Historia współczesna

„Przesilenie. Nowa kultura polityczna” red. Jacek Kołtan (informacja)

Zjawisko mobilizacji społecznych, przeradzających się albo w ruchy społeczne, albo w nowe byty polityczne, głęboko przeobraziło polityczną kulturę drugiej dekady XXI wieku. „Przesilenie” jest właśnie próbą interpretacji tego momentu.

Ciekawostki i rocznice

Najwybitniejsi prezydenci USA w XX wieku – ranking czytelników Histmag.org

Po wyborach prezydenckich w USA zapytaliśmy naszych czytelników o to, kto ich zdaniem był najlepszym prezydentem Stanów Zjednoczonych w dwudziestym wieku. Kto cieszył się największym poparciem?

Przemysław Żurawski vel Grajewski – „Polska polityka wschodnia 1989–2015” – recenzja i ocena

Kształtowanie polityki wschodniej przez demokratyczne władze III Rzeczypospolitej jest jednym z najciekawszych i najbardziej złożonych procesów politycznych w Polsce po 1989 roku.

Patryk Wawrzyński

Newsy

Fidel Castro nie żyje

Wczoraj w nocy w wieku 90 lat zmarł Fidel Castro – przywódca rewolucji kubańskiej, wieloletnia głowa państwa, wróg USA i idol wielu ruchów latynoamerykańskich.

Piotr Wroński – „Czas nielegałów. Krótki kurs kontrwywiadu dla amatorów” – recenzja i ocena

Służby specjalne, szpiedzy, tajne misje…ten świat był i wciąż pozostaje na tyle fascynujący, że stał się elementem popkultury.

Grzegorz Wołk

Słowa, które lubią się powtarzać

Współczesny świat skażony jest dwiema chorobami. Pierwsza z nich z neoficką skrupulatnością każe szukać zła nawet tam gdzie go nie ma. Druga zdaje go nie dostrzegać z ufnością twierdząc, że błędów raz popełnionych ludzkość będzie się raz na zawsze wystrzegać.

Sebastian Adamkiewicz

Krystyna Kurczab-Redlich – „Wowa, Wołodia, Władimir. Tajemnice Rosji Putina” - recenzja i ocena

Dla niektórych jest modelowym mężem stanu, ale w Europie raczej nie cieszy się najlepszą prasą, szczególnie od czasu aneksji Krymu. Również obraz Władimira Putina, odmalowany w tej książce jest daleki od pozytywnego. Czy słusznie?

Michał Gadziński

Wybory w USA: wola elektoratu czy wola elektorów?

Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych kolejny raz wiązały się dla Amerykanów i ludzi zamieszkałych w innych krajach z szeregiem emocji. Kolejny raz słyszeliśmy o tajemniczych elektorach. Kolejny raz zdarza się też, że kandydat, który otrzymał więcej głosów nie zostanie prezydentem.

Przemysław Piotr Damski

Kontrowersyjny Biały Dom. Amerykańscy prezydenci: osobliwe przypadki

Najczarniejszy sen amerykańskich demokratów stał się rzeczywistością. Donald Trump został 45. prezydentem Stanów Zjednoczonych. Stał się on uosobieniem prezydenckiego szaleństwa i przypadkiem nadzwyczaj osobliwym… Rzecz w tym, że nie jest w tym pierwszy…

Marcin Sałański

Naomi Klein – „To zmienia wszystko. Kapitalizm kontra klimat” – recenzja i ocena

Naomi Klein w swojej najnowszej książce snuje apokaliptyczną wizję – znany nam świat odejdzie w zapomnienie, jeśli nie zmienimy myślenia na temat klimatu. Co nas czeka? Dlaczego dotychczasowe działania przeciwdziałające globalnemu ociepleniu zawodzą? Jaką rolę w tym wszystkim odgrywa kapitalizm?

