Historia religii

Popieluszko.pl – kolejny serwis edukacyjny IPN-u – recenzja i ocena portalu

16 lutego IPN we współpracy z Narodowym Centrum Kultury uruchomił stronę internetową poświęconą ks. Jerzemu Popiełuszce. Czy w nowym serwisie edukacyjnym przygotowanym przez IPN wyeliminowano wady znane z poprzednich tego typu inicjatyw?

Aborcja to morderstwo? Czy zawsze tak twierdzono?

Zwolennicy wprowadzenia zakazu dokonywania aborcji często mówią, że ich celem jest przywrócenie dawnych wartości i praw. Ale czy nasi przodkowie zawsze twierdzili, że ludzkie życie zaczyna się w momencie poczęcia? Czy dawne prawa zawsze traktowały aborcję jak morderstwo? Źródła historyczne wskazują na co innego.

Stephen A. Allen

M. Galas – „Rabin Markus Jastrow i jego wizja reformy judaizmu. Studium z dziejów judaizmu w XIX w.” – recenzja i ocena

Prezentowana książka jest pracą nowatorską, gdyż porusza temat dotąd niebędący obiektem badań innych naukowców w Polsce. Książka Galasa daje również czytelnikowi świetną historyczną perspektywę nad toczącą się dyskusją na temat roli i pozycji judaizmu w Polsce i świecie. Rabin Markus Jastrow, główny bohater publikacji, był bowiem świadkiem i jednocześnie uczestnikiem debaty na temat kształtu judaizmu w Niemczech, Polsce i USA w XIX w.

Bartłomiej Majchrzak

Stosunek Kościoła do prasy na przestrzeni wieków w świetle dokumentów kościelnych (cz. I)

Stosunek Kościoła do mediów i mediów do Kościoła to temat nieustannie żywy, wpisujący się w szerszą dyskusję na temat miejsca Kościoła we współczesnym świecie i jego relacji z kulturą masową. Michał Świgoń, z wykształcenia politolog-medioznawca, prezentuje tło dzisiejszej sytuacji – przemiany zachodzące w stosunku Kościoła do mediów, a szczególnie prasy, na przestrzeni ostatnich 500 lat.

Ciekawostki i rocznice

Rewolucja Islamska: Persja na drodze wiary

11 lutego w Iranie obchodzone są uroczystości z okazji rocznicy Rewolucji Islamskiej zwanej również rewolucją ajatollaha Ruhollaha Chomeiniego. Mimo, że dokładnie nie sposób wyznaczyć początku i końca rewolucji, to właśnie dzień 11 lutego stał się punktem, w którym postępu rewolucji nie sposób już było powstrzymać. W tym dniu kadeci szkoły lotniczej w Teheranie odparli ataki przeważających sił wojskowych podległych premierowi Bachtiarowi, któremu to rządy powierzył szach Reza Pahlavi, opuszczając Iran.

Adam Krawczyk

Jak Szatan z Aniołem walczył

O wizji walki dobra ze złem w średniowiecznej sztuce oraz tekstach religijnych posłuchać będzie można na wykładzie prof. Georgija Minczewa. Spotkanie z profesorem odbędzie się 25 lutego 2009 r. o godzinie 17:00 w Sali 203 Instytutu Historii Uniwersytetu Łódzkiego przy ulicy Kamińskiego 27a.

Hans Eberhard Mayer – „Historia wypraw krzyżowych” – recenzja i ocena

Odnoszę wrażenie, że ostatnimi laty ludzie są bombardowani całkowicie utopijnym obrazem krucjat i idei przez nie głoszonych. Przeciętnemu laikowi, który swoją edukację historyczną zakończył na szkole średniej, krucjaty kojarzą się ze wspaniałym Ryszardem Lwie Serce, okrutnym i idealnym przywódcą świata muzułmańskiego – Saladynem oraz... z Robin Hoodem.

Tomasz Związek

Czy Turcy zamkną jeden z najstarszych na świecie chrześcijańskich klasztorów?

Donoszące o tym nagłówki pojawiły się w ostatnich dniach w zachodniej prasie. Rzeczywiście doszło do zdarzenia bez precedensu – turecki sąd nie odrzucił pozwów przeciwko klasztorowi Dayro d-Mor Gabriel. W efekcie jeden z ostatnich ośrodków antycznego Syryjskiego Kościoła Prawosławnego będzie musiał walczyć przed nim o przetrwanie. Chodzi o klasztor istniejący od 397 roku, który wytrzymał wszelkie dziejowe zawieruchy, od najazdów plemion arabskich w VII wieku, aż po II wojnę światową i konflikt turecko-kurdyjski.

