Europa

Konflikt czy przyjaźń? Operacja „Dunaj” i jej wpływ na relacje polsko-czeskie

Od rozpoczęcia operacji „Dunaj” minęło już ponad pięćdziesiąt lat. Wydarzenie, które uważane jest za największą akcję militarną w Europie od zakończenia drugiej wojny światowej wciąż budzi silne emocje. Jednak ocena polskiej roli w tym przedsięwzięciu różni się u nas i u naszych południowych sąsiadów. Czy czas wyleczył rany?

Mateusz Balcerkiewicz

Ciekawostki i rocznice

Bunkry: betonowa historia Albanii ZDJĘCIA

Bunkry w Albanii intrygują chyba każdego przyjezdnego. Dla niektórych są pierwszym skojarzeniem z historią Albanii. Choć w świetle bogatych tradycji tego kraju, jest to skojarzenie krzywdzące, to za betonowymi konstrukcjami kryje się ciekawa historia. Skąd się wzięły i gdzie można je zobaczyć?

Damian K. Markowski – „W cieniu Wołynia. Antypolska akcja OUN i UPA w Galicji Wschodniej 1943–1945”

Dr Damian K. Markowski w książce „W cieniu Wołynia. Antypolska akcja OUN i UPA w Galicji Wschodniej 1943–1945” przedstawia ludobójstwo dokonane w latach 1943–1945 na obszarze Galicji Wschodniej, które pochłonęło prawdopodobnie około 30 tysięcy istnień ludzkich i było nie mniej brutalne od ludobójstwa wołyńskiego.

Bitwa pod Poitiers, czyli zderzenie cywilizacji?

25 października 732 r. sprzymierzone wojska frankijskiego majorodoma Karola i akwitańskiego diuka Odona stanęły naprzeciwko armii arabskiej Abd ar-Rahmana. Po siedmiu dniach walk na rzymskim trakcie między Poitiers a Tours Arabowie zostali pokonani i odparci. Ponad 1000 lat później bitwę ogłoszono przełomową dla dziejów Europy i świata. Czy słusznie?

Marcin Sałański

Multimedia

Klęski żywiołowe na polskich ziemiach Video

Jak wyglądała powódź, która nawiedziła Kraków w 1813 roku? Czy znamy najstarszą odnotowaną w kronikach powódź na terenach Polski? Wysłuchajcie interesującej rozmowy z prof. Andrzejem Karpińskim na na kanale YouTube „Muzeum Historii Polski w Warszawie”.

Redakcja

Jak planowano starcie pod Arras?

Bitwa pod Arras była kolejnym krwawym starciem I wojny światowej. Obie strony straciły w sumie blisko 300 tysięcy zabitych, zaginionych i rannych.

Witold Jerzy Ławrynowicz

Wywiady

Witold Jerzy Ławrynowicz: bitwa pod Arras miała zakończyć Wielką Wojnę już w 1917 roku

Plan był jasny – okrążyć niemieckie siły, przerwać front, wrócić do wojny manewrowej i doprowadzić do zakończenia I wojny światowej w 1917 roku. Choć Francuzi mieli ambitne plany, w które wciągnęli Brytyjczyków, nie wszystko poszło po ich myśli. Dlaczego bitwa pod Arras z 1917 roku wiązała się z tak ogromnymi stratami? I na czym polega trudność z oceną jej wyniku? O tym opowiada Witold Jerzy Ławrynowicz, autor książki poświęconej temu starciu.

Wywiady

Nina Majewska-Brown: w rozmowach o powstaniu warszawskim umyka nam najważniejsza rzecz

W refleksjach dotyczących powstania warszawskiego koncentrujemy się najczęściej na wielkich ideach, zasadności walk czy historii tych, którzy chwycili za broń. Dużo mniej mówi się o codzienności ludzi, którzy z różnych powodów nie brali udziału w walkach – i o tragediach, które ich dotknęły. Jedną z takich poruszających historii przedstawia w swojej najnowszej książce „Z powstania do Auschwitz” Nina Majewska-Brown.

