Starożytna Grecja i świat hellenistyczny

Delfy - coś więcej, niż Pytia

W powszechnej świadomości Delfy ograniczają się tylko do słynnej po dziś dzień wyroczni. Jednak choć Pytia miała wielkie znaczenie, nie tylko dzięki niej Delfy stały się słynne.

Dominika Grzesik

Aleksander Wielki – szaleniec czy geniusz realpolitik?

Aleksander Wielki był wodzem, który poprowadził swoich żołnierzy przeciwko Persji i zbudował potężne imperium. Z upływem lat otoczenie Aleksandra coraz trudniej dostrzegało w jego działaniach blask dawnej wielkości. Skąd wzięła się ta zmiana?

Łukasz Ścisłowicz

Greckie hetery: starożytne luksusowe prostytutki

Motyle świata starożytnego. Barwne, ulotne, kończące „życie” wraz ze zmierzchem urody. Wzbudzały we współczesnych wiele uczuć: od pogardy do uwielbienia. Cyniczne, bezczelne, chciwe – to główne przymiotniki używane do ich określenia. Seksualne niewolnice czy quasi-małżonki? Oto hetery.

Agnieszka Ostrowska

Scott M. Rusch – „Wojny Sparty” – recenzja i ocena

W XVIII wieku żartowano, że Królestwo Prus składa się z trzech stanów: piechoty, kawalerii i artylerii. Inni mawiali, że Prusy to państwo należące do armii. Niezależnie od tego, na ile to stwierdzenie było prawdziwe, wojacy „Starego Fryca” mieli z kogo brać przykład. 2000 lat wcześniej bowiem nad Eurotasem znajdowało się pięć wiosek, które rzeczywiście były własnością armii.

Michał Staniszewski

Eurydyka – macedońska królowa-matka

Starożytna Macedonia wydała na świat dwóch wybitnych władców: Filipa II oraz Aleksandra Wielkiego. W dziejach tego państwa ważną rolę odegrały jednak także kobiety, których wpływy polityczne zależały od charakteru i zdolności. Pierwszą z nich była matka Filipa – Eurydyka.

Agnieszka Ostrowska

„Człowiek w antycznym świecie” (praca zbiorowa) – recenzja i ocena

Zbiór szkiców „Człowiek w antycznym świecie”, zadedykowany Aleksandrowi Krawczukowi, to pięknie wydana książka. Nawet jeśli poszczególne artykuły przedstawiają różną wartość, całość wydaje się warta przeczytania i z pewnością jest stosownym i bardzo miłym prezentem dla pisarza, dzięki któremu wielu z nas rozpoczęło swoją przygodę z historią.

Sabina Barbara Banasiak

„300: Rise of Empire”: powrót popkulturowej wojny grecko-perskiej

Warner Bros opublikował w sieci kolejny oficjalny trailer filmu „300: Rise of an Empire” – kontynuacji wielkiego przeboju kinowego sprzed siedmiu lat. Tym razem autorzy postanowili przedstawić czasy sprzed i po bitwie pod Termopilami.

Martyna Kwiatek

Ryszard Kulesza – „Antyczna Hellada. Szkice z dziejów starożytnych Greków” – recenzja i ocena

„Niezwykłe zainteresowanie słuchaczy upewnia mnie co roku w przekonaniu, że mimo wszystkich przemijających mód antyk jest czymś niezwykle żywym” – tak głosi na okładce Ryszard Kulesza, autor „Antycznej Hellady”. Swoją książką w pełni daje wyraz temu przekonaniu.

Sabina Barbara Banasiak

Ryszard Legutko – „Sokrates. Filozofia męża sprawiedliwego” – recenzja i ocena

Tytuł monografii Ryszarda Legutki w oczywisty sposób sugeruje zakres tematyczny – pomiędzy biografią historyczną a opracowaniem filozoficznym. Tylko że na kartach _Sokratesa_ nieustannie napotykamy na uwagi dotyczące Europy, a nawet całości myślenia zachodniego. Postać filozofa ateńskiego jest bowiem, w myśl tej liczącej przeszło sześćset stron pracy, kluczem do umysłowości zachodniej.

Grzegorz Żabiński

Jakub Szamałek – „Morze niegościnne” – recenzja i ocena

Zręcznie prowadzona intryga kryminalna i egzotyczna sceneria świata starożytnego brzmią jak przepis na niezłą powieść. A wszystko rozegra się nad tytułowym Morzem Niegościnnym – przez nas zwanym Morzem Czarnym.

