Europa

Gruzja-Osetia Południowa. O co ta wojna?

Wojna w Osetii Południowej wybuchła na nowo. Wyjaśniamy genezę i historię trwającego od niemal wieku konfliktu.

Opinie

Felieton: Ułamek szpinaku.

Wertując lekturę poświęconą algorytmom nagle zacząłem myśleć o jedzeniu. Myśl była tak natarczywa, że nie mogłem się skupić. Sięgnąłem zatem po swój ulubiony elementarz kucharski i zacząłem kartkować.

Wojciech Andryszek

Problemy językowe przyczyną zatonięcia Mary Rose?

Badania czaszek żeglarzy, którzy zginęli w katastrofie sprzed ponad czterech wieków wskazują, że przyczyną ich śmierci mogła być... słaba znajomość języka angielskiego.

Pamiętniki George’a Orwella w internecie

Od 9 sierpnia pamiętniki autora „Folwarku zwierzęcego” i „Roku 1984” będą się regularnie ukazywać w sieci w formie... bloga internetowego.

Spadkobiercy templariuszy pozywają papieża

Działające w Hiszpanii Stowarzyszenie Najwyższego Zakonu Świątyni Chrystusa pozwało Benedykta XVI przed hiszpański sąd, żądając rehabilitacji ich zakonu.

Wspomnienia

Aleksander Sołżenicyn nie żyje

W wieku 89 lat zmarł Aleksander Sołżenicyn, autor niezapomnianego „Archipelagu Gułag".

Zabłąkani żołnierze. Niemcy w kampanii w Afryce Wschodniej 1940–41

W opublikowanym jakiś czas temu "artykule":http://histmag.org/?id=1499 autor powątpiewał w istnienie tej kompanii. Jak się jednak okazało, to nie Afrika Korps, a CAT (DMK) było pierwszą jednostką niemiecką w Afryce.

Bitwa pod Mohaczem (1526 rok)

Dwudziestu ośmiu magnatów, siedmiu prałatów, pięćset szlachty, dziesięć tysięcy piechoty i cztery tysiące kawalerii straciło życie tego ciepłego, deszczowego dnia ostatnich przebłysków lata 1526 r. Król uciekł z pola bitwy pod Mohaczem o zmroku, gdy wszystko było stracone.

Lila Konopka

Gułag dzień po dniu

Dzięki naukowcom z amerykańskiego George Mason University każdy internauta może poznać realia życia w rosyjskich obozach pracy.

Europa walczy - bardzo ważna książka?

Norman Davies już we wstępie do swojej najnowszej książki pokazuje, jak niewiele przeciętny Europejczyk wie o II wojnie światowej. „Europa walczy 1939-1945” ukaże się za miesiąc nakładem wydawnictwa „Znak”. Czy podobnie jak poprzednie książki angielskiego historyka ma szanse stać się bestsellerem?

Ciekawostki i rocznice

Barack Obama na... Reagana!

Spośród wszystkich możliwych miejsc na odbycie konwencji wyborczej, amerykański senator wybrał Bramę Brandenburską. W efekcie planowana 24 lipca wizyta w Berlinie zdążyła wzbudzić kontrowersje, jeszcze zanim się rozpoczęła.

„Kochanice króla”, czyli gra o wysoką stawkę – recenzja i ocena filmu

Komercyjny sukces czy dzieło sztuki? Telenowela czy raczej film historyczny? „Kochanice Króla” w recenzji Grażyny Latos.

Grażyna Latos

Sufrażystki. Poprawa sytuacji kobiet w Anglii w XIX w.

Kobiety z powieści Jane Austen „Duma i uprzedzenie” nie mają żadnych zajęć oprócz czytania poezji, powtarzania miejscowych plotek i czekania na atencję mężczyzn. Sto lat później ich życie wyglądałoby zapewne zupełnie inaczej.

