Historia społeczna

Marcin Jurzysta – „Czasy. Dzieje rodzin: Ptaków i Kucabów” – recenzja i ocena

Ta książka może stanowić inspirację dla wszystkich, którzy pragną badać dzieje swoich rodzin. Wydawnictwo Tygiel zaprasza do poznania XX-wiecznej historii dwóch rodzin z okolic Rzeszowa.

Adam Szpotański

Magdalena Mikrut-Majeranek

Domy Żołnierza – kultura i oświata w każdym garnizonie

Przed II wojną światową obowiązkowym elementem garnizonu wojskowego był Dom Żołnierza – placówka kulturalno-oświatowa otwarta dla żołnierzy i cywilów, w której można było spędzić czas zarówno przyjemnie, jak i pożytecznie.

Tomasz Leszkowicz

Wywiady

Tłusty czwartek zwiastuje koniec karnawału. Rozmowa o staropolskich tradycjach

Tłusty czwartek rozpoczyna ostatni tydzień zapustów i jednocześnie zapowiada nadejście postu. Z okresem tym wiąże się wiele nieco już zapomnianych dziś tradycji. O karnawale opowiada dr Sebastian Adamkiewicz, kustosz Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi.

Zsolt Berta – „Chłopcy z placu Moskwy” – recenzja i ocena

Powieść o węgierskiej młodzieży lat sześćdziesiątych. Młodzieżowa sielanka miesza się tu z horrorem pod rządami komunistów. Czy zdaniem naszego recenzenta warto sięgnąć po książkę Zsolta Berty?

Wojciech Sobański

Ludgarda i Przemysł, czyli bajka bez happy endu

Dawno, dawno temu, za górami, za lasami, żyła księżniczka Ludgarda. Podobno była piękna. Wieść o jej urodzie sięgała daleko poza granice księstwa, w którym mieszkała. Pewnego dnia przybył do jej grodu książę Przemysł, aby prosić ją o rękę. Został przyjęty. I żyli długo i szczęśliwie?

Agata Łysakowska-Trzoss

Multimedia

Spotkanie z Markiem Telerem wokół książki „Zapomniani artyści II Rzeczypospolitej” Video

31 stycznia w Księgarni Cafe - Klubie „Między Wierszami” Marek Teler, autor „Zapomnianych artystów II Rzeczypospolitej”, spotkał się ze swoimi czytelnikami. Fragment spotkania, w czasie którego Marek opowiadał o bohaterach jego najnowszej książki, można obejrzeć poniżej.

Kariera rodziny Rothschildów

Rothschildowie to jedna z najbogatszych rodzin na świecie. Jej błyskotliwa kariera związana z finansami i bankowością rozpoczęła się na początku XIX wieku dzięki działalności Nathana Mayera Rothschilda. Co stało za sukcesami familii? Jak rodziła się jej potęga?

Niall Ferguson

Tajemnica pochodzenia Rusinów

Rusini Karpaccy to lud zamieszkujący głównie Zakarpacie na zachodnim krańcu Ukrainy oraz tereny przygraniczne w Polsce, na Słowacji i Węgrzech. Nazywani są Łemkami, a ich pochodzenie nie jest oczywiste, wciąż budząc spory wśród naukowców oraz samych zainteresowanych. Skąd więc pochodzą Rusini?

Łukasz Frynia

Nazywałam się Irena Likierman

Irena Likierman przeżyła piekło II wojny światowej. Nikogo nie skrzywdziła. Jedyną jej winą było to, że urodziła się w żydowskiej rodzinie.

Anna Herbich

Multimedia

Bajki i ich znaczenie. O czym marzył chłop? Podcast

Zdecydowana większość z nas miała w dzieciństwie do czynienia z historiami o krwawym zakończeniu autorstwa braci Grimm. Ale czy wiemy skąd wzięły się te opowieści, co nam mówią o ludziach którzy je opowiadali, oraz – co najciekawsze – jak brzmiały ich osiemnastowieczne pierwowzory? Posłuchaj!