Ryszard Struck

Pochwała demokracji... ale jakiej? Demokracja w ateńskich epitafiach

Wraz z rosnącym zainteresowaniem dziejami starożytnej demokracji oraz ich popularyzacją rośnie niebezpieczeństwo pomieszania współczesnych nam pojęć o „demokratyczności” z rzeczywistym znaczeniem ustroju klasycznych Aten. Rodzi się pytanie: czy nowoczesne demokracje nie są spadkobierczyniami tej attyckiej tylko z nazwy?

Maciej Szumowski

Czy odnaleziono grób Aleksandra Wielkiego?

Archeolodzy przypuszczają, że odkopali grób jednej z najważniejszych postaci starożytności.

Grzegorz Nogal

Staroegipska sztuka pokazuje spadek populacji ssaków

Dawna sztuka pomaga w poznaniu różnych aspektów życia w przeszłości. Ostatnio okazało się, że można dzięki niej poznać również zmiany w populacji zwierząt.

Grzegorz Nogal

W Azji Mniejszej odkryto zbiór greckich graffiti

Do niecodziennego odkrycia doszło w miejscowości Izmir położonej na zachodnim wybrzeżu Turcji. Grupa archeologów znalazła zbiór graffiti z czasów greckich, które pozwalają lepiej poznać obyczaje i wierzenia ludzi żyjących w II-IV w. n.e.

Marta Tomczak

Co wynika z homoseksualizmu Sokratesa?

Niedawno portal Fronda.pl opublikował wywiad z dr. Markiem Czachorowskim, etykiem i filozofem z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Starano się w nim z całych sił udowodnić, że Sokrates nie był homoseksualistą. Rodzą się dwa pytania: jaka jest siła argumentów mających potwierdzić taką tezę i jaki właściwie jest sens zajmowania się tą kwestią?

Paweł Rzewuski

Reklamy

Podróbki Vermeera, zabójcze toksyny w Poznaniu, Nowy Rok u towarzysza Gomułki – dziś nowe „Ale Historia”

W poniedziałek nowy numer tygodnika „Ale Historia” – dodatku do „Gazety Wyborczej” – a w nim m.in. opowieść o genialnym holenderskim fałszerzu obrazów, nowy cykl „Historia stroju” (w jego pierwszej odsłonie o ubraniach starożytnych Greków), a także o tym, jak na przyjęciach sylwestrowych bawiła się władza w PRL-u. Uwaga! „Ale Historia” dostępna także w wydaniu na iPada!

Reklama

Lidia Winniczuk - „Ludzie, zwyczaje i obyczaje starożytnej Grecji i Rzymu” – recenzja i ocena

Niemal 30 lat upłynęło od momentu, kiedy książka „Ludzie, zwyczaje i obyczaje starożytnej Grecji i Rzymu” ukazała się po raz pierwszy. W tym roku do rąk czytelników trafiło czwarte wydanie tej popularnej pracy autorstwa Lidii Winniczuk. Pytanie o aktualność rodzi się samo. Nie jest to jednak pytanie jedyne.

Marta Adamczyk

„Paideia starożytnej Grecji i Rzymu” – red. Andrzej Murzyn – recenzja i ocena

Filozofia w języku potocznym kojarzy się często z czymś niepraktycznym, może i mądrym, ale życiowo nieprzydatnym. Jest to oczywiście mylny i krzywdzący stereotyp, lecz silnie zakorzeniony we współczesnym języku. Tymczasem zapomina się często, iż to właśnie od filozofii zaczął się w greckiej kulturze wielki rozwój nauk, w tym także tych mających aspiracje praktyczne.

Juliusz Iwanicki

Plutarch – „Żywoty równoległe. Kimon, Lukullus i ich porównanie” – recenzja i ocena

Plutarcha z Cheronei kojarzy Czytelnik głównie za sprawą jego żywotów, z których najsławniejszy jest żywot Aleksandra Wielkiego. Na rynku pojawiają się coraz to nowe przekłady i wydania jakże wciągających w lekturze biografii beockiego pisarza. W ostatnim czasie Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego uraczyło nas żywotami Kimona i Lukullusa oraz ich analizą porównawczą.

