Nicolas Flamel i kamień filozoficzny – prawdziwa historia mitycznego alchemika
Nicolas urodził się w mieszczańskiej rodzinie w położonym niedaleko Paryża Pontoise ok. 1330 lub 1340 r. Niezależnie od tego, która data jest prawdziwa, jego życie przypadło na bardzo niespokojny okres w historii Francji. Kraj niszczyły kampanie wojenne toczone w ramach wojny stuletniej oraz wewnętrzne konflikty, a w 1348 r. populację Francji zdziesiątkowała epidemia dżumy zwana czarną śmiercią. Życie Nicolasa przypadło również na okres rozwoju uniwersytetów oraz rosnącej popularności literatury świeckiej, a co za tym idzie, upowszechnienia umiejętności czytania wśród szlachty i zamożnego mieszczaństwa.
Nicolas Flamel: kopista, mąż i dobroczyńca
Owa tendencja prawdopodobnie zadecydowała o kierunku kariery zawodowej Flamela. Wraz z rosnącym popytem na książki rosło zapotrzebowanie na kopistów oraz iluminatorów. Po przeprowadzce do Paryża Nicolas został kopistą i otworzył własny warsztat. Szybko zyskał renomę w branży, ponieważ zamówienia składał u niego nawet książę Jean de Berry, trzeci syn króla Francji Jana II Dobrego i słynny miłośnik sztuki. W 1370 r., już jako właściciel dwóch warsztatów, ożenił się z dwukrotnie owdowiałą kobietą o imieniu Paranelle. Para nigdy nie doczekała się potomstwa, lecz małżeństwo Nicolasa i Paranelle wydawało się szczęśliwe i zgodne.
Flamelowie przeznaczali czas i majątek na fundacje kościelne i pomoc ubogim. W 1389 r. ufundowali budowę bogato zdobionych arkad przy ulicy de la Clothes i sfinansowali naprawę portalu kościoła św. Jakuba. Flamelowie zostali uwiecznieni na portalu jako postacie płaskorzeźby w pozie modlitewnej. Niestety ani arkady, ani portal nie zachowały się do naszych czasów.
Nicolas Flamel: wdowiec, dom i nagrobek
W 1397 r. szczęśliwe życie Flamela legło w gruzach. Paranelle zmarła, a jej krewni podważyli umowę, według której małżonkowie zapisali swoje majątki w spadku sobie nawzajem. Ostatecznie Nicolas wygrał proces sądowy i zachował większość majątku ukochanej, dzięki któremu mógł sfinansować dalsze projekty w Paryżu. W ten sposób powstały kolejne arkady, kaplice i naprawiono co najmniej dwa kościoły. Działalność Flamela nie ograniczała się jednak tylko do budowli sakralnych. Flamel był również właścicielem kilku nieruchomości zarówno w samej stolicy, jak i poza nią. W 1407 r. wybudował kilka domów, z których jeden, znajdujący się przy ulicy de Montmorency pod numerem 51, przetrwał do naszych czasów i jest obecnie jednym z najstarszych budynków w Paryżu.
Nicolas Flamel zaprojektował także swój własny nagrobek, w którym został pochowany w 1418 r. w kościele św. Jakuba. Chociaż świątynia uległa zniszczeniu w czasie rewolucji francuskiej, nagrobek przetrwał do naszych czasów i obecnie znajduje się w Narodowym Muzeum Wieków Średnich (Musée de Cluny) w Paryżu.
Nicolas Flamel: kamień filozoficzny i narodziny legendy
Nie ma żadnych dowodów na to, że Flamel był w jakikolwiek sposób związany z alchemią w trakcie swojego życia. Legenda ta zyskała na popularności dopiero dzięki książce o alchemii wydanej w Paryżu w 1612 r. pod tytułem „Livre des figures hiéroglyphiques”, której autorstwo przypisywano Nicolasowi. We wstępie do tej publikacji twierdzono, że Flamel poszukiwał kamienia filozoficznego – mitycznej substancji alchemicznej, zdolnej do przekształcania metali nieszlachetnych w złoto i srebro. Miał być również składnikiem tzw. eliksiru życia, który zapewniałby nieśmiertelność i wieczną młodość. Nicolas i Paranelle rzekomo zdołali odtworzyć kamień filozoficzny, a następnie mieli wykorzystać artefakt do wzbogacenia się.
W XVII w. Nicolas Flamel stał się wśród alchemików postacią wręcz kultową, lecz już w XVIII w. zaczęto kwestionować prawdziwość tej historii, przypisując jej autorstwo wydawcy wspomnianej książki. Popularność Flamela wzrosła ponownie w XIX w., a jego reputację jako alchemika we współczesnej kulturze utrwaliła J.K. Rowling za sprawą powieści „Harry Potter i Kamień Filozoficzny”.
Bibliografia
· Aubert M., La Maison dite de Nicolas Flamel rue Montmorency à Paris, Nîmes 1992.
· Bobe B., Gauvard C., Le Paris du Moyen Age, Paris 2018.
· Gagnon C., Nicholas Flamel sous investigation ; suivi de l'édition annotée du Livre des figures hiérophyphiques, Loup de gouttière, Paris 1994.
· Marshall P., The Philosopher's Stone: A Quest for the Secrets of Alchemy, New York 2001.
· Wilkins N., Nicolas Flamel. Des livres et de l'or, Paris 1993.
Polecamy e-book Antoniego Olbrychskiego – „Pojedynki, biesiady, modlitwy. Świat średniowiecznych rycerzy”:
Książka dostępna również jako audiobook!