Mateusz Balcerkiewicz

Reportaże/relacje

Spotkanie z Markiem Telerem wokół książki „Zapomniani artyści II Rzeczypospolitej" Galeria

31 stycznia w Księgarni Cafe - Klubie „Między Wierszami" Marek Teler, autor książki „Zapomniani artyści II Rzeczypospolitej", spotkał się ze swoimi czytelnikami, aby opowiedzieć o najnowszych rezultatach własnej pracy dziennikarskiej.

Ziemowit Szczerek – „Via Carpatia. Podróże po Węgrzech i Basenie Karpackim” – recenzja i ocena

Jak dziś wyglądają Węgry Viktora Orbana? Co o „macierzy” sądzą przedstawiciele węgierskich mniejszości w krajach Basenu Karpackiego? Ziemowit Szczerek zabiera nas w wyprawę śladami dawnego imperium. Duch traktatu w Trianon jest wśród Madziarów wciąż żywy.

Artur Grzeszkiewicz

Rewolucja 1905 roku w Królestwie Polskim: „Precz z wojną i caratem! Niech żyje wolny polski lud!”

W listopadzie 1904 roku w Warszawie bojownicy PPS starli się, po raz pierwszy od blisko 40 lat, z rosyjskimi żandarmami. Trzy miesiące później wybuchła rewolucja 1905 roku w Królestwie Polskim. Jaka była geneza i przebieg tego pomijanego dziś często zrywu?

Natalia Pochroń

Katarzyna Michalewicz – „Sekrety żony Mandaryna” – recenzja i ocena

Temat miłości dwojga ludzi, która trwa pomimo przeciwności i różnic (także kulturowych) pojawiał się już w wielu powieściach. Historia miłości polskiego podróżnika i córki chińskiego urzędnika, która mogła wydarzyć się u schyłku XIX w., pozwala poznać kulturę Chin tamtych czasów.

Kamil Wełna

„Lalka” – reż. Wojciech Jerzy Has – recenzja i ocena filmu

„Lalka” Bolesława Prusa to wielka i panoramiczna powieść ukazująca XIX-wieczną Warszawę. Przeszło pół wieku temu Wojciech Jerzy Has przełożył „Lalkę” na język filmu. Jak nasz recenzent ocenia klasyczną już ekranizację lektury wyprodukowaną w 1968 roku?

Miłosz Sowa

Grzegorz Mnich – „Stalinowska codzienność. Łódź w latach 1949-1956” – recenzja i ocena

Komunistyczna propaganda uwielbiała stosować określenia wychwalające klasę robotniczą, w której imieniu oficjalnie działała. Jak naprawdę w okresie stalinizmu wyglądało życie w przemysłowej Łodzi?

Artur Grzeszkiewicz

Leonardo Arena – „Samuraje. Triumf i upadek japońskich wojowników” – recenzja i ocena

Duma Japonii czy jej przekleństwo? Czy samuraje byli wojownikami oddanymi zasadom honoru, czy może bezwzględnymi politykami dążącymi do władzy nad Japonią?

Wojciech Sobański

Łukasz Frynia, Tomasz Ryszard Benda

Magyar, spanyol – két jó barát? Interwencja wojskowa Hiszpanii na Węgrzech w 1956 roku

Znamy historię oddolnej polskiej pomocy Węgrom w trakcie powstania antykomunistycznego w 1956 roku. Jednak Hiszpania chciała wtedy walczyć ze Związkiem Radzieckim bezpośrednio! Czemu w Madrycie planowano wielkie środkowoeuropejskie powstanie oraz dlaczego ostatecznie nie udało się przerzucić nawet jednego żołnierza na terytorium Węgier?

Piotr Szarota – „Paryż 1938” – recenzja i ocena

Paryż w 1938 roku to jedno z ostatnich miejsc, gdzie żyje przekonanie o niezwyciężoności demokracji. Próby zachowania pokoju za wszelką cenę, pomieszane z wizją nadchodzącej wojny, przenikają każdy aspekt spokojnego, kawiarniano-kabaretowego życia. Wszystko to w ciągu dramatycznych dwunastu miesięcy.

Daria Czarnecka

Więźniarki z Ravensbrück - piekło żeńskiego obozu koncentracyjnego

Jak wyglądały warunki w żeńskich obozach koncentracyjnych? Były lżejsze, czy też kobiece odpowiedniki strażników Auschwitz i Buchenwaldu wyróżniały się jeszcze większym okrucieństwem?

