1945-1989

Nie żyje Harry Wesley Coover, wynalazca Super Glue

W wieku 94 lat w Kingsport w stanie Tennessee zmarł Harry Wesley Coover, amerykański chemik znany na całym świecie jako wynalazca kleju Super Glue.

Promocja najnowszej książki o Janie Karskim

30 marca br. (środa) o godz. 19 w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie odbędzie się promocja najnowszej książki o kurierze Polskiego Państwa Podziemnego, Janie Karskim (1914-2000). Autorem publikacji jest dr hab. Andrzej Żbikowski.

Zapadła decyzja w sprawie emisji serialu o rodzinie Kennedych

Pierwszy odcinek miniserialu o rodzinie Kennedych, który, zanim jeszcze wszedł na ekrany telewizyjne, odbił się w USA szerokim echem, zostanie wyemitowany w połowie tego roku w brytyjskiej stacji BBC 2.

Nie żyje Elizabeth Taylor – „Kleopatra” światowego kina

Dziś w Los Angeles zmarła Elizabeth Taylor, brytyjska aktorka, która miłośnikom historii znana jest przede wszystkim jako odtwórczyni tytułowej roli egipskiej królowej w hollywoodzkiej produkcji „Kleopatra” z 1963 r.

Vladimir Tismăneanu - „Stalinizm na każdą okazję” – recenzja i ocena

Książka Tismăneanu jest bardzo ważną pozycją dla każdego, kto interesuje się dziejami systemu władzy komunistycznej. Niestety, polski wydawca nie stanął na wysokości zadania i zrobił dużo, by zniechęcić czytelnika.

Michał Wasiucionek

Mat. pras. , Roman Sidorski

Przystanek Historia: dwa spotkania

W najbliższych dniach w Przystanku Historia im. Janusza Kurtyki odbędą się dwa interesujące spotkania.

Roman Sidorski , Mat. pras.

Wystawa: „Cykliści: sympatycy, pasjonaci, mistrzowie”.

Ośrodek KARTA, Dom Spotkań z Historią oraz Warszawskie Towarzystwo Cyklistów zapraszają na otwarcie plenerowej wystawy fotograficznej „Cykliści: sympatycy, pasjonaci, mistrzowie”.

Roman Sidorski , Mat. pras.

„Rówieśnicy” – zgłoszenia tylko do końca marca!

Trwa konkurs edukacyjno-filmowy „Rówieśnicy”, którego organizatorem jest Muzeum Historii Polski. Zgłoszenia można wysyłać już tylko do końca marca.

Wywiady

Jan Tomasz Gross: To był ciemny aspekt ludzkich zachowań

Książka pt. _Złote Żniwa_ wzbudza wiele nowych kontrowersji w sprawie wojennych i powojennych stosunków polsko-żydowskich. Co autorzy eseju chcieli przekazać? Prezentujemy rozmowę z Janem Tomaszem Grossem i Ireną Grudzińską-Gross.

Tomasz Leszkowicz

„Kresowe reminiscencje” w gliwickim Muzeum: o Cmentarzu Łyczakowskim z prof. Stanisławem Nicieją

Jutro (17 marca) o godz. 17.00 w Muzeum w Gliwicach rozpocznie się spotkanie z prof. Stanisławem Nicieją, połączone z promocją jego najnowszej książki: „Lwów – Ogród snu i pamięci”.

Dekrety wprowadzające stan wojenny niekonstytucyjne

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że dekrety, na mocy których 13 grudnia 1981 roku wprowadzono w Polsce stan wojenny, zostały wydane nielegalnie, z naruszeniem przepisów obowiązującej w 1981 roku konstytucji.

Roman Sidorski

Roman Graczyk – „Cena przetrwania? SB wobec Tygodnika Powszechnego” – recenzja i ocena

Dzięki książce Romana Graczyka można dostrzec, czym był w istocie PRL i jak wyglądało funkcjonowanie prasy katolickiej w jego okresie. Pozwala również dowiedzieć się, czy tytułowa cena przetrwania nie była przypadkiem dla „Tygodnika Powszechnego” zbyt wysoka.

Rafał Łatka

„Rosja a Katyń” – red. Anna Dzienkiewicz – recenzja i ocena

Pierwszy raz publikacja ta została wydana w roku 1994. W tamtym okresie zawarta w niej m.in. ekspertyza badaczy rosyjskich z 1993 roku była dla opinii publicznej przełomowa. Dziś – w związku z 70. rocznicą zbrodni, jak i wobec listopadowej uchwały Dumy – wydaje się, że przypomnienie o „rosyjskiej drodze” do prawdy o Katyniu jest jak najbardziej na miejscu.

