Historia kultury i sztuki

Mat. pras. , Maciej Zaremba

Ostatnie literackie lata II RP

Wybitny pisarz, zaangażowany piłsudczyk, symbol polskiej kultury. Jednocześnie obiekt niewybrednych kpin i człowiek zmęczony życiem. Oto Wacław Sieroszewski. Jak wyglądała jego kariera w „mroczniejszej dekadzie” II RP?

Andrzej Sieroszewski

Wydarzenia

Spacer po Warszawie „Śladami Bohemy Warszawskiej”

Już w najbliższą sobotę, 30 maja Varsaviada NZS UW wraz z biurem WAWstep zapraszają na spacer „Śladami Bohemy Warszawskiej” dwudziestolecia wojennego i pokaz filmu „Pieśniarz Warszawy”. Zbiórka o godz. 13:00 pod bramą główną Uniwersytetu Warszawskiego. Wydarzenie pod patronatem Histmag.org!

Sarmaci z PPS

Niedawno do księgarni trafiła nowa książka Jana Sowy pt. _Inna Rzeczpospolita jest możliwa_, w której autor między innymi po raz kolejny atakuje sarmatyzm i tradycję Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Czy jednak nie przegapił wpływu tego okresu na polski socjalizm?

Paweł Rzewuski

Kopciuszek i jego maczeta, czyli o brudnych bohaterach amerykańskiego kina

Nie noszą garnituru niczym Christian Grey, nie są również wymuskanymi królewiczami z filmów Disneya. Mimo to bohaterowie amerykańskich filmów lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych zawładnęli wyobraźnią widzów na całym świecie.

Mat. pras. , Maciej Zaremba

Wydarzenia

Znajdź kryjówkę Skamandrytów w Warszawie!

Przenieś się do czasów dwudziestolecia międzywojennego! Projekt Varsaviada Niezależnego Zrzeszenia Studentów UW już w tę sobotę, 23 maja organizuje wydarzenie „Gra miejska - muzyka, taniec i sztuka przedwojennej Warszawy". Uczestnicy będą poszukiwać kryjówki Skamandrytów - legendarnego stowarzyszenia literackiego. Wydarzenie pod patronatem Histmag.org!

Newsy

Fox News cenzuruje Picassa

Obraz Picassa „Kobiety z Algieru” sprzedano za rekordową sumę 179 mln dolarów. Amerykańska stacja Fox News, relacjonując aukcję, postanowiła jednak ocenzurować kubistyczne dzieło.

Antoni Olbrychski

Maciej Zaremba , Mat. pras.

Jakie są granice wolności słowa? Antyk i współczesność

Wolność słowa uznajemy za jedną z podstawowych swobód demokratycznego państwa. Jednak w Polsce zdarza się jej łamanie, toczą się również dyskusje na temat jej granic. Jakie zatem powinny być rozwiązania prawne dotyczące tej zasady?

Antoni Ładziński

Wydarzenia

Wojenne karykatury w Bytomiu

Po 70 latach od zakończenia II wojny światowej w Muzeum Górnośląskim zaprezentowane zostaną rysunki autorstwa Stanisława Toegla (1905–1953) – prawnika, żołnierza Armii Krajowej. Wystawa zostanie otwarta w Noc Muzeów, 16 maja 2015 roku i czynna będzie cztery miesiące. Wystawa pod patronatem Histmag.org!

Orson Welles – niekochane dziecko Hollywood

Choć Orson Welles stworzył jedno z największych arcydzieł w historii kinematografii, Hollywood nie potrafiło docenić jego twórczości. Dziś mija kolejna rocznica jego urodzin.

Jakub Dziewit – „Aparaty i obrazy. W stronę kulturowej historii fotografii” – recenzja i ocena.

Historia fotografii nie jest długa, lecz mimo to bardzo problematyczna. Począwszy od momentu powstania, na każdym kroku napotykamy tu dylematy, których rozwiązanie pozostaje w gestii historyka. W rezultacie o fotografii nie da się pisać inaczej, jak tylko arbitralnie i subiektywnie. Tak właśnie robi Jakub Dziewit i chwała mu za to.

Marcin Smerda

„Andrzej Wróblewski: Recto / Verso 1948–1949, 1956–1957” – recenzja i ocena wystawy

Jeszcze tylko do 17 maja w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie można będzie podziwiać wystawę dzieł Andrzeja Wróblewskiego, jednego z najsłynniejszych malarzy polskich, którego krótkie życie i niepokojąca twórczość są do dziś obiektami zainteresowania kolejnych rzesz znawców sztuki.

