Majowe propozycje Wydawnictwa UŁ: „Łódź wielowyznaniowa” i „Miasto w mojej pamięci”

Czy istnieje „gen” religijny? Co decyduje o rozwoju życia duchowego rozumianego jako potrzeba nawiązania kontaktu z Bogiem? Jaką rolę pełni życie religijne w wymiarze społecznym?

W publikacji podjęto próbę odpowiedzi na te pytania oraz zaprezentowano rozwój wszystkich wspólnot wyznaniowych na obszarze Wielkiej Łodzi w okresie do wojny światowej. Opracowanie problematyki wielowyznaniowej Łodzi ukazane jest w książce nowatorsko, zarówno poprzez sposób ujęcia tematu, jak i bogactwo wykorzystanych, uzupełniających się źródeł. 

Od początku XIX w. rozpoczął się proces tworzenia polskiego Manchesteru, określanego też jako tygiel narodów, kultur i religii. Jego wyróżnikiem, obok skomplikowanych podziałów narodowościowych, był systematyczny rozwój życia społecznego ze sferą duchowości na czele. Do wybuchu I wojny światowej powstała w Łodzi skomplikowana mozaika religijna podzielona na wyznania chrześcijańskie i niechrześcijańskie (takie jak religia mojżeszowa i muzułmańska).

Szczególne okoliczności historyczne sprawiły, że Łódź stała się w XIX i na początku wieku XX miastem wieloetnicznym i wielokulturowym, w którym mieszkali Polacy, Niemcy i Żydzi. Wspólnym wysiłkiem stworzyli w niezwykle dynamicznym tempie metropolię przemysłową, której rozwój można porównać jedynie z rozwojem miast amerykańskich. (…) Pomyślna koniunktura trwała jednak tylko do wybuchu I wojny światowej. (…) Ostateczny podział łódzkiego wielokulturowego społeczeństwa nastąpił po roku 1939. W wyniku działań wojennych i polityki narodowych socjalistów Łódź przestała być miastem wieloetnicznym, a wielu jej mieszkańców na zawsze opuściło swoją małą ojczyznę. W nowym miejscu zamieszkania łódzcy Niemcy podjęli jednak liczne inicjatywy, mające na celu utrzymanie więzi z dawną ojczyzną.

Celem niniejszej książki jest zaprezentowanie wybranych tekstów dotyczących przeszłości miasta. Wyłania się z nich obraz Łodzi sprzed II wojny światowej, ucieczki z rodzinnego miasta oraz pierwszych lat powojennych. Zebrane tu opowiadania, w zasadzie krótkie epizody, ukazują subiektywny obraz miasta, często nieobecny w dokumentach czy opracowaniach naukowych, które badacze powinni poddać krytycznej refleksji. Stanowi on jednak istotne dopełnienie oficjalnego obrazu historii tego miejsca. (…) Zaszeregowanie opowiadań przedstawionych w niniejszym zbiorze do nurtu rozpamiętującego krzywdę niemieckich ofiar II wojny światowej byłoby całkowicie błędne, gdyż winy za zaistniałą sytuację nie przypisuje się tu żadnej ze stron. (…) teksty, zebrane na potrzeby tej książki są (…) pierwszym rozliczeniem z przeszłością. Wszystkie opowiadania mają jedną wspólną cechę: łodzianie z nostalgią wspominają w nich swoje miasto. (…)

Książka jest skierowana do wszystkich osób zainteresowanych wielonarodową i wielokulturową przeszłością Łodzi. Została wzbogacona we fragmentach o przypisy, mające charakter wyjaśnień uzupełniających.

Zobacz też inne książki, dostępne w ofercie Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego!