I wojna światowa i dwudziestolecie międzywojenne

Rabini w parlamencie polskim

Ustrój II Rzeczpospolitej pozwalał na rzeczy, które w dzisiejszym życiu publicznym byłby uznane za niemożliwe. W ławach sejmowych zasiadało przed wojną kilku rabinów.

Tadeusz A. Kisielewski – „Churchill. Najlepszy sojusznik Polski?” – recenzja i ocena

Dyskusje „Churchill, a sprawa polska” umilkną zapewne dopiero wraz ze śmiercią ostatniego Polaka na ziemi. Brytyjski premier zazwyczaj występuje w nich jako postać negatywna. Pomimo to, albo może właśnie z tego powodu, Tadeusz A. Kisielewski postanowił spojrzeć na ten wieloletni spór z nietypowej dla Polski i Polaków perspektywy.

Łukasz Męczykowski

Carl Schmitt – „Dyktatura” – recenzja i ocena

To słowo w jednych budzi grozę, w innych - nadzieję. Czym tak naprawdę jest dyktatura?

Juliusz Iwanicki

Opinie

Kto kogo wsadziłby przed wojną do więzienia? Konsekwencje słów Normana Daviesa

Profesor Norman Davies w wywiadzie dla „Newsweeka” stwierdził ostatnio, że Józef Piłsudski wsadziłby Jarosława Kaczyńskiego do więzienia. Walijski historyk chyba zapomniał, kogo i dlaczego Marszałek więził.

Multimedia

Jak walczyli Węgrzy na frontach Wielkiej Wojny? video

Królestwo Węgier było integralną częścią Austro-Węgierskiego Imperium. Węgrzy walczyli niemal na wszystkich frontach I wojny światowej. Jednak dla nich wojna nie skońćzyła się w 1918 roku, a dwa lata później po podpisaniu kontrowersyjnego traktatu w Trianon. O udziale Węgrów w Wielkiej Wojnie opowiadają twórcy programu "The Great War na swoim kanale YouTube!":https://www.youtube.com/channel/UCUcyEsEjhPEDf69RRVhRh4A

Maciej Zaremba

Andrzej Andrusiewicz – „Złoty sen. Rosja w XIX i XX wieku. Sprawy i ludzie” – recenzja i ocena

Rosja to nie tylko „stan umysłu”, ale też fascynujący kraj, niezwykła historia i jedyna w swoim rodzaju kultura. Może warto na Rosję spojrzeć nieco inaczej? Do tego gorąco zachęca nas Andrzej Andrusiewicz.

Paweł Sztama

Zaleszczyki albo „Polskie Merano” zdjęcia

Na samym krańcu II Rzeczpospolitej znajdowało się przedziwne uzdrowisko Zaleszczyki, zwane „polskim Merano”. I było to zanim nazwa szosy prowadzącej do tej miejscowości stała się synonimem klęski wrześniowej.

Nadieżda Mandelsztam – strażniczka pamięci o zapomnianym mężu

Drugi tom wspomnień Nadieżdy, żony poety Osipa Mandelsztama, pokazują nie tylko to wyjątkowe małżeństwo, ale również panoramę historii Rosji w XX wieku. Jakim wyzwaniem było przetłumaczenie tego dzieła? Rozmawiamy o tym z Jerzym Czechem, ich tłumaczem i redaktorem.

Stanisław Przybyszewski – skandalista, kobieciarz, geniusz modernizmu

Stanisław Przybyszewski był jednym z najwybitniejszych przedstawicieli modernizmu, którego twórczość zdobyła sławę poza granicami Polski. To niemogący opędzić się od kobiet alkoholik, żyjący na krawędzi bankructwa prowokator, a przede wszystkim legenda polskiej literatury. Jak wyglądało życie słynnego pisarza?

Agnieszka Woch

Michaił Bułhakow w kleszczach komunizmu: Wolność słowa po sowiecku.

Michaił Bułhakow, twórca „Mistrza i Małgorzaty”, jednego z najważniejszych dzieł XX wieku, jak i inni niezależni pisarze tworzący w ZSRR musieli zmagać się z wieloma trudnościami. Bułhakow nie był tu wyjątkiem.