Katarzyna Koziarz

Mirosław Bujko — „Wyspy Szerszenia” – recenzja i ocena

Zaciekła rywalizacja ZSRR, Japonii i USA, tajny projekt ataku na Kanał Panamski, jeszcze tajniejszy podwodny lotniskowiec, a do tego, najtajniejsza z nich wszystkich, baza ukryta we wnętrzu góry. Książka reklamowana jest jako świetna powieść sensacyjna o trzymającej w napięciu akcji. Ile jednak w tych obietnicach prawdy? No właśnie...

Grzegorz Maculewicz

Domostwo sprzed 5000 lat

Na wyspie Man, na Morzu Irlandzkim, odkryto pozostałości neolitycznego domostwa sprzed 5000 lat oraz dwie ludzkie czaszki. Odkrycia dokonano podczas robót ziemnych przy przedłużaniu pasa startowego lotniska w Rolandsway. Jak podkreślają pracujący na miejscu eksperci z Oxford Archeology, znalezisko jest ważnym wydarzeniem nie tylko dla wyspy, ale i Wielkiej Brytanii

Wojciech Andryszek

Muzyka europejska, czyli jak popsuć coś, co dobrze działa (cz. 1)

Grecja, filozofia, matematyka, Normanowie i kilka luźnych dygresji, czyli nieco inaczej o korzeniach muzyki europejskiej.

Piotr Kobus

Wydarzenia

Michel Pastoureau w Krakowie

Znany francuski mediewista i antropolog kultury 12 czerwca odwiedzi Kraków i wygłosi wykład pt. „Historia kulturowa niedźwiedzia w Europie”.

Kochanice króla – XVI-wieczna telenowela?

Do kin wszedł właśnie film „Kochanice króla” w reżyserii Justina Chadwicka. Opowiada on o intrygach i zdradach wypełniających życie dworu króla Anglii Henryka VIII. To film historyczny, czy raczej opera mydlana w historycznej konwencji?

Co zrobić z mumią Lenina?

Były prezydent ZSRR Michaił Gorbaczow stwierdził, że zabalsamowane zwłoki przywódcy rewolucji październikowej powinny zostać przeniesione z mauzoleum i pochowane w zwykłym grobie.

Polsko-litewski podręcznik historii

Historiografia polska i litewska różnią się między sobą niemal w każdej sprawie dotyczącej obydwu narodów. Mimo to już wkrótce ma powstać polsko-litewski podręcznik do historii. Protokół w tej sprawie podpisano 22 maja w Wilnie.

Prześwietlenie szkockiej historii

Zbiór fałszywych mitów – taki obraz szkockich dziejów wyłania się z książki Hugh’a Trevor-Ropera _The Invention of Scotland: Myth and History_, która niebawem ukaże się w Wielkiej Brytanii.

Medycyna sądowa w badaniach archeologicznych. Historia Hibernatusa-Otziego

Para niemieckich alpinistów, wracając do schroniska, zboczyła ze szlaku turystycznego. Przemierzając dolinę Ötztal, rozpościerającą się w Alpach austriackich, natknęli się na nagie ciało mężczyzny. Owo odkrycie stało się największą sensacją archeologiczną XX wieku.

Agata Freindorf

Aleksy i Maria jednak nie ocaleli...

Badania potwierdziły, że znalezione w zeszłym roku szczątki dwójki młodych ludzi należą do dzieci Mikołaja II Romanowa, zabitego przez bolszewików w 1918 roku ostatniego cara Rosji.

Jonathan Wilson — „Marc Chagall. Biografia” – recenzja i ocena

Najnowsza biografia Marca Chagalla to nie tylko rzetelna pozycja poświęcona życiu wybitnego artysty. To również opracowanie w sposób pośredni rozliczające inne publikacje tego typu oraz demaskujące powszechnie funkcjonujący mit artysty.

Renata Pernak

History Channel dla Polaka i Węgra

Użytkownicy sieci kablowych Aster, Toya i UPC Polska będą mogli niedługo oglądać u siebie programy historyczne prezentowane na kanale History Channel. Właściciele stacji ogłosili kilka dni temu jej debiut w Europie Środkowej.