Agnieszka Woch

O znaczeniu Antyku w XXI wieku

Czy komuś w XXI wieku – w dobie Internetu, smartfonów i globalnej wioski – jest jeszcze potrzebna wiedza o Antyku? W mojej ocenie, w okresie coraz bardziej pogłębiającego się kryzysu Zachodu oraz postępującej wojny cywilizacyjnej z islamem, powrót do korzeni naszej kultury jest ważny jak rzadko kiedy w historii.

Antoni Ładziński

Alfred Hitchcock i jego obsesje

Radził: „Filmuj morderstwa tak jak sceny miłosne, a sceny miłosne – tak jak morderstwa”. Bał się policji, pożądał blondynki i nienawidził Audrey Hepburn. Mimo wielu obsesji Alfred Hitchcock pozostawił po sobie obrazy, które na trwałe wpisały się w historię światowej kinematografii.

Reportaże/relacje

„Fotografie bez cenzury 1976-1989. Nieoficjalny portret PRL” - recenzja albumu

Fotografie mogą czasem przekazać więcej niż słowa. Te, które dokumentowały rzeczywistość niewygodną dla władz PRL mają szczególnie dużą wartość. Obrazy, których nie przedstawiano w ocenzurowanych mediach, zostały zebrane w albumie „Fotografie bez cenzury 1976-1989. Nieoficjalny portret PRL”.

Marlena Sztyber

Jarosław Iwaszkiewicz i początki Skamandra

Jesienią 1918 historia mknęła z prędkością strzały. Gdy Jarosław Iwaszkiewicz przybył z Kijowa do Warszawy narodziła się wolna Polska i największa grupa poetycka II RP - Skamander. Jak wyglądały trudne początki Skamandra?

Radosław Romaniuk

Newsy

Zmarł Günter Grass

Dziś w Lubece w wieku 88 lat zmarł Günter Grass – Gdańszczanin, niemiecki pisarz i laureat Nagrody Nobla.

Andrea Pitzer – „Ukryta historia Vladimira Nabokova” – recenzja i ocena

Wbrew obiegowym opiniom, wydarzenia historyczne wywarły znaczny wpływ na twórczość autora _Lolity_. Ich echa można odnaleźć w fabułach stworzonych przez niego powieści.

Maria Walczak

Polka – wesoły taniec niepochodzący z Polski

Polka – szybki, żywy, skoczny i radosny taniec, rozpowszechniony na całym świecie. Wbrew nazwie powstał u naszych południowych sąsiadów, a nie nad Wisłą.

Błażej Guzy

Zaskakujące perypetie rogu gwarków wielickich

Na skutek nieprzeciętnego bałaganu i niechlujstwa zarządu salin wielickich w 1874 roku doszło do kradzieży pamiątkowego dzieła sztuki złotniczej. Jak potoczyły się losy cennego zabytku?

Bohdan Nielubowicz

Mieczysław Grydzewski – „Silva rerum” – recenzja i ocena

Wiecie kim był Słonimski, Tuwim i Lechoń? A wiecie dzięki komu mogli publikować w „Wiadomościach Literackich”? Odpowiedzialny był stojący w cieniu Mieczysław Grydzewski.

Paweł Rzewuski

Ivan Čolović – „Bałkany – terror kultury” – recenzja i ocena

Niejednoznaczne na pierwszy rzut oka powiązania składają się na intrygujący przewodnik. Pomoże on nam wybrać się w intelektualną podróż do Serbii, czy też, jak kto woli, w głąb bałkańskiej „przestrzeni duchowej”…

Krzysztof Kirdzik

Najpiękniejsze katedry Europy Galeria

Biskupie stolice, najważniejsze świątynie w mieście, najbardziej znane zabytki w danym państwie. Oto nasz subiektywny przegląd najpiękniejszych katedr europejskich!

Ideologia zamknięta w kadrze. „Triumf woli” Leni Riefenstahl

„Triumf woli” to przedstawienie ideologii narodowego socjalizmu i wizji własnej nazistów w postaci dynamicznie zmieniających się ruchomych obrazów doprawionych ekspresyjną muzyką. Ten żywiołowy przekaz trafiał do ludzkich serc i umysłów nie tylko dzięki doskonałości technicznej, lecz także dzięki samej istocie prezentowanej ideologii, dającej narodowi poczucie siły i wielkości.

Katarzyna Nowak

Monika Śliwińska – „Muzy Młodej Polski” - recenzja i ocena

Myśleliście, że o Młodej Polsce wiecie wszystko? Jesteście w stanie wymienić jej najważniejszych przedstawicieli i założenia w kilkunastu zdaniach? Monika Śliwińska w swojej książce przypomina nam, że sztuka jest kobietą, a każdy artysta potrzebuje swojej muzy.