Robert Skarżycki

Film o Janie Pawle II od jutra w kinach

Już jutro do polskich kin wejdzie pełnometrażowy film dokumentalny o Janie Pawle II, zatytułowany: „Jan Paweł II. Szukałem Was...” w reżyserii Jarosława Szmidta. Dziś w Krakowie odbędzie się uroczysta premiera wspomnianego obrazu.

Mat. pras. , Tomasz Leszkowicz

„Stulecie Kisiela” w najnowszym „Tygodniku Powszechnym”

7 marca minęło sto lat od urodzin Stefana Kisielewskiego – wybitnego polskiego publicysty, prozaika, kompozytora i krytyka muzycznego. „Tygodnik Powszechny” uczci stulecie swojego czołowego autora specjalnym dodatkiem, dostępnym od jutra wraz z nowym numerem pisma.

Zmarł Alberto Granado, przyjaciel Che Guevary

W sobotę (5 marca br.) w stolicy Kuby, Hawanie w wieku 88 lat zmarł Alberto Granado, przyjaciel Che Guevary, uczestnik słynnej podróży po krajach Ameryki Południowej z 1952 r.

„Czarny czwartek. Janek Wiśniewski padł” — reż. Antoni Krauze – recenzja i ocena filmu

Kilka lat temu narzekano, że polska kinematografia boi się rozliczenia z PRL-em. Tematu unikano, a na ekranach królowały mniej lub bardziej udane adaptacje polskich lektur. Kiedy wreszcie sięgnięto do historii Polski Ludowej kino błąkało się pomiędzy martyrologicznym kiczem („Popiełuszko”), filmową nudą („Generał Nil”), a intrygującym obrazem („Wszystko, co kocham”). Temat filmu „Czarny czwartek” mógł pójść w każdą z tych stron.

Sebastian Adamkiewicz

Nie tylko Małysz i Kowalczyk. Występy Polaków na mistrzostwach świata w narciarstwie klasycznym

Kończą się rozgrywane w Oslo mistrzostwa świata w narciarstwie klasycznym, na których Adam Małysz i Justyna Kowalczyk zdobyli w sumie cztery medale. To dobry moment, by przypomnieć dawne występy i sukcesy Polaków na narciarskim mundialu.

Kamil Śmiechowski

Reportaże/relacje

„Cena przetrwania. SB wobec Tygodnika Powszechnego” – relacja ze spotkania autorskiego

24 lutego w krakowskim klubie „Pod Jaszczurami” odbyło się spotkanie z Bronisławem Wildsteinem i Romanem Graczykiem, autorem głośnej książki „Cena przetrwania. SB wobec Tygodnika Powszechnego”.

Rafał Łatka

Wywiady

Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”. Komentarz prof. Antoniego Dudka

Dziś po raz pierwszy obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”, upamiętniający żołnierzy antykomunistycznej partyzantki z lat 1945–1963. Na nasze pytania związane z nowym świętem państwowym odpowiada prof. Antoni Dudek.

Tomasz Leszkowicz

John Gittings — „Historia współczesnych Chin. Od Mao do gospodarki rynkowej” – recenzja i ocena

Czy w Chinach nadal będzie rządziła Partia Komunistyczna? Czy chłopi i robotnicy się zbuntują? Czy chińska gospodarka mogłaby się wypalić?

Iwona Galewska

Mat. pras. , Tomasz Leszkowicz

O „Łupaszce” w Centrum Edukacyjnym IPN w Warszawie

Centrum Edukacyjne IPN „Przystanek Historia” w Warszawie zaprasza na prezentację nowego albumu wydanego przez Instytut zatytułowanego: _Brygady „Łupaszki” 1943–1952. 5. i 6. Brygada Wileńska AK w fotografii_. Spotkanie stanowi część obchodów Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”.

Tomasz Leszkowicz , Mat. pras.

„Bohaterowie czy Bandyci” - dyskusja o Żołnierzach Wyklętych w Krakowie

1 marca o godz. 18:00 w oddziale „Ulica Pomorska” Muzeum Historycznego Miasta Krakowa odbędzie się otwarta debata pt. _Bohaterowie czy Bandyci_. Stanowi ona element Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”, obchodzonego po raz pierwszy właśnie w tym roku.