Między konwencją a rzeczywistością. Kult świętych oczami młodych historyków

Już w połowie marca w Warszawie odbędzie się kolejna konferencja naukowa pod patronatem naszego portalu. Sekcja Mediewistyczna Studenckiego Koła Naukowego Historyków Uniwersytetu Warszawskiego zaprasza na konferencję poświęconą problematyce kultu świętych w średniowieczu.

Ilu było Jezusów?

_Znaleźliśmy grób Jezusa!_ – co kilka miesięcy archeologowie z triumfem ogłaszają w mediach. Zdarzało się, że na tej podstawie budowano zadziwiające teorie o rodzinie Jezusa lub jego (nie)istnieniu. Choćby amerykański reżyser James Cameron dwa lata temu ogłosił, że posiada urnę ze szczątkami Jezusa. Cóż, to, że archeologowie odnaleźli grób Jezusa nie ulega wątpliwości. Brian Palmer policzył, że zrobili to już... 71 razy.

„Jezus według mistrzów” – recenzja i ocena

W przypadku tej książki ciężko jest użyć stwierdzenia, że „wpadła mi w ręce”. Raczej, że przygniotła mnie swoim ciężarem. Istotnie, „Jezus według mistrzów” waży dobrych kilka kilogramów, a format jest większy od A4. A więc mamy do czynienia z wydaniem albumowym, w pełnym tego słowa znaczeniu.

Agata Niegowska

Przemiany społeczne i polityczne w Attyce w V wieku p.n.e. (cz. 3)

Czy przemiany społeczne i kulturowe w Atenach, obalenie dawnych norm i wartości, zamiast rozwoju przyniosły kres świetności antycznej metropolii? Czy proces ewolucji społeczeństwa oraz intelektualistów ateńskich był w momencie wybuchu wojny peloponeskiej zakończony? Czy wypaczenie kultury politycznej wpłynęło na wynik konfliktu?

Bartłomiej Czajka

Magdalena Heruday-Kiełczewska

T. Krawczak, C. Wilanowski – „Kościół w stanie wojennym (wybór dokumentów z Archiwum Akt Nowych)” – recenzja i ocena

Gdy chodzi o dokumenty dotyczące Kościoła w PRL, przyzwyczailiśmy się do szukania akt Służby Bezpieczeństwa znajdujących się w Instytucie Pamięci Narodowej lub tych budzących mniejsze emocje, spoczywających w archiwach kościelnych. Opublikowany przez PAX wybór źródeł z Archiwum Akt Nowych obejmuje materiały informacyjne wytworzone przez Wydział Organizacyjny przy KC PZPR.

Maria Bogucka – „Człowiek i świat” – recenzja i ocena

Są nazwiska, które miłośnik historii, a już szczególnie student tej dziedziny, czy zawodowy historyk powinien znać. I nie chodzi o postacie z minionych wieków, ale o naukowców. Dla epoki nowożytnej taką personą, którą każdy powinien kojarzyć, niewątpliwie jest Maria Bogucka. Tym milej jest mi przypomnieć, że nakładem wydawnictwa Semper ukazał się pokaźny zbiór artykułów Pani Profesor.

„Biuletyn IPN” nr 10/2008

Ukazał się październikowy numer „Biuletynu IPN”. Jego tematyka związana jest z 30 rocznicą wyboru Karola Wojtyły na papieża.

Procesy czarownic w Lublinie w XVII i XVIII wieku

Strach przed mocami ciemności i ich ingerencją w życie ludzkie od zarania dziejów towarzyszył ludziom. Zaowocował on u progu czasów nowożytnych masową psychozą „polowań na czarownice”, w kręgu której znalazła się w początkach XVI wieku Rzeczpospolita. Psychoza ta pociągnęła za sobą milionowe ofiary w całej Europie a na ziemiach polskich pozbawiła życia 15 – 20 tysięcy ludzi.

Rafał Woźnialis

Najstarsza „Biblia” online

Prawdopodobnie najstarszy egzemplarz „Biblii” zostanie udostępniony w internecie, dzięki czemu po raz pierwszy od 160 lat będzie można zapoznać się z nim w całości. Co różni go od współczesnego „Pisma Świętego”?

Wczesne chrześcijaństwo w oczach Celsusa

Był jednym z pierwszych intelektualistów krytykujących chrześcijaństwo. Jego poglądy dotarły do nas w strzępach, ale ich analiza pokazuje, jak bardzo są dzisiaj aktualne. Współcześni ateiści i agnostycy używają tych samych argumentów co Celsus dwa milenia temu...