Anja Lundholm

Sylwia Siedlecka – „Złote piachy” – recenzja i ocena

Todor Żiwkow rządził Bułgarią w latach 1954-1989, najdłużej spośród wszystkich przywódców Bloku Wschodniego. Jaka była specyfika bułgarskiego komunizmu?

Piotr Bejrowski

Zapomniany bunt młodych: protesty studentów w maju 1946 roku w Polsce

Pierwsze lata powojennej Polski były nie tylko okresem umacniania się komunistów u władzy. To również stan ogromnego niezadowolenia społecznego, przybierającego formy masowych demonstracji, protestów studenckich i strajków robotniczych, uchylania się od służby wojskowej czy uprawianie szeptanej propagandy.

Linda Stratmann – „Stulecie trucicieli” – recenzja i ocena

Trucizna jako środek do odbierania życia sobie lub innym ludziom towarzyszy nam już od czasów starożytnych. W XIX wieku stała się niezwykle popularnym narzędziem do załatwiania własnych porachunków...

Rafał Narwojsz

Janosik - legenda zbójnika

Juraj Janosik to tatrzański zbójnik, kreowany przez literatów na słowackiego bohatera narodowego. Postać kojarzona jest w Polsce z rolą Marka Perepeczki w filmie Jerzego Passendorfera z 1974 roku. Imię Janosika i jego legenda znane są w Polsce, Czechach i na Słowacji.

Adam Busse

Święta jako problem społeczno-gospodarczy. Boże Narodzenie w PRL

Jak wyglądało Boże Narodzenie w PRL, w socjalistycznej gospodarce niedoboru? Lektura prasy sprzed lat pokazuje, jak wiele się od tego czasu zmieniło...

Tomasz Leszkowicz

Zbrodnia doskonała w gomułkowskiej Warszawie (cz. 2)

Grupa przestępcza, odpowiedzialna za dokonanie w latach 1957–1959 trzech napadów rabunkowych na warszawskich ulicach, zapadła się pod ziemię. Dała o sobie znać dopiero po upływie ponad pięciu lat. W 1964 roku, dwa dni przed Wigilią, dokonała swojego największego skoku.

Bartłomiej Międzybrodzki

Buntownicy czy apostołowie wolności? Prusy i Niemcy wobec powstania listopadowego

Wieść o wybuchu powstania w Warszawie dotarła do Berlina 3 grudnia 1830 roku po południu, elektryzując tamtejszy dwór i kręgi rządowe. Kapitulacja powstańców była pruską racją stanu – sukces Polaków mógł bowiem doprowadzić system Świętego Przymierza do głębokiego kryzysu, zachęcając niemieckich liberałów do rzucenia wyzwania istniejącemu porządkowi.

Piotr Szlanta

Z aren scenicznych i sportowych na Wiejską

Z każdym dniem na politycznej giełdzie coraz więcej pojawia się potencjalnych pretendentów do fotela prezydenckiego. Największe emocje budzi ogłoszenie startu przez Szymona Hołownię, który idąc prosto ze świata show-biznesu ma nadać polskiej polityce nową jakość. W tym kontekście warto przypomnieć, że w ciągu ostatnich trzydziestu lat, popularnych osobistości decydujących się wejść do polityki było naprawdę sporo.

Souad Mekhennet – „Powiedzieli, żebym przyszła sama. Za linią dżihadu” – recenzja i ocena

Jakie zmiany nastąpiły w świecie arabskim po inwazji na Irak w 2003 roku? W jakim stopniu Stany Zjednoczone i inne zachodnie państwa przyczyniły się do rozwoju dżihadu?

Piotr Bejrowski

Reklamy

Otwarcie nowej wystawy stałej w Muzeum Miasta Łodzi

Filmowy kantor Ziemi obiecanej to najnowsza ekspozycja prezentowana w odnowionych przestrzeniach na parterze Pałacu Izraela Poznańskiego. Wystawa łączy w sobie filmowe wątki „Ziemi obiecanej” w reżyserii Andrzeja Wajdy z historyczną rzeczywistością fabrycznego kantoru.