Od Fiodora do Samozwańca. Walka o tron moskiewski w latach 1584–1606

Śmierć Iwana IV Groźnego w 1584 r. dała początek jednemu z najczarniejszych okresów w dziejach Rosji. Tzw. krwawa jutrznia i koronacja Wasyla Szujskiego w 1606 r. nie oznaczały zaś końca, lecz początek nowego etapu wielkiej smuty.

Wojciech Słapiński

Diabeł jako Murzyn. Średniowieczne korzenie rasizmu

Początki rasizmu kojarzone są najczęściej z XIX wiekiem, lecz o niższości Murzynów przekonani byli już ludzie średniowiecza. W ich świadomości zadomowiło się wyobrażenie Murzyna jako diabła. W opinii prostych chłopów, kaznodziejów i hagiografów zamazywała się różnica pomiędzy Afrykaninem a wcieleniem zła.

My–sterium Państwa Jedynego. Związki literatury z historią na przykładzie ZSRS i antyutopii „My”.

Słysząc: Wielki Brat myślimy: Orwell, względnie: reality show. Wizja „Roku 1984” nie była jednak pierwszą tego typu. Jej pierwowzór napisał uczestnik przewrotu listopadowego w Rosji.

Mateusz Łapiński

Odszedł jeden z ostatnich Cichociemnych

12 marca 2008 w londyńskim szpitalu w wieku 96 lat zmarł Antoni Nikodem Pospieszalski – jeden z niewielu żyjących do tego dnia Cichociemnych.

Na szerokich wodach polityki światowej. Niemiecki kolonializm w Południowej Afryce

Czy Niemcy powinny mieć kolonie? Na to pytanie próbował odpowiedzieć Bismarck, a za nim wielu innych polityków i myślicieli na początku lat 80. XIX wieku. Wówczas o pozycji w świecie świadczyło posiadanie kolonii. Dlatego też Niemcy dołączyli do wyścigu imperialistów, dając tym samym początek szturmowi na Afrykę.

Wioleta Gąsowska

Leon Degrelle — „Front Wschodni 1941-1945” – recenzja i ocena

Lektura wspomnień zawsze pokazuje nowe spojrzenie na znane wydarzenia i procesy. Uświadamia czytelnikowi relatywizm procesu historycznego i zmusza go do zadawania sobie pytań. Doskonałym przykładem są relacje ludzi związanych z systemem hitlerowskim, zwłaszcza idealistów.

Michał Skowron

Kult jednostki w ZSRR i Polsce Ludowej

Kult jednostki, jaki wytworzył się w bloku sowieckim w połowie XX wieku, był niewątpliwie jednym z najbardziej charakterystycznych elementów systemu komunistycznego. Bogostroitielstawo (bogotwórstwo) – choć podobnie motywowane – zazwyczaj napotykało na różne przeciwności kulturowe, które nie pozwoliły na stworzenie jednolitego kultu jednej osoby. Tym nie mniej wokół osoby Lenina czy Stalina starano się stworzyć otoczkę wspaniałości i świętości.

Marcin Żukowski

Opozycjoniści wszystkich krajów...

Ukazała się nowa publikacja pt. _Słownik dysydentów. Czołowe postacie ruchów opozycyjnych w krajach komunistycznych w latach 1956–1989_. Głównym koordynatorem projektu jest ośrodek KARTA.

Co z tym Kosowem?

Gniezno, Poznań i północna Polska ogłaszają niepodległość. Poza naszymi granicami znajduje się kolebka państwa polskiego, ale też m.in. grunwaldzkie pole bitwy. Tymczasem secesjoniści uważają, że Polacy zawsze stanowili w Wielkopolsce mniejszość. Niemożliwe? Na Bałkanach, w Serbii i Kosowie, mają miejsce analogiczne wydarzenia.

Pelagia i Jožin z bažin – humor w demoludach

Mówi się, że okres istnienia obozu socjalistycznego to czas smutny i tragiczny. To prawda. Jednak z tym, co trudne, łatwiej sobie radzić, kiedy potrafimy się z tego śmiać. Bułat Okudżawa określił PRL jako _najweselszy barak tego obozu._ Tymczasem w państwach bratnich narodów bywało równie wesoło...