Adam Sisman -„John Le Carré. Biografia” – recenzja i ocena

Książka Adama Sismana to pierwsza biografia znanego brytyjskiego pisarza, nazywanego mistrzem literatury szpiegowskiej. Przynosi ona, zwłaszcza polskiemu czytelnikowi, sporo informacji. Ale też wielu kwestii nie wyjaśnia.

Przemysław Piotr Damski

Galeria Zdzisława Beksińskiego – recenzja i ocena wystawy

Zdzisław Beksiński zafascynował ostatnio całą Polskę. Opisujący jego życie film „Ostatnia rodzina” przyciągnął do kin rekordową liczbę widzów. Otwarta niedawno wystawa poświęcona jego twórczości, Galeria Zdzisława Beksińskiego, również cieszy się wielką popularnością. Czy warto ją odwiedzić?

Anna Szczykutowicz

Październikowe nowości Wydawnictwa Uniwersytetu Jagiellońskiego!

„Spadkobiercy zapomnianych królestw” Gerarda Russella, „Czas wojny. Opowieści z Ukrainy” Tima Judaha oraz „Kair. Historie miasta” Nezara AlSayyada to październikowe nowości Wydawnictwa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Polecamy je Waszej uwadze!

„Coś ważnego nie tylko dla mnie...”. Andrzej Wajda: dziesięć niezapomnianych filmów

Dzień po jego śmierci Jan Englert powiedział: „Dla mnie najważniejszą rzeczą jest to, że odszedł człowiek wielkiej miary. Człowiek, który nie tylko był wybitnym artystą, ale także, w całym tego słowa znaczeniu, autorytetem”. 9 października 2016 roku zmarł Andrzej Wajda – jeden z najwybitniejszych twórców polskiej kinematografii.

Agata Łysakowska-Trzoss

Churchill też dostał literackiego Nobla. Jak Bob Dylan stał się laureatem najważniejszej nagrody w świecie książki

Tegoroczna decyzja komisji noblowskiej wzbudziła największe kontrowersje od lat. Laureatem literackiej Nagrody Nobla został muzyk Bob Dylan. Jak wyglądała jego droga do sukcesu?

UPA jak AK? Mitologizacja banderowców na Ukrainie

Każdy nacja potrzebuje swoich bohaterów – ich posiadanie jest istotnym elementem budowania tożsamości narodowej. Część Ukraińców do roli tej wybrała członków OUN-UPA, zwanych też „banderowcami". To w oczywisty sposób stwarza wiele problemów. Jak wygląda mitologizacja banderowców na Ukrainie?

Paweł Czechowski

Reportaże/relacje

Dybuk – metafora polsko-żydowskiej pamięci

W 1920 roku w Warszawie wystawiono jeden z najsłynniejszych dramatów w historii kultury jidisz. _Dybuk_ to jednak nie tylko ważny tekst literacki i zapis folkloru dawnych sztetli, ale także symbol polsko-żydowskiego dialogu pamięci.

Leszek Długosz – „Ta chwila, ten blask lata cały” – recenzja i ocena

Leszek Długosz – bard Piwnicy Pod Baranami, poeta, kompozytor, pianista, jednym słowem człowiek wielu talentów – w czerwcu tego roku skończył 75 lat. Z tej okazji Wydawnictwo Literackie wydało tomik poezji, na który składają się wiersze dawne i nowe jubilata. Ich liczba nie jest przypadkowa – wynosi dokładnie tyle, ile wiek autora. Czy można lepiej uczcić rocznicę urodzin poety?

Justyna Skalska

Newsy

Zmarł Andrzej Wajda

Dziś w Warszawie w wieku 90 lat zmarł Andrzej Wajda – reżyser filmowy, laureat Oscara i kawaler Orderu Orła Białego, jeden z najwybitniejszych twórców kina polskiego.

Przemysław Czapliński – „Poruszona mapa” – recenzja i ocena

Oto przed nami intelektualna mapa Europy, na której szukamy Polski. Zagubieni w poszukiwaniach i coraz bardziej zdumieni zadamy w końcu pytanie: kto sporządził tę mapę? Czy kartografa nie poniosła fantazja?