Gdzie i kiedy wystąpiła największa inflacja na świecie?

Inflacja jest zjawiskiem naturalnym we współczesnych gospodarkach. Czasami zdarza się jednak, że proces ten wymyka się spod kontroli – i to już prowadzi do poważnych problemów. Najdobitniej przekonało się o tym kilka krajów, które doświadczyły rekordowych hiperinflacji. Oto one.

„Lalki-szmacianki” – polski produkt, który w dwudziestoleciu międzywojennym podbił świat

Patriotyczne szmacianki Stefanii Łazarskiej: Lalki stworzone przez pracownię Stefanii Łazarskiej niewątpliwie pomogły wielu ludziom przetrwać trudny okres. Nie były to zwykłe zabawki. Każda z nich posiadała swoją własną, smutną historię, powiązaną z okresem I wojny światowej.

Julia Łach

Polski zakonnik na dworze wielkiego chana – podróż Benedykta Polaka do Karakorum

Niemal trzydzieści lat przed słynną podróżą Marco Polo do Chin, inna grupa Europejczyków wyruszyła w drogę na Daleki Wschód. Wśród nich znalazł się polski franciszkanin, Benedykt Polak. Jaki był cel i przebieg wyprawy?

Rafał Gumiński

Troja: historia mitycznego miasta

Do ostatnich dekad XIX w. rozsławiona w homeryckiej Iliadzie Troja była uważana jedynie za mityczny twór, jednak dziesięciolecia badań archeologicznych zweryfikowały ten pogląd. Czy więc Troja Homera naprawdę istniała?

Rafał Gumiński

Beletrystyka

Na Moskwę!

Kto stoi za Dymitrem Samozwańcem?

Jacek Komuda

Wyspy Owcze: krótka historia kraju Farerów

Wyspy Owcze to miejsce, w którym mieszka więcej owiec niż ludzi. Archipelag składa się z 18 wysp, które zamieszkuje łącznie około 50 tysięcy osób. Oto krótka historia Wysp Owczych – zależnego od Danii archipelagu, którego stolica, Thorshavn, upamiętnia imię skandynawskiego boga piorunów.

Co ciekawego oferuje wydawnictwo Fabryka Słów w lipcu?

Jacek Komuda w czterotomowej książce „Samozwaniec. Polacy na Kremlu” proponuje opowieść o fenomenie husarii i wojska polskiego, zwyciężających na mroźnych stepach i lodowych pustkowiach Rosji

Fall Gelb, czyli mit planowanego „cięcia sierpem”

Jak finezja i niesubordynacja doprowadziły do jednego z największych zwycięstw militarnych w XX wieku i powstania powiązanych z nim legend: „o cięciu sierpem” i strategii blitzkriegu?

Krzysztof Rozwadowski

Cud nad Wisłą z francuskiej perspektywy

Czy Zachód zdawał sobie sprawę z zagrożenia bolszewickiego? Co o wojnie polsko-bolszewickiej wiedział przeciętny mieszkaniec zachodniej Europy? Co na ten temat pisał dziennik „Le Figaro”?

Patryk Pleskot

Jacek Komuda – „Sztuka wojenna Kozaków zaporoskich” – recenzja i ocena

Kozacy kojarzą się nam z Bohdanem Chmielnickim, Iwanem Bohunem czy Maksymem Krzywonosem. Ale co było wcześniej? Czemu dotychczas niepobite wojska koronne nagle były brutalnie bite? Z odpowiedzią spieszy Jacek Komuda ze swoją „Sztuką wojenną Kozaków zaporoskich 1591–1638”.

Michał Staniszewski

Powstanie listopadowe: przyczyny, przebieg, skutki

Powstanie listopadowe było jednym z dwóch największych polskich zrywów niepodległościowych w XIX wieku. Jakie były jego przyczyny, przebieg i skutki? Jaką rolę w powstaniu listopadowym odegrały zagraniczne wysiłki strony polskiej?