Marek Więcek

Magdalena Heruday-Kiełczewska

„Bracia i siostry z Polski…”. Kościół katolicki we Francji a 13 grudnia 1981 roku

Wprowadzenie w Polsce stanu wojennego odbiło się szerokim echem w całej Francji. Jednym z animatorów takiej pomocy stał się francuski Kościół katolicki, organizacje polskiego Kościoła we Francji i ogół wiernych.

Spadkobiercy templariuszy pozywają papieża

Działające w Hiszpanii Stowarzyszenie Najwyższego Zakonu Świątyni Chrystusa pozwało Benedykta XVI przed hiszpański sąd, żądając rehabilitacji ich zakonu.

Matka Teresa z Kalkuty — „Pójdź, bądź moim światłem” – recenzja i ocena

Są książki, które przemawiają do rozumu. „Pójdź, bądź moim światłem” to jedna z tych, które bardzo silnie przemawiają do serca.

Ryszard Struck

Millenaryzm – pytanie o władzę Chrystusa

Millenaryzm to pogląd, że Jezus po powtórnym przyjściu na świat będzie panował przez tysiąc lat jako ziemski władca.

Marcin Gonera

W przeddzień trzeciej rocznicy śmierci...

Warszawski Dom Spotkań z Historią oraz Instytut Papieża Jana Pawła II zaprasza na spotkanie pt. _Karol Wojtyła wspiera opozycję, Papież wspiera „Solidarność”_, poświęcone udziałowi tej wybitnej postaci w walce z totalitaryzmem.

Tomasz Leszkowicz

Święty Bolesław II czy Baltylda Śmiała?

Występują: Bolesław Śmiały – wybitny władca i odnowiciel królestwa polskiego lub grzesznik i świętokradca. Biskup Stanisław – święty męczennik lub polityczny zdrajca. Baltylda – kanonizowana morderczyni kilku biskupów.

Anna Maria Kotarba-Morley

Reportaże/relacje

Wędrówki przez Syrię: Szymon Słupnik

_Powołał go Pan / Na słup. / Na słupie miał dom / I grób._ (Stanisław Grochowiak – „Święty Szymon Słupnik”)

Magdalena Szyburska , Kajetan Rudnicki

Friedrich Prinz — „Niemcy - narodziny państwa” – recenzja i ocena

Synteza stworzona przez prof. Prinza może zaskoczyć swoją konstrukcją. Ci, którzy lubią w historii przemiany, następstwa i synkretyzm kultur, powinni być zadowoleni z lektury.

Tomasz Leszkowicz

Wywiady

Wyrazić siebie w ikonie

Dlaczego ikonę piszemy, a nie malujemy. O tym gdzie jest jej miejsce i dlaczego nazywamy ją modlitwą, a także o indywidualnym wkładzie ikonnika w ikonę z Bogusławem Andresem rozmawia Renata Pernak.

Renata Pernak

Wywiady

O. Tomasz Kwiecień: Święta Bożego Narodzenia przestały być własnością chrześcijan

O Adwencie, Bożym Narodzeniu i jego wyższości nad świętami Wielkanocy z dominikaninem – ojcem Tomaszem Kwietniem – rozmawiają Magdalena Szyburska i Kajetan Rudnicki.

Sobór pojednania w Jerozolimie

Mało jest w historii chrześcijaństwa wydarzeń tak znaczących, a równocześnie tak bardzo zapomnianych jak sobór jerozolimski. Spotkanie apostołów i pierwszych najważniejszych uczniów Chrystusa w Jerozolimie ok. 50 roku n.e. było jednym z najistotniejszych.

Marcin Gonera

Baszta Czarownic w Słupsku

Zwiedzając Słupsk, warto zatrzymać się obok Baszty Czarownic. Nie budzi już dziś lęku ani w zwiedzających, ani w mieszkańcach pobliskiego osiedla, skąd widać jej mury. Nadal jednak pozostaje jednym z bardziej tajemniczych zakątków tego pomorskiego miasta.

Nina Kapuścińska

Mikołajów dwóch

Pamiętam, że będąc małą dziewczynką nie potrafiłam pojąć, że „ten pan z czapką biskupa”, o którym opowiadano nam na lekcjach religii oraz ten w czerwonym płaszczu, którego widziałam w reklamach to jedna i ta sama osoba.

Katarzyna Wylon

Templariusze w „Tygodniku”

Jak poinformowała nas redakcja „Tygodnika Powszechnego”, w aktualnym wydaniu tego pisma znalazła się nie lada gratka dla miłośników historii — obszerny tekst poświęcony templariuszom.

