Hitler w Rosji dobry i zły

Czytaj też: Krym jak Sudety, Ukraina jak Czechosłowacja?

Profesor Andriej Zubow, autor krytycznego wobec polityki Władymira Putina artykułu porównującego obecne wydarzenia z rokiem 1938 (fot. Foma, opublikowano na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa–na tych samych warunkach 3.0 niezlokalizowana).

Sytuacja na Krymie wielokrotnie porównywana była, również w samej Rosji, do wydarzeń z 1938 r. Artykuł na ten temat napisał 1 marca profesor kontrolowanej przez rosyjskie MSZ uczelni MIGMO Andriej Zubow. Historyk porównał działania na Krymie do Anschlussu Austrii, później zaś zestawił ze sobą działania krymskiej samoobrony i SS. Wśród innych porównań w jego tekście pojawiło się też nawiązanie do sytuacji Cypru Północnego. Po opublikowaniu artykułu Zubowa zwolniono z pracy za „czyn niemoralny”, jakim było porównanie Putina do Hitlera. W obronie niepokornego historyka powstały liczne listy protestacyjne.

Obecnie inny wykładowca MIGMO, prof. Adrianik Migranian, szef rosyjskiego Instytutu Demokracji i Współpracy w Nowym Jorku i były doradca prezydenta Jelcyna, opublikował w „Izwiestii” swój artykuł o Hitlerze, będący polemiką z tekstem Zubowa. Radzi on, by odróżniać Hitlera przed i po 1939 r. oraz by oddzielić ziarno od plew. Chwalił on politykę kanclerza III Rzeszy przed wybuchem wojny i pisał, że gdyby anektował on tylko ziemie niemieckie, byłby znany jako polityk, który zjednoczył Niemcy bez przelewu krwi, czego nie udało się dokonać nawet Bismarckowi. Co ważne, w swoim tekście używa on na określenie Kłajpedy jej niemieckiej nazwy „Memel”. Ocenia jednak, że błędem Hitlera było przekonanie o wyższości aryjskiej rasy i mordowanie innych grup etnicznych, w całym artykule wspomina o tym jednak wyjątkowo mało. Z tekstu wynika wniosek, że zachowywanie się „jak Hitler” nie jest działaniem złym, ponieważ działania führera, do których Zubow porównywał aneksję Krymu, były wykonane przed 1 września 1939. Jednocześnie Migranian pisze w swoim artykule o innym bohaterze, któremu stawia się pomniki ponieważ nie dopuścił do rozpadu swojego państwa: Abrahamie Lincolnie. Stwierdził też, że następuje ukrainizacja Rosjan, ponieważ ich liczba na Ukrainie w latach 1989-2002 spadła o 5 milionów, a język rosyjski był przez edukację ukraińską dyskryminowany. Link do artykułu Migraniana zamieszczono także na stronie MIGMO.

Czy gdyby nie wojna, Hitler przeszedłby do historii jako człowiek, który zjednoczył Niemców bez przelewu krwi? (fot. ze zbiorów Bundesarchiv, Bild 137-004055, opublikowano na licencji Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Germany).

Sytuację na swoim blogu „17 Mgnień Rosji” komentuje Anna Łabuszewska, analityk Ośrodka Studiów Wschodnich : Próba usprawiedliwienia aneksji Krymu przez Rosję zaprowadziła bojownika o demokrację i współpracę między narodami na manowce – Hitler i przed 1939 rokiem miał ręce w krwi i popiele. Nie wiem, czy mocodawca pana Migraniana jest wniebowzięty z powodu takiej jakości obrony. Z drugiej strony – „Izwiestia” nie publikują przypadkowych artykułów przypadkowych autorów. Cala sprawa według niej wpisuje się w tendencję podporządkowania historii celom propagandowym.

Nie jest to oczywiście pierwszy raz kiedy w Rosji pojawiły się kontrowersyjne wypowiedzi o II wojnie światowej. W roku 2009 doszło m.in. do pochwalenia paktu Ribbentrop-Mołotow.

Artykuł Migraniana skrytykowało wielu komentatorów i uczonych. Dwóch petersburskich deputowanych postanowiło złożyć na niego doniesienie, ponieważ uznali oni, że tekst profesora narusza kodeks karny karzący za ekstremizm. Agencja ITAR-TASS poinformowała o sprawie w anglojęzycznym tekście o planowanym uchwaleniu 9 maja dokumentu karzącego pięcioma latami łagru za „publiczną rehabilitację faszyzmu” i „negowanie faktów, ustanowionych werdyktem Międzynarodowego Trybunału Wojennego”.

Artykuł Zubowa można przeczytać w serwisie vedomosti.ru, zaś artykuł Migraniana w internetowym wydaniu „Izwiestii”

Źródła: wyborcza.pl (1, 2), itar-tass.com, bloombergview.com, rferl.org, themoscowtimes.com, worldaffairsjournal.org.

Redakcja: Tomasz Leszkowicz