Marta Hołowaty

„Gwiazdka Cieszyńska” i poetyckie strofy

Kolejny już raz odwołujemy się do tytułowej zabawy w „Gwiazdce Cieszyńskiej”. Bardzo często na łamach pisma publikowane były wiersze, piosenki i różnego rodzaju rymowanki. Z pewnością już dawno zapomniano nazwiska autorów wielu z nich. Zresztą również same wiersze pozostałyby dla nas nieznane, gdyby nie „Gwiazdka Cieszyńska”.

Błażej Guzy

M. Botticini, Z. Eckstein - „Garstka wybranych” - recenzja i ocena

Książka „Garstka wybranych...” nie należy do łatwych w odbiorze publikacji popularnonaukowych. Jednak Ci, którym uda się przejść przez gąszcz źródeł, faktów i danych nie powinni żałować wysiłków. Dzięki uważnej lekturze można inaczej spojrzeć na – zdawałoby się – niepodważalną „prawdę historyczną”.

Piotr Burak

Od „Ich nocy” do „Pretty Woman”, czyli o wielkich powrotach komedii romantycznych

Najczęściej mówimy: łzawe, z drętwymi gagami i nudną, oderwaną od rzeczywistości fabułą. Ale w głębi duszy zachwycamy się aktorkami, kibicujemy bohaterom i czekamy na happy end. Komedie romantyczne towarzyszą widzom prawie od początku istnienia kinematografii. Jedna z najsłynniejszych – „Pretty Woman” – dziś obchodzi swoje dwudzieste piąte urodziny.

Tuwim niejedno ma imię

Julian Tuwim to jeden z najwspanialszych polskich twórców literatury w XX wieku. Jego miłość do pięknej łodzianki, Stefanii Marchew to szczególny rozdział w księdze życia poety...

Michał Przeperski

Akira Kurosawa – japoński geniusz kina

Akira Kurosawa uchodzi za największego japońskiego reżysera w dziejach kina. To on otworzył również japońskiej kinematografii drzwi na cały świat i przyczynił się do zmiany wizerunku swego kraju po II wojnie światowej.

Wojciech Tomaszewski

„Olga Boznańska 1865-1940” – recenzja i ocena wystawy

Do 2 maja w warszawskim Muzeum Narodowym możemy podziwiać wystawę _Olga Boznańska 1865-1940_. Upamiętnia ona urodziny malarki, których 150. rocznica przypada 15 kwietnia 2015 roku. Autorzy ekspozycji zadbali o pokazanie różnorodności obecnej w twórczości polskiej artystki, chcieli też zerwać z tradycyjnym postrzeganiem Boznańskiej i pokazać jej mniej znaną stronę.

Agnieszka Woch

A. Słonimski, J. Tuwim - „W oparach absurdu” - recenzja i ocena

Absurd to niedorzeczność, nonsens, bzdura. Absurdy towarzyszą nam każdego dnia. A z jakimi niedorzecznościami zmagali się nasi przodkowie? O tym opowiada dwóch świetnych poetów – Julian Tuwim i Antoni Słonimski.

Kamil Kartasiński

Fotografie ruin, czyli Warszawa jakiej nie ma

Film Agfacolor jest obiektem rozproszonym, czyli zmaterializowanym w różnym czasie i miejscu, w kilku postaciach: celuloidowych slajdów, bromowych odbitek na czarno-białym papierze, barwnych skanów. Nie można jednoznacznie stwierdzić, która z nich jest dziś najbliższa ewentualnemu oryginałowi, obrazowi źródłowemu.

Magdalena Wróblewska

Wywiady

Julian Tuwim – poeta piszący o ludziach i dla ludzi

Przez wielu nazywany „Księciem Poetów” i uznawany za jedną z twarzy dwudziestolecia międzywojennego. Jego poezja pełna jest różnorodnych wątków, a używany przez niego język zachwyca do dziś. O to, jakim poetą był Julian Tuwim, zapytaliśmy znawcę jego twórczości Tadeusza Januszewskiego. Większość z pytań nadesłali czytelnicy Histmaga.

Jan Stanisław Witkiewicz – „Rudolf Nurejew” - recenzja i ocena

Tancerz doskonały, mężczyzna, który zrewolucjonizował taniec, zapatrzony w siebie egocentryk, zagubiony chłopiec. Rudolf Nuriejew przez trzy dekady swojej kariery zaprezentował widzom milion twarzy, ale sam siebie nie potrafił do końca określić. Jan Stanisław Witkiewicz w biografii artysty przypomina jego błyskawiczną drogę na szczyt oraz bolesny upadek.

