Późne średniowiecze

Poznaj świat średniowiecznych rycerzy!

Bez rycerzy nie potrafimy wyobrazić sobie średniowiecza, po dziś dzień nas fascynują. Co w naszych wyobrażeniach o nich jest prawdą, a co fikcją?

Antoni Olbrychski

Nicolas Flamel i kamień filozoficzny – prawdziwa historia mitycznego alchemika

Nicolas Flamel był znanym kopistą, właścicielem nieruchomości i hojnym darczyńcą. W popkulturze został zapamiętany jako potężny alchemik i twórca kamienia filozoficznego.

Redakcyjne

Premiera audiobooka: Antoni Olbrychski – „Pojedynki, biesiady, modlitwy. Świat średniowiecznych rycerzy”

Rycerze – symbol odwagi i honoru, ale czy zawsze? Audiobook Antoniego Olbrychskiego zabierze Cię w pełen kontrastów świat rycerskiego życia. Odkryj, jak wyglądało prawdziwe oblicze średniowiecznych wojowników, skrywane za zbroją.

Antoni Olbrychski

Uniwersytety, profesorowie, studenci – średniowieczna wspólnota idei

Jak działał średniowieczny uniwersytet? Przenieśmy się do czasów, gdy profesorowie i studenci razem budowali wspólnotę idei...

Marcin Sałański

Czarny Douglas – furia Szkocji

Dla Anglików był „Czarnym Douglasem”, a dla Szkotów „Dobrym Sir Jamesem”. U wrogów wzbudzał strach, a u przyjaciół podziw i szacunek. James Douglas zapisał się w historii jako jeden z największych bohaterów I wojny o niepodległość Szkocji.

Cezary Namirski – „Halidon Hill 1333” – recenzja i ocena

Bitwa pod Halidon Hill jest jednym z wielu starć stoczonych między Szkotami a Anglikami. I jak zwykle – jedną z największych szkockich klęsk. HaBek Cezarego Namirskiego przenosi nas zatem do serca skomplikowanych relacji między dwoma wyspiarskimi królestwami.

Michał Staniszewski

Jak przebiegało oblężenie Berwick-upon-Tweed?

Był rok 1333. Edward III rozpoczynał inwazję na podzieloną Szkocję. Pierwszym celem angielskiego króla była twierdza Berwick...

Cezary Namirski

Cezary Namirski: Halidon Hill to jedna z największych klęsk Szkotów w historii ich wojen z Anglią

Bitwa pod Halidon Hill to pierwsze wielkie zwycięstwo młodego króla Anglii Edwarda III i jeden z kluczowych epizodów drugiej wojny o niepodległość Szkocji. O tym, jak doszło do starcia, jak wyglądały siły zbrojne obu stron oraz o samej wojnie angielsko-szkockiej rozmawialiśmy z autorem książki „Halidon Hill 1333” Cezarym Namirskim.

Karol Robert: jak Neapolitańczyk został królem Węgier

Ponad 9 lat zajęła Karolowi Robertowi Andegaweńskiemu walka o tron. Dokładnie 27 sierpnia 1310 r. odbyła się jego… trzecia koronacja na króla Węgier. Warto przypomnieć burzliwą drogę ojca naszego przyszłego monarchy Ludwika Węgierskiego po koronę św. Stefana.

Maria Bogusz

Wojna dwóch Piastów: konflikt polsko-głogowski o Wschowę

20 sierpnia 1385 roku na przedpolach Głogowa, w pobliżu osady Wietszyce, stanęło naprzeciw siebie rycerstwo polskie oraz wojska księstwa głogowskiego. Bitwa zakończyła się zwycięstwem oddziałów śląskich, choć nie wygrały one wojny o przygraniczną Wschowę. Dlaczego doszło do tego konfliktu?

Dariusz Andrzej Czaja

Zygmunt Luksemburski i jego awantura o trony

Zygmunt Luksemburski był na przełomie XIV i XV wieku jednym z najpotężniejszych i najprawdopodobniej jednym z najmniej popularnych władców Europy. Szukając co rusz nowych możliwości, wplątywał swoje królestwa w polityczne awantury o wszystko i ze wszystkimi. Jego imperium stało się fundamentem przyszłej potęgi Habsburgów.