Michał Kołakowski

Truskawiec – modne uzdrowisko II RP

Truskawiec, urokliwa miejscowość na Ukrainie, nie zapisała się pozytywnie w pamięci Polaków. Tymczasem przez długi czas było to jedno z ważniejszych centrów turystycznych międzywojennej Polski.

Jarosław Sokół: przewiduję urodzaj na powieści o lotnikach

Pęd powietrza i zanurzenie się w chmurach, a to wszystko w płatowcach sprzed stu lat. Jarosław Sokół, autor „Czasu honoru”, w swojej nowej powieści pokazał losy pionierów polskiego lotnictwa. Scenarzystę i pisarza pytamy o „Awiatorów” oraz kulisy warsztatu.

Krzysztof Korda – „Ks. ppłk. Józef Wrycza (1884 – 1961). Biografia historyczna” – recenzja i ocena

Dzięki tej książce charyzmatyczny kaszubski kapłan odzyskuje należne sobie miejsce w naszej pamięci. Dlaczego warto sięgnąć po biografię ks. Józefa Wryczy?

Leszek Molendowski

Tadeusz Kutrzeba – strateg walnej bitwy

Tadeusz Kutrzeba swe pierwsze kroki na wojskowym szlaku postawił na Bałkanach jako żołnierz armii austro-węgierskiej. Wziął udział w wojnie o granicę wschodnią, by potem współuczestniczyć w tworzeniu zrębów polskiego wojska. Do historii przeszedł jednak jako główny dowódca w czasie bitwy nad Bzurą – największego starcia polskiego Września.

Nadieżda Mandelsztam – „Wspomnienia. Druga księga” – recenzja i ocena

Czytanie wspomnień jest zawsze wejrzeniem w intymny świata autora. Jednak zazwyczaj to on zaprasza nas, czytelników, żeby ujrzeć rzeczywistość jego oczami. Nie inaczej jest z Nadieżdą Mandelsztam.

Piotr Burak

Piotr Zychowicz – „Sowieci” – recenzja i ocena

Publicystyka historyczna Piotra Zychowicza wzbudza skrajne uczucia. Jego „Sowietów” wydawca anonsuje – dość buńczucznie – jako „najbardziej antykomunistyczną książkę wydaną w III Rzeczypospolitej”. Czy tak rzeczywiście jest i czy jest to książka dobra?

Anna Mieszkowska – „Mistrzowie kabaretu. Marian Hemar i Fryderyk Járosy” – recenzja i ocena

Historia przedwojennego kabaretu opowiedziana losami dwóch jego wybitnych twórców, prezentuje się pasjonująco. Choć wygląda zupełnie inaczej, niż może się wydawać na pierwszy rzut oka.

Dorota Kwaśniewicz

Kobieta w polu widzenia – recenzja i ocena wystawy

Przez wieki płeć piękna była inspiracją, motywacją i tematem dzieł wielu artystów. Muzeum Narodowe w Krakowie na wystawie „Kobieta w polu widzenia” postanowiło pokazać, w jaki sposób kobiecy urok przedstawiali August Rodin i Xawery Dunikowski.

Anna Szczykutowicz

Hirohito: cesarz burzliwych czasów

Epoka jego panowania w historii Japonii określana jest jako Shōwa, czyli era oświeconego pokoju. Jednakże życie Hirohito niczym klamra zawiera w sobie japońską drogę do autorytaryzmu, klęskę w wojnie, okres społecznych przemian i niesamowitego wzrostu gospodarczego Japonii, który uczynił z niej jeden z najbogatszych krajów świata.

Świąteczne kolorowanki dla grzecznych dzieci

Firma Wedel, póki jeszcze była w polskich rękach, stanowiła jedną z największych chlub polskiej gospodarki. Wytwórca czekolady zaś odpłacał się za to szczere uczucie jak tylko mógł.

Kwartalnik „Karta” – numer 89

Masowe groby kilkudziesięciu tysięcy ludzi, spór między dwoma narodami mieszkającymi w jednym mieście, zbrodnie na Żydach dokonane w czasie wojny, o których do dziś mówi się niewiele i niechętnie. Jeśli w ogóle się mówi. O czym jeszcze możemy przeczytać w kolejnym numerze „Karty”?