Jolanta Drużyńska, Stanisław M. Jankowski — „Wyklęte życiorysy” – recenzja i ocena

Autorzy sprawiają wrażenie dobrych montażystów. Sami piszą niewiele, oddają za to głos krewnym i znajomym bohaterów, zamieszczają obszerne fragmenty pamiętników, artykułów prasowych czy dokumentów złożonych w rozmaitych archiwach. Efekt jest znakomity.

Michael Morys-Twarowski

Jan Tomasz Gross, Irena Grudzińska-Gross — „Złote żniwa” – recenzja i ocena

Nie tyle trudne do zaakceptowania fakty z historii najnowszej budzą tu niesmak i zaciekłe spory oponentów, lecz raczej forma, w jaką zostały ujęte. Pisarstwo Grossa zdaje się charakteryzować kilka wyraźnych cech, które wyjątkowo trudno potraktować z aprobatą, gdy w grę wchodzą tak ważne i bolesne zagadnienia. Prezentujemy recenzję książki: Jana Tomasza Grossa, i Ireny Grudzińskiej-Gross: „Złote żniwa”.

Agnieszka Rozner

„Papierem w system. Prasa drugoobiegowa w PRL” (album) – recenzja i ocena

Drugi z serii albumów wydanych przez Instytut Pamięci Narodowej w ramach obchodów Roku Kultury Niezależnej ukazuje podziemie wydawnicze, jego dorobek i znaczenie dla polskiej kultury.

Alicja Młyńska

Tomasz Leszkowicz , Mat. pras.

Ryszard Siwiec upamiętniony

22 lutego w Warszawie odbędzie się promocja albumu autorstwa dr. Petra Blažka, poświęconego osobie Ryszarda Siwca, który w 1968 r. dokonał publicznego samospalenia w proteście przeciw interwencji wojsk państw Układu Warszawskiego w Czechosłowacji.

Marcin Kula – „Mimo wszystko bliżej Paryża niż Moskwy” – recenzja i ocena

W czasie dyskusji o szkolnictwie wyższym często podkreśla się zaściankowość polskiej nauki. Tym bardziej warto poznać czasy, gdy humaniści znad Wisły nawiązywali bliskie kontakty z europejską (konkretnie francuską) czołówką.

Tomasz Leszkowicz

Amos Oz - „Jak uleczyć fanatyka” – recenzja i ocena

Uważam, że decyzja o zebraniu esejów Amosa Oza i ich wydania była słuszna. Dotyczą one nie tylko problemu izraelsko-palestyńskiego, ale każdej sytuacji, w której „ktoś jest kategorycznie przekonany o swojej bezwzględnej słuszności”. Autor, analizując zjawisko fanatyzmu z punktu widzenia obu stron sporu, jak również bezstronnych obserwatorów daje szansę na znalezienie lekarstwa na tę „chorobę”. Sam podsuwa czytelnikowi kilka sposobów na osłabienie lub zlikwidowanie fanatyzmu. Jest to przekonywające, w końcu wychodzi spod pióra „uleczonego fanatyka”.

Joanna Goździewska

Tomasz Gontarz , Mat. pras.

Gra miejska ,,Czarny Czwartek" - Warszawa

Znaleziono fragment dziennika studenta z 1970 roku. Wyrusz na poszukiwania kolejnych części i odtwórz realia tamtych dni. Jak funkcjonował nielegalny obieg informacji w PRL-u, co warszawiacy wiedzieli na temat Grudnia '70?

Jacek Woźniakowski - „Ze wspomnień szczęściarza” – recenzja i ocena

W tomie Jacka Woźniakowskiego czytelnik nie odnajdzie powątpiewającego tonu ani mdłej melancholii, krakowski redaktor buduje tu niezwykłą narrację o minionym czasie i wciąż delikatnie obecnych tu i ówdzie oznakach świata tworzonego przez nieistniejący już - w dużej mierze - krąg postaci.

Agnieszka Rozner

Meryl Streep wcieli się w rolę Margaret Thatcher

Na początku lutego br. rozpoczęły się zdjęcia do nowego filmu poświęconego życiu Margaret Thatcher, zatytułowanego „The Iron Lady”. Brytyjską premier zagra hollywoodzka gwiazda, Meryl Streep.

Niemcy: zagraj w grę o najgorszych dyktatorach świata

Na niemiecki rynek weszła gra karciana, której bohaterami są… najgorsi dyktatorzy świata. Wśród postaci, których wizerunki znalazły się na kartach nie zabrakło m.in. Adolfa Hitlera i Józefa Stalina. Po interwencji prokuratury gra została wycofana ze sprzedaży.

Martin Bormann ukrywał się w Ameryce Południowej?

