To najstarsza polska kolęda. Mógł ją śpiewać Władysław Jagiełło
Badacze wskazują, że najstarsza polska kolęda ma korzenie łacińskie, a dotarła do nas za pośrednictwem Czech, pogrążonych wówczas w wieloletnim konflikcie religijnym. Mowa o pieśni (termin „kolęda” upowszechnił się dopiero w XIX wieku) „Zdrow bądź krolu anjelski” (Zdrów bądź, królu anielski) z 1424 roku.
Pieśń składa się z czterech zwrotek, które mają formę modlitwy dziękczynnej, skierowanej do Jezusa Chrystusa, określonego w tytule mianem króla anielskiego. Słowa pieśni potwierdzają trzy manuskrypty, zbadane i opisane przez Aleksandra Brücknera w XIX wieku. Wszystkie zachowały się w bibliotece publicznej w Petersburgu. Poniżej prezentujemy najstarszy tekst kolędy, który spisał pochodzący z Czech mnich, uczony i spowiednik królowej Jadwigi – Jan Szczekna. Transliteracja według A. Brücknera, transkrypcja pochodzi zaś z opracowania Antoniego Czyża z 1996 roku:
Zdrów bądź, Krolu anielski,
К nam na świat w ciele przyszły,
Tyś za jisty Bog skryty,
W święte czyste ciało wlity.
Zdrów bądź, Stworzycielu wszego stworzenia!
Narodził się w ucirpienia
Przez swego ludu zawinienie.
Zdrów bądź, Panie, od Panny Jenż się narodził za nie.
Zdrów bądź, Jezu Kryste Królu!
Racz przyjąci naszę chwałę,
Racz daci dobre skonanie
Prze Twej Matki zasłużenie,
Abychom Cię wżdy chwalili,
Z Tobą wiecznie królowali. Amen
Posłuchaj kolędy „Zdrow bądź, krolu anielski" w wykonaniu Chóru Kameralnego Towarzystwa Muzycznego w Lublinie:
Zainteresował Cię ten materiał? Koniecznie przeczytaj też:
- Polskie kolędy patriotyczne
- Historia polskich kolęd i pastorałek
- Zapomniana kolęda. Zrekonstruowano utwór muzyczny z XVI wieku
- Dźwięki średniowiecza. Zrekonstruowano utwór muzyczny z XI wieku
Bibliografia:
A. Czyż, „Zdrow bądź, krolu anielski" - najdawniejsza kolęda polska, „Pamiętnik Literacki”, t. LXXXVII, 1996, z. 1.
S. Gawlik, Historyczna i kulturowa przestrzeń kolędy, „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Pedagogika”, z. XIII, 2004, s. 235-242.
Kolędy do śpiewania po domach, Kraków 2011.
S. Koziara, Tradycja kolędy w języku i kulturze polskiej. Między uniwersalnością a swojskością, Studia Pigoniana MMXIX, nr 2, 2019, s. 25-41.
