Historia religii

Mateusz Zabłocki: ksiądz, polityk, żołnierz

Jako nastolatek działał w Towarzystwie Tomasza Zana, poprowadził z krzyżem w dłoni kontrnatarcie w czasie wojny polsko-bolszewickiej, był radnym miejskim i dowódcą obrony Gniezna w 1939 r. O kim mowa? O ks. mjr. Mateuszu Zabłockim.

Marcin Tomczak

Włosi wznawiają proces „czarownicy” sprzed 300 lat

Mieszkańcy miasta Bretonico chcą rozliczyć się z przeszłością i zrehabilitować kobietę, skazaną na śmierć jako czarownicę. Jej proces odbył się prawie 300 lat temu.

Antoni Olbrychski

9 świętych, których życiorys wciąż wzbudza kontrowersje

23 września 2015 roku papież Franciszek kanonizował Junipero Serrę, hiszpańskiego duchownego prowadzącego misje w Kalifornii w XVIII w. Według rdzennych Amerykanów duchowny przyczynił się do masakry Indian. W historii Kościoła zdarzały się kanonizacje co najmniej równie kontrowersyjnych postaci.

Marta Przybylak

Paweł Skibiński - „Między ołtarzem a tronem. Państwo i Kościół w Hiszpanii w latach 1931-1953” - recenzja i ocena

Stanowisko Kościoła katolickiego wobec wojny domowej w Hiszpanii oraz dyktatury generała Franco wzbudzało i do dnia dzisiejszego wzbudza silne kontrowersje. Opinia publiczna zarówno w Hiszpanii, jak i na świecie zarzucają mu popieranie w czasie wojny domowej generała Franco, zbuntowanego przeciwko legalnie wybranemu rządowi, a następnie ścisłą z nim współpracę w latach jego dyktatury. Książka Pawła Skibińskiego wykazuje, że prawda w tej kwestii jest o wiele bardziej skomplikowana.

Konrad Ruzik

Pokój który stał się przyczyną wojny – rocznica podpisania pokoju augsburskiego

463 lata temu zakończyły się negocjacje pokoju augsburskiego. Ustalenia zawarte pomiędzy cesarzem Karolem V Habsburgiem a luterańskimi książętami Rzeszy doprowadziły do zakończenia wojen religijnych, jednak nie ugasiły nienawiści jaką zapłonęli do siebie luteranie i katolicy.

Tomasz Suchodolski

Ł. Marek, M. Bortlik-Dźwierzyńska - „Za Marksem bez Boga” - recenzja i ocena

Nakładem katowickiego oddziału IPN w zeszłym roku ukazał się interesujący album, nawiązujący do wystawy o tym samym tytule. Obszerna pozycja ma charakter przede wszystkim ikonograficzny, prezentując bogaty materiał zdjęciowy, plakatowo-okładkowy, a także fragmenty różnych źródeł z epoki PRL. Atrakcyjność lektury zwiększają zręcznie dobrane cytaty, najczęściej z laickich dokumentów i ówczesnych opracowań.

Juliusz Iwanicki

Znaleziono pochówek kapłanów „Węża-Jaguara”

W peruwiańskiej prowincji Cajamarca odkryto grobowiec z czasów przed Inkami. Zawiera szczątki dwóch prawdopodobnie wysokiej rangi kapłanów z kultury Pacopampa.

Wanesa Rerutko

„Encyklopedia getta. Niedokończony projekt archiwistów z getta łódzkiego” – recenzja i ocena

Mamy do czynienia z encyklopedią łódzkiego getta, lecz jest to encyklopedia nietypowa, by nie rzec: prawdziwie niezwykła. Wysiłek żydowskich archiwistów z 1944 r. znalazł uwieńczenie dzięki grupie współczesnych badaczy, którzy podjęli się naukowej edycji tego źródła.

Kinga Czechowska

Alojzy Stepinac – trudny święty na trudne czasy

Alojzy Stepinac, arcybiskup zagrzebski w czasie II wojny światowej, to kontrowersyjny kandydat do wyniesienia na ołtarze. Dlaczego jego kanonizacja budzi tak duże spory?

