Historia kultury i sztuki

Memfis - pierwszy Kair

Memfis znajduje się 24 km od stolicy Egiptu. Wiąże się z nim bogata historia. Kair jest dziś jednym z największych miast Bliskiego Wschodu, milionową metropolią i centrum politycznym Afryki Północnej. Jednak jego historia jest znacznie dłuższa. Cofnijmy się zatem o kilkadziesiąt wieków...

Nezar AlSayyad

„Trzeba z żywymi naprzód iść… Pamiątki po Adamie Asnyku w Zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie” – recenzja i ocena wystawy

Muzeum Narodowe w Krakowie przygotowało nie lada atrakcję dla wielbicieli literatury. Wystawa „Trzeba z żywymi naprzód iść… Pamiątki po Adamie Asnyku w Zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie” przybliża zwiedzającym sylwetkę Adama Asnyka, wybitnego polskiego poety. Czego można się spodziewać po ekspozycji?

Anna Szczykutowicz

Krzysztof Koehler – „Palus sarmatica” – recenzja i ocena

Bywają takie dni, kiedy wymagający czytelnik ma ochotę przeczytać pozycję jednocześnie lekką a zarazem dającą dużo satysfakcji. Taką właśnie pozycją jest _Palus sarmatica_ Krzysztofa Koehlera.

„Powidoki” – Andrzej Wajda – recenzja i ocena filmu

Andrzej Wajda w swoim ostatnim filmie „Powidoki” stworzył sylwetkę niezłomnego artysty walczącego o autonomię swojej sztuki. Władysław Strzemiński jawi się w nim jako bezkompromisowy bohater, poświęcający wszystko dla twórczości – nawet dobro bliskich. Czy reżyserowi udało się uchwycić złożoność jego historii?

Bajki i ich znaczenie. O czym marzył chłop?

Bajki mają duży wpływ na kształtującą się tożsamość młodego człowieka. Zdecydowana większość z nas miała w dzieciństwie do czynienia z niewinnymi historiami o krwawym zakończeniu autorstwa braci Grimm. Ale czy wiemy skąd wzięły się te opowieści, co nam mówią o ludziach którzy je opowiadali oraz – co najciekawsze – jak brzmiały ich osiemnastowieczne pierwowzory?

Mateusz Balcerkiewicz

Nadieżda Mandelsztam – strażniczka pamięci o zapomnianym mężu

Drugi tom wspomnień Nadieżdy, żony poety Osipa Mandelsztama, pokazują nie tylko to wyjątkowe małżeństwo, ale również panoramę historii Rosji w XX wieku. Jakim wyzwaniem było przetłumaczenie tego dzieła? Rozmawiamy o tym z Jerzym Czechem, ich tłumaczem i redaktorem.

Tomasz Leszkowicz

Stanisław Przybyszewski – skandalista, kobieciarz, geniusz modernizmu

Stanisław Przybyszewski był jednym z najwybitniejszych przedstawicieli modernizmu, którego twórczość zdobyła sławę poza granicami Polski. To niemogący opędzić się od kobiet alkoholik, żyjący na krawędzi bankructwa prowokator, a przede wszystkim legenda polskiej literatury. Jak wyglądało życie słynnego pisarza?

Michaił Bułhakow w kleszczach komunizmu: Wolność słowa po sowiecku.

Michaił Bułhakow, twórca „Mistrza i Małgorzaty”, jednego z najważniejszych dzieł XX wieku, jak i inni niezależni pisarze tworzący w ZSRR musieli zmagać się z wieloma trudnościami. Bułhakow nie był tu wyjątkiem.

Michał Kołakowski

Marek Teler , Michał Rogalski

Marian Sołtysiak – „Secesja z petrochemią w tle” – recenzja i ocena

„Minister wyraził zgodę, choć nie jestem pewny, czy było to legalne” – to zdanie trafnie podsumowuje tematykę wspomnieniowej publikacji historyka sztuki, który w wieku 26 lat, został dyrektorem Muzeum Mazowieckiego w Płocku.