Anna Szczykutowicz

Winston Churchill – lew Albionu

Winston Churchill kojarzony jest przede wszystkim z heroicznym przewodzeniem Wielkiej Brytanii w latach II wojny światowej. Polityk ten był jednak obecny w brytyjskim życiu publicznym od początku XX wieku, nieobce były mu też spektakularne klęski i zmiany barw partyjnych...

Paweł Sztama - „Generał August Emil Fieldorf. Biografia wojskowa” - recenzja i ocena

Gen. Emil August Fieldorf – postać heroiczna i tragiczna. Jego życiorys oddaje dramatyczne losy pokolenia, które wywalczyło niepodległość oraz było świadkiem utraty suwerenności naszego kraju. To jedna z najbardziej rozpoznawalnych postaci historii Polski w XX w.

Grzegorz Rutkowski

Multimedia

Rozejm bożonarodzeniowy na froncie Wielkiej Wojny! video

Boża Narodzenie to czas, w którym konflikt nierzadko zastępowany jest pokojem i wspólnotą. W grudniu 1914 roku przekonali się o tym brytyjscy i niemieccy żołnierze frontu zachodniego I wojny światowej, którzy zawarli... rozejm. O tym szczególnym wyrazie człowieczeństwa w obliczu okrutnego konfliktu na skalę światową opowiadają twórcy programu "The Great War na swoim kanale YouTube!":https://www.youtube.com/channel/UCUcyEsEjhPEDf69RRVhRh4A

Maciej Zaremba

Wielkopolska Brygada Kawalerii - dni chwały

Ta znakomita jednostka jazdy zapisała się świetnie w dziejach walki o niepodległość. Powstanie Wielkopolskie i wojna z bolszewikami mogłyby skończyć się inaczej, gdyby nie Wielkopolska Brygada Kawalerii.

Juliusz S. Tym

Wielka czystka. Jak gniew Stalina dotknął społeczeństwo ZSRR?

Ponoć nie ma bardziej niebezpiecznej siły niż władca, który obawia się stracić przywództwo. Potrafi się on bowiem posunąć do niewyobrażalnych aktów przemocy i ucisku wobec ludu. Świetnym tego przykładem był Józef Stalin i rozpętana przez niego wielka czystka.

Paweł Czechowski

Marian Hemar – początki kariery

Kim był i jak dotarł ze Lwowa do Warszawy Marian Hemar – przyszły autor najpiękniejszych polskich piosenek lirycznych, skeczy i monologów, których napisał podobno (bo on sam ich nigdy nie policzył!) około trzech tysięcy?

Anna Mieszkowska

Nadieżda Mandelsztam - życie u boku poety

Bycie żoną poety jest wielki wyzwaniem. A co dopiero wtedy, gdy na naszych oczach upadają imperia i szaleje terror?

Nadieżda Mandelsztam

Redakcyjne

Premiera: Michał Gadziński – „Perły imperium brytyjskiego”

Wielka Brytania była niegdyś najpotężniejszym państwem świata – imperium, nad którym nie zachodziło słońce, wzorem parlamentaryzmu i ostoją liberalizmu. Michał Gadziński w „Perłach imperium brytyjskiego” pokazuje ludzi, którzy przyczynili się do tego sukcesu.

Edward Rydz-Śmigły: mąż stanu czy dezerter?

Edward Rydz-Śmigły: wybitny generał, pechowy polityk, a może po prostu zwykły dezerter? Kim naprawdę był samozwańczy następca Józefa Piłsudskiego?

István Kovács

Dolomity – jak międzynarodowy punkt zapalny stał się znanym ośrodkiem turystycznym?

Po zakończeniu I wojny światowej Południowy Tyrol, a razem z nim Dolomity, stał się punktem spornym między zamieszkującymi go narodami. Jak wyglądały losy tego obszaru?

Marek Baran

Antanas Smetona – międzywojenny dyktator Litwy

Kiedy czytamy zestawione ze sobą słowa „zamach” i „1926”, automatycznie wiążemy je z Polską i zamachem majowym. Mało kto jednak zdaje sobie sprawę, że zaledwie parę miesięcy później podobne wydarzenia miały miejsce w sąsiedniej Litwie.

Znachorzy – jak się im nie dać?

„Medycyna alternatywna” zamiast prawdziwego leczenia? Dziś lekarze walczą z antyszczepionkowcami i szarlatanami, przed wojną wyzwanie stanowili dla nich znachorzy.