Reklama

Karolina Kuszyk – „Poniemieckie” – recenzja i ocena

Punktem wyjścia opowieści Karoliny Kuszyk o „poniemieckiej” tożsamości „Ziem Odzyskanych” są przedmioty. Te, które po Niemcach zostały i przetrwały do dziś, ale i te, których już nie ma – rozkradzione, rozebrane, zdewastowane czy wywiezione.

Dorota Choińska

Ciekawostki i rocznice

Stan wojenny w Polsce (1981–1983)

Stan wojenny został wprowadzony 13 grudnia 1981 roku na terenie całej Polski. Generał Wojciech Jaruzelski ogłosił to w porannym przemówieniu radiowo-telewizyjnym. Reżim komunistyczny uderzył w NSZZ „Solidarność” i skupioną wokół związku opozycję, chcąc ratować system. W tym miejscu znajdziesz informacje na temat tego wydarzenia, uznawanego za jedno z najdramatyczniejszych w powojennej historii Polski.

Margalit Fox – „Arthur Conan Doyle i sprawa morderstwa” – recenzja i ocena

Sprawa morderstwa pewnej bogatej kobiety z Glasgow wstrząsnęła Wyspami Brytyjskimi. Zainteresował się nią sam Arthur Conan Doyle. Twórca przygód Sherlocka Holmesa rozpoczął własne dochodzenie.

Rafał Narwojsz

Polowanie na „Solidarność”

Dochodziła północ. W Stoczni Gdańskiej im. Lenina dobiegały końca obrady Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”. W pewnym momencie wśród delegatów rozeszła się niepokojąca informacja, że przerwana została łączność telefoniczna i teleksowa.

Piotr Brzeziński

Al Capone – bezwzględny gangster czy zręczny celebryta?

Al Capone był społecznikiem, niepotrafiącym żyć bez medialnego rozgłosu. Zainicjował na przykład akcję „szklanka mleka dla każdego ucznia”. Czy pod płaszczem lokalnego patrona mógł się kryć gangster wszechczasów?

Natalia Pochroń

Średniowiecze – epoka pogardy dla ciała?

Wokół średniowiecza narosło wiele mitów. Jeden z nich opiera się na przekonaniu, że była to epoka powszechnej pogardy dla ludzkiej cielesności oraz tłumienia wszelkich popędów i pożądliwości. Jak było naprawdę?

Jacek Kowalski

Obrady Okrągłego Stołu – wspomnienia uczestnika

Znaczenie głównych ustaleń obrad Okrągłego Stołu – relegalizacja „Solidarności” i częściowo wolne wybory do parlamentu – jest powszechnie znane. Poza tym zawarto wiele uzgodnień cząstkowych, które odegrały swoją rolę w ostatecznym wyniku tego historycznego wydarzenia. Ten mój krótki tekst o pracach grupy roboczej do spraw stowarzyszeń opiera się przede wszystkim na wspomnieniach i ma charakter subiektywny.

Henryk Rutkowski

Gary Hart - Romans niedoszłego prezydenta USA

Pewnemu obiecującemu i popularnemu amerykańskiemu politykowi w latach osiemdziesiątych wróżono wielką karierę. W spekulacjach mówiono nawet o urzędzie prezydenta USA. Wszelkie przewidywania mediów, plany i ambicje Gary’ego Harta legły w gruzach w jeden weekend na przełomie kwietnia i maja 1987 roku.

Miłosz Sowa

Historia polskich kolęd i pastorałek

Kolędy i pastorałki odgrywają ogromną rolę w polskiej kulturze. Wpływ na ich powstawanie miało wiele doniosłych i tragicznych wydarzeń z naszych dziejów. Czy znacie historię polskich kolęd i pastorałek?

Sławomir Koper

Wydarzenia

Album z albumów. Warszawa na zdjęciach mieszkańców

Ostatnie dni Supersamu, zakupy na Wolumenie czy zwykły spacer Puławską w latach 30. znalazły się na zdjęciach w albumie Społecznego Archiwum Warszawy. Powstało wydawnictwo, które pokazuje, jak zmieniała się codzienność i przestrzeń stolicy. Jego autorami są mieszkańcy Warszawy. Premiera będzie miała miejsce 5 grudnia o godz. 18.00 w Domu Spotkań z Historią przy ul. Karowej 20 w Warszawie.