Alicja Gzowska

Multimedia

Co mówią o nas bohaterowie popkultury? audio

Robin Hood, Rambo, Marty McFly – co łączy tych bohaterów filmów, które wciąż z przyjemnością oglądamy? Zapraszamy do wysłuchania rozmowy z Michałem Rogalskim, autorem e-booka „Bohaterowie popkultury: od Robin Hooda do Rambo”.

Sarmaci: Czy Europa śmiała się z mitu o sarmackim pochodzeniu Polaków?

Sarmaci a tradycje polskie: Kultura staropolska całymi garściami czerpała z mitu o sarmackim pochodzeniu Polaków. Czy rzeczywiście „uczeńsze” narody śmiały się z naszych protoplastów?

Jacek Kowalski

Mat. pras. , Agnieszka Woch

Nadieżda Mandelsztam – „Wspomnienia. Druga księga” – recenzja i ocena

Czytanie wspomnień jest zawsze wejrzeniem w intymny świata autora. Jednak zazwyczaj to on zaprasza nas, czytelników, żeby ujrzeć rzeczywistość jego oczami. Nie inaczej jest z Nadieżdą Mandelsztam.

Piotr Burak

Przeglądy nowości

Filmowa historia, czyli co nowego w kinie? Styczeń

„Powidoki” – ostatni film Andrzeja Wajdy opowiadający o życiu Władysława Strzemińskiego, „Fritz Bauer kontra państwo” – historia walki o osądzenie nazistów czy „Sztuka kochania. Historia Michaliny Wisłockiej” o rewolucji obyczajowej w PRL to tylko niektóre filmy wchodzące do kin w styczniu. Co warto obejrzeć w nowym roku?

Opinie

Co historia zapamięta z 2016 roku: subiektywne podsumowanie

Czym zasłużył sobie rok 2016, aby zostać utrwalonym na kartach podręczników od historii? Czy nasi potomkowie będą patrzyli na niego z perspektywy amerykańskich wyborów prezydenckich, polskich konfliktów politycznych, czy może śmierci wielu wybitnych postaci kultury i popkultury? Z pewnością komu udało się przeżyć 2016 rok, ten na nudę narzekać nie mógł.

Sebastian Adamkiewicz

Opinie

Czy państwo musiało kupić „Damę z łasiczką”?

Czy wykupując zbiory Fundacji Czartoryskich państwo zapłaciło za coś za co płacić nie musiało, a sama transakcja jest poniekąd wymuszeniem ze strony potomka możnowładczego rodu? A może w ten sposób polski rząd zabezpieczył cenne zbiory, którym groziła wyprzedaż, albo – w najlepszym przypadku – ich zablokowanie? Sprawa nie jest wcale ani oczywista, ani tak jednoznaczna jak niektórzy zdają się sugerować.

Sebastian Adamkiewicz

Anna Mieszkowska – „Mistrzowie kabaretu. Marian Hemar i Fryderyk Járosy” – recenzja i ocena

Historia przedwojennego kabaretu opowiedziana losami dwóch jego wybitnych twórców, prezentuje się pasjonująco. Choć wygląda zupełnie inaczej, niż może się wydawać na pierwszy rzut oka.

Dorota Kwaśniewicz

Jacek Kowalski - „Sarmacja. Obalanie mitów. Podręcznik bojowy” - recenzja i ocena

Pieśniarz, historyk sztuki i badacz dawnych dziejów spróbował zmierzyć się z mitami dotyczącymi sarmacji. Z jakim skutkiem?

