Paweł Rzewuski

Kresy. Pomocnik Historyczny „Polityki” - recenzja i ocena

Najnowszy numer Pomocnika Historycznego poświecono niezwykle ważnemu tematowi w polskiej historii – wschodnim rubieżom dawnej Rzeczypospolitej…

Płock, koniec świata i oszustwa księży

Niektóre mechanizmy nie zmieniły się pomimo upływu setek lat. Jednym z nich jest straszenie ludzi wizją końca świata, aby w ten sposób przywłaszczyć sobie ich majątek. Jeden z taki wypadków miał miejsce w przedwojennej Polsce i z zapałem był opisywany przez prasę brukową.

Niedoszły Wampir Warszawy

W swojej pracy historyk natrafia na wiele wdzięcznych źródeł. Niektóre są przezabawne, inne przyjemne w odbiorze. Śmiem jednak twierdzić, że jeden szczególny ich rodzaj pozwala nabrać dystansu do historii, czasów naszych dziadków i ogólnie moralności w wiekach minionych. Chodzi oczywiście o przedwojenne gazety brukowe.

Bronisław Komorowski, Jan Skórzyński – „Zwykły polski los” - recenzja i ocena

Ledwie media poinformowały o tym, że ukaże się wywiad-rzeka z Bronisławem Komorowskim, a już rozpętała się mała burza. Zarówno zwolennicy jak i przeciwnicy prezydenta doszli do wniosku, że może on przedstawić głowę państwa w niekorzystnym świetle. Ile w tym prawdy?

10 sposobów na cywilizowanie Kresów

Żołnierze Korpusu Ochrony Pogranicza kojarzą się przede wszystkim z obroną granicy przed bolszewickimi dywersantami. Tymczasem przydzielono im zdecydowanie bardziej złożone i delikatne cele.

Zwalczmy historyczny Warszawocentryzm

Doświadczenia historyczne Warszawy zdominowały polską pamięć o II wojnie światowej. Taka postawa dotyczy nie tylko mieszkańców stolicy, ale również osób pochodzących z innych regionów Polski.

„Ida”, czyli jak prawica krzyczy na konserwatywny film

Czy to prawda, że gdy lewica zaczęła zajmować się kulturą, to prawica całkowicie ją zignorowała? Chyba tak. Z tego powodu dzisiaj krzyczy na wszystko, czego nie rozumie, co wychodzi poza zero-jedynkowe patrzenie na rzeczywistość. Dla mnie – człowieka polskiej prawicy – jest to szczególnie bolesne. Etykietuje bowiem całe moje środowisko jako ludzi nie rozumiejących pewnych kwestii i patrzących na nie powierzchownie.

Męczennik Święty Walenty

Dzisiaj obchodzimy „Walentynki”. Świat zalany został czerwonymi serduszkami, zaś „romantyczne” piosenki wylewają się z niemal każdego radioodbiornika. Warto zastanowić się jednak kim właściwie był święty Walenty.

Antony Polonsky – „Dzieje Żydów w Polsce i Rosji” - recenzja i ocena

Wydana po raz pierwszy po polsku książka Antonego Polonsky’ego niewątpliwie należy do pozycji obowiązkowych dla każdego kto interesuje się historią Żydów. Jednocześnie jednak nie jest ona pozbawiona pewnych wad.

Filozoficzny argument przeciwko heretykom

Święte Oficjum przez długie stulecie specjalizowało się w tropieniu i karaniu osób oraz organizacji, które swoim zachowaniem albo głoszonymi teoriami mogły stać się zagrożeniem dla panującego porządku religijnego i prawnego. Podobnie jak w innych przestrzeniach religijnej działalności, również i w walce z heretykami starano się przedstawić filozoficzne argumenty, które usprawiedliwiały by takie a nie inne działania.

Pierwszy wśród kasiarzy – Stanisław Cichocki „Szpicbródka”

Kiedy myśli się o przestępcach z II RP zazwyczaj w głowie pojawiają się trzy nazwiska: morderczyni Rita Gorgonowa, polski Al Capone Łukasz Siemiątkowski alias Tata Tasiemka oraz król kasiarzy Stanisław Cichocki.