Michał Byrski

Joanna Kuciel-Frydryszak – „Chłopki. Opowieść o naszych babkach” – recenzja i ocena

„Chłopki” to potrzebna choć kłująca książka. Autorka dopełnia w niej historię opowiedzianą w „Służących” – dlaczego młode dziewczyny decydowały się porzucić życie na wsi na rzecz miasta i nawet jeśli było im ciężko – dlaczego nie chciały wracać.

Katarzyna Kucharczuk

Chrystyna Charczuk – „Dawny Truskawiec” – recenzja i ocena

Uzdrowisko w Truskawcu to jedna z najbardziej imponujących perełek międzywojennej Rzeczypospolitej. Choć upływ czasu odcisnął na niej swoje piętno, kompleks do dziś zachwyca kuracjuszy i odsłania uroki przedwojennej architektury. Jej śladami podąża również Chrystyna Charczuk w swojej najnowszej publikacji.

Ciekawostki i rocznice

Na świecie żyje już 8 miliardów ludzi. A kiedy żyło nas 1, 2, 3 czy 7 miliardów?

Według najnowszych danych liczba ludności na świecie przekroczyła 8 miliardów. Ile osób mieszkało na Ziemi w dobie neolitu i kiedy ludność osiągnęła pierwszy miliard?

„Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918–1989” – recenzja i ocena

Ta publikacja może służyć jako podręcznik szkolny. Nowatorska, kompetentnie prowadzona narracja i ciekawa warstwa ilustracyjna czynią z niej nieocenioną pomoc dla uczniów i nauczycieli. Przyszłoroczni maturzyści nie mogą przejść obok niej obojętnie.

Cezary Wołodkowicz

Bałkany bliskie i egzotyczne

28 czerwca ukazało się nowe wydanie Pomocnika Historycznego POLITYKI „Dzieje Bałkanów”.

Yarek Aranowicz – „Czas pogardy” – recenzja i ocena

To trudna książka, pełno w niej cierpienia i strachu. Wojna widziana oczami dziecka jest bowiem szczególnie przerażająca.

Ewelina Piątkowska

Reportaże/relacje

Jak wyglądała praca metalurga w epoce brązu? Video

Archeologia doświadczalna pozwala odtwarzać proces powstawania przedmiotów wykonywanych m.in. w pradziejach. Zapraszamy do zapoznania się z materiałem video, na którym archeolog prezentuje sposób odlewania zawieszki lunulowatej z epoki brązu.

Andrzej Nowak – „Powrót "Imperium Zła". Ideologie współczesnej Rosji. Ich twórcy i krytycy (1913-2023)”

W książce „Powrót "Imperium Zła". Ideologie współczesnej Rosji. Ich twórcy i krytycy (1913-2023)” jeden z najwybitniejszych polskich historyków, profesor Andrzej Nowak, rekonstruuje tradycje i praktyki rosyjskiego imperializmu – od schyłku epoki carów po rządy Putina.

Ziemianin, który stał się rolnikiem. Witold Pilecki, jakiego nie znacie

Instytut Pileckiego zaprasza na spotkanie online, które odbędzie się 21 czerwca 2023 r. o godz. 18.00. Będzie dostępne na platformie Zoom i Facebooku Instytutu Pileckiego.

Christopher Hibbert – „Borgiowie i ich wrogowie” – recenzja i ocena

Historia rodziny Borgiów wciąż budzi wiele emocji. Za panowania papieża Aleksandra VI Państwo Kościelne przesiąknięte było nepotyzmem i korupcją, a wraz z dziećmi, Lukrecją i Cezarem oskarżani byli o nieprawdopodobną rozwiązłość i rozrzutność. W jaki sposób rodzina Borgiów doszła do władzy i jak walczyła o jej utrzymanie?