Multimedia

Ożywione Drzwi Gnieźnieńskie – animacja jakiej nie było! video

Ten wyjątkowy film został zrealizowany z wykorzystaniem współczesnych technik filmowych, które pozwoliły ożywić jedno z najpiękniejszych dzieł polskiej sztuki romańskiej – brązowe drzwi katedry gnieźnieńskiej. Historia przenosi widza w sam środek baśniowej sztuki romańskiej oraz w pierwsze wieki państwa polskiego. Projekt "Fundacji Świętokrzyskiej Góry Historii.":https://www.youtube.com/channel/UCddvxf6RgRgaPRrnLhSSvCA

Maciej Zaremba

Lemmy Kilmister, David Bowie: żywoty równoległe

Lemmy Kilmister, lider Motörhead zmarł rok temu. Dwa tygodnie później odszedł David Bowie. Postaci te łączą nie tylko daty zgonu, ale i daty narodzin – Bowie był od Lemmy’ego młodszy o 381 dni. Choć Kilmister sprzedał mniej płyt, to obaj stali się ikonami popkultury. I choć byli postaciami tak różnymi, to ich życiorysy są niewątpliwie dobrym punktem wyjścia dla opowieści o jednej z najbardziej dynamicznych epok w historii muzyki.

Michał Rogalski

Ciekawostki i rocznice

Teksty Piramid. Czego możemy dowiedzieć się ze staroegipskich zaklęć?

W powszechnej opinii piramidy to po prostu monumentalne grobowce. O tym, że nie są to jedynie milczący świadkowie historii starożytnego Egiptu, opowiada w rozmowie z PAP egiptolog dr Joanna Popielska-Grzybowska. Badaczka zajmuje się hieroglificznymi zaklęciami - Tekstami Piramid, które są wykute w kilkunastu piramidach sprzed ponad 4 tys. lat.

Nauka w Polsce

Motywy antyczne w „Harrym Potterze”: Między mitologią a fantastyką.

Motywy antyczne w „Harrym Potterze”: Sybilla, Minerwa, Syriusz - to tylko niektóre imiona, które z antycznej mitologii trafiły do świata Harrego Pottera. Wpływ kultury starożytnej na prozę J.K. Rowling na tym się jednak nie kończy.

Maciej Elantkowski

Wielka czystka. Jak gniew Stalina dotknął społeczeństwo ZSRR?

Ponoć nie ma bardziej niebezpiecznej siły niż władca, który obawia się stracić przywództwo. Potrafi się on bowiem posunąć do niewyobrażalnych aktów przemocy i ucisku wobec ludu. Świetnym tego przykładem był Józef Stalin i rozpętana przez niego wielka czystka.

Paweł Czechowski

Marian Hemar – początki kariery

Kim był i jak dotarł ze Lwowa do Warszawy Marian Hemar – przyszły autor najpiękniejszych polskich piosenek lirycznych, skeczy i monologów, których napisał podobno (bo on sam ich nigdy nie policzył!) około trzech tysięcy?

Anna Mieszkowska

Nadieżda Mandelsztam - życie u boku poety

Bycie żoną poety jest wielki wyzwaniem. A co dopiero wtedy, gdy na naszych oczach upadają imperia i szaleje terror?

Nadieżda Mandelsztam

Lipce - wieś na miarę Nobla

Za swoją monumentalną powieść „Chłopi” Władysław Reymont dostał w 1924 roku Nagrodę Nobla. Inspiracją do jej napisania stał się pobyt w mazowieckiej wsi Lipce. Jak dziś wygląda wieś na miarę arcydzieła?

Lechosław Herz

Arael Zurli – „Szkło i brylanty. Gabriela Zapolska w swojej epoce” – recenzja i ocena

Kobieta, która wyprzedziła swoją epokę. Skandalistka, emancypantka, a przede wszystkim zdolna pisarka i niespełniona aktorka. Wydana przez Iskry biografia Gabrieli Zapolskiej rzuca zupełnie nowe światło na jej życie i twórczość.

Justyna Skalska

Henryk Sienkiewicz – wybitny pisarz i przywódca narodu

Wilno, Moskwa, Chicago – ślady twórcy „Quo Vadis” pozostały do dziś na całym świecie. Swoimi wspomnieniami o poszukiwaniu listów pisarza i roli jego twórczości podzieliła się z nami profesor Maria Bokszczanin, autorka pięciotomowego wydania listów Henryka Sienkiewicza.

