Europa

Heinrich Himmler – drugi potwór w państwie

Heinrich Himmler zdecydowanie zasłużył sobie na miano drugiego najokrutniejszego człowieka w III Rzeszy. Był karierowiczem, gotowym zrobić wszystko, aby zaimponować Hitlerowi. Cena jego awansów równała się niezliczonej liczbie trupów. Był szefem SS, Gestapo i ministrem spraw wewnętrznych w nazistowskich Niemczech, a 23 maja mija kolejna rocznica jego śmierci.

Julia Zeyer

Władysław Warneńczyk – legenda i życie po śmierci

Największym zainteresowaniem historiografii i literatury pięknej cieszą się dwa epizody z życia króla Władysława III: tzw. kampania warneńska oraz domniemane cudowne ocalenie. Jak kształtowała się pośmiertna legenda władcy Polski i Węgier?

Piotr Bejrowski

Polskie kolonie, czyli zamorskie kresy Rzeczpospolitej

Polskie kolonie: Czy naprawdę istniały? Rzeczpospolita Obojga Narodów rozpościerająca swoją władzę na Wyspy Karaibskie. Wizja godna najzagorzalszych miłośników historii alternatywnej? A może relacja z rozgrywki w Europę Universalis? Fakty mówią jednak zgoła co innego…

Antoni Olbrychski

Megan Rosenbloom – „Mroczne archiwa. Śledztwo w poszukiwaniu książek oprawionych w ludzką skórę” – recenzja i ocena

Zbiór esejów dotyczących ludzkiego ducha, podręcznik do anatomii czy tomik poezji – pozornie książki te różni niemal wszystko, gdyby nie jeden dość istotny szczegół. Wszystkie pokryte są dość osobliwą oprawą – wykonaną z ludzkiej skóry.

Natalia Pochroń

Korwin-Mikke i historia. Czy Hitler nie wiedział o Holokauście?

Janusz Korwin-Mikke wywołał burzę stwierdzeniem, że nie ma dowodu, by Hitler wiedział o Holokauście. Niestety, wśród komentarzy brakowało rzetelnych historycznych argumentów. Prawdą jest, że żaden dokument nie potwierdza, by Hitler wydał rozkaz rozpoczęcia zagłady Żydów. To jednak nie zamyka tematu.

Roman Sidorski

Sprawa „Kapella”, czyli jak Litwini rozpracowywali Jana Pawła II

Sprawa „Kapella” była prowadzona począwszy od 1980 roku przez KGB Litewskiej Socjalistycznej Republiki Sowieckiej. Jej podstawowym celem było zdobywanie informacji agenturalnych nadających się do wykorzystania przeciwko papieżowi Janowi Pawłowi II...

Andrzej Grajewski

Nostradamus: skromny władca czasu

Nostradamus i jego przepowiednie fascynują ludzi od wieków. Kim naprawdę był Nostradamus - szarlatanem czy prorokiem?

Natalia Stawarz

Przemówienie Józefa Becka: honor i dyplomacja

Przemówienie Józefa Becka w Sejmie z 5 maja 1939 roku zawierało między innymi słowa: „My w Polsce nie znamy pojęcia pokoju za wszelką cenę. Jest tylko jedna rzecz w życiu ludzi, narodów i państw, która jest bezcenną. Tą rzeczą jest honor”. Pięć miesięcy później Adolf Hitler odebrał defiladę Wehrmachtu w Warszawie.

Michał Przeperski

Czy Katarzyna II mogła zaakceptować Konstytucję 3 maja? Zobacz nowy odcinek programu „Polihistor”!

Czy Katarzyna II mogła zaakceptować Konstytucję 3 maja? Czy Stanisław August Poniatowski był zdrajcą? Które z państw było najbardziej zainteresowane rozbiorem Polski? Na te i inne pytania odpowie prof. Richard Butterwick-Pawlikowski w nowym odcinku „Polihistora”.

Redakcja

Sofka Zinovieff – „Czerwona księżniczka” – recenzja i ocena

Księżniczka i komunistka, sekretarka wielkiego brytyjskiego aktora, więźniarka w obozie, odznaczona medalem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”, wyrodna matka i rozpustnica. A i te określenia nie oddadzą w pełni tego, kim była Sofka Skipworth, pochodząca z wielkiego rodu Dołgoruków.