Marta Hołowaty

Metro jakiego stolica nie widziała – historia budowy metra w Warszawie

Historia budowy metra w Warszawie to obecnie dwie linie, uruchomione w 1995 i 2015 roku, ale także projekty, których nie zrealizowano...

Andrzej Skalimowski

Filmowy Kołobrzeg: od „Kolberg” do „Jarzębiny Czerwonej”

Losy Kołobrzegu były źródłem natchnienia dla artystów, wśród których znaleźli się filmowcy. Wiele ich produkcji powiązanych jest z walkami, jakie toczyły się o to miasto w marcu 1945 r.

Jakub Ciechanowski

Jak wyglądały pierwsze aparaty fotograficzne?

Bez fotografii nie wyobrażamy sobie dzisiaj życia. Jak wyglądały pierwsze aparaty fotograficzne?

Jakub Dziewit

Julian Tuwim - „Nalej mi wina!” – recenzja i ocena

Czy o piciu alkoholu można pisać pięknie i z pasją? Okazuję się, że tak. I w rewelacyjny sposób opowie nam o tym sam Julian Tuwim.

Kamil Kartasiński

Katedra Santa Maria del Fiore we Florencji: historia, architektura, wystrój wnętrz

Katedra Santa Maria del Fiore to jedna z najsłynniejszych budowli sakralnych we Florencji, pomnik gotyckiej i renesansowej architektury i sztuki. Jej dzieje są równie fascynujące, jak ona sama.

Jan Gustaw Rokita

Tylko nie drugi Cybulski, czyli kilka słów o Danielu Olbrychskim

Mógł zostać lekkoatletą. Ale jak bez jego roli wyglądałoby „Wszystko na sprzedaż”? Czy o Kmicica wybuchła by ogólnopolska batalia? I kto zostałby okrzykniętym nowym Cybulskim? Daniel Olbrychski kończy dziś siedemdziesiąt lat.

Julian Tuwim , Antoni Słonimski

Beletrystyka

„Kurier Polski” - Warszawa, 1 kwietnia 1922 roku - Dodatek Nadzwyczajny

Dwaj wielcy poeci, początek lat dwudziestych i sporo czystego absurdu...

Monika Talarczyk-Gubała - „Wanda Jakubowska. Od nowa” - recenzja i ocena

Choć nazywana „matką wszystkich filmów o Holocauście”, przez wiele lat była postacią pomijaną w historii polskiej kinematografii. Najnowsza książka Moniki Talarczyk-Gubały wreszcie przyznaje Wandzie Jakubowskiej należytą pozycję w panteonie polskich twórców filmowych.

Julian Tuwim – „Moja miłość” – recenzja i ocena

Jeśli ktoś chciałby olśnić swą ukochaną poetycką frazą – w liście (dla skrajnych romantyków) lub w wiadomości e-mail czy sms (dla romantyków XXI wieku) – a wie, że w sztuce rymotwórczej bliżej mu do księdza Baki niż Mickiewicza, z powodzeniem może sięgnąć po niewielką książeczkę wydaną nakładem „Iskier”, o wymownym tytule _Moja miłość_. Pomysłów dostarczy sam mistrz Julian Tuwim.

Justyna Skalska

B. D. Ehrman – „Nowy Testament. Historyczne wprowadzenie do literatury wczesnochrześcijańskiej” - recenzja i ocena

Nowy Testament jest dla chrześcijan świętą księgą. Zawiera m.in. natchnione przez Ducha Świętego cztery Ewangelie, które przekazują słowa i czyny Jezusa Chrystusa, Mesjasza i Syna Bożego. Dla chrześcijanina jest to trwała podstawa wiary. Bart Ehrman, agnostyk, a zarazem religioznawca, chce badać Nowy Testament w perspektywie obiektywnie historycznej. Czy jest w stanie zrealizować swój cel?

Przemysław Chudzik

Oscary – kilka polskich odsłon

Już dziś w nocy dowiemy się, czy pięć nominacji dla Polaków zamieni się w złote statuetki rycerza – najbardziej pożądane nagrody światowej kinematografii. Choć i tak jest to już niebywały sukces, to warto pamiętać, że Polacy niejednokrotnie dostrzegani byli przez Amerykańską Akademię Sztuki i Wiedzy Filmowej…

Beata Chomątowska – „Lachert i Szanajca. Architekci awangardy” – recenzja i ocena

W dyskusji o polskiej architekturze hasło „modernizm” – zarówno przed – jak i powojenny – to wciąż jeden z najsilniej przyciągających magnesów.

