekawa.

Jarosław Kowalczyk

Eurydyka – macedońska królowa-matka

Starożytna Macedonia wydała na świat dwóch wybitnych władców: Filipa II oraz Aleksandra Wielkiego. W dziejach tego państwa ważną rolę odegrały jednak także kobiety, których wpływy polityczne zależały od charakteru i zdolności. Pierwszą z nich była matka Filipa – Eurydyka.

Agnieszka Ostrowska

„Świat Bizancjum. Tom 3: Bizancjum i jego sąsiedzi 1204–1453” – praca zbiorowa – recenzja i ocena

Historia Cesarstwa Bizantyńskiego jest niezwykle barwna i ciekawa, nie cieszy się jednak jeszcze w Polsce zbyt dużą popularnością. Do jej zwiększenia przyczyni się być może seria „Świat Bizancjum”, która stanowi niezwykle cenne kompendium dla tych, którzy zamierzają zgłębiać i badać dzieje państwa nad Bosforem.

Monika Juzepczuk

Aleksy IV Angelos – książę, który zgubił Bizancjum? (cz. 2)

Krzyżowcy zakładali, że gdy tylko staną z Aleksym Angelosem pod murami Konstantynopola, miasto otworzy im swe bramy. Wrogość, z jaką się spotkali, przybywając tam 24 czerwca 1203 roku, zdumiała ich i zdezorientowała.

Michał Kozłowski

Reklamy

„Świat Bizancjum t. 3. Bizancjum i jego sąsiedzi 1204-1453” (informacja)

Trzytomowe dzieło „Świat Bizancjum” przedstawia syntezę historii państwa bizantyńskiego, od przekształcenia miasta Byzantion w cesarski Konstantynopol aż do upadku państwa w 1453 roku.

Reklama

„Człowiek w antycznym świecie” (praca zbiorowa) – recenzja i ocena

Zbiór szkiców „Człowiek w antycznym świecie”, zadedykowany Aleksandrowi Krawczukowi, to pięknie wydana książka. Nawet jeśli poszczególne artykuły przedstawiają różną wartość, całość wydaje się warta przeczytania i z pewnością jest stosownym i bardzo miłym prezentem dla pisarza, dzięki któremu wielu z nas rozpoczęło swoją przygodę z historią.

Sabina Barbara Banasiak

„300: Rise of Empire”: powrót popkulturowej wojny grecko-perskiej

Warner Bros opublikował w sieci kolejny oficjalny trailer filmu „300: Rise of an Empire” – kontynuacji wielkiego przeboju kinowego sprzed siedmiu lat. Tym razem autorzy postanowili przedstawić czasy sprzed i po bitwie pod Termopilami.

Martyna Kwiatek

Steven Runciman – „Zapomniana stolica Bizancjum” – recenzja i ocena

Po katastrofie, jaką była dla cesarstwa bizantyńskiego IV krucjata, w czasach upadku i zwątpienia, na zgliszczach dawnej świetności, rozkwita założona przez Franków Mistra, której przypadnie w udziale zachować i twórczo rozwinąć niezwykłą bizantyńską kulturę. Steven Runciman w swojej książce zabiera nas w podróż do tego urokliwego zakątka Peloponezu.

Monika Juzepczuk

Ryszard Kulesza – „Antyczna Hellada. Szkice z dziejów starożytnych Greków” – recenzja i ocena

„Niezwykłe zainteresowanie słuchaczy upewnia mnie co roku w przekonaniu, że mimo wszystkich przemijających mód antyk jest czymś niezwykle żywym” – tak głosi na okładce Ryszard Kulesza, autor „Antycznej Hellady”. Swoją książką w pełni daje wyraz temu przekonaniu.