Iwona Szymichowska

Kolekcjonerzy nazwisk, czyli o szlachetnym pochodzeniu arystokracji bizantyńskiej

Arystokracja w Cesarstwie Bizantyńskim prezentowała swoje szlachectwo w osobliwy sposób. Przedstawiając się należało wymienić nazwy wszystkich rodów, z którymi ma się koligacje rodzinne. Nazwiska pełniły fundamentalną rolę w budowaniu tożsamości rodowej Bizantyńczyków.

Paweł Lachowicz

Wacław Król – „Loty ku z zwycięstwu” – recenzja i ocena

Wielka wola walki, niesłychana odwaga i brawura – to cechy, dzięki którym zasłynęli polscy lotnicy w czasie II wojny światowej. A jednak wciąż wiemy o nich za mało. Ich niezwykłe historie można poznać dzięki wydanej po raz pierwszy książce Wacława Króla, asa myśliwskiego i kronikarza dziejów polskich lotników.

Maciej Gach

Piotr Zychowicz – „Alianci. Opowieści niepoprawne politycznie” – recenzja i ocena

W przeszłości dałem się poznać jako zwolennik pisarstwa historycznego Piotra Zychowicza. Moje opinie budziły dyskusje na profilach społecznościowych Histmaga oraz w komentarzach pod artykułami. Jednak czy „Aliantów” przyjąłem równie entuzjastycznie co poprzednie książki Zychowicza?

Słowianie na duńskich wyspach w czasach wczesnego średniowiecza

Czy to możliwe, by w Skandynawii epoki wikingów swoje miejsce znaleźli także Słowianie? Wiele wskazuje na to, że tak, a ich pozycja społeczna była wyższa, niż się powszechnie przyjmuje. Jakie ślady pozostawili po sobie na duńskich wyspach?

Jakub Jagodziński

Skazani na emigrację – okrutne żniwo rosyjskich rewolucji

Obalenie caratu i przejęcie władzy przez bolszewików to niewątpliwie jedne z najważniejszych wydarzeń w dwudziestowiecznej historii Rosji. Niosły ze sobą jednak również wojnę, „czerwony terror”, głód, śmierć, a do tego fale ucieczek i migracji.

Natalia Pochroń

Opinie

„Enlisted” okiem historyka – czy naprawdę realistyczna?

„Enlisted” to nowa gra powstająca pod skrzydłami twórców „War Thunder”. Reklamowana jest jako „realistyczna”, a wielu widzi w niej potencjalną alternatywę dla pełnych historycznych bzdur produkcji pokroju „Battlefielda V”. Sprawdźmy więc, w jakiej kondycji jest realizm „Enlisted”.

Forsowanie Odry i Nysy – ostatnia prosta do Berlina

16 kwietnia 1945 r. rozpoczął się pierwszy etap ostatniej operacji militarnej Armii Czerwonej na froncie wschodnim II wojny światowej – ofensywy na Berlin. Jak przebiegało forsowanie Odry i Nysy?

Adam Busse

Bizancjum – jak bardzo rzymskie?

Czy Cesarstwo Bizantyńskie było rzeczywiście Cesarstwem Rzymskim istniejącym w średniowieczu i zamieszkałym przez greckojęzycznych Rzymian? Pytanie to wciąż budzi wiele kontrowersji. Jak zatem należy rozumieć rzymskość cesarstwa basileusów?

Paweł Lachowicz

Jak Rosjanie przekazali Polakom dowody zbrodni katyńskiej?

14 października 1992 r. przewodniczący Komitetu do Spraw Archiwów przy rządzie Federacji Rosyjskiej prof. Rudolf Pichoja przywiózł do Warszawy dokumenty z tzw. teczki specjalnej nr 1, zawierającej dowody zbrodni katyńskiej. I choć władze ZSRR dwa lata wcześniej przyznały, że mordu dokonało NKWD, dopiero te akta ujawniły pełnię prawdy o tragedii z wiosny 1940 r.