Martin Bormann, jeden z najbliższych współpracowników Adolfa Hitlera, po II wojnie światowej przedostał się do Ameryki Południowej, gdzie ukrywał się jako duchowny – twierdzi były belgijski kolaborant, Paul van Aerschodt (88 l.).

Pocztówka od zesłańca

Listy, fotografie, rysunki, szkice, ręcznie rzeźbione szachy... Wystawę prezentującą pamiątki po polskich przesiedleńcach przygotowało łódzkie Muzeum Tradycji Niepodległościowych. Ekspozycję _Sybiracy – patrioci – tułacze. Losy deportowanych Polaków w latach 1940-1956_ możemy oglądać do końca lutego.

Katarzyna Nowak

Ante et post Diem Irae. Koniec ery Mubaraka w Egipcie?

„Dzień Gniewu”, jak okrzyknięto 25 stycznia 2011 roku, spowodował, że oczy świata zwróciły się ku Egiptowi. Chaos, masowe manifestacje, starcia z policją, narastające bezprawie, śmierć ponad stu osób, grabież i zniszczenie słynnych zabytków. Jakie są przyczyny i historyczne tło tych wydarzeń?

Marta Woźniak

Radosław Ptaszyński - „Wojskowy Sąd Rejonowy i Wojskowa Prokuratura Rejonowa w Szczecinie...” – recenzja i ocena

Ptaszyński skrupulatnie przeprowadza czytelnika przez meandry działalności WSR i WPR, unikając łatwej narracji skierowanej jedynie na „efektowne” wyroki śmierci. Dzięki tej pracy, otrzymujemy możliwość wglądu w całość burzliwych dziejów Prokuratur Wojskowych w zachodnim rejonie Rzeczypospolitej, a po roku 1952, Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Marcin Łukasz Makowski

Ciekawe odkrycie na gdyńskim dworcu kolejowym

W czasie prac remontowych na gdyńskim dworcu odkryto nieznane dotąd malowidła na suficie oraz ścianach sali restauracyjnej. Namalowane zostały w żywych barwach i zachowane są w bardzo dobrym stanie.

Alicja Młyńska

Roman Sidorski , Mat. pras.

150 lat serii „Foreign Relations of the United States”

Biuro Historyka Departamentu Stanu USA świętuje 150 lat serii _Foreign Relations of the United States_ (FRUS). W jej ramach prezentuje się oficjalną dokumentację dotyczącą najważniejszych problemów polityki zagranicznej Stanów Zjednoczonych.

Przemysław Piotr Damski

Reklamy

Tomasz Stężała – Elbing 1945 (informacja)

Koniec 1944 roku, Prusy Wschodnie. Nadciąga sowiecka ofensywa. W powieści o prawdziwej historii Elbląga autor przedstawia obraz miasta, które czeka krwawa zagłada.

Reklama

Wywiady

„Rówieśnicy” – konkurs Muzeum Historii Polski

Muzeum Historii Polski ogłasza konkurs edukacyjno-filmowy dla uczniów szkół ponadpodstawowych. Na uczestników czekają: ciekawe wyzwanie i atrakcyjne nagrody.

Kazimierz Sosnkowski - „Wybór pism” – recenzja i ocena

Czytając tę książkę, nie sposób nie zadać sobie pytania – dlaczego tak długo redaktorzy czekali na opracowanie tak wartościowych materiałów historycznych?

Iwona Galewska

Cyfrowe archiwum poświęcone JFK

Biblioteka i Muzeum Johna Fitzgeralda Kennedy’ego w Bostonie uruchomiły cyfrowy zbiór dokumentacji poświęconej życiu i działalności 35. prezydenta USA.

Maciej Łętowski - „Ruch i Koło Poselskie ZNAK 1957-1976” – recenzja i ocena

Ponad ćwierć wieku temu, we wrześniu 1975 roku ukazały się tezy na VII Zjazd Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej zawierające, między innymi, postulat wprowadzenia poprawek do konstytucji PRL. Trudno było wówczas przewidzieć, że jedną z konsekwencji prób realizacji owych postulatów będzie kres historii Koła Poselskiego „Znak”.

Michał Przeperski

Opinie

Michał Tyrpa: Przypomnijmy o Rotmistrzu przed 110. urodzinami Witolda Pileckiego!

Prezentujemy treść apelu, jaki wystosował specjalnie dla Czytelników Histmag.org Michał Tyrpa, prezes Fundacji Paradis Judaeorum, inicjator akcji: „Przypomnijmy o Rotmistrzu”.