Paweł Rzewuski

Michał Przeperski – „Nieznośny ciężar braterstwa” (informacja)

W 1919 roku czeskie oddziały zajęły Spisz i Orawę, po czym, wykorzystując polskie zaangażowanie na innych frontach, podbiły Śląsk Cieszyński, dopuszczając się przy okazji zbrodni wojennych na polskich jeńcach i cywilach. Walczący z Rosją Sowiecką Polacy zaakceptowali utratę tych ziem. Dwadzieścia lat później podbijani przez III Rzeszę Czesi patrzyli, jak polskie czołgi wjeżdżają na sporne terytoria. Polacy świętowali, jednak po obu stronach trudno było o triumfalny nastrój. Rok później już nikt nie wątpił, że konflikt przegrały obie strony.

Dariusz Baliszewski – „Wojna-Tajemnica-Miłość” – recenzja i ocena

Dariusz Baliszewski bulwersuje, wzbudza kontrowersje i skandale, ale też nieodmiennie ciekawi i zachęca do własnych poszukiwań. Nie inaczej jest tym razem.

Piotr Burak

Wiktor But. Polowanie na Handlarza Śmierci

W 2001 roku Bank Światowy uznał, że zaledwie 9 spośród 53 krajów Afryki można uznać za stabilne państwa. Chaos na Czarnym Lądzie, a także w innych częściach świata, doskonale potrafił wykorzystać Wiktor But, międzynarodowy handlarz bronią. Jego dobra passa musiała się jednak kiedyś skończyć.

Szymon Koziatek

Jak Muppety podbiły telewizję (i serca publiczności)

Są dwie książki, bez których Muppety nigdy by nie powstały: „The Puppet Theatre Handbook” oraz „My profession”. Ta pierwsza była podręcznikiem dla osób tworzących teatry lalkowe; ta druga - autobiografią lalkarza Siergieja Władymirowicza Obrazcowa.

Agata Łysakowska-Trzoss

Przemysław Czapliński – „Poruszona mapa” – recenzja i ocena

W jaki sposób współczesna polska literatura opowiada o miejscu naszego kraju w Europie? Odpowiedź na to pytanie nie wszystkim przypadnie do gustu.

Dorota Kwaśniewicz

Lidia Pańków – „Bloki w słońcu. Mała historia Ursynowa Północnego” – recenzja i ocena

Największe osiedle Warszawy, „dzielnica-sypialnia”, ale też jedno z najbardziej udanych założeń urbanistycznych doby PRL, miasto dla ludzi, oaza zieleni. Te wszystkie epitety określają to samo miejsce na mapie stolicy – jedną z jej najmłodszych dzielnic – Ursynów.

Krzysztof Michalski

Wywiady

Dworzec kolejowy – perła architektury i centrum nowoczesnego miasta

Choć pochodzą z XIX i XX wieku, stanowią ważny element dziedzictwa kulturowego na ziemiach polskich. Muzeum w Rybniku organizowało wystawę _Piękne, użyteczne, zbędne… Obiekty kolejowe w Polsce_, a o historię i architekturę dworców kolejowych zapytaliśmy autora scenariusza wystawy, dr. Michała Pszczółkowskiego.

Oriana Fallaci - „Wściekłość i duma” – recenzja i ocena

Jak po piętnastu latach czytać „Wściekłość i dumę”? Jako polityczny pamflet? Głos „wołającej na puszczy”? Kazanie?

Łukasz Ścisłowicz

Wiktor But: Prawdziwa historia „Pana życia i śmierci”

Na zdewastowanym pasie startowym gdzieś w Afryce ląduje wysłużony Ił-76. W czasie gdy z pokładu wyładowywana jest pomoc humanitarna, załoga sprawnie zmienia numery rejestracyjne samolotu i przyjmuje nowy towar. Bardzo szybko miejsce żywności i środków opatrunkowych zajmują skrzynie wypchane bronią.