Średniowieczny krucyfiks znaleziony w śmietniku

Krucyfiks znaleziony przypadkiem przez przeszukującą śmieci kobietę okazał się średniowiecznym zabytkiem z kolekcji Czartoryskich.

Katarzyna Wylon

Tajemnicze królestwo księdza Jana

Etiopia nie poddała się islamizacji, miała ambitne plany odbicia Jerozolimy wraz z Europejczykami, których oszałamiała bogactwem. Ośmieszyła Włochów w 1896 r., przetrwała wielki atak Arabów i została całkowicie pokonana przez Brytyjczyków.

Mariusz Szulc

Reportaże/relacje

(Nie)prowincjonalne muzeum

Podlasie rzadko wymieniane jest jako region atrakcyjny turystycznie, jednak i tutaj znajduje się wiele urokliwych zakątków i zabytków wartych odwiedzenia. Są też prawdziwe perełki — np. Muzeum Ikon w podbiałostockim Supraślu.

Sebastian Adamkiewicz , Przemysław Stępień

Tadeusz Isakowicz-Zaleski — „Księża wobec bezpieki” – recenzja i ocena

Są książki, które na długo przed wydaniem budzą ogromne kontrowersje i liczne dyskusje. Jedną z nich jest praca ks. Isakowicza-Zaleskiego _Księża wobec bezpieki_.

Soli Deo. Treści ideowe na pastorale kardynała Stefana Wyszyńskiego

W zakrystii archikatedry NMP w Gnieźnie znajduje się, ukryty przed oczami zwiedzających, pastorał podarowany przez kardynała Stefana Wyszyńskiego. Już sama osoba właściciela sprawia, że warto poznać program ikonograficzny tego zabytku.

Msze po łacinie

Od 14 września do odprawiania tradycyjnej mszy zwanej trydencką sprzed reformy z 1970 r. wystarczy grupa wiernych i kapłan. Dotąd potrzebna była zgoda lokalnego biskupa. Takie jest główne postanowienie papieskiego dokumentu „Summorum Pontificum”. Trudno jednak przypuszczać, by msze po łacinie stały się zjawiskiem masowym.

Paweł Rodak

VII Zjazd Gnieźnieński

Od 15 do 17 czerwca 2007 roku w Gnieźnie odbędzie się jedno z najważniejszych zgromadzeń ekumenicznych w Europie Środkowej – VII Zjazd Gnieźnieński.

jewish.org.pl - recenzja i ocena strony internetowej

Pesach, Purim, Adar, Tisza be-Aw – te i inne egzotycznie brzmiące nazwy nie będą stanowiły żadnej zagadki. Wszystko wyjaśni "jewish.org.pl":http://www.jewish.org.pl – Portal Społeczności Żydowskiej w Polsce.

Bartosz Jakubiak

Reportaże/relacje

Kalwaryjskie misterium — fotoreportaż.

Ubiegłoroczny, zimny marcowy poranek. Parę minut przed godziną 6.00. Za moment kalwaryjskimi ścieżkami w procesji za krzyżem podążą setki osób, aż na samą Golgotę. Pomimo błota, zimna, deszczu, wielkiego tłoku.

Tomasz Kiełkowski

Peter Seewald, Joseph Ratzinger — „Bóg i świat - wiara i życie w dzisiejszych czasach” - recenzja i ocena

Coś się kończy, coś się zaczyna... Po elekcji kardynała Josefa Ratzingera na nowego papieża, wielu znajomych pytało mnie o ciekawe książki jego autorstwa. Oprócz "Wprowadzenia w chrześcijaństwo" warto przyjrzeć się recenzowanej przeze mnie w tym numerze "Histmaga" pozycji...

Jan Paweł II — „Pamięć i tożsamość” – recenzja i ocena

Biorąc tę szeroko reklamowaną książkę do ręki, nie spodziewałem się, że najbliższe dni wstrząsną Polską i światem. Siadając do pisania, miałem naprawdę twardy orzech do zgryzienia - nie wiedziałem, jak ją ocenić...

Mit Chrystusa w Japonii

Ateiści nie wątpią na ogół w śmierć Chrystusa — co innego w zmartwychwstanie. Dla chrześcijanina sprawa jest oczywista. W Japonii przekonania dotyczące Jezusa zahaczają o coś trudnego do określenia.

Dariusz Lipiec

Maria Rosa Menocal — „Ozdoba świata” – recenzja i ocena

Dawno temu, w połowie VIII wieku, pewien nieustraszony młody człowiek, Abd ar-Rahman, porzucił swój dom w Damaszku, bliskowschodnim centrum islamu, i wyruszył przez bezkresną pustynię Afryki Północnej w poszukiwaniu schronienia...