Mat. pras.

Niedzielnik Adamkiewicza: Czy artyście wolno więcej?

Krzysztof Kłopotowski – krytyk filmowy i publicysta – powiedział kiedyś: _Artyści mają prawo, niekiedy nawet powinni, wytarzać się w rozpuście politycznej, obywatelskiej, moralnej, po to żeby powiedzieć nam, jak było. Artysta ma prawo do tego, żeby się złajdaczyć, po to żeby uruchomić proces twórczy._ Być może ostatnia fala protestów odnoszących się do wizyty w Polsce Romana Polańskiego pokazuje, że teflonowość świata artystycznego przestaje być zrozumiałą normą.

Sebastian Adamkiewicz

Robert Walenciak, Andrzej Werblan

Grudzień 1940 w Wielkiej Brytanii

Grudzień 1940 w Wielkiej Brytanii był dla jej mieszkańców szczególnym okresem. Wielu z nich straciło dach nad głową i cały majątek na skutek bombardowań i pożarów. Przygotowanie się do świąt Bożego Narodzenia było trudniejsze niż zwykle, a wielu członków rodzin przebywało w różnym charakterze poza domem. Ci, którzy zostali, musieli pracować ciężej niż zazwyczaj.

Łukasz Męczykowski

Wywiady

Noc z Che Guevarą

Andrzej Werblan w 1960 roku odwiedził Hawanę, gdzie spotkał się m.in. z Ernesto Che Guevarą. Jak w rozmowie z Robertem Walenciakiem były działacz komunistyczny wspomina swój pobyt na Kubie w okresie rewolucji?

Polska najbardziej antysemickim państwem na świecie? - felieton

Według opublikowanego raportu Ligi Przeciw Zniesławieniom, postawy antysemickie są między innymi najbardziej rozpowszechnione w Polsce. Autorzy raportu stwierdzają, że prawie połowę Polaków można uznać za antysemitów. Praktycznie 48 procent mieszkańców Polski prezentuje uprzedzenia wobec Żydów – zwłaszcza w kwestiach chęci dominacji nad światem czy kontroli nad biznesem.

Sebastian Pawlina – „Wojna w Kanałach. Podziemna walka Warszawy” – recenzja i ocena

Kolejna książka o powstaniu warszawskim? Bynajmniej. Praca Sebastiana Pawliny rożni się diametralnie od dziesiątek innych stojących obok niej na księgarskich półkach. Jest ona czymś pomiędzy suchą monografią walki w kanałach a kronikarsko-wspomnieniowym zapisem wydarzeń, znanym z kanonicznych książek Stanisława Podlewskiego czy Bronisława Trońskiego.

Tomasz Piotr Michalik

Legnickie pomniki

Powojenna Legnica stała się miejscem wielu przeobrażeń społecznych i kulturowych. To tam, w koszarach, przez pół wieku stacjonowała Północna Grupa Wojsk Armii Radzieckiej. A na miasto z Pomnika Wdzięczności jeszcze do niedawna spoglądali żołnierze radzieccy.

Karolina Kuszyk

Obowiązkowy dress code dla polityków? - felieton

Znane powiedzenie mówi „jak cię widzą, tak cię piszą”. W dobie multimediów, gdzie oprócz tego, co ma się do powiedzenia, liczy się również schludny wygląd, nasi parlamentarzyści nadal zapominają, że garnitur i krawat powinien być obowiązkowym ubiorem w miejscu, do którego zostali wybrani.

Judyta Ostapiak-Jagodzińska

Agaton Giller – „Podróż więźnia etapami do Syberyi w roku 1854” – recenzja i ocena

Historia bohaterstwa i męstwa narodu polskiego, patriotyzmu, a przede wszystkim rewelacyjne studium antropologiczno-kulturowe z II połowy XIX wieku: Relacje międzyludzkie, zwyczaje i postawy napotkanych narodów zamieszkujących bezkresne tereny ówczesnej Rosji. Wszystko to znajduje się w opublikowanych pamiętnikach Agatona Gillera wydanych z zachowaniem zasad oryginalnej pisowni.