Szymon Koziatek

„Solidarność”: zmarnowana i niezrozumiała opowieść

Kilka dni temu obchodziliśmy Dzień Solidarności i Wolności – święto państwowe, upamiętniające rocznicę podpisania porozumień sierpniowych. Obserwując to, jak pamiętane są dziś tamte wydarzenia, dochodzę do smutnego wniosku: „Solidarność” mało kogo dziś obchodzi.

Bronisław Baczko (1924–2016) – klasyk polskiej humanistyki

Bronisław Baczko zmarł. 29 sierpnia odszedł jeden z najwybitniejszych polskich historyków idei, światowy autorytet w tematyce francuskiej myśli Oświecenia, wychowawca i nauczyciel całego pokolenia polskich myślicieli. Chociaż w Polsce nie przebywał już od prawie pół wieku, jego wpływ na polskie życie intelektualne XX wieku ciężko jest przecenić.

Mateusz Kuryła

Jarosław Kaczyński – „Porozumienie przeciw monowładzy. Z dziejów PC” – recenzja i ocena

Autobiografia wydawana przez szefa rządzącej partii musi być wydarzeniem. Czy książka Jarosława Kaczyńskiego to rozbudowane świadectwo czasów III RP, czy raczej kanon nowej mitologii politycznej?

Patryk Wawrzyński

Jolanta Szymanek - „Spotkanie z wrogiem” - recenzja i ocena

Książka Jolanty Szymanek pokazuje, że od historii nie warto uciekać. Lepiej stanąć z nią twarzą w twarz.

Kamil Kartasiński

Jolanta Szymanek – „Spotkanie z wrogiem” (informacja)

Powieść „Spotkanie z wrogiem” porusza problem stosunku Polaków do naszych sąsiadów zza Odry. Bohaterowie trzech pokoleń, naznaczeni tragedią drugiej wojny światowej, stają przed koniecznością zweryfikowania swojego stosunku do Niemców.

Sophie Kasiki - „Piekło ISIS” - recenzja i ocena

Niespodziewanie wielu Europejczyków ruszyło by walczyć o państwo islamskie. Co skłania do takiego kroku kobiety? Wspomnienia Sophie Kasiki przynajmniej w pewnym stopniu dają odpowiedź na to pytanie…

Michał Staniszewski

John Boyle – „Okup krwi” – recenzja i ocena

Piractwo to dla was historia i powieści Roberta Louisa Stevensona? Jeżeli tak, przeczytajcie tę książkę. Zrozumiecie jak bardzo byliście w błędzie.

Krzysztof Lasota

Ciekawostki i rocznice

Kardynał Franciszek Macharski nie żyje (1927-2016)

Dziś rano w Krakowie zmarł ks. kardynał Franciszek Macharski – były metropolita krakowski. Przez lata był jedną z twarzy polskiego Kościoła. Znany ze swojej bliskiej przyjaźni z Janem Pawłem II i niezwykłej skromności. Zgodnie ze zwyczajem, jego ciało spocznie w krypcie biskupów krakowskich na Wawelu, pod konfesją św. Stanisława.

Sebastian Adamkiewicz

Somalijscy piraci - bandyci czy ofiary?

Somalijscy piraci rekrutowali się spośród zbrojnych grupy rozbójniczych działających na wodach okalających tzw. „Róg Afryki”. Piractwo to wciąż jedna z największych plag na morskich szlakach. Dlaczego to zjawisko tak bujnie rozkwitło wśród Somalijczyków?

John Boyle

Jan Tokarski - „Obecność zła. O filozofii Leszka Kołakowskiego” – recenzja i ocena

Leszek Kołakowski to bez wątpienia ważna postać polskiego życia intelektualnego. Tymczasem jego prace niepostrzeżenie odeszły w zapomnienie. Czy książka Jana Tokarskiego przywróci zainteresowanie twórczością warszawskiego filozofa?

Rafał Łatka

Premier czasów kryzysu?

13 lipca 2016 roku nowym premierem Zjednoczonego Królestwa została Theresa May. Kim jest ta szerzej nieznana w Polsce polityk i co objęcie przez nią stanowiska może oznaczać dla Europy?