Marcin Sałański

Ismail Kadare – „Most o trzech przęsłach” – recenzja i ocena

„Spieszę się, ażeby spisać tę kronikę, albowiem czasy są ponure, a przyszłość stała się niejasna jak nigdy dotąd” – tymi słowy zwraca się do nas stary mnich Gjon… „Most o trzech przęsłach” Ismaila Kadarego jest lekturą uniwersalną, którą po prostu należy przeczytać. I przerażająco aktualną.

Ewelina Piątkowska

Joanna, Lwica Bretanii – dama, która została korsarzem

Jej historia to gotowy materiał na scenariusz filmowy. Miała wieść spokojne i typowe dla szlachetnie urodzonej kobiety życie, lecz los miał wobec niej inne plany. Co spowodowało, że Joanna de Clisson stała się postrachem francuskiego wybrzeża?

Rocznica śmierci Jana Husa, wybitnego czeskiego myśliciela i reformatora religijnego

Gdy jedna z kobiet dokładała gałązkę do jego stosu, miał wypowiedzieć słynne zdanie: „O, sancta simplicitas!” (łac. O święta naiwności!). Dziś przypada kolejna rocznica tragicznej śmierci Jana Husa, czeskiego duchownego i bohatera narodowego. Kim była ta kontrowersyjna postać, którą jedni uznają za groźnego heretyka, a inni czczą jako świętego reformatora Kościoła?

Tomasz Kozubek

Z czego się śmiano w średniowieczu? fragment audiobooka Histmag.org

Mroczne, zacofane, brutalne i pełne niesprawiedliwości? Tak wygląda stereotypowy obraz średniowiecza. Ta epoka doczekała się wielu krzywdzących i niesłusznych epitetów oraz oskarżeń, między innymi o… brak poczucia humoru. Z czego się śmiano w średniowieczu? Zapraszamy do słuchania.

Redakcyjne

Premiera audiobooka: Aleksandra Pawłowska (z d. Niedźwiedź) – „Z czego się śmiano w średniowieczu?”

Średniowiecze wcale nie było tak ponurą epoką, jak nam się powszechnie wydaje. W kulturze i mentalności tamtych czasów było dużo miejsca na kpinę, parodię czy śmiech. Aleksandra Pawłowska (z d. Niedźwiedź) w nowym audiobooku odkrywa przed nami tajemnice... poczucia humoru w wiekach średnich. Przekonajcie się, co bawiło ludzi średniowiecza!

Aleksandra Niedźwiedź

Bolesław II Rogatka – taki mniej stabilny książę

Bolesław Rogatka miał niewątpliwie specyficzne poczucie humoru. Niektórym jednak nie było do śmiechu...

Krzysztof Pyzia

Kardynał Fryderyk Jagiellończyk – szara eminencja przełomu XV i XVI wieku?

Jego czterej bracia zasiedli na królewskich tronach, piąty zaś niedługo po śmierci został obwołany świętym. On sam w wieku dwudziestu kilku lat został najwyższym przedstawicielem Kościoła w Polsce, spełniając ważną rolę w polityce dynastycznej. W nocy z 13 na 14 marca 1503 w Krakowie zmarł Fryderyk Jagiellończyk, prymas Polski i kardynał.

Tomasz Leszkowicz

Święta, niewierna, świnia i matka – wszystkie żony Władysława II Jagiełły Video

Jadwiga Andegaweńska, Anna Cylejska, Elżbieta Granowska i Zofia Holszańska. Cztery kobiety, cztery żony, cztery niezwykłe historie. W nowym filmie twórcy kanału „Tak było, nie zmyślam!” odsłaniają kulisy wszystkich małżeństw króla Władysława II Jagiełły.

Sprawa Joanny d’Arc – średniowieczny proces pokazowy

21 lutego 1431 roku rozpoczął się sąd nad Joanną d’Arc. Wydarzenie to można z powodzeniem uznać za jeden z najgłośniejszych procesów pokazowych w dziejach.