Tomasz Leszkowicz

Tomasz Gliniecki, Dmitriy Panto – „Krzywy obraz wojny. Armia Czerwona w Gdańsku i Prusach w 1945 r.” – recenzja i ocena

Ofensywa Armii Czerwonej u schyłku II wojny światowej wciąż budzi duże emocje. W pamięci mieszkańców Pomorza zapisał się tragicznie i pozostawił niezabliźnione rany, natomiast komunistyczna propaganda ukazywała niepowstrzymany przemarsz żołnierzy sowieckich po zwycięstwo nad III Rzeszą.

Adam Szpotański

Władysław Studnicki – „Polska za linią Curzona” – recenzja i ocena

Niewątpliwie jesteśmy świadkami renesansu popularności Władysława Studnickiego. W ostatnich latach zaczęły ukazywać się prace tego myśliciela. Niedawno ukazała się jego biografia, a teraz Nowa Konfederacja oddaje do rąk czytelników wieńczącą dorobek czołowego zwolennika „opcji niemieckiej” książkę zatytułowaną „Polska za linią Curzona”.

Luigi Chiarini – warszawski cenzor judaizmu, który „nie znał się na rzeczy”

Życie Luigiego Chiariniego pełne było paradoksalnych zdarzeń i niewytłumaczalnych przypadków protekcji, które doprowadziły go do wysokiego stanowiska uniwersyteckiego. Pomimo całkowitego braku kompetencji, z biegiem czasu stał się cenzorem i samozwańczym reformatorem judaizmu w czasach Królestwa Polskiego (1815-1831).

Wojciech Milej

Zygmunt Luksemburski i krucjata antyturecka

Krucjata nikopolitańska była ostatnią wielką wyprawą krzyżową. W sytuacji bezpośredniego zagrożenia Węgier król Zygmunt Luksemburski postanowił przeprowadzić manewr wyprzedzający i zmusić Osmanów do stoczenia bitwy. W tym celu zwrócił się o pomoc do europejskiego rycerstwa...

Stanisław Rek

Ciekawe tradycje wielkanocne z Polski i świata Galeria

Święta Wielkanocne obfitują w piękne, różnorodne tradycje. Oto zbiór kilkunastu ciekawych obyczajów z Polski i świata – niektóre są wciąż całkiem powszechne, niektóre znajdują się w zasadzie na wymarciu. Wszystkie posiadają jednak specyficzny, często bardzo lokalny charakter.

Paweł Czechowski

Newsy

Pierwsza strzelanka w realiach września 1939 r. w akcji! Zobacz nowy zwiastun „Land of War: The Beginning”

„Land of War: The Beginning” ma szansę stać się spełnieniem marzeń polskich graczy - pierwszy raz dane nam będzie uczestniczyć w walkach z września 1939 roku. Do sieci trafił właśnie nowy trailer produkcji, poznaliśmy też datę jej premiery.

Julia Obrycka, Niepodległa

Film VR „Wiktoria 1920” – przenieś się w sam środek wydarzeń wojny polsko-bolszewickiej!

Jak to by było, gdyby nagle cofnąć się w czasie i stać się jednym z bohaterów wojny polsko-bolszewickiej? Blisko trzydziestominutowy film VR „Wiktoria 1920” z kanału „Niepodległa” daje ku temu sposobność! Dzięki nowoczesnym technologiom to widz staje się głównym bohaterem, uczestniczącym we wszystkich wydarzeniach. Zobaczcie!

Reklamy

Stanisław Rek – „Nikopolis 1396”

Stanisław Rek w książce „Nikopolis 1396” ze swadą opisuje wydarzenia, które miał ogromny wpływ na dzieje średniowiecznej Europy. We wrześniu 1396 roku armia krzyżowców obległa naddunajską twierdzę Nikopolis w Bułgarii. Przeciwko niej wyruszył z wojskiem sułtan turecki Bajezyd I, wspierany przez swego wasala, księcia Serbii...

Reklama

Czechosłowaccy spadochroniarze i zdrajca, który ich wydał

Podczas II wojny światowej do służby specjalnej Polacy wykorzystywali Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej. Jednak w Wielkiej Brytanii szkolono również spadochroniarzy z Czechosłowacji. Przeprowadzili oni udany zamach na Reinharda Heydricha, choć cena za głowę nazisty okazała się straszliwa.

Jak powstała linia Curzona?

