Bliski Wschód i Afryka Północna

Sułtan Sulejman Wspaniały - wojownik o gołębim sercu?

Sułtan Sulejman Wspaniały prowadził liczne wojny, a Imperium Osmańskie doprowadził do szczytu potęgi. Mniej znany jest jednak fakt, że wolne chwile poświęcał... pisaniu poezji miłosnej.

Jakub Jakubowicz

Pino Farinotti - „7 km od Jerozolimy” - recenzja i ocena

Wyobrażacie sobie czasem, że wasze życie wchodzi w ostry wiraż? Gubi się jego sens, a wszystkie dotychczasowe cele wydają się tracić dotychczasowe znaczenie? Mniej więcej tak właśnie czuje się bohater książki Pino Farinottiego.

Krzysztof Lasota

Redakcyjne

O „Elicie władzy w Królestwie Jerozolimskim” - rozmowa z Marcinem Sałańskim w TOK FM

Marcin Sałański, autor artykułów w naszym portalu i e-booka „Elita władzy w Królestwie Jerozolimskim (1174–1185)” opowiadał w audycji „OFF Czarek” w radiu TOK FM o niezwykłym świecie średniowiecznej elity Królestwa Jerozolimskiego. Posłuchajcie zapisu tej audycji!

Redakcja

Wywiady

Odszyfrować to, co inni chcą nam powiedzieć

Spotkanie specjalisty od reklamy i Jezusa w miejscach znanych z wydarzeń biblijnych to okazja do refleksji na temat wiary. Z Pino Farinottim, autorem powieści „7 km od Jerozolimy”, rozmawiamy o książkach i filmach religijnych, Ziemi Świętej oraz syryjskiej Palmirze.

Tomasz Leszkowicz

Polacy ratują zabytki z Palmyry

Polacy z Uniwersytetu Warszawskiego, jako pierwsi zagraniczni archeolodzy, brali udział w akcji ratowania zabytków z ruin syryjskiej Palmyry - zaledwie w kilka dni po odbiciu miasta z rąk Państwa Islamskiego. Jak oceniają jego stan?

Nauka w Polsce

Andrzej Ćwiek - „Hieroglify egipskie. Mowa bogów” - recenzja i ocena

Andrzej Ćwiek pisze, że choć więcej wiadomo o Cheopsie niż o Mieszku I, to wiedza na temat starożytnego Egiptu jest nikła i pełna popkulturowych stereotypów. Chciałby, byśmy lepiej rozumieli świat zaklęty w hieroglifach – znakach „mowy bogów”.

Przemysław Chudzik

„Wszak istnieje coś takiego jak zarażenie podróżą” – zagraniczne wojaże Henryka Sienkiewicza

Ważną część życia Henryka Sienkiewicza stanowiły niezwykłe podróże, które stały się dla pisarza przygodą, inspiracją i wytchnieniem od życiowych przeciwności. Jak daleko zapuścił się noblista?

Kamil Kartasiński

Reportaże/relacje

Nabatejczycy - piraci pustyni

Pustynia jest niegościnnym domem, nawet dla tych, którzy ją dobrze znają. Bywa, że z pirata pustynnego, musisz stać się - zupełnie nagle - piratem pełnomorskim.

Gary Paul Nabhan

Multimedia

Krucjaty – skąd się wzięły i dlaczego fascynują? Video

Krucjaty to jedno z najbardziej znanych zjawisk w historii średniowiecza. Dlaczego warto je poznać? Jakie motywy pchały ludzi do wyprawy do Ziemi Świętej? Czy czegoś możemy się z tego nauczyć? Opowiada o tym Marcin Sałański, nasz publicysta i autor e-booków „Wyprawy krzyżowe. Zderzenie dwóch światów” oraz „Elita władzy w Królestwie Jerozolimskim 1174-1185”.

Marek Teler

Miecz i sakiewka. Wyprawy krzyżowe i gospodarka

Z krucjatami najczęściej kojarzą się nam potyczki krzyżowców z Saracenami. Ale obecność łacinników na bliskim wschodzie nie miała jedynie aspektu militarnego. Śladem krzyżowców do Palestyny przybywali także kupcy z Europy, którzy w walkach z niewiernymi widzieli okazję do pomnożenia swojego majątku.