Przemysław Mrówka

Berg i dziennikarstwo magiczne. Sześciu polskich pisarzy, którzy zdobyli sławę za granicą

Polscy twórcy zdobyli cztery literackie Nagrody Nobla (choć niektórzy mówią nawet o siedmiu laureatach związanych z Polską), możemy pochwalić się jednak także innymi wybitnymi pisarzami, znanymi na całym świecie. Którzy twórcy trwale zapisali się na kartach historii literatury powszechnej?

Splendid Isolation reaktywacja, czyli krajobraz po Brexicie

Znamy już wyniki referendum brytyjskiego. Wiemy, że obywatele Zjednoczonego Królestwa – nie ma bowiem sensu, jak się wydaje, dłużej mówić o „Brytyjczykach” – zadecydowali za opuszczeniem Unii Europejskiej.

Przemysław Piotr Damski

Tomasz Leszkowicz , Mat. pras.

Marcin Kosman - „Nie tylko Wiedźmin. Historia polskich gier komputerowych” - recenzja i ocena

Czy kojarzysz Białowłosego z Rivii? Pewnie tak, w końcu to słynny Wiedźmin. A gdyby tak zapytać kim był Jack Orlando lub karzeł Aldir?

Kamil Kartasiński

Wydarzenia

„Polskie wizje i oceny komunizmu po 1939 roku” – dyskusja w Krakowie

Już jutro w siedzibie Muzeum Historycznego Miasta Krakowa odbędzie się dyskusja wokół książki „Polskie wizje i oceny komunizmu po 1939 roku” (red. Bogdan Szlachta, Rafał Łatka), przedstawiającej problem postrzegania ZSRR i ideologii komunistycznej w różnych środowiskach polityki polskiej w XX wieku.

P. Waingertner, R. Kowalczyk, S. Grela-Krawczenko - „Majdan. Drugie narodziny narodu” - recenzja i ocena

Gdy 21 listopada 2013 roku Wiktor Janukowycz zrezygnował z podpisania umowy stowarzyszeniowej z UE, nie spodziewał się, że przeleje czarę goryczy i pobudzi naród ukraiński do wyjścia na Majdan. Miejsca, gdzie Ukraina miała narodzić się na nowo.

Przemysław Chudzik

Justyna Kopińska – „Polska odwraca oczy” – recenzja i ocena

Lektura najnowszego książki _Polska odwraca oczy_ Justyny Kopińskiej nie należy do łatwych i przyjemnych. W gruncie rzeczy raz po raz czytelnikiem wstrząsa dreszcz grozy, obrzydzenia czy litości. A jednak jak Leontios patrzymy na trupy w polskiej szafie, by na końcu zapytać: dlaczego?

Justyna Skalska

Perm-36: terytorium polityki zamiast terytorium wolności

Od trzech lat w Rosji toczy się spór wokół Muzeum Historii Represji Politycznych, bardziej znanego jako „Perm-36”. Muzeum mieści się na terenie byłego obozu WS-389/36, istniejącego od 1946 roku i zamkniętego dopiero w 1988 roku. Państwo rosyjskie postanowiło... wypaczyć ideę muzeum.

Olga Lebedeva

Aleksander Dumas i muszkieterowie kontra Hollywood

Aleksander Dumas w połowie XIX wieku napisał powieść „Trzej muszkieterowie”. Dziś, czyli na początku wieku XXI, wciąż cieszy się ona niesłabnącą popularnością. Kiedy rodacy autora, bracia Lumière, wynaleźli kinematograf, przygody młodego Gaskończyka d’Artagnana i jego trzech przyjaciół niemal od razu stały się obiektem filmowych adaptacji.