Władysław Studnicki traktował Kresy jako warunek konieczny dla istnienia polskiej państwowości, gwarancji suwerenności państw bałtyckich oraz skuteczne narzędzie przeciwstawienia się dominacji rosyjskiej w regionie. Jak charakteryzował koncepcję lorda Curzona? Gdzie dopatrywał się jej początków?

Władysław Studnicki

Jak wyglądał świat w 1000 roku?

Ile ludzi żyło na świecie w 1000 roku? Które miejsce na Ziemi było najgęściej zaludnione? Jak szybko pokonywano odległości?

Valerie Hansen

5 szczepionek, które uratowały miliony ludzi Video

Hipokrates opisał świnkę i błonicę już 400 lat p.n.e., ale historia szczepionek rozpoczęła się de facto dopiero 300 lat temu. Ich wynalezienie pozwoliło na wyeliminowanie lub złagodzenie przebiegu wielu groźnych chorób, które niegdyś zbierały śmiertelne żniwo. Jaka jest geneza szczepionek na polio, tyfus plamisty, grypę, ospę czy wściekliznę? Dowiedzcie się z naszego nowego filmiku!

Julia Obrycka

Albert Einstein – naukowy marzyciel

Albert Einstein – uparty w dążeniu do naukowych celów, idealista o niemalże utopijnych wizjach świata. Laureat Nagrody Nobla, ale nie za teorię względności...

Julia Zeyer

Michaił Gorbaczow – mąż opatrznościowy czy grabarz ZSRR?

Wybór Michaiła Gorbaczowa na nowego genseka 11 marca 1985 r. nie był tylko kolejną zmianą warty przy gnijącym Leninie. Władcą Kremla został człowiek, który zupełnie nie pasował do swoich poprzedników i radzieckich realiów. Człowiek, który przez przypadek (wbrew własnym intencjom) przyspieszył rozpad imperium mającego być urzeczywistnieniem socjalistycznej utopii.

Marta Kozak

Andrzej Chwalba , Wojciech Harpula

Czy Rosja była grabarzem I Rzeczpospolitej?

Czy powstanie kościuszkowskie miało sens? Czy Targowica przyczyniła się do upadku państwa polskiego? Co Polsce dała Konstytucja 3 maja? Na te pytania odpowiada profesor Andrzej Chwalba.

Wernher von Braun: SS-man podbija Księżyc

Mówi się, że mierzył do gwiazd, lecz strzelał w Londyn. Wernher von Braun urodził się na terenie dzisiejszej Polski, służył w SS, lecz to Amerykanom zapewnił kosmiczną potęgę i zwycięstwo nad Sowietami w walce o dominację w kosmosie.

Natalia Pochroń

Sojusz polsko-rumuński. Sukces czy zmarnowana szansa?

Sojusz polsko-rumuński miał chronić wschodnią granicę odradzającej się po pierwszej wojnie światowej Rzeczpospolitej. Czy był to sukces polskiej dyplomacji?

Tomasz Stachurski

Czy Polska mogła uniknąć II wojny światowej?

Stalin porozumiał się z Hitlerem, choć jedynie z powodu chwilowej zbieżności interesów. Ale dyplomatyczne gry ówczesnych europejskich mocarstw mogły zakończyć się zupełnie inaczej. Czy możliwy był taki scenariusz, w którym do wojny światowej wcale by nie doszło?

Redakcja

Zderzenie mocarstw: wojny polsko-tureckie w latach 1416-1598 na mapie! Video

Imperium Osmańskie i Rzeczpospolita toczyły wiele wojen, które wywarły istotny wpływ na kształt mapy politycznej Europy. Materiał z kanału „Yan Xishan 閻錫山” przedstawia przebieg starć polsko-osmańskich w XV i XVI wieku. Zapraszamy do oglądania!

Julia Obrycka

Robert J. Kudelski – „Ostatni transport złota III Rzeszy” – recenzja i ocena

Temat zrabowanych przez III Rzeszę bogactw i ich późniejsze losy po wojnie wciąż oddziaływają na wyobraźnię wielu osób. 76 lat po zakończeniu wojny nadal nie wiemy, co stało się z legendarną Bursztynową Komnatą, pogłoski o Złotym Pociągu w Sudetach wybuchają co jakiś czas z nową mocą. Lecz co działo się z rezerwami finansowymi i kruszcowymi Reichsbanku, gdy Armia Czerwona wkraczała do Berlina? Te wydarzenia na czynniki pierwsze rozłożył w swojej książce Robert J. Kudelski.