Michał Kulbiński

Ka, Ren i Szeut. Egipska koncepcja duszy i ciała

Ciało i dusza w świadomości zwykłych Egipcjan miały niezwykle ważne znaczenie. Tamtejsi Kapłani stworzyli najbardziej rozbudowaną koncepcję duszy oraz ciała w całym świecie starożytnym.

Kacper Szczęsny

Jerzy S. Łątka – „Atatürk. Twórca nowoczesnej Turcji” – recenzja i ocena

Mustafa Kemal Atatürk jest jedną z najciekawszych postaci w historii XX wieku. Pozostaje jedynym przywódcą państwa muzułmańskiego, któremu udało się zreformować swój kraj na europejską modłę, a także przeprowadzić w nim rozdział religii od życia politycznego. W jaki sposób dokonał tego, co nie udało się choćby szachowi Iranu Mohammedowi Rezie Pahlawiemu?

Konrad Ruzik

Beletrystyka

Spotkanie na pustyni

Od razu na wstępie wyjaśniam: nie czytuję horoskopów, Madonny nie płaczą, nie rozwinę się w motyla, nie zostanę świętym. Ale jestem skłonny ustąpić każdemu, jeśli dostarczy mi dowodów. Choćby poszlakowych.

Pino Farinotti

Znaleziono wrak statku z floty Vasco da Gamy

U wybrzeży Omanu brytyjska ekspedycja natrafiła na wrak statku „Esmeralda”. Jest to najstarsze takie znalezisko z epoki wielkich odkryć geograficznych.

„Bizancjum i Arabowie. Spotkanie cywilizacji VI-VIII wiek” - red. T. Wolińska i P. Filipczak - recenzja i ocena

Praca zbiorowa pt. „Bizancjum i Arabowie. Spotkanie cywilizacji VI-VIII wiek”, przygotowana przez uczonych z Uniwersytetu Łódzkiego, to nie tylko wnikliwe studium dokonujących się na wielu płaszczyznach interakcji cywilizacji bizantyńskiej z rosnącym w siłę światem islamu. To także rozległa panorama społecznych, ekonomicznych, kulturowych, a także politycznych realiów epoki, przedstawionych z prawdziwą pasją.

Łukasz Ścisłowicz

„Tel-Awiw Noir” – red. Etgar Keret, Asaf Gawron – recenzja i ocena

Najnowsza książka z serii Miasta Noir nie jest łatwym zadaniem dla recenzenta. Z jednej strony książka jest bez wątpienia bardzo wartościowa. Z drugiej strony, przeczytawszy ją czułem zawód. Ale od początku.

Paweł Rzewuski

Film „Casablanca”, czyli „Zagraj to jeszcze raz, Sam”

Film „Casablanca” to dzieło nieśmiertelne, choć jego fabułę można streścić w trzech zdaniach, a cała akcja toczy się wokół miłosnego trójkąta, jakich jest w filmach wiele. Co więc zadecydowało, że od ponad siedemdziesięciu lat tak chętnie do niego wracamy i prosimy: „Zagraj jeszcze raz, Sam”?

Agata Łysakowska-Trzoss

Pielgrzymki - średniowieczna turystyka

Średniowiecze śmiało można nazwać czasem pielgrzymek. Ruch pątniczy osiągnął apogeum w X wieku i zyskał wręcz turystyczny charakter. W jakim celu prosty człowiek porzucał dom i jakie niebezpieczeństwa czekały na jego drodze?

Marta Przybylak

Święty Paweł - początki życia

Święty Paweł, zanim stał się jednym z najważniejszych świętych chrześcijańskich, prowadził bardzo odmienne od świętości życie. Szaweł przyszedł na świat w Tarsie, stolicy Cylicji...

Giovanni Uggeri

Grobowiec Sulejmana Wspaniałego odnaleziony?

Wszystko wskazuje na to, że udało się ustalić miejsce pochówku jednego z najpotężniejszych sułtanów Imperium Osmańskiego - Sulejmana Wspaniałego. Grobowiec władcy może znajdować się na terytorium dzisiejszych Węgier.