Michał Rogalski

Redakcyjne

PREMIERA: Michał Rogalski – „Bohaterowie popkultury: od Robin Hooda do Rambo”

Oryginalny James Bond był seksistą i nałogowym palaczem. John Rambo wręcz przeciwnie – zaczynał jako ofiara wojny w Wietnamie, niesprawiedliwie potraktowana przez władzę. Pierwszego postrzegamy dziś jako wzór szpiega-dżentelmena, a drugiego jako stereotypowego komandosa, zabijającego wrogów z pierwotnym okrzykiem wściekłości. Dlaczego?

Redakcja

Zielone Berety – amerykańskie siły specjalne

Zielone Berety: dzieje niedocenionej jednostki. Niemal każdy, kto interesuje się obronnością, jest w stanie wymienić co najmniej pięć formacji specjalnych i powiedzieć na ich temat dwa słowa. Co ciekawe, rzadko kiedy zalicza się do nich jedną z najstarszych, zwaną „Zielonymi Beretami”.

Przemysław Mrówka

Jürgen Todenhöfer – „ISIS od środka. 10 dni w Państwie Islamskim” – recenzja i ocena

Jeżeli pisarz ryzykuje życiem swoim oraz swoich bliskich, żeby zdobyć materiał na reportaż, to warto poznać efekt końcowy. Ale to niejedyny powód by sięgnąć po książkę Jurgena Todenhöfera.

Michał Staniszewski

Wielka improwizacja – Światowe Dni Młodzieży w Częstochowie

Wiosną 1990 r. papież Jan Paweł II wyznaczył Częstochowę na miejsce VI Światowych Dni Młodzieży. W sierpniu następnego roku do miasta miało zjechać tysiące wiernych z całego świata. Dla nowych demokratycznych władz Polski oznaczało to ogromne wyzwanie organizacyjne.

Jarosław Kapsa

Arkadiusz Stempin – „Sojusznicy. Od Fryderyka i Katarzyny Wielkiej do Merkel i Putina” – recenzja i ocena

W historii nieraz zdarzało się, że sytuacja Polski była funkcją stosunków niemiecko-rosyjskich. Jednak takie spojrzenie nie wyczerpuje tematu. Dobrze pokazuje to nowa książka Arkadiusza Stempina.

Michał Gadziński

Reportaże/relacje

Narodziny „państwa islamskiego”

Mogłoby się wydawać, że „Państwo Islamskie” dopiero co wynurzyło się z mroku. I z dnia na dzień znalazło się w centrum światowej polityki. Tymczasem istnieje już od dłuższego czasu. Jest dzieckiem wojny w Iraku z 2003 roku.

Jürgen Todenhöfer

Wywiady

Odszyfrować to, co inni chcą nam powiedzieć

Spotkanie specjalisty od reklamy i Jezusa w miejscach znanych z wydarzeń biblijnych to okazja do refleksji na temat wiary. Z Pino Farinottim, autorem powieści „7 km od Jerozolimy”, rozmawiamy o książkach i filmach religijnych, Ziemi Świętej oraz syryjskiej Palmirze.

„Niewygodna prawda” – reż. James Vanderbilt – recenzja i ocena filmu

Debiut Jamesa Vanderbilta jest reklamowany jako najmocniejszy film sezonu. Czy ta teza rzeczywiście ma szansę się obronić?

Akcja: Historia lokalna podlega ochronie

Kaprys kalendarza? Kodeks pracy i kino, czyli rzecz o okupacji Placu Republiki w Paryżu

Francuska historia ostatnich dwóch stuleci pełna jest rewolucji i masowych zrywów. Choć dziś do rewolucji jeszcze daleko, to na Placu Republiki wykwitł kolejny ruch protestu.

Krzysztof Tudrynowski

Historia lokalna Sto lat historii harcerstwa w wersji elektronicznej

Niekiedy zakurzone zeszyty i wyblakłe fotografie, które leżą zapomniane na dnie szafek, skrywają bezcenne wspomnienia. Takie pamiątki, ujrzawszy światło dzienne, wywołują sentymentalne uśmiechy i stanowią potężną skarbnicę wiedzy dla przyszłych pokoleń. Do tego właśnie doskonale może posłużyć Internet.

Anna Szczykutowicz