Wikińska Wiki – recenzja i ocena strony

Mechanizm Wikipedii wykorzystywany jest już nie tylko w Wolnej Encyklopedii, ale także w wielu mniejszych projektach tworzonych przez internautów. W stosunkowo prosty sposób pozwala on stworzyć sporą bazę informacji. Przykładem jest Katalog Znalezisk Archeologicznych Wczesnego Średniowiecza.

Unikatowe pamiątki trafią do Polski!

Dyrekcja Muzeum Powstania Warszawskiego nabyła za 190 tys. euro kolekcję 123 pamiątek po poczcie polowej działającej w walczącej Warszawie. Okazało się, że cała operacja zakupu przebiegła dużo łatwiej niż się spodziewano...

Dżihad ze swastyką w tle. Legion Wolnych Arabów

Pragmatyzm podczas wojny zdobywa przewagę nad ideologią. Sojusznikami armii Tysiącletniej Rzeszy byli Kozacy, Hindusi, Hiszpanie, Bałtowie. Znalazło się tam także miejsce dla muzułmanów – zwłaszcza że nie lubili się z Brytyjską Koroną.

Zmarł Stefan Meller

Wczoraj, w wieku 66 lat, zmarł Stefan Meller – profesor historii, dyplomata, redaktor naczelny miesięcznika „Mówią Wieki”, wybitny badacz rewolucji francuskiej.

Święty Bolesław II czy Baltylda Śmiała?

Występują: Bolesław Śmiały – wybitny władca i odnowiciel królestwa polskiego lub grzesznik i świętokradca. Biskup Stanisław – święty męczennik lub polityczny zdrajca. Baltylda – kanonizowana morderczyni kilku biskupów.

Komputery pomogą poskładać zniszczone teczki

Historycy i informatycy niemieccy podjęli wspólną próbę odtworzenia zniszczonych po 1990 r. akt dotyczących działania Stasi.

Odchodzą weterani

Niedawno zmarło trzech, spośród niewielu jeszcze żyjących uczestników pierwszej wojny światowej: Polak Stanisław Wycech, Niemiec Erich Kaestner i Francuz Louis de Cazenave.

Historia „Wilhelma Gustloffa” opowiedziana raz jeszcze

W marcu 2008 r. niemiecka telewizja publiczna wyemituje nowy film opowiadający historię zatopionego przez Rosjan statku „Wilhelm Gustloff” z niemieckimi uciekinierami na pokładzie.

Friedrich Prinz — „Niemcy - narodziny państwa” – recenzja i ocena

Synteza stworzona przez prof. Prinza może zaskoczyć swoją konstrukcją. Ci, którzy lubią w historii przemiany, następstwa i synkretyzm kultur, powinni być zadowoleni z lektury.

Sprzedano najstarszego Rolls-Royce'a

Samochód-legendę na 5 milionów euro wylicytował anonimowy kolekcjoner. Mimo że samochód ma 103 lata jest w tak doskonałym stanie, że bez problemu można nim jeździć.

Katarzyna Wylon

Reportaże/relacje

Bliżej prawdy o Enigmie?

W siedzibie Polskiej Agencji Prasowej przy ulicy Brackiej 6 w Warszawie odbyła się konferencja prasowa poświęcona książce _Enigma. Bliżej Prawdy_ — nowej publikacji wydawnictwa Rebis. W spotkaniu uczestniczył autor książki, kryptolog i miłośnik historii, Marek Grajek.

Anna Maria Kotarba-Morley

Rola morza w życiu starożytnych oraz kilka słów o ówczesnych systemach żeglugi

Nie sposób nie żywić uczucia podziwu dla odwagi starożytnych żeglarzy, którzy mimo niedoskonałości swoich statków, systemów nawigacji i przyrządów spenetrowali ogromne przestrzenie mórz i oceanów.