Igor Rosa

Sądy boże, pojedynki honorowe – tak rozwijała się średniowieczna sztuka szermierki Video

Szermierka towarzyszy ludzkości w zasadzie od jej początków. Na przestrzeni lat zmieniały się jednak taktyki i narzędzia walki. Jak przemiany technologiczne wpłynęły na rozwój uzbrojenia i sposoby posługiwania się bronią białą – głównie mieczem? O tym opowiada Antoni Olbrychski w materiale opublikowanym na kanale Zamku Królewskiego w Warszawie.

Grota, magowie i akuszerka – ikonografia Bożego Narodzenia w tradycji wschodniej

Kościoły wschodnie świętują Boże Narodzenie dopiero 7 stycznia, czyli niemal równo dwa tygodnie po świętach katolickich i protestanckich. Wydaje się to stanowić świetną okazję, by przedstawić jakże ciekawą – i często niezbyt dobrze rozumianą – ikonografię owego święta w tradycji wschodniej.

Dorota Walczak

Przeglądy nowości

„Korona królów. Jagiellonowie” – streszczenie odcinków 141-160

„Korona królów. Jagiellonowie” to polski serial historyczny opowiadający o władcach z dynastii Jagiellonów. Jest dostępny na antenie TVP oraz na platformie VOD. Co czeka bohaterów? Poniżej prezentujemy krótkie streszczenie odcinków. Lista jest na bieżąco aktualizowana!

Przeglądy nowości

„Korona królów. Jagiellonowie” – streszczenie odcinków 121-140

„Korona królów. Jagiellonowie” to polska produkcja historyczna opowiadająca o losach polskich władców z dynastii Jagiellonów. Co czeka bohaterów w kolejnych odcinkach serialu „Korona królów”? Poniżej prezentujemy krótkie streszczenie odcinków. Lista jest na bieżąco aktualizowana!

Przeglądy nowości

„Korona królów. Jagiellonowie” – streszczenie odcinków 101-120

„Korona królów. Jagiellonowie” to produkcja historyczna wyprodukowana przez TVP. Opowiada o losach polskich władców z dynastii Jagiellonów. Co czeka widzów w kolejnych odcinkach serialu „Korona królów”? Prezentujemy krótkie streszczenie odcinków. Lista jest na bieżąco aktualizowana!

Łamanie kołem: egzekucja na miarę widowiska makabry

Kara łamania kołem była zarezerwowana dla najbardziej zwyrodniałych przestępców: morderców, zbójników, zdrajców i podpalaczy. W ten sposób tracono również heretyków. Łamanie kołem służyło też prewencji karnej – kara miała odstraszać innych od popełniania podobnych zbrodni. Jak ją wykonywano?

Dominik Niklas

Triumf śmierci, czyli o obrządku pogrzebowym w średniowieczu

W myśli chrześcijańskiej śmierć nie budziła lęku, gdyż stanowiła ostatni etap życia przed wiecznością. Jak więc wyglądały przygotowania do tej chwili i sam średniowieczny obrządek pogrzebowy?

Dominik Niklas

Zielona wyspa Kazimierza Wielkiego Podcast

Polska, średniowiecze i cud gospodarczy. Niemożliwe? Nic bardziej mylnego. W XIV-XV wieku Królestwo Polskie znalazło się na ścieżce przyspieszonego wzrostu gospodarczego. Jego symbolem stał się wybitny król, Kazimierz Wielki, który zastał kraj drewnianym, a zostawił go murowanym. W tym przekazywanym od pokoleń porzekadle kryje się jednak tylko cząstka prawdy… Posłuchaj!

Mateusz Balcerkiewicz

5 najbardziej nietypowych broni średniowiecza video

W kwestii wymyślania narzędzi do krzywdzenia bliźniego ludzka wyobraźnia nie zna granic. A jak w tej dziedzinie wypada średniowiecze?