Michał Tyrpa

„Historia dyplomacji polskiej”, t. VI: 1944/1945–1989 - red. W. Materski, W. Michowicz – recenzja i ocena

Rok 2010 już za nami. Mógłbym wymienić wiele rzeczy, które były w nim dobre i złe. Na polu naukowym tom VI „Historii dyplomacji polskiej” należy do tych najlepszych.

Przemysław Piotr Damski

Niemiecki wywiad wiedział o kryjówce Eichmanna już w 1952 roku

Zachodnioniemiecki wywiad posiadał informacje na temat miejsca ukrywania się nazistowskiego zbrodniarza Adolfa Eichmanna już w 1952 r., a więc osiem lat wcześniej niż udało się go schwytać – informuje niemiecki dziennik „Bild”.

Magdalena Heruday-Kiełczewska

Listy z Francji (5): Pod polską ambasadą w Paryżu…

Grudzień 1981 stał we Francji pod znakiem protestów i strajków. Miały one wyrażać sprzeciw wobec wprowadzenia w Polsce stanu wojennego i manifestować solidarność z Polakami. W grudniu odbywały się niemal codziennie we wszystkich większych miastach.

John L. Allen – „Opus Dei. Najbardziej tajemnicza organizacja wewnątrz Kościoła katolickiego” – recenzja i ocena

Chociaż doceniam ogrom pracy autora, to nie ma nic gorszego niż znużony czytelnik. Jednak to książka, z którą powinien zapoznać się każdy zainteresowany życiem Kościoła katolickiego. Niestety nie znam lepszej.

Sylwester Woźniak

Arkadiusz Słabig - „Aparat bezpieczeństwa wobec mniejszości narodowych na Pomorzu Zachodnim” – recenzja i ocena

W porównaniu do innych, podobnych prac o tej tematyce, można stwierdzić, że wypada ona bardzo dobrze; materia jest „świeża”, nowa, oparta na rzetelnej analizie tekstów źródłowych. W moim odczuciu w niczym nie ustępuje innym pracom naukowym powstałym w ostatnim czasie.

Sylwester Woźniak

Krzysztof Grabowski – „Dezerter. Poroniona generacja” – recenzja i ocena

Z nieukrywana ciekawością czytałem o pierwszej podróży Dezertera do Finlandii i o tym jak zespół postrzegał tamtejszych anarchistów. Bardzo ciekawe okazały się również wrażenia z podróży zespołu do ZSRR i spostrzeżenia autora o scenie niezależnej funkcjonującej na terenie obecnej Ukrainy.

Dariusz Wierzchoś

Javier Cercas – „Prędkość światła” – recenzja i ocena

Podjęcie w krótkiej powieści problemów tak rozległych jest krokiem ryzykownym. Przecież mamy tu: wpływ wojny na ludzką kondycję psychiczną, zagrożenia związane z osiągnięciem niespodziewanego sukcesu, rozliczne oblicza procesu twórczego, czy w końcu zaskakującą i niewytłumaczalną nić porozumienia, jaka czasami rodzi się między dwoma osobami, których z pozoru nic nie powinno łączyć. Prawdziwe morze atramentu wylano już, by pisać o tym wszystkim – jak więc uniknąć schematyzmu? To proste, trzeba pisać o ludziach. Tylko dobrze opowiedziana historia konkretnego człowieka może w sposób naturalny połączyć wszystkie te wątki.

Jędrzej Grodniewicz

Brytyjskie archiwa odtajniają dokumenty z 1980 roku

Media na Wyspach informują, że w dokumentach udostępnionych 30 grudnia przez National Archives znajdują się informacje o prawnych i dyplomatycznych zabiegach Downing Street, mających na celu udostępnienie jednostki specjalnej SAS innym krajom. Ponadto wśród materiałów można znaleźć brytyjskie analizy dotyczące uprowadzenia amerykańskich pracowników ambasady w Iranie w 1979 roku czy ówczesnej sytuacji w Afganistanie.

Bartłomiej Czajka

Jarosław Szarek – „Czarne juwenalia. Opowieść o Studenckim Komitecie Solidarności” – recenzja i ocena

Momentami można jednak odnieść wrażenie, że autor nazbyt mitologizuje opisywane postaci, trudno tu bowiem odnaleźć słowa jakiejkolwiek krytycznej oceny działań członków organizacji, strategii podejmowanych akcji, ich skuteczności, etc. Z drugiej strony można jednak uznać, że tworzenie etosu jest swego rodzaju kanonicznym prawem przypisanym opowieści.

Agnieszka Rozner