Aidan Hart – „Ikona. Podręcznik malarstwa ikonowego i ściennego” – recenzja i ocena

Ikona jest tak samo pasjonująca i tajemnicza jak duchowość prawosławna. Aż dziw, że w Polsce wiemy o niej mało. Tym lepiej, że na rynku polskim pojawiła się książka Aidana Harta.

Krzysztof Lasota

Giovanni Uggeri – „Turcja śladami św. Pawła” – recenzja i ocena

Postać apostoła Pawła do dziś pozostaje inspiracją dla milionów chrześcijan. Dzięki książce Giovaniego Uggeriego mamy możliwość poznania świata w jakim żył ten niezwykły człowiek. Czy warto wybrać się w podróż ze św. Pawłem?

Krzysztof Lasota

Totmes III – Napoleon Egiptu

Totmes III to wielki zdobywca z XVIII dynastii, za którego panowania Egipt stał supermocarstwem i osiągnął największy zakres terytorialny w swojej historii. Chociaż początki jego rządów nie zapowiadały się dobrze, stał się legendą i bohaterem swojego narodu.

Maria Bogusz

Rosja i Turcja: gra imperiów o Morze Czarne (cz. 1)

Począwszy od końca XVII wieku do I wojny światowej Rosja i Imperium Osmańskie stoczyły ze sobą jedenaście wojen, z których niemal każda niosła ze sobą szerokie reperkusje na arenie europejskiej. W tradycyjnej historiografii często znaleźć można opinię, że wrogość między oboma państwami była niemal odwieczna.

Michał Wasiucionek

Talmud - fundament kultury żydowskiej

Talmud to jedna z podstawowych ksiąg judaizmu, która tłumaczy zasady zawarte w Torze. Praktyka religii żydowskiej pokazywała i pokazuje bowiem, że dostosowanie się do praw sformułowanych w świętej księdze nie zawsze jest łatwe.

Harry Freedman

Wyprawy krzyżowe – historia krucjat i sławni krzyżowcy

Historia Bliskiego Wschodu jest niezwykle skomplikowana. Islam i chrześcijaństwo, Arabowie i krzyżowcy, wyprawy krzyżowe, chrześcijańska Jerozolima - to tylko niektóre tematy, które poruszaliśmy w naszych artykułach. Dlaczego wyprawy krzyżowe miały miejsce? Czy Bliski Wschód to rzeczywiście miejsce starcia cywilizacji arabskiej i europejskiej? Jak wyglądały średniowieczne krucjaty? Jakie są historie sławnych krzyżowców? Czym było Królestwo Jerozolimskie? Odpowiedzi na te pytania znajdziecie w naszych tekstach.

Redakcja

Skromne początki Zakonu Krzyżackiego

19 listopada 1190 r., podczas oblężenia Akki ufundowano skromny szpitalik dla chorych przybyszów z Niemiec, aby opiekowali się nimi bracia znający ich język. Nikt nie przypuszczał wtedy, że z tej niewielkiej wspólnoty powstanie kiedyś zakon, który stworzy świetnie zorganizowane państwo, stanowiące zagrożenie dla władców polskich.

Monika Juzepczuk

Asadowie – z kim walczą syryjscy rebelianci?

Asadowie od dziesięcioleci rządzą krajem rozdartym krwawą wojną domową – Syrią. Należą oni do szyickiej sekty alawitów, której wierzenia pozostają skrywanym przez nich sekretem. 13 listopada 1970 r. Hafiz Al-Asad zdobył samodzielną władzę w kraju w wyniku zamachu stanu. Od tamtego czasu Asadowie trwają u władzy.

Filip A. Jakubowski

Opinie

Powrót Royal Navy

Królewska Marynarka Wojenna rozpoczyna budowę stałej bazy na wschód od Suezu. Czy Zjednoczone Królestwo wraca do światowej gry mocarstw?

Przemysław Mrówka

Polacy badają nieznaną świątynię Hatszepsut

Wykuta w skale i składająca się z dwóch pomieszczeń, których ściany pokrywają słabo zachowane dekoracje i inskrypcje hieroglificzne – zespół archeologów działający pod auspicjami Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej (CAŚ) UW rozpoczął badania starożytnej świątyni w Gebelein w Górnym Egipcie.