Paweł Cholewicki

Beletrystyka

Joanna d'Arc kontra francuscy księża

Joanna d'Arc - prosta wieśniaczka, która miała zmienić losy świata. Jej hardość budziła podziw, ale i nienawiść, zwłaszcza wśród możnych.

Mark Twain

Reklamy

Mark Twain - „Joanna d'Arc” (informacja)

Mark Twain uważał tę powieść za dzieło swojego życia i przygotowywał się do jej napisania 12 lat. Nie tylko dlatego, że wymagała rzetelnych studiów historycznych obejmujących zarówno francuskie, jak i angielskie źródła. Poszukiwał po prostu najodpowiedniejszej formy dla przedstawienia losów niezwykłej postaci, będącej uosobieniem wszelakich cnót, a przede wszystkim niedoścignionym wzorem patriotyzmu – Joanny d’Arc.

Reklama

Awantura o kanonizację. Franciszkański misjonarz oprawcą?

Zapowiedziana przez papieża Franciszka nadchodząca kanonizacja Junipera Serry, założyciela San Francisco i naczelnego misjonarza Kalifornii wywołuje protesty wśród potomków lokalnych Indian. Spadkobiercy tradycji rdzennych ludów zarzucają franciszkańskiemu mnichowi zniszczenie ich kultury i stosowanie środków przymusu rodem z kolonii karnych.

Maciej Zaradkiewicz

Anna Landau-Czajka - „Polska to nie oni” – recenzja i ocena

Pełen tytuł książki Anny Landau-Czajki wskazuje, że czytelnik będzie miał do czynienia z kolejną pracą poświęconą stosunkom polsko-żydowskim. Unikalność pracy warszawskiej badaczki polega na tym, że jako jedna z nielicznych pokazuje ona te zależności z zupełnie nowej strony.

Bartłomiej Majchrzak

Reportaże/relacje

Konkurs „Polskie atrakcje”: Najpiękniejsze świątynie prawobrzeżnej Warszawy

Prawobrzeżna Warszawa, w mniejszym stopniu dotknięta zniszczeniami wojennymi, poszczycić się może wieloma wspaniałymi, zabytkowymi świątyniami. Chociaż znajdują się wśród nich również kościoły odbudowane lub przebudowane „nie do poznania", nadal stanowią bez wątpienia prawdziwe perły architektury. Z moich wakacyjnych wędrówek po mieście wybrałem fotografie jedenastu świątyń.

Łukasz Zwaliński

Reportaże/relacje

Konkurs „Polskie atrakcje”: Ikony nie tylko w cerkwi. Interaktywna ekspozycja Muzeum Ikon w Supraślu

Letnie, niedzielne popołudnia na Podlasiu wydają się upływać wolniej. Choć jest dopiero początek sierpnia, na chodnikach w Supraślu brązowieją już jesienne liście. Przechodnie z wolna stawiają kroki, leniwie biją kościelne dzwony. Tu można przestać się spieszyć. Spacer cichymi ulicami miasta, urzekającymi charakterystyczną dla regionu niską, drewnianą zabudową prowadzi do usytuowanego w części XVII-wiecznego Pałacu Archimandrytów Muzeum Ikon.

Agata Mańczyna

Éamon de Valera - konserwatywny ojciec współczesnej Irlandii

Éamon de Valera to człowiek, który jak chyba żaden inny ukształtował oblicze niepodległej Irlandii. Jak wyglądał życiorys jednego z najważniejszych polityków w najnowszej historii Szmaragdowej Wyspy?

Michał Gadziński

Augustyn z Hippony – święty, ojciec Kościoła, doktor łaski

Dokładnie 13 listopada 354 roku urodził się Aureliusz Augustyn. Jego życie to opowieść o poszukiwaniach teologicznej i filozoficznej prawdy oraz miłości. W burzliwym okresie schyłku Cesarstwa Rzymskiego udało mu się stworzyć dzieła, które kształtowały myśl chrześcijańską przez kolejne stulecia i ciągle stanowią jedne z najważniejszych prac w historii myśli europejskiej.