Ostatni taki Najjaśniejszy Pan

14 grudnia ukazał się nowy Pomocnik Historyczny POLITYKI z serii Biografie: Franciszek Józef I. W listopadzie minęło 100 lat od śmierci tego popularnego w Polsce cesarza!

Odzyskanie niepodległości przez Polskę – jak rodziła się Polska?

Pierwsze dwa tygodnie listopada 1918 roku zadecydowały o tym, że powstała niepodległa Polska. Jak odzyskanie niepodległości przez Polskę wyglądało oczami uczestnika tych wydarzeń, a jednocześnie wielkiego historyka?

Władysław Konopczyński

Redakcyjne

Michał Gadziński – „Perły imperium brytyjskiego” (zapowiedź)

PZL.37 Łoś – próba modernizacji polskiego lotnictwa

Polska armia w przededniu II wojny światowej poddana była szeroko zakrojonej modernizacji, która szczególnie widoczna była w lotnictwie. Symbolem tych przemian stał się bombowiec PZL.37 Łoś. Udowadniał on, że Polacy są w stanie produkować nowoczesny sprzęt wojskowy.

Władysław Konopczyński – „Dzienniki 1918-1921” – recenzja i ocena

Władysław Konopczyński to historyk i erudyta, jedna z ważniejszych postaci polskiej humanistyki XX wieku. Dziś możemy poznać jego unikalne zapiski z pierwszych dni świeżo odzyskanej niepodległości.

Stereotypy o Rosji należy łamać

Jak rozumieć historię Rosji? Jak ją interpretować? Jak unikać schematów z tym związanych? Między innymi o tym opowiada nam prof. Andrzej Andrusiewicz, autor książki „Złoty sen. Rosja XIX - XX wieku. Sprawy i ludzie”, wydanej niedawno przez Wydawnictwo Literackie.

Paweł Czechowski

Witold Gombrowicz kryminałem podszyty

Witold Gombrowicz wielkim pisarzem był, ale nie tylko poważne rzeczy pisał – czasami też potrzebował zarobić...

Andrzej Strug – zapomniany pisarz-rewolucjonista

Andrzej Strug, jeden z czołowych pisarzy II Rzeczypospolitej, został niemal zapomniany przez czytelników. Senator, uczestnik rewolucji 1905 roku i legionista. Przy jego trumnie spotkali się przedstawiciele skrajnych opcji politycznych. Kim był autor książek „Dzieje jednego pocisku” i „Pokolenie Marka Świdy”?

Agnieszka Woch

Grudniowe propozycje Wydawnictwa Muzeum Historii Polski!

„Cud nad Wisłą i nad Bałtykiem. Piłsudski – Katyń – Solidarność” Istvána Kovácsa oraz „Dziennik 1918–1921” Władysława Konopczyńskiego – to grudniowe propozycje Wydawnictwa Muzeum Historii Polski. Polecamy je Waszej uwadze!

Nadieżda Mandelsztam – „Wspomnienia. Druga księga” (informacja)

Już pierwszy tom Wspomnień wystarczyłby, żeby zapewnić autorce miejsce w literaturze. Ale Druga księga, pełna „ludzkiego, arcyludzkiego” tonu, stanowi jego świetne dopełnienie.

Franciszek Stefczyk – człowiek, który zmienił galicyjską wieś

Franciszek Stefczyk znany jest dzisiaj jako patron jednego z największych SKOK-ów. Kim jednak był ten działacz spółdzielczy i jakie były jego zasługi dla polskiego życia gospodarczego przełomu XIX i XX wieku? Pytamy o to Remigiusza Okraskę, popularyzatora spółdzielczości i wydawcę pism Stefczyka.

Opinie

O du...e, torebce i skwerku Józefa Piłsudskiego (w 149 rocznicę jego urodzin)

II RP była taka rymowanka: „Wielki Marszałku, choć leżysz w grobie, jesteśmy sercem i myślą przy Tobie”. Czy jest tak dalej?

Kamil Kartasiński

Grudniowe propozycje Wydawnictwa Zwierciadło!