Czy Karol Wojtyła był agentem UB?

Podejmowanie przez przedstawicieli Kościoła rozmów z władzami PRL mogło mieć różnorakie podstawy, dziś różnie oceniane. Dla radykalnych zwolenników lustracji nie ma jednak miejsca na niedomówienia...

Olgierd Rudak

Wielga afera - lustracja w Kościele

To był najdłuższy tydzień w historii Kościoła. Wystarczyło zaledwie kilka dni, by wstrząsnąć jego posadami i zapytać o współczesną kondycję. W tle zaś oglądaliśmy dramat człowieka, który bał się prawdy o sobie.

Lew, Kruk i Matka Boża — o początkach zakonu paulinów

W XIII wieku na terytorium Królestwa Węgierskiego zaczął się kształtować nowy zakon. Korzystając z tradycji pustelniczej, łącząc ją z nowoczesnym myśleniem o Kościele, paulini dali życiu monastycznemu zupełnie nowy wymiar.

Zwyczaje pogrzebowe Celtów

Od kiedy człowiek zaczął myśleć, stawia sobie pytanie: jak wygląda życie po śmierci? By dostać się na drugą stronę ludzie stosują od tysiącleci różne rytuały i praktyki pogrzebowe. Materiały z wykopalisk pozwalają zbadać jak przechodzili na tamten świat Celtowie.

Maksymilian Opaliński

Książka ks. Isakowicza-Zaleskiego ukaże się 28 lutego

„Księża wobec bezpieki”, budząca w niektórych środowiskach spore kontrowersje książka o inwigilacji krakowskiego Kościoła, ukaże się jeszcze w lutym — poinformowało nas przed kwadransem wydawnictwo „Znak”.

Arcybiskup zrezygnował!

Stanisław Wielgus, który w piątek przejął administrację nad archidiecezją warszawską, zrezygnował z godności arcybiskupa. Papież Benedykt XVI przyjął jego rezygnację.

Buddyzm – droga do wyzwolenia

Słowo „Budda” pochodzi od sanskryckiego „bohdi” i znaczy tyle, co „przebudzony ze snu niewiedzy”. W języku tybetańskim wyraz powstał z połączenia dwóch słów: „sang” – „całkowicie oczyszczony” i „dzie” – „w pełni rozwinięty”. Buddyzm - „Buddha Dharma” – to „Nauka Przebudzonego”.

Karolina Szymańczak

„Byłem w więzieniu, a przyszliście do Mnie”

Kościół w okresie PRL-u był swoistą legalną opozycją, z której istnieniem PZPR musiała się pogodzić. Tak było też w okresie stanu wojennego. Przez Kościół rozchodziła się pomoc dla represjonowanych i potrzebujących wsparcia.

Przemysław Stępień

Prekolumbijski ołtarz w środku miasta

Archeolodzy odkryli w centrum Mexico City ołtarz aztecki pochodzący z XV wieku. Stanowił on fragment świątyni zburzonej w 1521 roku przez Hiszpanów.

Tomasz Leszkowicz

Benedykt XVI a islam

W świecie islamu zawrzało. Zachodnia prasa wieszczy „fatwę” islamskich duchownych wobec papieża Benedykta XVI. Talibowie, wielki mufti Turcji, przedstawiciele islamskiego duchowieństwa Europy Zachodniej i krajów arabskich domagają się przeprosin. Co takiego powiedział papież?

XIII-wieczne listy wracają do Polski

Po ponad 60-ciu latach od zakończenia II wojny światowej mieszkaniec stanu Milwaukee postanowił zwrócić Polsce kolekcję średniowiecznych dokumentów zrabowanych przez hitlerowców w czasie II wojny światowej. (info: gazeta.pl)

Jarosław Bednarczyk

Benedykt XVI poprosił o wywiad telewizyjny

Rozmowa bez tabu – tak reklamowana jest rozmowa z papieżem, którą dziś (13 sierpnia) wieczorem pokaże niemiecka telewizja ZDF. (info: zdf.de)

Michał Buchta

Umarł król, niech żyje król

*Ponad pół miliona poddanych przybyło na błonia, aby świętować sześćdziesiątą rocznicę panowania 78-letniego monarchy Tajlandii. Znajome?*

Michał Buchta

Przygody białej plamki

Papież nie musi być charyzmatycznym mówcą, by zyskać serca milionów ludzi. Wystarczy, że jest sobą. Że żyje jednością z Bogiem, że nie stara się na siłę przypodobać ludziom, że potrafi stawiać wymagania. A przy tym jest genialnym teologiem.