Nauka w Polsce

Anioł Pański zstąpił i pobił 185 tys. żołnierzy asyryjskich? Oblężenie Jerozolimy przez Sennacheryba

Pod koniec VIII w. p.n.e król Asyrii, Sennacheryb, wyprawił się przeciw zbuntowanej Jerozolimie. Według Starego Testamentu Anioł Pański pobił wówczas 185 tys. Asyryjczyków. Herodot twierdzi, że cięciwy ich łuków przegryzły myszy, a w tekstach asyryjskich nie ma słowa o porażce.

Marcin Tomczak

W Turcji odkryto starożytną arenę do walk gladiatorów ze zwierzętami

Wykopaliska archeologiczne w antycznym mieście Anazarbus (dzisiejsza Turcja) pozwoliły odkryć wielką arenę, na której gladiatorzy walczyli z dzikimi zwierzętami.

Znaleziono prawdopodobne miejsce pochówku Machabeuszy

Archeolodzy weryfikujący wyniki dotychczasowych wykopalisk w Judei twierdzą, że mogli ostatecznie zlokalizować grobowiec Machabeuszy – biblijnych uczestników pierwszej wojny religijnej.

Wanesa Rerutko

Niezwykły rzymski sarkofag – odkryty i zniszczony

Wraz z końcem sierpnia tego roku podczas robót budowlanych w izraelskim mieście Aszkelon leżącym na wybrzeżu Morza Śródziemnego odkryto rzymski sarkofag sprzed 1800 lat. Archeolodzy nazywają go jednym z najbardziej niezwykłych znanych tego typu artefaktów. Doznał on jednak uszkodzeń przez działania pracowników budowlanych.

Marta Przybylak

16 piramid odnaleziono w Sudanie

Naukowcy z British Museum w Londynie odnaleźli 16 piramid nieopodal starożytnego miasta Gematon w Sudanie. Grobowce są pozostałościami po królestwie Kuszytów, którzy począwszy od X wieku p.n.e. przez ponad 1300 lat władali południem doliny Nilu.

Tomasz Suchodolski

Niebieski pigment ukryty na egipskich portretach trumiennych

14 sierpnia tego roku grupa badaczy i konserwatorów dzieł sztuki opublikowała wyniki analiz egipskich portretów trumiennych. Badania wykazały użycie niebieskiego pigmentu, tzw. „egipskiego błękitu”, ukrytego pod kolejnymi warstwami kolorów. Ten nieznany dotąd sposób wykorzystania pierwszego syntetycznie uzyskanego pigmentu rzuca nowe światło na jego funkcje i dostępność w okresie rzymskim historii starożytnego Egiptu.

Marta Przybylak

Gimillu, pierwszy gangster starożytności?

Kradzieże, zlecone rozboje, płacenie za „ochronę” czy korupcja to zjawiska występujące nie tylko w czasach współczesnych. Jak się okazuje, przykłady popełniania takich przestępstw możemy odnaleźć już w starożytności. Świadczą o tym dzieje Gimillu, urzędnika w świątyni Eanny w Uruk, który parał się nielegalnymi zajęciami zasługując na miano gangstera... 2,5 tyś lat temu w Państwie Achemenidów.

Marcin Tomczak

Dariusz Wilczak – „Most. Tajna operacja przerzutu Żydów” - recenzja i ocena

„Most” był, obok operacji „Samum”, najbardziej spektakularnym sukcesem polskich służb specjalnych z początku lat dziewięćdziesiątych. W latach 1990-1992 przez lotnisko na Okęciu przerzucono ok. 40 tysięcy emigrantów uciekających ze Związku Radzieckiego do Izraela.

Tomasz Kozłowski

Krypta w krypcie – w Egipcie odkryto grobowiec wysokiego urzędnika faraonów

W trakcie prac konserwacyjnych w nekropolii Assasif niedaleko Luxoru odnaleziono grobowiec wezyra Górnego Egiptu Padibasteta. Odkrycie jest ciekawe nie tylko z uwagi na jego umiejscowienie wewnątrz innego grobowca. Rzuca ono również światło na sztukę sepulkralną egipskich dostojników państwowych.