„Mistrzowie kabaretu. Marian Hemar i Fryderyk Járosy” Anny Mieszkowska oraz „Awiatorzy - Opowieść o polskich lotnikach” Jarosława Sokoła – to grudniowe propozycje Wydawnictwa Zwierciadło. Polecamy je Waszej uwadze!

Zeebrugge i Ostenda – zapomniany desant I wojny światowej

Gdy kończyła się I wojna światowa, Brytyjczycy postanowili wziąć odwet na niemieckiej marynarce wojennej. Desant w Zeebrugge i Ostendzie miał wzmocnić nadszarpniętą dumę Albionu...

Krzysztof Kubiak

Białystok oczami jego mieszkańców

W sieci pojawia się coraz więcej projektów poświęconych historii lokalnej. Białostockie Centrum im. Ludwika Zamenhofa w przygotowanej przez siebie "Mediatece":http://www.centrumzamenhofa.pl/mediateka prezentuje m.in. dokumenty, zdjęcia i relacje świadków ze swoich zbiorów. O projekt zapytaliśmy Mariusza Bieciuka, jego koordynatora.

Do pracy młodzieży!

Wesoły swoim życiem gimnazjalisto – były czasy, że zamiast siedzieć w ławce czy obijać się na podwórku, stałbyś się obiektem zainteresowania SOM-u.

Anita Prażmowska – „Władysław Gomułka” – recenzja i ocena

Był jedynym polskim komunistą, który wywoływał prawdziwy entuzjazm tłumów. Jego postać wciąż kryje w sobie wiele zagadek. Czy warto sięgnąć po najnowszą biografię Władysława Gomułki?

Michał Przeperski

August Emil Fieldorf „Nil” - żołnierz I brygady Legionów

Kojarzymy go przede wszystkim z bohaterstwem w obliczu stalinowskich oprawców. Ale generał August Emil Fieldorf „Nil” dowiódł swojego męstwa znacznie wcześniej - walcząc w Legionach Polskich Józefa Piłsudskiego.

Paweł Sztama

Najwybitniejsi prezydenci USA w XX wieku – ranking czytelników Histmag.org

Po wyborach prezydenckich w USA zapytaliśmy naszych czytelników o to, kto ich zdaniem był najlepszym prezydentem Stanów Zjednoczonych w dwudziestym wieku. Kto cieszył się największym poparciem?

Z Orbisem w Polskę

Rok 1937. Polska żyje złudzeniem pewnej stabilizacji i dobrobytu. Wielki kryzys gospodarczy przeminął, przyszły kryzys geopolityczny jeszcze nie nadszedł. Polacy wzbogacają się, mogą więc podróżować po kraju jako turyści. Na przykład z Orbisem.

H.-J. Massaquoi – „Neger, neger... Opowieść o dorastaniu czarnoskórego chłopca w nazistowskich Niemczech” – recenzja i ocena

Murzyński chłopiec kolekcjonujący figurki liderów SS i dumnie prezentujący swój znaczek ze swastyką wyda nam się dziś niewyszukanym żartem. A jednak taki chłopiec żył naprawdę.

Daria Czarnecka

Tadeusz Boy-Żeleński – „Mity i zgrzyty” – recenzja i ocena

Tadeusz Boy-Żeleński był jednym z najchętniej czytanych polskich pisarzy i publicystów. Do dziś uważa się go za wzór polemisty i stawia na literackim piedestale. „Mity i zgrzyty” mają przypomnieć nam o jego twórczości.

Agnieszka Woch

Władysława Kostakówna: pierwsza Miss Polonia i zapomniana bohaterka ruchu oporu

W pierwszych wyborach Miss Polonia w 1929 r. startowały najzamożniejsze dziewczęta z całej Polski. Jury wybrało jednak skromną urzędniczkę Władysławę Kostakównę. Była piękna, naturalna i jak miało się okazać: niezwykle odważna.

Marek Teler

Andrzej Andrusiewicz – „Złoty sen. Rosja XIX - XX wieku. Sprawy i ludzie” (informacja)

Wartość „Złotego snu” leży nie tylko w wytrawnym pisarstwie, atrakcyjnym przedmiocie lektury i naukowej rzetelności, ale także w nowych odkryciach archiwalnych i niepublikowanych w Polsce dziełach, które przysłużyły się treści książki. To portret imperium rosyjskiego i sowieckiego w XIX i XX wieku.