Kamil Kartasiński

Rewolucja (Po)październikowa. Polska lat 1956 – 1957 – recenzja i ocena wystawy

Odwilż 1956 roku stanowiła prawdziwy przełom w PRL-owskiej rzeczywistości. Rewolucja dokonała się nie tylko w życiu politycznym, lecz także społecznym i obyczajowym. Opowiada o tym nowa wystawa Muzeum Karykatury – „Rewolucja (Po)październikowa. Polska lat 1956 – 1957”.

Liza Nema

Stereotypy o Rosji należy łamać

Jak rozumieć historię Rosji? Jak ją interpretować? Jak unikać schematów z tym związanych? Między innymi o tym opowiada nam prof. Andrzej Andrusiewicz, autor książki „Złoty sen. Rosja XIX - XX wieku. Sprawy i ludzie”, wydanej niedawno przez Wydawnictwo Literackie.

Paweł Czechowski

Ciekawostki i rocznice

Witold Gombrowicz kryminałem podszyty

Witold Gombrowicz wielkim pisarzem był, ale nie tylko poważne rzeczy pisał – czasami też potrzebował zarobić...

Andrzej Strug – zapomniany pisarz-rewolucjonista

Andrzej Strug, jeden z czołowych pisarzy II Rzeczypospolitej, został niemal zapomniany przez czytelników. Senator, uczestnik rewolucji 1905 roku i legionista. Przy jego trumnie spotkali się przedstawiciele skrajnych opcji politycznych. Kim był autor książek „Dzieje jednego pocisku” i „Pokolenie Marka Świdy”?

Reklamy

Nadieżda Mandelsztam – „Wspomnienia. Druga księga” (informacja)

Już pierwszy tom Wspomnień wystarczyłby, żeby zapewnić autorce miejsce w literaturze. Ale Druga księga, pełna „ludzkiego, arcyludzkiego” tonu, stanowi jego świetne dopełnienie.

Reklama

Reklamy

Grudniowe propozycje Wydawnictwa Zwierciadło!

„Mistrzowie kabaretu. Marian Hemar i Fryderyk Járosy” Anny Mieszkowska oraz „Awiatorzy - Opowieść o polskich lotnikach” Jarosława Sokoła – to grudniowe propozycje Wydawnictwa Zwierciadło. Polecamy je Waszej uwadze!

Reklama

Tomasz Leszkowicz , Mat. pras.

Natacha Henry - „Uczone siostry. Rodzinna historia Marii i Broni Skłodowskich” - recenzja i ocena

Czego polski czytelnik jeszcze nie wie Marii Skłodowskiej-Curie? Może tego, w jak wielkiej mierze swój sukces zawdzięczała swojej siostrze, Bronisławie.

Tomasz Piotr Michalik

Reklamy

Grudniowe propozycje Wydawnictwa Fronda!

„Sarmacja. Obalanie mitów” Jacka Kowalskiego oraz „Tajemnice stanu wojennego” Grzegorza Majchrzaka – to grudniowe propozycje Wydawnictwa Fronda. Polecamy je Waszej uwadze!

Reklama

Wydarzenia

„Sześć wieków historii Ormian w Polsce” – spotkanie z ks. Tadeuszem Isakowiczem-Zaleskim na Uniwersytecie Warszawskim

Ormianie to jedna z historycznych mniejszości, która przez wieki mieszkała obok Polaków. O jej dziejach opowie ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski, historyk i duszpasterz tej społeczności. Spotkanie odbędzie się w przyszłym tygodniu w Warszawie, a jego patronem jest nasz portal.

Zdzisław Beksiński: W kręgu śmierci. Jak wyglądało życie słynnego malarza?

Zdzisław Beksiński był jednym z najwybitniejszych i najbardziej kontrowersyjnych polskich malarzy XX wieku. Śmierć i cierpienie towarzyszyły zarówno jego sztuce, jak i życiu - artysta i jego syn Tomasz zginęli w tragicznych okolicznościach. Jak potoczyły się losy słynnej rodziny?