Jakub Kuciak

Krytyka demokracji i opozycja antydemokratyczna w Atenach w drugiej połowie V wieku przed Chrystusem

Demokracja ateńska miała wielu krytyków, rekrutujących się głównie spośród arystokracji. Jakich argumentów używali i jak przekładały się one na praktyczne działania przeciwników władzy ludu?

Marcin Kurpios

VIII Studencka Konferencja Starożytnicza

Jędrzej Grodniewicz

Rafał Idzik – „Wielcy władcy starożytności” – recenzja i ocena

Sam autor we wstępie do książki przyznaje, że jest ona przeznaczona dla ludzi amatorsko zajmujących się historią. Dla nich będzie doskonałą pozycją promującą historię – z tym, że jest ona tylko przystawką, mającą rozbudzić apetyt na inne historyczne dania, a jego zaspokojenie wymagać będzie innych, bardziej specjalistycznych lektur.

Ryszard Struck

Bartłomiej Czajka , Mat. pras.

Konferencja „Gorgiasz Platona: interpretacje, inspiracje, recepcja”

28 maja 2011 r. w Warszawie odbędzie się konferencja poświęcona interpretacjom platońskiego „Gorgiasza”, jednego z najważniejszych dzieł filozofii starożytnej. Organizatorem spotkania jest Katedra Nauk Politycznych UKSW. Osoby zainteresowane wygłoszeniem referatu mogą nadsyłać abstrakty wystąpień do 30 kwietnia br.

Mat. pras. , Bartłomiej Czajka

Konferencja: Wojna i wojskowość w świecie starożytnym

W dniach od 16 do 18 marca 2011 roku w Krakowie odbędzie się ogólnopolska studencka konferencja naukowa poświęcona wojskowości starożytnej: jej historii, ideologii oraz archeologii.

Mat. pras. , Roman Sidorski

Konferencja „W kręgu ikon władzy, ludzi oraz idei świata starożytnego”

Komisja Historii Starożytnej Polskiego Towarzystwa Historycznego i Zakład Historii Starożytnej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach zapraszają na międzynarodową konferencję pt. „W kręgu ikon władzy, ludzi oraz idei świata starożytnego”.

„Mysterion” znaczy tajemnica – misteria w Eleusis

Starożytni Grecy pozostawili nam w spuściźnie całą swoją przebogatą kulturę i sztukę, demokratyczny system rządów, filozofię. Z terenów Morza Egejskiego wywodzi się także bardzo specyficzna religia. Jak zauważył Tadeusz Zieliński: „Pośród wszystkich religii pogańskich nie ma ani jednej, która by naszej inteligencji była jednocześnie i tak dobrze znana, i tak głęboko nie znana, jak religia starożytnej Grecji”.

Dominika Grzesik

Arsinoe II – pierwsza kobieta faraon z dynastii Ptolemeuszy?

Arsinoe II Filadelfos była pierwszą władczynią Egiptu z dynastii Ptolemeuszy noszącą tytuł faraona, wyprzedzając znaną powszechnie Kleopatrę VII Filopator o ponad 200 lat – twierdzi Maria Nilsson z Uniwersytetu w Goeteborgu.

Robert Graves - „Córka Homera” – recenzja i ocena

Książkę Gravesa „Córka Homera” można krótko określić: „zabawa z greckimi mitami”.

Ryszard Struck

Grecja: trwają obchody 2500. rocznicy bitwy pod Maratonem

Od 2 do 12 lipca w Europejskim Centrum Kultury w Delfach (The European Cultural Centre of Delphi) trwać będą uroczystości związane z obchodami 2500. rocznicy bitwy pod Maratonem.

Michael Morys-Twarowski , Mat. pras.

Starożytnicy spotkają się w Krakowie

W dniach 24-25 czerwca w Krakowie odbędzie się międzynarodowa konferencja „Divine Men and Women in the History and Society of Late Hellenism”. Organizatorami są Zakład Bizantynistyki Instytutu Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego i Komisja Filologii Klasycznej Polskiej Akademii Umiejętności.

Słowa Platona lub o niedostatkach pospiesznego czytania filozofów

Dyskusja z artykułem Sławomira Molędy „Pułapki platonizmu” - http://histmag.org/?id=2546 dotycząca dialogu Platona „Państwo”.

Radosław Żyszczyński

Bartłomiej Czajka , Mat. pras.