Igor Rosa

Jasna Góra – o początkach polskiej Kany

W 1382 r. Władysław Opolczyk ufundował klasztor paulinów na wzgórzu pod Częstochową. Niebawem powstało tam jedno z największych centrów pielgrzymkowych w Europie Środkowo-Wschodniej. Jasna Góra do dziś jest miejscem, do którego wędrują tysiące pątników, aby oddać cześć cudownemu obrazowi Matki Bożej z Dzieciątkiem. Wielu z nich przybywa do polskiej Kany właśnie na 26 sierpnia – wspomnienie Matki Boskiej Częstochowskiej.

Sebastian Adamkiewicz

Palmyra – starożytne miasto niszczone przez islamistów

Palmyra, jedno z najważniejszych rzymskich miast Bliskiego Wschodu, przez lata zachwycała zachowanymi ruinami starożytnych budowli. W ostatnich latach zostały one jednak zniszczone przez islamistów z ISIS. Ich ofiarą padła m.in. pochodząca z drugiego wieku po Chrystusie świątynia Baalszamina (Pana Niebios).

Maciej Zaradkiewicz

Jan Długosz: kronikarz, plotkarz, skandalista

Jan Długosz stworzył obraz przeszłości średniowiecznej Polski, który wszyscy chcąc nie chcąc nosimy w sobie. Kto z nas bowiem nie słyszał o jednym z najsłynniejszych historyków dawnej Polski. Na „Rocznikach, czyli kronikach sławnego Królestwa Polskiego” wychowały się całe pokolenia badaczy.

Marcin Sałański

Poncjusz Piłat – wielka zagadka starożytności

Poncjusz Piłat odegrał bardzo ważną rolę w historii chrześcijaństwa. Życie rzymskiego namiestnika to jednak nie tylko proces Jezusa, ale także szereg innych wydarzeń oraz wiele znaków zapytania. Kim była ta kontrowersyjna postać, którą jedni uważają za winną śmierci Nauczyciela z Nazaretu, a inni czczą jako świętego?

Ksiądz Ignacy Skorupka: zwykły człowiek, zwykłe życie, niezwykły bohater

Ksiądz Ignacy Skorupka – zwykły kapłan, jak wielu innych realizujący codzienne zadania duszpasterskie. Jednak widmo zajęcia Warszawy przez bolszewików postawiło go, wraz z resztą Polaków, w zupełnie nowej sytuacji. Poznaj historię postaci – symbolu bitwy warszawskiej.

Mateusz Balcerkiewicz

Andrzej Szyjewski – „Mitologia australijska jako nośnik tożsamości” – recenzja i ocena

Andrzej Szyjewski to autor znany bardzo dobrze każdemu, kto zajmuje się problematyką religii, zwłaszcza podchodząc do niej z antropologicznej perspektywy. Ma on na swoim koncie książki, które można by chyba określić już mianem klasycznych. „Mitologia australijska jako nośnik tożsamości” to pozycja, dzięki której świat doznań religijnych, dla wielu zupełnie niezrozumiały, może rozjaśnić się i nabrać sensu.

Marcin Smerda

Włodzimierz Święty: wielki i drogi

28 lipca 2015 roku prawosławni Rosji obchodzili tysięczną rocznicę śmierci księcia Włodzimierza Wielkiego. Wydarzenie to rząd rosyjski traktuje jako święto religijno-państwowe. Koszt wydatków na obchody wyniósł ponad 1 mld rubli.

Olga Lebedeva

Ojciec Honoriusz Kowalczyk i jego niewyjaśniona śmierć

Ojciec Honoriusz Kowalczyk zginął w 1983 roku w niewyjaśnionym wypadku na drodze do Wydertowa. O tej tajemniczej śmierci zapominamy, myśląc o martyrologii polskich duchownych w latach osiemdziesiątych, której symbolem stało się morderstwo księdza Jerzego Popiełuszki.

Mateusz Szłapka

Jakub Mikołaj Rozdżestwieński

Aaa kościół w Turcji tanio sprzedam!

Kilka dni temu na tureckim portalu specjalizującym się w handlu nieruchomościami pojawiło się ogłoszenie – znajdujący się w zachodniej prowincji Bursa bizantyjski kościół został wystawiony na sprzedaż. Co ciekawe, nie jest to pierwsza turecka oferta tego typu w ostatnim czasie.

