Święty Ryś? Indiański grobowiec zwierzęcy sprzed dwóch tysięcy lat

Na przełomie er amerykańscy Indianie, utożsamiani obecnie z kulturą hopewellską, dokonali zadziwiającego rytuału pogrzebowego - w grobie pochowano, niczym człowieka, kilkumiesięcznego amerykańskiego rysia. Został on odnaleziony w latach osiemdziesiątych podczas wykopalisk ratunkowych na miejscu planowanej autostrady i początkowo opisano go jako psa, co wynikało z wcześniejszych odkryć licznych psich mogił z tego okresu.

Szczątki rysia zostały ponownie odnalezione w 2011 roku przez Angelę Perri, obecnie pracownicę niemieckiego Instytutu Ewolucyjnej Antropologii Maxa Plancka, która poszukiwała materiałów do swojej pracy doktorskiej nt. starożytnego zwyczaju chowania psów. Doktor Perri zaprzeczyła ocenie poprzedników, porównując czaszkę pochowanego zwierzęcia z kośćmi współczesnego rysia. Zbadawszy stan uzębienia okazu była w stanie nawet dość dokładnie określić jego wiek (na od pięciu do siedmiu miesięcy).

Pogrzeby zwierząt nie były obce Indianom kultury hopewellskiej. Zadziwiające jest natomiast miejsce pochówku rysia, który nie spoczywał w pobliżu grobów innych zwierząt a przy grobach ludzkich. Ryś został pochowany w kopcu grobowym wraz ze szczątkami 22 osób, a na jego szyi zawieszono obrożę, zrobioną z muszli oraz niedźwiedzich zębów. Sposób ułożenia zwłok i stan kości wskazują, że zwierzę nie zostało złożone w ofierze, lecz najprawdopodobniej zmarło z innego powodu.

Doktor Perri, w opublikowanym w „Midcontinental Journal of Archeology” artykule, stawia tezę, iż pochowany w grobie ryś był zwierzęciem domowym lokalnych Indian, najprawdopodobniej odnalezioną w lesie sierotą. Pytanie o to, czy to ci sami ludzie zabili matkę i przygarnęli małego kota pozostanie bez odpowiedzi. Na podstawie znaleziska Perri wysuwa tezę, iż Indianie Hopewellscy udomowili rysia w szerszej skali. Cytowana przez magazyn „Science” zooarcheolożka Melinda Zeder uważa inaczej – nie odrzuca ona teorii doktor Perii, jednak uważa za mało prawdopodobną tezę o powszechnym udomowieniu rysia. Sądzi, iż gdyby był on traktowany jak zwykłe zwierzątko domowe, to zostałby pochowany wraz z psami, poza przeznaczonym dla ludzi kopcem grobowym. Tymczasem tak się nie stało – może to sugerować nadanie rysiowi jakichś specjalnych, związanych ze światem nadprzyrodzonym, atrybutów. Samo odkrycie zostało przez Melindę Zeder określone jako „zaskakujące i cudownie wyjątkowe”.

Ryś ([ Lynx rufus ]. Czy dla Indian północnoamerykańskich sprzed dwóch tysięcy lat gatunek ten miał specjalne znaczenie? (domena publiczna).

Wszyscy związani ze sprawą naukowcy zgodnie uważają, że szkielet rysia zasługuje na pogłębioną analizę, która być może pozwoli ostatecznie określić np. sposób śmierci czy dietę zwierzęcia. Niestety obecnie dostęp do okazu jest niemożliwy ze względu na cięcia stanowego budżetu Illinois i wynikłe z tego, miejmy nadzieję tymczasowe, zamknięcie obiektu.

Kultura hopewellska jest zbiorczym określeniem sposobu życia wielu plemion indiańskich na terenie dzisiejszych wschodnich Stanów Zjednoczonych w okresie od 200 p.n.e. do połowy pierwszego tysiąclecia n.e. Mimo posługiwania się wieloma językami, jej członkowie wytworzyli wspólne cechy rzemiosła, takie jak ozdabiane wzorami zwierząt fajki i inne przedmioty ukazujące udomowione i dzikie okazy. To właśnie w tym okresie Indianie amerykańscy zaczęli na większą skalę udomawiać dzikie zwierzęta.

Źródła: natureworldnews.com, livescience.com, news.sciencemag.org.

Redakcja: Tomasz Leszkowicz

Histmag potrzebuje Twojej pomocy! Wesprzyj naszą działalność już dziś!