Izrael: rzadkie znalezisko z wizerunkiem Aleksandra Wielkiego

Miniaturowy klejnot (mniej niż 1 cm x mniej niż 0,5 cm) został odkopany przez zespół amerykańskich archeologów z Uniwersytetu w Seattle. Identyfikacji wygrawerowanego na nim motywu jako podobizny Aleksandra dokonali: dr Jessica Nitschke oraz prof. Andrew Stewart z Uniwersytetu w Berkeley, znawca obrazowych przedstawień Aleksandra, autor książki na ten temat.

Ze strony izraelskiej pracami wykopaliskowymi w Tel Dor kierują: dr Ayelet Gilboa z Uniwersytetu w Hajfie i dr Ilan Sharon z Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie. Pierwszy z wymienionych badaczy powiedział: „Zadziwiający jest fakt, iż mimo niewielkich rozmiarów, artysta zdołał w sposób bardzo szczegółowy przedstawić podobiznę Aleksandra. Ukazano go jako młodego mężczyznę, z wyraźnie wyeksponowanym podbródkiem, prostym nosem i długimi, kręconymi włosami, z diademem na głowie, symbolem jego królewskiej władzy”.

Badacze są zdziwieni, że wspomniane dzieło sztuki zostało znalezione w Izraelu, na peryferiach świata hellenistycznego. Nowe odkrycie jest dowodem na to, że wizerunki władcy macedońskiego umieszczano na różnorakich rzeczach. Ponadto były one popularne nie tylko w głównych miastach takich jak Aleksandria. Znalezisko wskazuje również faktu, że miejscowe, izraelskie elity szybko podporządkowały się zwierzchnictwu Aleksandra i, dzięki swej wysokiej pozycji, mogły pozwolić sobie na luksus posiadania tego rodzaju kosztowności.

Wykopaliska w Tel Dor są prowadzone od blisko 30 lat. Projekt badań archeologicznych zyskał poparcie m.in. izraelskich towarzystw naukowych, fundacji oraz ośrodków akademickich. Prace wykopaliskowe wspierają również instytucje amerykańskie oraz indywidualni sponsorzy.

Umieszczanie wizerunków władcy macedońskiego m.in. na posągach, mozaikach, monetach czy pieczęciach było w epoce hellenistycznej nieodłącznym elementem propagandy. Artyści ukazywali Aleksandra w zgodzie z klasycznymi ideałami, eksponując jednocześnie jego cechy królewskie, a nawet boskie. Kreowanie młodego zdobywcy jako bohatera obdarzonego wielkim talentem wojskowym w znacznej mierze przyczyniło się do nadania mu takiego a nie innego przydomka.

Tel Dor było głównym izraelskim miastem portowym w epoce brązu (2000-1550 p.n.e.). W 332 r. p.n.e. gościł w nim osobiście Aleksander, zmierzający do Egiptu po zdobyciu Tyru. Po jego śmierci oraz długotrwałym konflikcie pomiędzy diadochami, przez 200 lat miastem rządzili kolejni władcy z dynastii Ptolemeuszy i Seleucydów. Pod koniec II w. p.n.e. Tel Dor zostało zdobyte przez Aleksandra Janneusza, króla Judei z dynastii hasmonejskiej (Machabeuszy).

Źródło

• Rare Discovery: Engraved Gemstone Carrying A Portrait Of Alexander The Great,, „Science Daily”, 22-IX-2009.