Sabina Barbara Banasiak

Ryszard Legutko – „Sokrates. Filozofia męża sprawiedliwego” – recenzja i ocena

Tytuł monografii Ryszarda Legutki w oczywisty sposób sugeruje zakres tematyczny – pomiędzy biografią historyczną a opracowaniem filozoficznym. Tylko że na kartach _Sokratesa_ nieustannie napotykamy na uwagi dotyczące Europy, a nawet całości myślenia zachodniego. Postać filozofa ateńskiego jest bowiem, w myśl tej liczącej przeszło sześćset stron pracy, kluczem do umysłowości zachodniej.

Grzegorz Żabiński

Jakub Szamałek – „Morze niegościnne” – recenzja i ocena

Zręcznie prowadzona intryga kryminalna i egzotyczna sceneria świata starożytnego brzmią jak przepis na niezłą powieść. A wszystko rozegra się nad tytułowym Morzem Niegościnnym – przez nas zwanym Morzem Czarnym.

Ryszard Struck

Pochwała demokracji... ale jakiej? Demokracja w ateńskich epitafiach

Wraz z rosnącym zainteresowaniem dziejami starożytnej demokracji oraz ich popularyzacją rośnie niebezpieczeństwo pomieszania współczesnych nam pojęć o „demokratyczności” z rzeczywistym znaczeniem ustroju klasycznych Aten. Rodzi się pytanie: czy nowoczesne demokracje nie są spadkobierczyniami tej attyckiej tylko z nazwy?

Maciej Szumowski

Niezwykłości, cudowności i... efekty specjalne, czyli świat bizantyńskich ceremonii

Skąd brała się duma Bizantyńczyków, tak bardzo potępiana przez krzyżowców? Do czego były potrzebne sztuczne śpiewające ptaszki i ryczące lwy na dworze władcy? Można to wytłumaczyć, kiedy pozna się bogaty i niezwykle ciekawy bizantyński ceremoniał dworski.

Monika Juzepczuk

Czy odnaleziono grób Aleksandra Wielkiego?

Archeolodzy przypuszczają, że odkopali grób jednej z najważniejszych postaci starożytności.

Grzegorz Nogal

W Azji Mniejszej odkryto zbiór greckich graffiti

Do niecodziennego odkrycia doszło w miejscowości Izmir położonej na zachodnim wybrzeżu Turcji. Grupa archeologów znalazła zbiór graffiti z czasów greckich, które pozwalają lepiej poznać obyczaje i wierzenia ludzi żyjących w II-IV w. n.e.

Marta Tomczak

Co wynika z homoseksualizmu Sokratesa?

Niedawno portal Fronda.pl opublikował wywiad z dr. Markiem Czachorowskim, etykiem i filozofem z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Starano się w nim z całych sił udowodnić, że Sokrates nie był homoseksualistą. Rodzą się dwa pytania: jaka jest siła argumentów mających potwierdzić taką tezę i jaki właściwie jest sens zajmowania się tą kwestią?

Paweł Rzewuski

Lidia Winniczuk - „Ludzie, zwyczaje i obyczaje starożytnej Grecji i Rzymu” – recenzja i ocena

Niemal 30 lat upłynęło od momentu, kiedy książka „Ludzie, zwyczaje i obyczaje starożytnej Grecji i Rzymu” ukazała się po raz pierwszy. W tym roku do rąk czytelników trafiło czwarte wydanie tej popularnej pracy autorstwa Lidii Winniczuk. Pytanie o aktualność rodzi się samo. Nie jest to jednak pytanie jedyne.

Marta Adamczyk

„Paideia starożytnej Grecji i Rzymu” – red. Andrzej Murzyn – recenzja i ocena

Filozofia w języku potocznym kojarzy się często z czymś niepraktycznym, może i mądrym, ale życiowo nieprzydatnym. Jest to oczywiście mylny i krzywdzący stereotyp, lecz silnie zakorzeniony we współczesnym języku. Tymczasem zapomina się często, iż to właśnie od filozofii zaczął się w greckiej kulturze wielki rozwój nauk, w tym także tych mających aspiracje praktyczne.

Juliusz Iwanicki