Classica, mediaevalia et cetera. Nowy serwis internetowy z pograniczy historii

Celem nowo powstałego serwisu internetowego (dostępnego pod adresem "http://classica-mediaevalia.pl/":http://classica-mediaevalia.pl/) jest zgromadzenie w jednym miejscu informacji o wydarzeniach związanych z kulturą, literaturą i językiem łacińskim oraz greckim.

Lucyna Stankiewicz ‒ „Ilustrowany słownik mitologii greckiej i rzymskiej” – recenzja i ocena

Czy eleganckie wydanie i mnogość haseł mogą zrekompensować chaotyczność treści i zbyt hermetyczny język?

Kamil Janicki

Leo Strauss – „O tyranii” – recenzja i ocena

Książka Straussa, która ukazała się po raz pierwszy w latach sześćdziesiątych, jest skromną na pierwszy rzut oka interpretacją antycznego dzieła – „Hierona” Ksenofonta z Aten. Tematem tego krótkiego dialogu jest tyrania, a właściwie – pytanie o to, czy mimo genetycznej skazy, jaką jest brak legitymizacji władzy, można uczynić ją ustrojem znośnym dla samego władcy, jak i dla jego poddanych. Ksenofont w interpretacji Straussa nie jest jednak nudnym – jak często się uznaje – retorem i żołnierzem o marnym rozeznaniu w filozofii i polityce, lecz kunsztownym autorem uciekającym się do bardzo subtelnych i metaforycznych zabiegów. Dlaczego książka amerykańskiego filozofa jest ważna? Jakie problemy porusza dialog Ateńczyka? Jaki oddźwięk wzbudziła praca Straussa?

Kreta: nowe fakty dotyczące mitycznego labiryntu

Na Krecie odnaleziono kompleks podziemnych tuneli, który, zdaniem badających go archeologów, może być antycznym labiryntem. Na wiadomość o nowym odkryciu błyskawicznie odżyły teorie odwołujące się do labiryntu, w którym według jednego z mitów greckich, uwięziono minotaura.

Izrael: rzadkie znalezisko z wizerunkiem Aleksandra Wielkiego

W izraelskiej miejscowości Tel Dor (kibuc Nahsholim) dokonano niecodziennego odkrycia. Podczas prac wykopaliskowych archeolodzy znaleźli niewielkich rozmiarów kamień szlachetny, na którym wygrawerowany został wizerunek popiersia Aleksandra Wielkiego.

Niewolnik – nasz nieodłączny towarzysz (cz. II)

Kwestia niewolnictwa stanowi jeden z lepszych przykładów rozdźwięku między powierzchownością oglądu społecznego a wyrafinowaniem naukowym. Jest ona, ogólnie rzecz biorąc, zmitologizowana w powszechnej świadomości, a niejednokrotnie „dopasowana” do wielkich modeli ewolucyjnych w naukach społecznych. Jej zmistyfikowanie służy przede wszystkim banalnej poprawie naszego współczesnego samopoczucia, natomiast nierzadkie wtłaczanie jej w wyrafinowane intelektualnie modele ma ułatwiać całościowe objaśnienie wielce złożonego zjawiska.

Adam Pałuchowski

Niewolnik – nasz nieodłączny towarzysz (cz. I)

Kwestia niewolnictwa jest jednym z lepszych, w zakresie nauk społecznych, przykładów rozdźwięku między powierzchownością oglądu społecznego a wyrafinowaniem naukowym. Kwestia ta jest, ogólnie rzecz biorąc, zmitologizowana w powszechnej świadomości, a niejednokrotnie „dopasowana” do wielkich modeli ewolucyjnych w naukach społecznych. Jej zmistyfikowanie służy przede wszystkim banalnej poprawie naszego współczesnego samopoczucia, natomiast nierzadkie wtłaczanie jej w wyrafinowane intelektualnie modele ma ułatwiać całościowe objaśnienie wielce złożonego zjawiska.

Adam Pałuchowski

„Wojna peloponeska” i grecka paideia

„Wojna peloponeska” to jedno z najważniejszych dzieł literatury antycznej. Nie jest dziś tylko najważniejszym źródłem do badania historii politycznej Grecji drugiej połowy V w. p.n.e. Jej aktualność polega na spostrzeżeniach, które zgodnie z przekonaniem autora mają ponadczasową wartość.