Ciekawostki i rocznice

Zabójstwo Johna F. Kennedy’ego

22 listopada 1963 roku w Dallas w zamachu zabito trzydziestego piątego prezydenta Stanów Zjednoczonych, Johna F. Kennedy’ego.

Miłosz Sowa

Agaton Giller i wspomnienia z katorgi

Losy zesłanych na Sybir do dziś budzą wielkie emocje. Agaton Giller przez 16 miesięcy był przykuty do żelaznego drąga. Tyle czasu zajęło mu piesze dotarcie do miejsca katorgi.

Agaton Giller

Statuty nieszawskie Kazimierza Jagiellończyka (1454)

Klęska pod Chojnicami była nie tylko początkiem wojny trzynastoletniej. W jej konsekwencji ogłoszone zostały statuty nieszawskie, które były wyrazem wzrostu znaczenia szlachty. Tak zbudowane zostały podwaliny pod powstanie demokracji szlacheckiej.

Robert Tomasz Tomczak

Auschwitz: symbol terroru, ludobójstwa i Holocaustu

KL Auschwitz był największym spośród niemieckich obozów koncentracyjnych i ośrodków Zagłady. W latach 1940-1945 życie straciło tu co najmniej 1,1 miliona Żydów, Polaków, Romów i więźniów innej narodowości.

Piotr Bejrowski

Julia Boyd – „Wakacje w Trzeciej Rzeszy. Narodziny faszyzmu oczami zwykłych ludzi” – recenzja i ocena

Czy 80 lat po wybuchu II wojny światowej można jeszcze napisać coś odkrywczego o reżimie, który do niej doprowadził? Julia Boyd udowadnia, że tak!

Dorota Choińska

Reklamy

Alberto Angela - „Imperium. Podróż po Cesarstwie Rzymskim śladem jednej monety”

Autor książki „Imperium. Podróż po Cesarstwie Rzymskim śladem jednej monety” zabiera czytelników w wyimaginowaną podróż po Cesarstwie Rzymskim w okresie jego największej potęgi i rozwoju terytorialnego, za panowania cesarza Trajana, w latach 115–117 naszej ery.

Reklama

Zamieszki czy powstanie? 6 listopada 1923 roku w Krakowie

Niewiele osób pamięta dziś o wydarzeniach z listopada 1923 roku. Zazwyczaj spokojny i dostojny Kraków został ogarnięty ogniem walk. Przez lata komunistyczna propaganda próbowała włączyć zamieszki na tle ekonomicznym w tradycję polskich zrywów rewolucyjnych. Czy słusznie?

Paweł Rzewuski

Zachariasz Drożyński: człowiek, który zabił „z miłości”

Zachariasz Drożyński znany jest przede wszystkim jako zabójca tancerki rewiowej Igi Korczyńskiej. Tymczasem po wojnie sam znalazł się na eksponowanym stanowisku w jednym z popularnych warszawskich teatrów, a jego skomplikowane losy to materiał na pełen zwrotów akcji film.

Marek Teler

Ciekawostki i rocznice

Przegląd prasy sprzed 75 lat (5 grudnia 1936)

W historii Związku Radzieckiego data 5 grudnia 1936 na zawsze zapisała się jako moment uchwalenia stalinowskiej konstytucji, która stała się podstawą do przerażających represji końca lat 30. W historii Polski nie stało się nic aż tak dramatycznego, wobec czego z czystym sumieniem możemy oddać się lekturze polskich gazet z tego dnia.

Michał Przeperski

Wydarzenia

11 listopada 2019 – piknik „Służymy Niepodległej” w 34 miastach Polski

11 listopada 2019 w poszczególnych miastach całej Polski. W całym kraju zaplanowanych jest blisko 800 wydarzeń. Jaki jest plan państwowych obchodów? Jakie wydarzenia i inicjatywy przygotowano? Czy wystąpią utrudnienia transportowe? Wszystkiego dowiesz się w naszym portalu!