Hubert Sargalski

Najlepsze życzenia dla Naczelnych Skautów Świata!

Obchodzony 22 lutego Dzień Myśli Braterskiej to wyjątkowa data dla każdego harcerza i skauta na całym świecie. Jest to nie tylko ich święto przyjaźni, lecz także dzień urodzin tych, dzięki którym do dziś młodzi na całym świecie noszą mundury i kontynuują ideały skautingu. Skąd wziął się tak wielki ruch młodzieżowy i kim właściwie są Naczelni Skauci Świata?

Anna Szczykutowicz

Lisa Appignanesi – „Szalone, złe i smutne. Kobiety i psychiatrzy” – recenzja i ocena

Medyczna historia zaburzeń psychicznych towarzyszących kobietom jest bardzo długa. Od histerii przez schizofrenię, anoreksję, bulimię, na depresji kończąc. Jednak czy jest to jedynie problem kobiet?

Adam Wiśniewski

Mikołaj Kopernik: historia życia polskiego astronoma

Mikołaj Kopernik do historii przeszedł jako twórca, przełomowej dla nowożytnej nauki, teorii heliocentrycznej budowy Układu Słonecznego. Jak wyglądało życie i działalność człowieka, który zmienił nasze postrzeganie świata?

Piotr Bejrowski

Kiła – choroba, która kształtowała bieg historii Video

„Uwaga! Naukowy Bełkot” w swoim nowym materiale opisuje syfilis – ciężką chorobę weneryczną, która jak się okazuje, miała wpływ na modę w Europie, a nawet przebieg konkwisty! Jak leczono syfilis przed wynalezieniem antybiotyków? Sprawdźcie sami!

Julia Obrycka

„Rustler (Grand Theft Horse)” – recenzja i ocena

„Rustler” to, najprościej rzecz ujmując, pierwsze odsłony „GTA”, tyle że w średniowieczu i z mnóstwem absurdalnego humoru. Zapytacie: „czy to się mogło udać”? Odpowiadam: „a czy starego konia da się odpicować”?

Operacja „Husky” i U-Booty

Operacja „Husky” była największą operacją amfibijną II wojny światowej. Czy U-Booty mogły pokrzyżować alianckie plany inwazji na Sycylię?

Łukasz Grześkowiak

Marek Kornat, Mariusz Wołos – „Józef Beck. Biografia” – recenzja i ocena

Czy polska polityka zagraniczna w latach 1932-1939 była prowadzona w sposób racjonalny? Czy polityka Józefa Becka miała realny wpływ na sytuację międzynarodową? A może istniała jakaś alternatywa dla jego działań? Odpowiedzi na te pytania znajdziemy w monumentalnej pracy autorstwa Marka Kornata i Mariusza Wołosa.

Piotr Bejrowski

Wykopaliska w Sutton Hoo. Jak doszło do jednego z najważniejszych odkryć w historii?

Takie odkrycia należą w archeologii do absolutnej rzadkości. Zdobiony hełm, broń, złota biżuteria i monety – wszystko to odkryto w królewskim pochówku z VII wieku. Wykopaliska w Sutton Hoo doprowadziły do jednego z najważniejszych odkryć w historii archeologii. Same badania były na tyle ciekawe, że stały się podstawą filmu wyprodukowanego przez Netflix.

Jakub Jagodziński

Opinie

Dyskretny urok monarchii

„Monarchy is a lifeblood of Europe” – powiedział pan Carson w jednym z odcinków wspaniałego serialu „Downton Abbey”. Niedługo potem następstwa Wielkiej Wojny dość znacznie zmieniły realia ustrojowo-polityczne naszego kontynentu. Pogląd zawarty w wypowiedzi filmowego arcyzachowawczego lokaja (będącego rzecz jasna postacią fikcyjną) może się dziś jawić jako ekstrawagancki. Ale czy istotnie jest takim?

Wojenne losy Lien de Jong – kim była „dziewczynka z wycinanki”?

Wojenna gehenna, śmierć, ale też promyk nadziei ze strony dobrych ludzi w czasach holokaustu w Holandii. A w tym wszystkim ona – Lien – żydowska dziewczynka, której historia poruszyła niedawno serca ludzi z całego świata.