Aleksandra Stępień

Polskie czasopisma podróżnicze w XIX wieku (część II)

Stosunkowo nieliczne i często efemeryczne, dziewiętnastowieczne czasopisma podróżnicze są ciekawym świadectwem ówczesnej wiedzy geograficznej. Ich twórcy stawiali sobie za cel poszerzanie horyzontów swoich czytelników oraz zmniejszenie szowinizmu, uprzedzeń i konfliktów narodowościowych.

Mateusz Będkowski

Trzech poetów wyklętych

Każda literatura ma swoich twórców wyklętych. Żyją na marginesie oficjalnej literatury, odcinają się od niej, szukają własnych dróg. Ich życie jest intensywne, ale często gwałtownie się kończy. Taki los spotkał Bursę, Wojaczka i Stachurę: trzech poetów wyklętych…

Michał Przeperski

Wywiady

Edward Stachura: życie, śmierć i pogodzenie się ze światem

Fascynował przed laty, fascynuje obecnie. O losy, twórczość i fenomen Edwarda Stachury pytamy Mariana Buchowskiego, autora biografii pisarza zatytułowanej „Buty Ikara”. Większość z pytań do biografisty ułożyli czytelnicy Histmaga.

Polskie czasopisma podróżnicze w XIX wieku (część I)

Mateusz Będkowski

Wojciech Machowski - „Śladami Pauzaniasza. Podróż po starożytnej Grecji” - recenzja i ocena

Wojaże szlakiem wytyczonym przez starożytnych podróżników to nie nowość. Przemierzał je m.in. Heinrich Schliemann, Thor Heyerdahl i Ryszard Kapuściński. Do grona globtroterów kierujących się zapiskami antycznego wędrowca dołączył również Wojciech Machowski, na co dzień adiunkt w Instytucie Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Przemysław Mazur

Cmentarz Żydowski na Targówku

Na warszawskim Targówku leży tajemniczy i mroczny kirkut. Poddawany ostatnio kolejnej w swych dziejach rewitalizacji, kryje fascynującą, choć niekiedy tragiczną historię sięgającą połowy XVIII wieku.

Łukasz Zwaliński

„Dzieje Rosjan” - recenzja i ocena

Tygodnik „Polityka” od długiego czasu publikuje serię historyczną pod nazwą „Pomocnik historyczny”. Numer poświęcony dziejom Rosjan prezentuje prawdziwie wysoki poziom, co nie jest wyjątkiem dla tej serii.

Wojciech Tomaszewski

Anton Czechow: człowiek niefuterałowy

Chyba nie sposób znaleźć osobę, która nie słyszała nazwiska klasyka literatury rosyjskiej i mistrza „małych form literackich”. Czym Anton Czechow zachwyca czytelników do dziś?

Marta Kozak

Gwiazdka Cieszyńska – Cyrk Astleya

Początków cyrku można doszukiwać się już w czasach rzymskich. Częściej jednak uważa się, że to rozrywkowe widowisko ukształtowane zostało w Anglii w XVIII wieku za sprawą Philipa Astley’a, który uznawany jest za ojca współczesnej sztuki cyrkowej.

Błażej Guzy

Maciej Urbanowski – „Od Brzozowskiego do Herberta” - recenzja i ocena

Czy Bruno Schulz rzeczywiście stronił od polityki? Czy Stanisław Brzozowski, wiązany dzisiaj z lewicą, nie wyznawał przypadkiem konserwatywnych poglądów? Maciej Urbanowski w książce „Od Brzozowskiego do Herberta” polemizuje z utrwalonymi opiniami na temat pisarzy, stawia odważne tezy i odkrywa nowe, nieznane oblicza polskiej literatury.

Agnieszka Woch

Rudolf Nuriejew - tancerz doskonały

Rosyjski balet cieszy się zasłużoną sławą na całym świecie. Spośród wielu wspaniałych nazwisk zwłaszcza jedno wydaje się być najbardziej znane: Rudolf Nuriejew.

Jan Stanisław Witkiewicz

Wywiady

Od rock and rolla nie było odwrotu

Skąd wzięła się muzyka młodzieżowa w PRL? Kim byli ludzie, którzy tworzyli ją na przełomie lat 50. i 60.? Jakie mieli problemy z otaczającą ich rzeczywistością? Na pytania te odpowiada Dariusz Michalski, dziennikarz, publicysta i znawca muzyki rozrywkowej, autor książki _Trzysta tysięcy gitar nam gra czyli Historia polskiej muzyki rozrywkowej (lata 1958-1973)_.