Anna Szczykutowicz

Gabriela Zapolska - pierwsza skandalistka Lwowa

Dziś pozostaje nieco zapomniana. Tymczasem w końcu XIX wieku Gabriela Zapolska rozpalała zmysły i żywe dyskusje. Co tak bardzo szokowało nobliwych mieszkańców Galicji?

Arael Zurli

„Salon. Niezależni w «świetlicy» Anny Erdman i Tadeusza Walendowskiego 1976–1979” – recenzja i ocena

Nowa pozycja wydawnicza Ośrodka Karta jest książką zaskakującą i przewidywalną zarazem. Zaskakujące jest to, że ukazuje się dopiero teraz. Przewidzieć można zaś było, że sprawi czytelnikowi dużą przyjemność.

Mateusz Lipko

Dariusz Wierzański, Mat. pras.

Jakie sekrety skrywają tajemnicze artefakty?

Czym są? Jakie tajemnice ukrywają? Co je łączy? I wreszcie czego o przeszłości możemy dowiedzieć się z niezwykłych odkryć archeologicznych? O tym wszystkim rozmawiamy z Tadeuszem Oszubskim, autorem książki „Tajemnicze Artefakty”.

Maciej Zaremba

Wydarzenia

Sesja „W blasku dawnych klejnotów i sreber stołowych” w Kaliszu

Tylu naukowych sław z zakresu tematyki złotniczej kaliskie muzeum nie miało jeszcze okazji gościć. Okazja ku temu nadarza się już 1 grudnia, w dniu św. Eligiusza, patrona złotników, kiedy to w Muzeum Okręgowym Ziemi Kaliskiej odbędzie się sesja popularno-naukowa pt. „W blasku dawnych klejnotów i sreber stołowych”.

„Wola. Co było, co jest, co pozostanie” – recenzja i ocena

Ta publikacja to coś więcej niż tylko podręczny przewodnik po historii warszawskiej Woli. To bedeker na miarę wolskich możliwości.

Wypędzona mniejszość. Łemkowie w PRL

Komuniści chcieli o nich po prostu zapomnieć. Kiedyś byli, ale potem ich wysiedlono - i kwita. Ale Łemkowie okazali się twardsi.

Antoni Kroh

Jürgen Thorwald – „Kruchy dom duszy” – recenzja i ocena

Czym jest dusza i gdzie się ona skrywa? Przez wieki dawano różne odpowiedzi na to pytanie. Historia tych dyskusji i wątpliwości mówi o nas więcej, niż można sądzić na pierwszy rzut oka.

Marcin Smerda

Gabriela Zapolska – zapomniana pisarka, która chciała się wyróżnić

„Moralność Pani Dulskiej” to jeden z klasycznych utworów w historii polskiej literatury. Jego autorka znajduje się dziś jednak na marginesie zainteresowania czytelników. O Gabrieli Zapolskiej i nowej książce na jej temat zatytułowanej „Szkło i brylanty” opowiada Arael Zurli.

Tomasz Leszkowicz

Tadeusz Boy-Żeleński – „Mity i zgrzyty” – recenzja i ocena

Tadeusz Boy-Żeleński był jednym z najchętniej czytanych polskich pisarzy i publicystów. Do dziś uważa się go za wzór polemisty i stawia na literackim piedestale. „Mity i zgrzyty” mają przypomnieć nam o jego twórczości.

Jaka jest symbolika jajka? Motyw strusiego jaja w kulturze i sztuce nowożytnej

Struś ma od wieków różnorodne znaczenie. W nowożytności często przedstawiany był w dziełach sztuki, nawiązując do dawnych praktyk religijnych oraz motywów symbolicznych.

Maja Sypniewska

Mat. pras. , Maciej Zaremba

Henryk Sienkiewicz – „Widziałem wszystko, com chciał i potrzebował widzieć” – recenzja i ocena

Rok Henryka Sienkiewicza, który obchodzimy, sprzyja wydawaniu publikacji na temat słynnego polskiego pisarza. Jedną z ciekawszych propozycji przygotował Państwowy Instytut Wydawniczy, publikując wybór bogatej twórczości epistolograficznej twórcy „Quo Vadis”.