Wystawa „Starożytne sanktuaria” na kampusie głównym UW

Rower też może być narzędziem pracy historyka. Z takiego założenia wyszli jakiś czas temu studenci historii na Uniwersytecie Warszawskim, którzy na dwóch kółkach zwiedzili starożytne i wczesnośredniowieczne zabytki w Grecji, na Sycylii i w Turcji. Wystawa zdjęć z ich wypraw prezentowana jest w Pałacu Kazimierzowskim przy Krakowskim Przedmieściu 26/28 w Warszawie.

Tomasz Leszkowicz

Philip de Souza – „Piraci w świecie grecko-rzymskim” – recenzja i ocena

Na stronie uniwersytetu w Dublinie, gdzie dr de Souza jest adiunktem, w rubryczce „kilka słów o sobie”, autor książki, którą miałem przyjemność wziąć do ręki wyjaśnia, dlaczego zajmuje się starożytnością: _Urodziłem się w 1964 roku w Usk w południowej Walii, w szesnastowiecznym domu zbudowanym częściowo z kamieni zrabowanych z dwunastowiecznego zamku, wzniesionego w miejscu obozu rzymskiego legionu z I wieku. Być może było to nieuniknione, że podjąłem studia nad historią starożytną i średniowieczną w Royal Holloway College..._

Archeolodzy poszukują grobowca Kleopatry i Antoniusza

Egipscy i dominikańscy archeolodzy zamierzają przeszukać trzy stanowiska w pobliżu Aleksandrii, które skrywać mogą grobowiec słynnych kochanków.

Roman Sidorski

Studencki wyjazd do Turcji – wystawa w Pałacu Kazimierzowskim

Już jutro w Galerii Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego w Pałacu Kazimierzowskim dostępna dla zwiedzających będzie wystawa pt. _Miasta antyczne. Od Troi Homera do bizantyńskiego Konstantynopola_ podsumowująca starożytniczy objazd naukowy zorganizowany przez Studenckie Koło Naukowe Historyków UW.

Tomasz Leszkowicz

Pułapki platonizmu

Najnowsze wydania „Państwa” Platona dedykowane są rządzącym w Polsce. W przedmowie do edycji z 2001 r. wydawca zestawia platoński ideał państwa doskonałego, rządzonego przez filozofów i realizującego takie wartości, jak Sprawiedliwość, Prawda, Dobro i Piękno, z praktyką współczesnej demokracji.

Sławomir Molęda

Przemiany społeczne i polityczne w Attyce w V wieku p.n.e. (cz. 3)

Czy przemiany społeczne i kulturowe w Atenach, obalenie dawnych norm i wartości, zamiast rozwoju przyniosły kres świetności antycznej metropolii? Czy proces ewolucji społeczeństwa oraz intelektualistów ateńskich był w momencie wybuchu wojny peloponeskiej zakończony? Czy wypaczenie kultury politycznej wpłynęło na wynik konfliktu?

Nic Fields – „Termopile 480 p.n.e.: Ostatnia walka Trzystu” – recenzja i ocena

Osprey Kampanie to seria, której żadnemu miłośnikowi historii militarnej przedstawiać nie trzeba. Wprawdzie dotąd nie była dostępna w języku polskim, ale sprowadzano ją do kraju, ze względu na jakość wydania, przystępność i szczegółowość. Krakowski „Libron” zdecydował się wydać całą serię, zachowując jej oryginalną formę graficzną.

Kamil Janicki

Herodot – „Dzieje” – recenzja i ocena

Bez edycji źródeł nie ma mowy o poważnym badaniu historii. Zauważyli to już w XIX wieku historycy niemieccy i to właśnie masowa publikacja zachowanych dokumentów drukiem, pozwoliła wówczas historii przejść ze sfery literatury, do grona nauk. Pewne dzieła są dla badań historycznych kluczowe, nic więc dziwnego, że wydaje się je wielokrotnie. W tym roku, nakładem wydawnictwa „Czytelnik” na rynek po raz kolejny trafiły „Dzieje” Herodota.

Kamil Janicki

Przemiany społeczne i polityczne w Attyce w V wieku p.n.e. (cz. 2)

Attyckie oświecenie, jego najwybitniejsi przedstawiciele i ich poglądy - Protagoras, Perykles, Gorgiasz z Leontinoj i wielu innych, w drugiej części szkicu autorstwa Bartłomieja Czajki.