Wojciech Olej

Rządy Władysława Jagiełły w latach 1418–1419 Video

Jak król Władysław Jagiełło poradził sobie z buntem swojego najmłodszego brata Świdrygiełły oraz kolejnym konfliktem z zakonem krzyżackim? Jak rozwijał się ruch husycki w Czechach? Tego i jeszcze więcej dowiecie się z filmu ThrashingMadPL z serii Historia na Szybko!

Wojna stuletnia – krótki zarys długiego konfliktu

Wojna stuletnia, a w zasadzie seria konfliktów zbrojnych toczących się między Anglią a Francją przez 116 lat, była wydarzeniem, które zdominowało późnośredniowieczną historię Zachodniej Europy i w dużej mierze ukształtowało narodową tożsamość Anglii i Francji.

Beletrystyka

Zygmunt Luksemburski ucieka z pola bitwy!

Krucjata nikopolitańska okaże się ostatnią międzynarodową wyprawą krzyżową. Człowiek, który miał w przyszłości zostać cesarzem, ucieka z pola walki. Osmanowie wespół z Serbami triumfują…

Jacek Komuda

Jacek Komuda – „Zawisza. Złamany półksiężyc” – recenzja i ocena

Swoją kolejną powieścią Jacek Komuda stara się „uszczegółowić” legendę słynnego Zawiszy Czarnego. Tom drugi o tej postaci już w podtytule zdradza, z kim zmierzy się słynny Sulimczyk – w końcu „Złamany Półksiężyc” gładko wskazuje na główny szwarccharakter… czy aby na pewno?

Michał Staniszewski

Ocalić Konstantynopol! Francuskie rycerstwo wobec tureckiej nawałnicy

W wyprawie Zygmunta Luksemburskiego przeciwko zagrażającej Konstantynopolowi armii sułtana Bajazyda I wzięło udział wielu ochotników z całej Europy, a zwłaszcza z Francji, reprezentowanej przez kwiat rycerstwa. Jak potoczyła się ich wyprawa?

Andegawenowie: jak zdobyli polski tron?

Andegawenowie zaczęli rządy w Królestwie Polskim 17 listopada 1370 roku, kiedy na tronie zasiadł Ludwik Węgierski. Geneza przejęcia władzy w Polsce przez dynastię Andegawenów wiąże się ze schyłkiem rządów Władysława Łokietka i czasami panowania jego syna, Kazimierza Wielkiego.

Łukasz Ścisłowicz

Wydarzenia

Grunwald 2023 - XXV Inscenizacja bitwy pod Grunwaldem Data, program, atrakcje

Tegoroczną odsłonę inscenizacji bitwy pod Grunwaldem i Dni Grunwaldu zaplanowano od 12 do 16 lipca 2023. Co zaplanowano?

Mat. pras. , Redakcja

Zielone Świątki w czasach pogańskich i chrześcijańskich

Początkowo Zielone Świątki były słowiańskim świętem rolników i pasterzy, które z biegiem lat zostało przejęte przez chrześcijaństwo i połączone z obchodami zesłania Ducha Świętego. Jak Zielone Świątki obchodzili nasi przodkowie?

Anna Wójciuk

Anna J. Szepielak – „Miłość i tron” – recenzja i ocena

Był zapasowym księciem. Opcją na wszelki wypadek. Zabezpieczeniem dynastii Jagiellonów. Z czasem miało się okazać, że będzie przedostatnim królem, któremu potomni nadadzą przydomek Stary. Jak wyglądała młodość księcia, dla którego nie miało być przyszłości?

Daria Czarnecka

Ukradziona korona Anglii?

– Cóż to za wyrodny król! – ogłosił w kilka pokoleń później Szekspir, kreując w tragedii Ryszard II obraz władcy, który sprzeniewierzył się powadze królewskiego urzędu i wskutek własnej nikczemności go stracił.

Anna Brzezińska

Beletrystyka

Zapasowy królewicz

Niezwykły pochód dostojników i dworzan musiał robić wrażenie na tłumach gapiów. Królewicz Zygmunt doświadczy niespodziewanej wizji...