Iwona Szymichowska

Sławomir Leśniewski – „Powstanie 1830-1831. Utracone zwycięstwo?” – recenzja i ocena

Powstanie listopadowe nazywane jest również wojną polsko-rosyjską. Czy rozpoczęty w nocy z 29 na 30 listopada 1830 roku zryw niepodległościowy miał realną szansę na zwycięstwo?

Piotr Bejrowski

„Kopernik nieznany”. Pomocnik Historyczny POLITYKI – recenzja i ocena

W bieżącym Roku Kopernikańskim świętujemy 550. rocznicę narodzin Mikołaja Kopernika. Z tej okazji na rynku wydawniczym ukazało się kilka pozycji poświęconych życiu tego wybitnego człowieka, czasem stawiających śmiałe tezy i zdobywających rozgłos. Czy w kolejnym ze znanych i cenionych Pomocników Historycznych „Polityki” również zetkniemy się z podobnymi kontrowersjami?

Michał Gadziński

Alexander Mikaberidze – „Wojny napoleońskie. Historia globalna. Tom 2” – recenzja i ocena

Alexander Mikaberidze prezentuje świeże i szerokie spojrzenie na wojny napoleońskie. I potwierdza, że jest jednym z najwybitniejszych znawców problematyki.

Cezary Wołodkowicz

Kazimiera Bujwidowa: sól w oku konserwatywnego Krakowa

Kazimiera Bujwidowa była jedną z najważniejszych reprezentantek pierwszej fali feminizmu w Polsce. Wystąpiła z przemową i zarazem wnioskiem o dopuszczenie kobiet do studiów wyższych, domagała się zmiany pozycji kobiet w społeczeństwie i sprzeciwiała ograniczaniu ich roli w rodzinie.

Patrycja Walter

Andrzej Trzeciak, Andrzej Nawrocki – „Jak działała Stocznia Gdańska”

Andrzej Trzeciak i Andrzej Nawrocki w publikacji „Jak działała Stocznia Gdańska” podjęli próbę wpisania historii zakładu oraz przemysłowego dorobku w całokształt dziejów lokalnej i ponadlokalnej wytwórczości okrętowej, przemysłu stoczniowego Gdańska, Polski i Europy oraz rozwoju okrętownictwa.

Nikołaj Iwanow – „Ludzie Kremla nad Wisłą. Ideowcy czy zdrajcy?” – recenzja i ocena

Dlaczego ludzie wywodzący się z rodzin patriotycznych i przywiązanych do polskości, zdecydowali się uwierzyć w komunizm?

Maciej Gach

Adam Mickiewicz (1798–1855)

Adam Mickiewicz (1798–1855) – poeta, nauczyciel, wykładowca, tłumacz, działacz niepodległościowy, uznawany powszechnie za jednego z najwybitniejszych polskich twórców romantyzmu.

Redakcja

Co ciekawego oferuje wydawnictwo Bellona w czerwcu?

Marek Plewczyński w publikacji „Newel 1562” zwraca naszą uwagę na okres XVI wieku i walk o Inflanty między Polską i Litwą, a Moskwą, Szwecją i Danią. Marcin Szymański – były żołnierz z dwudziestopięcioletnim stażem służby, absolwent amerykańskiej uczelni wojskowej w „Zakładnikach piekła” opisuje doświadczenia z Afganistanu.

Friedrich Naumann – „Mitteleuropa” – recenzja i ocena

Mitteleuropa – niemiecki termin oznaczający Europę Środkową, nie przestaje przewijać się w debatach różnego rodzaju. W zależności od wiązanych z nim skojarzeń oraz przekonań osób nim się posługujących, budzi on najrozmaitsze skojarzenie. A jakie jest pierwotne znacznie tego pojęcia? O tym najlepiej przekonać się osobiście, sięgając po książkę, która je rozpropagowała.