Kamil Kartasiński

Wydarzenia

„Rewolucja (Po)październikowa. Polska lat 1956 – 1957” – wystawa w Muzeum Karykatury w Warszawie

17 listopada, w związku z 60. rocznicą Października '56 w warszawskim Muzeum Karykatury im. Eryka Lipińskiego zostanie uroczyście otwarta wystawa „Rewolucja (Po)październikowa. Polska lat 1956 – 1957”. Dla zwiedzających ekspozycja będzie czynna już od piątku 18 listopada w siedzibie muzeum przy ul. Koziej 11 w Warszawie.

Londyn: pięć minut przed rewolucją seksualną

W końcu lat 60. po Europie krążyło widmo. Widmo rewolucji seksualnej. Zmienić miała się obyczajowość, a z nią - muzyka, stroje i sposoby myślenia. Jak tuż przed rewolucją wyglądał Londyn?

Piotr Szarota

Henryk Sienkiewicz, dwója! Szkolna i studencka edukacja twórcy „Trylogii”

Henryk Sienkiewicz trzykrotnie zmieniał gimnazjum. Dostał się na wydział prawa, otrzymawszy dwie dwóje (!) z egzaminu wstępnego. Studia filologiczne ukończył, nie otrzymał jednak dyplomu. Edukacja noblisty nie może raczej służyć jako wzór dla przyszłych pokoleń...

Kamil Kartasiński

Redakcyjne

Premiera: Kamil Kartasiński – „Henryk Sienkiewicz jakiego nie znamy”

Wszyscy czytali Sienkiewicza. Nie wszyscy jednak wiedzą, jaki był poza kartami swoich utworów. Lektura tej publikacji pokaże wielkiego noblistę jako człowieka z krwi i kości.

Redakcja

Piotr Szarota – „Londyn 1967” – recenzja i ocena

Książka Piotra Szaroty jest z pewnością barwnym kolażem ludzi, artystów epoki psychodeli. Podczas lektury wciąż zadawałem sobie jednak pytanie: co właściwie z niej wynika?

Przemysław Piotr Damski

Celebryta Ludwik XIV. Zrobimy cię na słońce!

Ludwik XIV to postać niezwykle barwna i powszechnie znana. Któż nie słyszał o królu, który żył otoczony taką chwałą, że nie bał się z dumą twierdzić „państwo to ja”? Nad blaskiem tego słońca musiał jednak porządnie napocić się cały sztab ludzi.

Mateusz Balcerkiewicz

Jerzy Pietrkiewicz - „Na szali losu. Autobiografia” - recenzja i ocena

Jerzy Pietrkiewicz, choć był postacią niebanalną, wciąż pozostaje w swej ojczyźnie stosunkowo mało znany. Czy zmieni się to po publikacji jego autobiografii? Chyba powinno.

Michał Gadziński

Redakcyjne

Kamil Kartasiński – „Henryk Sienkiewicz jakiego nie znamy” (zapowiedź)

Wszyscy czytali Sienkiewicza. Nie wszyscy jednak wiedzą, jaki był poza kartami swoich utworów. Lektura tej publikacji pokaże wielkiego noblistę jako człowieka z krwi i kości. Premiera: 9 listopada!

Redakcja

Opinie

Patriotyzm mać!

Nie będzie większą przesadą stwierdzenie, że obserwujemy w Polsce nawrót do manifestowania swojego patriotyzmu. Co zrobić, aby nie był on zwykłą fasadą?

Adam Sisman -„John Le Carré. Biografia” – recenzja i ocena

Książka Adama Sismana to pierwsza biografia znanego brytyjskiego pisarza, nazywanego mistrzem literatury szpiegowskiej. Przynosi ona, zwłaszcza polskiemu czytelnikowi, sporo informacji. Ale też wielu kwestii nie wyjaśnia.

Przemysław Piotr Damski

Ciekawostki i rocznice

Joga jak przed wojną

Wbrew pozorom moda na asany i maty nie przyszła do Polski na przełomie wieku XX i XXI.