Multimedia

E. E. Schmitt — „Przypadek Adolfa H.” – recenzja i ocena

Rzadko która książka jest w stanie wgnieść mnie w fotel i sprawić, że nie jestem w stanie zrobić nic, dopóki jej nie skończę. Taką pozycją niewątpliwie jest „Przypadek Adolfa H.” Erica Emmanuela Schmitta.

Michał Świgoń

Multimedia

Norman Davies - „Wyspy” - recenzja i ocena

Niedawno zapowiedzieliśmy wzbogacenie naszego serwisu o elementy multimedialne. Zaczynamy od... dźwięku. Zapraszamy do wysłuchania dźwiękowej recenzji książki Normana Daviesa „Wyspy” autorstwa redaktora naczelnego „Histmag.org” - Michała Świgonia.

Michał Świgoń

Wolny Legion Indyjski: najbardziej aryjska jednostka Wehrmachtu

Maj 1945 r., południowe Niemcy. Wśród kolumn wycofujących się żołnierzy Hitlera słychać komendy w języku hindi, wypowiedziane przez żołnierzy w mundurach armii niemieckiej. Kim byli ci żołnierze i skąd się w ogóle wzięli w Tysiącletniej Rzeszy?

VI edycja konkursu wiedzy o epoce Empire’u!

Kilka dni temu ruszył po raz kolejny konkurs organizowany przed redakcję największego polskiego serwisu o epoce napoleońskiej – "napoleon.gery.pl":http://napoleon.gery.pl. Miłośnicy „małego kaprala” i jego czasów zmierzą się w walce o chwałę i cenne nagrody.

„Katyń” pokazano w Moskwie

W sobotę w Ambasadzie RP w Moskwie miała miejsce pierwsza w Rosji projekcja filmu Andrzeja Wajdy „Katyń”. Widzami byli rosyjscy obrońcy praw człowieka, działacze pozarządowi, naukowcy i zagraniczni dyplomaci.

Polski Bond w spódnicy

_Krystyna. Ulubiona agentka Churchilla_ – taki tytuł nosi polskie wydanie książki Madeleine Masson opowiadającej losy najsłynniejszej kobiety-szpiega drugiej wojny światowej, Krystyny Skarbek. Książka kilka dni temu ukazała się na rynku. Natomiast film o polskiej agentce planuje nakręcić Agnieszka Holland.

Mozaika narodów Europy. Włoskie jednostki kolonialne i sojusznicze w latach 1939–1941 (cz. II)

Była Jugosławia (tak jak większość Bałkanów) to tygiel narodów i religii. Nie raz mocarstwa wyszczerbiły sobie na tym zęby. Podczas drugiej wojny światowej Włosi próbowali stosować na tych terenach zasadę _divide et impera_. Z jakim skutkiem?

Processus contra Templarios

Przez prawie 700 lat leżał zapomniany w Tajnym Archiwum Watykanu. 25 października Stolica Apostolska opublikuje dokument opisujący proces templariuszy. Nakład będzie limitowany.

Najstarsza noblistka w historii nagrody

Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury za rok 2007 otrzymała brytyjska pisarka, Doris Lessing. 20 października noblistka skończy 88 lat.

Bożena Pierga

Templariusze w „Tygodniku”

Jak poinformowała nas redakcja „Tygodnika Powszechnego”, w aktualnym wydaniu tego pisma znalazła się nie lada gratka dla miłośników historii — obszerny tekst poświęcony templariuszom.

Michał Świgoń

Etruskie miasto odnalezione

Po trwających od siedmiu lat pracach wykopaliskowych włoscy archeolodzy wierzą, że odnaleźli jedno z najważniejszych miast starożytności.

Najstarsza kolonia Fenicjan w Hiszpanii?

Szkoła czy wykopaliska? Przed niecodzienną decyzją staną być może władze andaluzyjskiego miasta Chiclana.

Robotnicy z gett dostaną odszkodowania

Rząd Niemiec zadecydował, że żydowscy robotnicy — więźniowie gett — otrzymają rekompensaty za swą przymusową pracę. Sprawa ta była ostatnim z niezałatwionych zobowiązań z czasów Trzeciej Rzeszy.