Michał Gadziński

DŹWIGAMY HISTORIĘ | Pomnik Poległych Stoczniowców 1970. Dzieło sztuki i jego forma w polu napięć społecznych

W czwartek 22 czerwca Europejskie Centrum Solidarności zaprasza na wykład „Pomnik Poległych Stoczniowców 1970. Dzieło sztuki i jego forma w polu napięć społecznych”. Prelegentem będzie dr Jacek Bielak z Uniwersytetu Gdańskiego – historyk sztuki i filolog klasyczny. Wstęp bezpłatny!

Ciekawostki i rocznice

Dzień Dziecka – historia najradośniejszego święta

Chyba nie ma święta, które cieszyłoby się tak dużym uznaniem i obchodzone było na świecie z taką zgodnością, jak Dzień Dziecka. Choć brzmi ono dość beztrosko, ustanowione zostało w poważnych okolicznościach i niesie za sobą głębokie przesłanie. Gdzie i jakich czasów sięgają jego początki?

Sprawa polska – od nieistnienia do warunku pokoju europejskiego

W czasie I wojny światowej niepodległość Polski stała się jednym z warunków przyszłego ładu na kontynencie. To efekt zarówno walki zbrojnej, jak i konsekwentnej działalności w zaciszu europejskich gabinetów.

Marek Gałęzowski

Wywiady

Rafał Sierchuła: Wielkopolanie odegrali nieocenioną – i niedocenioną – rolę w walkę z niemieckim okupantem

„Cała Europa zginała kolana przed zwycięskimi Niemcami, a im – poznańskim rogatym duszom – marzyła się Wielka Polska od Odry do linii Dmowskiego na wschodzie” – tak pisał w maju 1942 r. Tadeusz Bielecki, prezes Stronnictwa Narodowego, o działaczach Narodowej Organizacji Bojowej. Co to była za grupa i czym wyróżniała się jej działalność? O tym opowiada dr Rafał Sierchuła, współautor książki pt. „Ku Armii Narodowej. Z dziejów konspiracji wojskowej Stronnictwa Narodowego w Wielkopolsce 1939–1942”.

Jacek Komuda – „Sztuka wojenna kozaków zaporoskich”

Jacek Komuda w książce „Sztuka wojenna kozaków zaporoskich” zgromadził informacje niedostępne dotychczas polskim czytelnikom, skrywane do niedawna w ukraińskich i rosyjskich archiwach, a wszystko podlał zawiesistym sosem sarmackiej gawędy.

Sławomir Leśniewski – „Powstanie 1830-1831. Utracone zwycięstwo?”

Pytanie o powstanie listopadowe należy do katalogu wciąż żywych polskich dylematów. Nowa książka Sławomira Leśniewskiego „Powstanie 1830-1831. Utracone zwycięstwo?” to pozycja obowiązkowa dla każdego miłośnika polskiej historii.

Rok 1812: Napoleon idzie na Rosję

Jednym z najważniejszych źródeł napięć między Napoleonem a Aleksandrem I była sprawa polska. Jak cesarz Francuzów przygotowywał się do wojny ma wschodzie?

Alexander Mikaberidze

Andrzej Chwalba – „Wisła. Biografia rzeki”

Andrzej Chwalba w książce „Wisła. Biografia rzeki” opowiada o wdziękach i kaprysach, o charakterystycznych cechach oraz roli, jaką Wisła odgrywa w całych dziejach Polski.

Obrotowy sfer niebieskich

17 maja ukazało się nowe wydanie Pomocnika Historycznego POLITYKI z serii Biografie: „Kopernik nieznany”.

Alexander Mikaberidze – „Wojny napoleońskie. Historia globalna. Tom 2”

Alexander Mikaberidze w książce „Wojny napoleońskie. Historia globalna. Tom 2” kontynuuje podróż przez wojny, które odmieniły świat. Oprócz ukazania globalnego zasięgu wojen napoleońskich autor przedstawia m.in. szeroki społeczny i ekonomiczny kontekst wydarzeń.