Igor Rosa

Simon Scarrow - „Orły imperium. Legion” – recenzja i ocena

Znany z poprzedniej części, gladiator Ajaks, napsuł już sporo krwi głównym bohaterom cyklu „Orły Imperium”, Macrowi oraz Katonowi. W pogoni za nim, dwóch rzymskich żołnierzy trafia do Egiptu. Jak się okazuje, zbiegły niewolnik nie będzie stanowił dla nich największego zagrożenia.

Kamil Kartasiński

Augustyn z Hippony – święty, ojciec Kościoła, doktor łaski

Dokładnie 13 listopada 354 roku urodził się Aureliusz Augustyn. Jego życie to opowieść o poszukiwaniach teologicznej i filozoficznej prawdy oraz miłości. W burzliwym okresie schyłku Cesarstwa Rzymskiego udało mu się stworzyć dzieła, które kształtowały myśl chrześcijańską przez kolejne stulecia i ciągle stanowią jedne z najważniejszych prac w historii myśli europejskiej.

Igor Rosa

Budując przedszkola w miejscu starożytnej mykwy

Czasem realizując rutynowe zadania można dokonać niezwykłych odkryć. Ostatnio przekonali się o tym izraelscy archeolodzy, którzy przy okazji badania terenu przeznaczonego pod budowę nowych przedszkoli w dzielnicy Jerozolimy Arnona dokonali sensacyjnego odkrycia.

Maria Bogusz

Palmyra – starożytne miasto niszczone przez islamistów

Palmyra, jedno z najważniejszych rzymskich miast Bliskiego Wschodu, przez lata zachwycała zachowanymi ruinami starożytnych budowli. W ostatnich latach zostały one jednak zniszczone przez islamistów z ISIS. Ich ofiarą padła m.in. pochodząca z drugiego wieku po Chrystusie świątynia Baalszamina (Pana Niebios).

Maciej Zaradkiewicz

Poznać smak antycznego wina

Czy w XXI wieku można dowiedzieć się jak smakowały winogrona i wino sprzed 4000 lat? Czy współczesna nauka jest na tyle zaawansowana, żeby móc odtworzyć smaki sprzed wieków? Na te i inne pytania próbują odpowiedzieć naukowcy w Tel Kabri w północnym Izraelu, gdzie dokonano sensacyjnego odkrycia.

Maria Bogusz

Poncjusz Piłat – wielka zagadka starożytności

Poncjusz Piłat odegrał bardzo ważną rolę w historii chrześcijaństwa. Życie rzymskiego namiestnika to jednak nie tylko proces Jezusa, ale także szereg innych wydarzeń oraz wiele znaków zapytania. Kim była ta kontrowersyjna postać, którą jedni uważają za winną śmierci Nauczyciela z Nazaretu, a inni czczą jako świętego?

Wejdź do miasta Goliata

Profesor Aren Maeir poprowadził ekspedycję do filistyńskiego miasta Gat, będącego niegdyś domem biblijnego Goliata. Odkopane zostały tam główna brama i fragment fortyfikacji miejskich. Jakie jeszcze tajemnice skrywają przed nami przedwieczne ruiny?

Mateusz Balcerkiewicz

Jak doszło do zniszczenia Świątyni Jerozolimskiej?

Miasto zostało otoczone. W środku każde z trzech skłóconych powstańczych stronnictw obawia się ataku zarówno Rzymian, jak i pozostałych grup. Zapasy żywności spłonęły jeszcze przed rozpoczęciem oblężenia i mieszkańcom grozi głód. Tytus Flawiusz ze swoją armią wyruszył, aby stłumić żydowskie powstanie przeciw rzymskiej władzy. Rozpoczyna się szturm na Jerozolimę.

Mateusz Balcerkiewicz

Robert M. Citino – „ Zagłada Wehrmachtu. Kampanie 1942 roku” – recenzja i ocena

Książka „Zagłada Wehrmachtu. Kampanie 1942 roku” to fascynujące spojrzenie amerykańskiego historyka na przełomowy okres II wojny światowej. Jeżeli macie dość – tak powszechnie publikowanych w Polsce - prac będących zwykle nieudolnymi kompilacjami wcześniejszych książek, jest to książka dla Was.