Anna J. Szepielak

Wieki barwne, czyli o symbolice koloru w średniowieczu

Ludzie średniowiecza cenili kolory, nadając im zarazem głębokie znaczenie symboliczne. Skąd się wzięły ich wyobrażenia o barwach? Dlaczego płaszcze królewskie bywały czerwone? Czy czerń od zawsze była tożsama z mrokiem? I z jakiego powodu kolor zielony uspokajał?

Szymon Szaliga

Magdalena Mikrut-Majeranek

Anna J. Szepielak: W młodości Zygmunt I „zapasowy książę” był troszkę jak piąte koło u wozu. Któż z nas chciałby tak się czuć w rodzinie przez 40 lat?

Zygmunt I Stary władał Rzeczpospolitą od 1507 do 1548 roku. Był mecenasem sztuki, wprowadził system rządów senackich, a magnaterię i senat uznał za głównych partnerów swojej polityki. To za jego czasów doszło do hołdu pruskiego i przekształcenia Prus Zakonnych w Księstwo Pruskie, będące lennem Polski. Jaki był jednak jako młodzieniec i co łączyło go z pewną mieszczką Katarzyną? Czy była jego morganatyczną ukochaną? Kulisy tej znajomości opisuje Anna J. Szepielak w powieści „Miłość i tron”.

„Głos z wysokości”. Templariusze i ich upadek

W tej tragedii ofiarą fatum jest Jakub de Molay. Ostatni wielki mistrz jest jednocześnie symbolem i bezsilnym świadkiem upadku zakonu templariuszy, którego koniec wyznacza jego śmierć w płomieniach stosu.

Grzegorz Dumała

Władysław Jagiełło: kim był założyciel dynastii Jagiellonów? Podcast

Wprawiony polityk, wyrachowany strateg i pierwszy z dynastii, która rządziła Polską przez niemal dwa stulecia. Posłuchaj naszego podcastu i dowiedz się, jakim władcą był Władysław Jagiełło!

Jakub Jagodziński

Powabna róża i diabelski cis, czyli o symbolice roślin w średniowieczu

Skoro Ziemia w średniowieczu była postrzegana jako mikrokosmos, to kwiaty pełniłyby w nim rolę gwiazd. Dlaczego ludzie wieków średnich widzieli w róży ideał kobiecości? Dlaczego lilię do dziś utożsamiamy z Francją? I z jakiego powodu obawiano się niektórych drzew?

Szymon Szaliga

Wojna Henryka Lwa z Fryderykiem Barbarossą

Henryk Lew, książę Saksonii i Bawarii dorównywał swoją potęgą Fryderykowi Barbarossie. Władca, który wprowadzał chrześcijaństwo wśród nadbałtyckich Słowian, popadł wkrótce w konflikt z cesarzem. Jego dni były policzone...

Robert F. Barkowski

Edward I: zuchwała krucjata walecznego księcia

Edward I Długonogi był jednym z największych królów-wojowników w historii średniowiecznej Anglii. Jego legenda powstała jednak jeszcze zanim został królem. U jej podstaw leżała krucjata do Ziemi Świętej, wymierzona przeciwko mameluckiemu sułtanowi Egiptu i Syrii – Bajbarsowi.

Judyta Ostapiak-Jagodzińska

,,Antyfonarz Kolegiaty Kieleckiej (ok. 1372 r.). Wydanie fototypiczne z komentarzem” – recenzja i ocena

„Antyfonarz Kolegiaty Kieleckiej” to niewątpliwie jedna z najcenniejszych ksiąg liturgicznych w Polsce. Opisane tam dzieje naszego kraju są bezcennym źródłem dla badaczy. Ten niemy świadek historii, teraz dostępny jest dla każdego, w przepięknym wydaniu fototypicznym.

Gaude, mater Polonia – pochodzenie i znaczenie jednego z najstarszych polskich hymnów

Hymn „Gaude, mater Polonia” został napisany ku czci św. Stanisława w XIII wieku przez Wincentego z Kielczy. To jedna z najstarszych polskich pieśni. Poznajcie jej historię i znaczenie.