Ferdynand Antoni Ossendowski: przewodnik po kraju ludzi, zwierząt i bogów

Ferdynand Ossendowski zajmuje wysoką lokatę wśród pisarzy znienawidzonych przez komunistów. Wynik ten stał się zasługą przede wszystkim jednej powieści: „Lenin”.

Eugeniusz Bodo − nie aż taki zimny drań

Najsławniejszy aktor, pieśniarz, reżyser, producent filmowy przedwojennej Polski. Eugeniusz Bodo grał wiele ról: amantów, szpiegów albo policjantów. Piosenki w jego wykonaniu podbijały serca zarówno naszych dziadków, utożsamiających się z treścią zwartą w szlagierze „Baby, ach, te baby”, jak i babć, które szalały za zabójczo przystojnym aktorem.

Horoskop dla Marszałka

Na cześć Józefa Piłsudskiego budowano szkoły i nazywano ulicę. Bez większej przesady można powiedzieć, że był on najpopularniejszą osobistością II RP. Ludzie go kochali, a miłość ta przybierała niekiedy dosyć nieoczekiwane formy.

„Pospolite ruszenie” – recenzja i ocena płyty

W Polsce rynek zespołów, które poprzez swoją muzykę starają się przybliżyć historię naszego kraju, jest niemały. Nie można jednak powiedzieć, że mamy do czynienia z ich nadmiarem – każdy nowy zespół jest zawsze krokiem w dobrą stronę.

Okupacyjne święta w „Nowym Kurierze Warszawskim”

Zima w Warszawie roku 1943 nie należała do najlżejszych. Niemiecka polityka względem Polaków zaostrzyła się w znaczący sposób. Coraz częściej dochodziło do łapanek i rozstrzeliwań, a podziemie coraz otwarciej dawało znać o swoim istnieniu. Warszawa stała się areną zmagań Armii Krajowej z Niemcami. Do tego nadchodziły święta. Co wówczas opisywał „Nowy Kurier Warszawski”?

Towarzysze Dzierżyńskiego: polscy czekiści

Polacy razem z Łotyszami i Żydami stanowili podstawę policji politycznej bolszewików – WCzK. Nic dziwnego, skoro jej twórcą był nie kto inny, jak polski szlachcic Feliks Dzierżyński. Polaków było jednak znacznie więcej, niż chcielibyśmy się do tego przyznawać. Kim byli polscy czekiści i jakie funkcje pełnili w bolszewickiej machinie terroru?

Konflikty zbrojne dwudziestolecia międzywojennego, o których mogliście nie mieć pojęcia

To, że okres od 1918 do 1939 roku nazywa się dwudziestoleciem międzywojennym, wynika z faktu, że rozdzielił on dwie wielkie wojny, które wstrząsnęły światem. Nie znaczy to jednak, że w latach tych w różnych regionach świata nie toczyły się zacięte konflikty zbrojne. Prezentujemy kilka z nich.

„Doktor Łokietek, Tata Tasiemka” albo promocja komunizmu AD 2014

Jakiś czas temu, lustrując witryny księgarń na Krakowskim Przedmieściu, doznałem prawdziwego szoku. Na jednej z nich zobaczyłem doskonale znaną mi książkę „Doktor Łokietek i Tata Tasiemka. Dzieje gangu”. Czy to możliwe, że w roku 2014 ktoś wznawia – i to zupełnie bez komentarza – tego rodzaju książki? Niestety, okazuje się że tak.

Okupacja niemiecka: 10 przypadków z życia codziennego

Warszawa z okresu II wojny światowej kojarzy się jako miejsce ponure i niebezpieczne: z jednej strony ciągłe łapanki i terror okupanta, z drugiej żołnierze podziemia, walka o wolność i zamachy na Niemców. Obok tego żyli jednak zwykli ludzie, którzy niczym Leon Kuraś z „Polskich dróg” chcieli po prostu przetrwać wojnę. Niejednokrotnie zaś było wręcz groteskowo. Jak wyglądało życie codzienne w czasie, gdy trwała okupacja niemiecka?