Krzysztof Fudalej

Od kiedy jadamy kurczaki? Teraz już wiadomo

Kurczak na obiad – takie menu ludzkość wybiera od wieków. Jednak kiedy dokładnie drób zakrólował na naszych stołach? Archeolodzy z Izraela twierdzą, że znają odpowiedź na to pytanie.

Mateusz Balcerkiewicz

Ian Playfair – „Pierwsze walki brytyjsko-włoskie 1939-1941” – recenzja i ocena

Działania wojenne w basenie Morza Śródziemnego podczas II wojny światowej od wielu lat cieszą się dużym zainteresowaniem. Dzięki niedawno wydanej książce pt. „Pierwsze walki brytyjsko-włoskie 1939-1941” polski czytelnik może spojrzeć na pierwszy okres działań w tym regionie z brytyjskiego punktu widzenia. Stanowi ona pierwszy tom serii „II Wojna Światowa na Morzu Śródziemnym, w Afryce, na Bałkanach i Bliskim Wschodzie”.

Krzysztof Fudalej

Jakub Mikołaj Rozdżestwieński

Aaa kościół w Turcji tanio sprzedam!

Kilka dni temu na tureckim portalu specjalizującym się w handlu nieruchomościami pojawiło się ogłoszenie – znajdujący się w zachodniej prowincji Bursa bizantyjski kościół został wystawiony na sprzedaż. Co ciekawe, nie jest to pierwsza turecka oferta tego typu w ostatnim czasie.

USA oddaje przedmioty odnalezione u przywódcy Państwa Islamskiego

W minioną środę USA przekazało Irakowi ponad 400 starożytnych artefaktów. Choć to element programu powrotu zrabowanego dziedzictwa kraju, ostatnio odzyskane zabytki pochodzą z domu jednego z liderów Państwa Islamskiego i zostały „odbite” przez członków amerykańskich sił specjalnych.

Krzysztof Bobryk

Gotfryd z Bouillon - Obrońca Grobu Pańskiego

Gdyby Karol Wielki żył w XI wieku, z pewnością byłby dumny z poczynań swojego potomka. Mowa oczywiście o Gotfrydzie z Bouillon – ideale rycerza, krzyżowca i chrześcijanina. 18 lipca 1100 roku, po długiej walce z chorobą, książę Dolnej Lotaryngii oraz władca Królestwa Jerozolimskiego umarł w Ziemi Świętej.

Grecka mitologia w żydowskiej synagodze?

Kolejne znalezisko w miejscowości Huqoq w dolnej Galilei znowu zaskoczyło archeologów i historyków. Wszystko wskazuje na to, że mozaika, odkryta w żydowskim miejscu modlitwy, przedstawia motywy... z greckiej religii.

Odkryto starożytny basen rytualny w Jerozolimie

Gdy pewne izraelskie małżeństwo, żyjące w jerozolimskiej dzielnicy Ein Karem, zdecydowało się na remont domu, nie mogło się spodziewać, że odkryje pod podłogą starożytne żydowskie miejsce przeznaczone do rytuału micwy. Chociaż przez 3 lata utrzymywało znalezisko w sekrecie, teraz postanowiło podzielić się sensacyjną nowiną ze światem.

Kolejny zabytek utracony bezpowrotnie

Członkowie Państwa Islamskiego znów niszczą zabytki. Tym razem świat bezpowrotnie stracił unikalny grobowiec Imama Ismaila.

Krzysztof Bobryk

Steven Saylor – „Złoczyńcy znad Nilu” – recenzja i ocena

Co może robić młody Rzymianin na swoistym Erasmusie w targanej niepokojami Aleksandrii? Teoretycznie dobrze się bawić, zwłaszcza, że zapewnił sobie interesujące towarzystwo w postaci przepięknej towarzyszki. To jednak złudne nadzieje.

Michał Staniszewski

Egipt oskarża Izrael o kradzież zabytków

Od kilku lat Egipt zmaga się ze wzmożonym przemytem antyków. W celu odzyskania części z nich, rząd w Kairze zdecydował się wkroczyć na drogę sądową przeciwko Izraelowi.