Roman Mazurkiewicz

Boskie, królewskie czy przeklęte? Symbolika zwierząt w średniowieczu

Znaczenie, które w średniowieczu nadano niektórym zwierzętom, nadal stanowi element zachodniej kultury i obyczajowości. Jaka więc była średniowieczna geneza symboliki fauny? Dlaczego lwa zwykle przedstawia się jako króla? Czy pies zawsze był uosobieniem wierności? Do czego doprowadziło masowe uśmiercenie kotów?

Szymon Szaliga

Mehmed Zdobywca - kat Bizancjum

W pierwszej połowie XV wieku stało się jasne, że Konstantynopol wpadnie w ręce tureckie jak dojrzały owoc. Ręce po miasto wyciągnął w końcu sułtan znany później jako Mehmed Zdobywca...

Roger Crowley

Jadwiga Andegaweńska i Jagiełło. Ich dwoje... i ten trzeci

Polska królowa Jadwiga Andegaweńska, barbarzyńca Jagiełło i Wilhelm Habsburg „Życzliwy” – taki właśnie trójkąt powstał w 1386 roku, tuż przed zawarciem historycznego małżeństwa. Bardziej polityczny niż miłosny, połączony był z walką o dużą stawkę – Królestwo Polskie i rękę pięknej dziewczynki.

Maria Bogusz

Edward Rymar – „Barnim I. Książę Słowian na Pomorzu (ok. 1220/21–1278)” – recenzja i ocena

Przedstawiciele pomorskiej dynastii Gryfitów cieszą się wśród polskich historyków dużo mniejszym zainteresowaniem niż Piastowie czy Jagiellonowie, a tymczasem można wśród nich odnaleźć wiele barwnych i nietuzinkowych postaci. Losy księcia Pomorza Zachodniego Barnima I opisał Edward Rymar w książce „Barnim I. Książę Słowian na Pomorzu (ok. 1220/21–1278)”, która niedawno ukazała się nakładem wydawnictwa Avalon.

Marek Teler

Przemysław raciborski († 1306)

Przemysław raciborski był synem księcia Władysława opolskiego i Eufemii. W czasie długotrwałego konfliktu Henryka Probusa i biskupa wrocławskiego Tomasza II Zaremby wsparł tego drugiego. W 1299 roku książę przekazał władzę w Raciborzu radzie miejskiej według prawa magdeburskiego.

Jerzy Sperka

Pax Mongolica, czyli jak upadła Ruś Kijowska?

Najazd Mongołów na Ruś Kijowską spowodował regres w rozwoju tych ziem. Zdobywcy ustanowili nowy porządek prawny zwany Pax Mongolica. Dlaczego wojska Batu-chana z taką łatwością podbiły Ruś?

Serhii Plokhy

Edward Rymar: panowanie przodków księcia Barnima I sięgało aż do Berlina

„Zasługi położył dla miast pomorskich tak ogromne, że zapewne zaistnieją już wkrótce dalsze dowody kultywowania pamięci o nim i mnożyć się będą one w przyszłości”. Tak w skrócie prof. Edward Rymar opisuje Barnima I, bohatera swojej najnowszej publikacji. Dlaczego panowanie takiego księcia pomorskiego nazywa się często okresem przełomu? I czy słusznie zarzuca mu się czasem germanizację polskich ziem? O tym rozmawiamy poniżej!

Natalia Pochroń

Magdalena Mikrut-Majeranek

Jerzy Sperka: Książęta raciborscy byli bardzo majętni. Jan Żelazny pożyczył królowi Jagielle zastawę stołową na koronację królowej Zofii Holszańskiej

Historia książąt raciborskich rozpoczęła się na przełomie 1290/1291 roku, a zakończyła wraz ze śmiercią Walentyna, ostatniego z dynastii. Jak wygląda kwestia spuścizny po panujących w Raciborzu książętach? Który z nich okazał się najwybitniejszym gospodarzem i dlaczego wymarła ich dynastia? Kwestie te wyjaśnia profesor dr hab. Jerzy Sperka z Instytutu Historii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, autor książki „Książęta i księżne raciborscy (1290/1291-1521)”.