Gotfryd z Bouillon - Obrońca Grobu Pańskiego

Gdyby Karol Wielki żył w XI wieku, z pewnością byłby dumny z poczynań swojego potomka. Mowa oczywiście o Gotfrydzie z Bouillon – ideale rycerza, krzyżowca i chrześcijanina. 18 lipca 1100 roku, po długiej walce z chorobą, książę Dolnej Lotaryngii oraz władca Królestwa Jerozolimskiego umarł w Ziemi Świętej.

Grecka mitologia w żydowskiej synagodze?

Kolejne znalezisko w miejscowości Huqoq w dolnej Galilei znowu zaskoczyło archeologów i historyków. Wszystko wskazuje na to, że mozaika, odkryta w żydowskim miejscu modlitwy, przedstawia motywy... z greckiej religii.

Opinie

Msza trydencka nie jest skansenem

Kościół na Zachodzie zmaga się z sekularyzacją. Świątynie pustoszeją, wierni odchodzą, a duchowieństwo winnych szuka nie w sobie ale na zewnątrz. Zapomina, że ma idealny instrument aby zatrzymać ów proces. Tym instrumentem jest Msza Św. Wszechczasów.

Mateusz K. Dziób

K. Badziak, K. Chylak, M. Łapa – „Łódź wielowyznaniowa” - recenzja i ocena

„Polski Manchester” – jak niekiedy zwykło się określać Łódź czasów jej prosperity – doczekał się licznych monografii. Brakowało jednak pracy poświęconej życiu duchowemu jego mieszkańców. Wspólna praca Małgorzaty Łapy, Kazimierza Badziaka i Karola Chylaka z powodzeniem uzupełnia tę lukę.

Przemysław Mazur

Jakub Mikołaj Rozdżestwieński

Święty Ryś? Indiański grobowiec zwierzęcy sprzed dwóch tysięcy lat

Udomowienie zwierząt było, obok poskromienia ognia, jednym z najważniejszych wczesnych osiągnięć naszych przodków. Były one otaczane boskim kultem, wykorzystywane w gospodarce lub po prostu traktowane jako zwierzątka domowe. Reinterpretacje pewnego znaleziska z Illinois rzuca światło na sytuację zwierząt w dawnej, indiańskiej społeczności Ameryki Północnej.

Odkryto starożytny basen rytualny w Jerozolimie

Gdy pewne izraelskie małżeństwo, żyjące w jerozolimskiej dzielnicy Ein Karem, zdecydowało się na remont domu, nie mogło się spodziewać, że odkryje pod podłogą starożytne żydowskie miejsce przeznaczone do rytuału micwy. Chociaż przez 3 lata utrzymywało znalezisko w sekrecie, teraz postanowiło podzielić się sensacyjną nowiną ze światem.

Ksiądz Stefan Lechczyński - bohater Powstania Warszawskiego i powojennej Polski

Biografia księdza Zdzisława Barana (znanego też jako Stefan Lechczyński) mogłaby być doskonałym materiałem na film. Dwie tożsamości, dwie różne działalności... Ich cel był jednak jeden – nieść w każdej chwili pomoc słabszym, poświęcać się w imię wyższych celów i żyć zgodnie z zasadami Dekalogu.

Marek Teler

Jak rosyjska cerkiew przetrwała stalinizm?

Kościół katolicki w Polsce nigdy nie dał się ujarzmić komunistom. Znacznie bardziej tragicznie potoczyły się losy rosyjskiego prawosławia. Jak rosyjska cerkiew przetrwała stalinizm?

Adam Szostkiewicz

Gore Vidal – „Julian” – recenzja i ocena

Julian, bratanek Konstantyna Wielkiego, uniknąwszy losu innych członków swojej rodziny wymordowanej przez Konstancjusza II, postanowił oddać się filozofii. Traf chciał, że został cesarzem. Dla jednych geniusz i nadzieja Rzymu, dla innych dopust boży i apostata.