Koniec świata ziemian. Reforma rolna 1944

Instytut Pileckiego zaprasza na spotkanie online, które odbędzie się 17 maja 2023 r. o godz. 18.00. Będzie dostępne na platformie Zoom i Facebooku Instytutu Pileckiego.

Jerzy Pertek – „Wielkie dni małej floty” – recenzja i ocena

Własna flota, choć nieduża – tak śpiewano w przedwojennej piosence. Jerzy Pertek zaprasza nas na pokłady okrętów może niedużej, ale za to wielkiej duchem floty polskiej okresu II wojny światowej.

Tomasz Piotr Michalik

Co ciekawego oferuje wydawnictwo Bellona w maju?

Christopher Hibbert w publikacji „Borgiowie i ich wrogowie” mierzy się z mitami, jakimi obrósł ród Borgiów, i tworzy żywy jej portret, i robi to dowcipnie, z erudycją i właściwą sobie wnikliwością. Książka „Wszystkie żony Henryka VIII” Iwony Kienzler pozwala poznać życie miłosne jednego z najsłynniejszych angielskich władców.

Multimedia

Słynni dowódcy II wojny światowej PODCAST

Poznaj sylwetki najważniejszych generałów, którzy operowali na frontach II wojny światowej! Zapraszamy do wysłuchania naszego podcastu.

Anna Brzezińska – „Zmierzch świata rycerzy. O kobietach, którym zawdzięczamy nowożytność” – recenzja i ocena

W opowieści Anny Brzezińskiej ukazującej oszałamiający bogactwem dwór Burgundii, przesiąknięte nepotyzmem papiestwo i władaną przez bękartów Ferrarę poznajemy historie niezwykłych kobiet na tle przełomu epok.

Iwona Szymichowska

Instytut Pileckiego zaprasza na premierę filmu „Nie wolno było płakać”

W związku z 78. rocznicą zakończenia II wojny światowej Instytut Pileckiego zaprasza na premierę filmu dokumentalnego „Nie wolno było płakać” o Polkach, które w czasie okupacji trafiły do obozów koncentracyjnych. Pokaz filmu odbędzie się 8 maja.

Marek Teler – „Fałszywi arystokraci” – recenzja i ocena

Historia to nie tylko proces dziejowy, oparty na datach, wydarzeniach i postaciach. To także ciekawostki, wskazujące na to, że niezależnie od epoki, ludzkość zachowuje się mniej więcej tak samo. „Fałszywi arystokraci” Marka Telera są właśnie taką swobodną opowieścią.

Michał Staniszewski

Fenomen Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie

PSZ na Zachodzie to jedna z najliczniejszych armii ochotniczych w historii świata. Jakie były powojenne losy jej żołnierzy?

Zbigniew Gołasz

Wiosna Ludów 1848–1849 czyli rewolucja w Europie

W połowie XIX w. większością państw europejskich wstrząsnęła seria masowych protestów, wystąpień społecznych i rewolucyjnych oraz powstań narodowych przeciw panującemu porządkowi. Znana jest ona pod umowną nazwą Wiosna Ludów.

Adam Busse

Epikureizm, czyli droga do umiarkowanego hedonizmu

Jak osiągnąć szczęście w życiu? Oto pytanie, na którym opierał się epikureizm. Jej twórca, Epikur z Samos, widział w przyjemności cel i sposób na godne życie. Co więc dokładnie zakładała ta specyficzna filozofia?

Szymon Szaliga

Robert Forczyk – „Tam, gdzie rosną Żelazne Krzyże. Krym 1941-1944”

Książka Roberta Forczyka „Tam, gdzie rosną Żelazne Krzyże. Krym 1941-1944” jest oparta na badaniach archiwalnych w Niemczech i Rosji, rzuca nowe światło na ważny teatr działań wojennych na froncie wschodnim. Polskie wydanie zawiera specjalne, zaktualizowane przez autora postscriptum przedstawiające losy Krymu aż do najazdu Rosji na Ukrainę w 2022 roku.