Jakub Jagodziński

5 szczepionek, które uratowały miliony ludzi

Redakcja

„Brothers in Arms: Road To Hill 30” okiem historyka – recenzja i ocena

„Brothers in Arms: Road To Hill 30” po premierze w 2005 roku zyskała sobie opinię „interaktywnej odpowiedzi na Kompanię braci”. Postanowiłem sprawdzić jak dziś broni się gra, która przed laty jakością opowiadanej historii dosłownie wgniotła mnie w fotel.

Serbołużyczanie – losy słowiańskiej mniejszości w czasach III Rzeszy

Serbołużyczanie to niewielki, zachodniosłowiański naród, który w VI wieku zamieszkał tereny między Kwisą a Łabą. Przetrwał setki lat na terenach pogranicza. Sytuacja Serbołużyczan stała się wyjątkowo dramatyczna w czasach III Rzeszy.

Adam Szpotański

Zatopienie „City of Benares”

Zatopienie „City of Benares” przez U-48 we wrześniu 1940 roku wywołało olbrzymie poruszenie na Wyspach Brytyjskich, gdzie wciąż niewiele wiedziano o sytuacji ludności cywilnej na ziemiach okupowanych przez Niemców. Tamtejszy „Times” pisał, że żadna zbrodnia „nie położy się dłuższym cieniem w historii”...

Simon Parkin

Zimowe rozrywki XVII-wiecznych Holendrów

W styczniu 1585 r. w Amsterdamie urodził się Hendrick Avercamp. Malował pełne wdzięku sceny zimowe i wesołe sceny łyżwiarskie na tle holenderskiego krajobrazu. Dzięki jego twórczości możemy lepiej poznać sposoby zimowej rekreacji Holendrów w XVII wieku.

Alicja Młyńska

Wielowymiarowa rewolucja 1905 roku

Rewolucja 1905 roku otworzyła drogę do powstania szeregu stronnictw politycznych i organizacji społecznych. Jej konsekwencje były jednak znacznie większe. W jaki sposób rewolta wpłynęła na rzeczywistość u progu XX wieku? Co zmieniła w życiu miast Królestwa Polskiego?

Kamil Śmiechowski

Magdalena Krzyżostaniak – „Od Somosierry do Saragossy” – recenzja i ocena

Relacja świadka wydarzeń jest zawsze najtrafniejszym i najbardziej wiarygodnym ze źródeł historycznych. Dla czytelnika zaś potrafi stanowić możliwość prawdziwej podróży w czasie: nie tylko z historycznego punktu widzenia – również dla miłośników literaturoznawstwa to nie lada gratka.

Hubert Sargalski

Izabela Śliwińska-Słomska

Potop szwedzki: nie tylko Andrzej Kmicic

Potop szwedzki - słyszał o nim niemal każdy Polak. Obrona Jasnej Góry, śluby lwowskie, klęska pod Ujściem weszły na stałe do narodowej mitologii. Jednak potop szwedzki to nie tylko te wydarzenia, a w ciągu pięciu lat drugiej wojny północnej wydarzyło się o wiele więcej.

Królowa Elżbieta Bośniaczka – tragiczny koniec piękności

Około 1340 roku na świat przyszła, znana z serialu „Korona Królów”, Elżbieta Bośniaczka - jedyna córka bana Bośni Stefana II Kotromanicia. Po kądzieli, przez będącego jej dziadkiem księcia gniewkowskiego Kazimierza III, była spokrewniona z kujawską linią Piastów.

Jakub Bakiera

Grzegorz Kucharczyk – „Prusy. Pięć wieków” – recenzja i ocena

Prusy nie cieszą się w naszym kraju najlepszą prasą. Nie tylko jako jeden z zaborców. Dla wielu naturalnym skojarzeniem są pruski dryl i surowa musztra. W procesie zjednoczenia Niemiec dostrzega się czasem bezwzględne zniszczenie istniejących wcześniej organizmów politycznych. Część historyków zachęca jednak do bardziej wyważonego spojrzenia na historię Prus. Bez wątpienia należy do nich autor najnowszej syntezy dziejów tego państwa, prof. Grzegorz Kucharczyk.