Przemysław Chudzik

Reklamy

Majowe propozycje Wydawnictwa UŁ: „Łódź wielowyznaniowa” i „Miasto w mojej pamięci”

Niezwykłe losy Łodzi są tematem dwóch propozycji Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego, które serdecznie polecamy. To książki: „Łódź wielowyznaniowa. Dzieje wspólnot religijnych do 1914 r.” (Kazimierz Badziak, Karol Chylak, Małgorzata Łapa) oraz „Miasto w mojej pamięci. Powojenne wspomnienia Niemców z Łodzi” (red. Monika Kucner, Krystyna Radziszewska).

Reklama

Czy meteor wpłynął na nawrócenie Świętego Pawła?

Paweł z Tarsu był faryzeuszem, który doznawszy cudu nawrócił się na chrześcijaństwo. Dziś badacze rozważają, czy na jego konwersję wpłynął meteoryt, przelatujący w okolicach Damaszku.

Antoni Olbrychski

Jan Andrzej Kłoczowski – „Kłocz. Autobiografia” – recenzja i ocena

Ojciec Jan Andrzej Kłoczowski należy z pewnością do grona legendarnych postaci krakowskiej opozycji antykomunistycznej. W formie wywiadu-rzeki opowiada historię swego pasjonującego życia.

Rafał Łatka

M. G. Smoliński - „Biskup Negocjator. Zygmunt Choromański (1892-1968)” - recenzja i ocena

Przed kilkoma miesiącami ukazała się ważna praca autorstwa księdza Michała Smolińskiego, poświęcona postaci biskupa Zygmunta Choromańskiego. Biskup ten był jednym z najważniejszych polskich hierarchów w okresie PRL, bliskim współpracownikiem prymasów Hlonda i Wyszyńskiego.

Krzysztof Michalski

Raubritterzy u bram Jasnej Góry

Klasztor jasnogórski, który podczas „Potopu” oparł się szwedzkiej nawale, już w średniowieczu stanowił łakomy kąsek dla rozbójniczych band. Jednak mało kto spodziewał się że na święte miejsce może napaść grupa rycerzy.

Antoni Olbrychski

Najpiękniejsze katedry Europy Galeria

Biskupie stolice, najważniejsze świątynie w mieście, najbardziej znane zabytki w danym państwie. Oto nasz subiektywny przegląd najpiękniejszych katedr europejskich!

Tomasz Leszkowicz

Opinie

Wielkanoc przez wieki. Święto wszystkich kultur?

Koncepcja Wielkanocy, wiosennego święta odnowy i zmartwychwstania, ma swoje korzenie w starożytności i jest nierozłącznie powiązana z ludzką naturą.

Jay Sharp

Wywiady

Jak krzyż stał się znakiem chrześcijaństwa? - rozmowa z prof. Sławomirem Bralewskim

_W Rzymie uciekano od znaku krzyża jako symbolu haniebnej śmierci. W jednej ze swoich mów Cyceron wskazywał, że sama nazwa krzyża, myśl, wspomnienie o nim, powinno być dalekie Rzymianinowi. Nawet wtedy, kiedy Konstantyn opowiedział się za wiarą w Chrystusa, a chrześcijanie zaczęli przenikać do struktur państwa, krzyż był symbolem hańby w powszechnym odbiorze_ - o ukrzyżowaniu i wejściu krzyża do symboliki chrześcijańskiej, z prof. Sławomirem Bralewskim rozmawia Sebastian Adamkiewicz.

Sebastian Adamkiewicz

Wespół z wiarą i rozumem..., czyli rzecz o historii i jej badaniu według Jana Pawła II

Próba analizy i interpretacji papieskiego nauczania dotyczącego historii i zadań stawianych przed historykami.

Krzysztof Kloc

Bolesław Śmiały i jego czarna legenda

Bolesław II, zwany Śmiałym lub Szczodrym, to do dziś jeden z najbardziej kontrowersyjnych władców w historii Polski. Wzmocnił państwo i sprawił, że liczono się z nim w Europie. To, co wiemy o jego upadku, uwikłane jest nici różnorodnej propagandy.

Monika Juzepczuk

Płock, koniec świata i oszustwa księży

Niektóre mechanizmy nie zmieniły się pomimo upływu setek lat. Jednym z nich jest straszenie ludzi wizją końca świata, aby w ten sposób przywłaszczyć sobie ich majątek. Jeden z taki wypadków miał miejsce w przedwojennej Polsce i z zapałem był opisywany przez prasę brukową.

22 marca 1940 r. zmarł ks. Bronisław Komorowski

22 marca 1940 r. w obozie Stutthof został rozstrzelany ksiądz Bronisław Komorowski – propagator polskości w Wolnym Mieście Gdańsku, od 1999 r. błogosławiony Kościoła katolickiego.

Tomasz Leszkowicz

Stefan I Święty – król Węgier

Stefan I Święty za swojego panowania zjednoczył podzielone węgierskie księstwa, zaprowadził w swoim państwie chrześcijaństwo, a także wprowadził je w szeregi najsilniejszych królestw średniowiecznej Europy.

Błażej Guzy

Z relacji Państwo-Kościół w PRL: zerwanie konkordatu i jego następstwa

Rozpatrując sprawę bezpośrednich relacji między Kościołem katolickim a Polską Ludową należy zwrócić uwagę na działalność Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej, a konkretnie na wydarzenia z września 1945 roku. Zerwanie konkordatu, bo o tym właśnie mowa, było poprzedzone nagonką prasową na papieża Piusa XII za jego rzekomo prohitlerowską politykę podczas wojny.

Maciej Wierzchnicki

Święty Jacek Odrowąż, Bazylika Świętej Trójcy i początki polskich dominikanów

Jacek Odrowąż – polski święty, jeden z najważniejszych europejskich misjonarzy i pierwszy polski dominikanin. Patron Śląska, zwany Światłem ze Śląska. Był również założycielem najstarszej placówki dominikańskiej w naszej części Europy.

Błażej Guzy

B. D. Ehrman – „Nowy Testament. Historyczne wprowadzenie do literatury wczesnochrześcijańskiej” - recenzja i ocena

Nowy Testament jest dla chrześcijan świętą księgą. Zawiera m.in. natchnione przez Ducha Świętego cztery Ewangelie, które przekazują słowa i czyny Jezusa Chrystusa, Mesjasza i Syna Bożego. Dla chrześcijanina jest to trwała podstawa wiary. Bart Ehrman, agnostyk, a zarazem religioznawca, chce badać Nowy Testament w perspektywie obiektywnie historycznej. Czy jest w stanie zrealizować swój cel?

Przemysław Chudzik

Męczennik Święty Walenty

Dzisiaj obchodzimy „Walentynki”. Świat zalany został czerwonymi serduszkami, zaś „romantyczne” piosenki wylewają się z niemal każdego radioodbiornika. Warto zastanowić się jednak kim właściwie był święty Walenty.

Powrót nordyckich bogów na Islandię

Islandczycy niebawem będą mogli oficjalnie modlić się do Thora, Odyna i Friggi. W tym miesiącu powstanie u nich pierwszy nordycka świątynia od czasów wikingów.

Julia Zeyer

Antony Polonsky – „Dzieje Żydów w Polsce i Rosji” - recenzja i ocena

Wydana po raz pierwszy po polsku książka Antonego Polonsky’ego niewątpliwie należy do pozycji obowiązkowych dla każdego kto interesuje się historią Żydów. Jednocześnie jednak nie jest ona pozbawiona pewnych wad.

Cmentarz Żydowski na Targówku

Na warszawskim Targówku leży tajemniczy i mroczny kirkut. Poddawany ostatnio kolejnej w swych dziejach rewitalizacji, kryje fascynującą, choć niekiedy tragiczną historię sięgającą połowy XVIII wieku.

Łukasz Zwaliński

Filozoficzny argument przeciwko heretykom

Święte Oficjum przez długie stulecie specjalizowało się w tropieniu i karaniu osób oraz organizacji, które swoim zachowaniem albo głoszonymi teoriami mogły stać się zagrożeniem dla panującego porządku religijnego i prawnego. Podobnie jak w innych przestrzeniach religijnej działalności, również i w walce z heretykami starano się przedstawić filozoficzne argumenty, które usprawiedliwiały by takie a nie inne działania.