Kobiety przeciw rewolucji. Rosyjskie bataliony kobiece

Kobiety-żołnierze kojarzą się zazwyczaj z Armią Czerwoną w okresie II wojny światowej. Mało kto wie, że pierwsza rosyjska jednostka tego typu została sformowana w armii Rządu Tymczasowego już w 1917 roku. Rosyjskie bataliony kobiece – jaka jest ich historia?

Jak wyglądałyby marsze niepodległości w II RP?

Wielu uczestników Marszu Niepodległości darzy sentymentem II Rzeczpospolitą, będącą dla nich czystym ideałem. Można zapytać, czy tak samo mówiliby, gdyby naprawdę znaleźli się w międzywojniu.

Co wydarzyło się 11 listopada 1918 roku?

Co wydarzyło się 11 listopada 1918 roku? O czym pisała polska prasa warszawska w dniach odzyskania przez Polskę niepodległości? Dominowały teksty patriotyczne, czy raczej treści bardziej prozaiczne?

Redakcyjne

Ankieta - redaktorzy Histmag.org odpowiadają (6)

Trwa nasza ankieta, w której prosimy czytelników o dzielenie się swoimi opiniami o naszym portalu. O opinie na temat Histmaga pytamy też... kolegów z redakcji. Redaktorzy odpowiadają o tym co dla nich jest ważne w portalu Histmag.org.

Nietzsche: Polacy to nadludzie...

Co łączy takich autorów jak Fryderyk Nietzsche, Jan Hempel i Jarosław Marek Rymkiewicz? Wiara, że Polacy są nadludźmi i ich prawdziwa moc realizuje się w liberum veto.

Wacław Kostek-Biernacki – kat, wojewoda, satanista

Wacław Kostek-Biernacki był niezwykłym człowiekiem. Pepeesowiec, żołnierz Legii Cudzoziemskiej, legionista Piłsudskiego, poeta, teoretyk wojskowości, kat, wojewoda i pisarz posądzany o satanizm. To postać, której nie da się jednoznacznie sklasyfikować.

Ci inni Wittgensteinowie – Ludwig Wittgenstein i rodzina

Ludwig Wittgenstein to jeden z najważniejszych filozofów XX wieku. Niemniej ciekawe są losy jego rodziny...

Precz z obłudą w Krakowie!

Czyli o tym jak ze starym ładem walczył pewien społecznie zaangażowany… wegetarianin.

Na straży trzeźwości w II RP

Nadmierne spożywanie napojów alkoholowych było jedną z plag przedwojennej Polski. Piły kobiety, pili mężczyźni, piły dzieci, a zdarzało się, że upijano nawet zwierzęta. Szczególnie zasłużony w walce z pijaństwem był miesięcznik „Trzeźwość”.

Prostytucja w Warszawie: prostytutka epoki II RP

Jak wyglądały prostytutki epoki II RP? Czy to przemoc i bieda zmuszały je do oddawania się za pieniądze? Najczęściej tak, ale nie zawsze...

List protestacyjny przeciw Pomnikowi Czterech Śpiących

Opublikowany w dzisiejszej „Rzeczpospolitej” list otwarty artystów przeciwko powrotowi Pomnika Czterech Śpiących na plac przed cerkwią pokazuje, że protestuje przeciw temu nie tylko „Gazeta Polska”.

Niepokojący bój o Polską historię

Przedwczorajsze wydanie Wiadomości pokazało, że budowanie skutecznej polityki historycznej nie jest tym, co telewizji polskiej wychodzi najlepiej.

Juliusz Nowina-Sokolnicki albo galimatias polskiej emigracji

Szafował fałszywymi tytułami, sam siebie mianował generałem, jak również prezydentem na uchodźstwie. Juliusz Nowina-Sokolnicki to jedna z najdziwniejszych i najbarwniejszych postaci polskiej polityki.

Leon Chwistek − baron Brummel de Buffadero Bluff

Jedna z najbarwniejszych postaci dwudziestolecia międzywojennego. Pisarz, filozof, malarz, matematyk. Jednym słowem, człowiek renesansu...

Z Międzynarodówką na barykadach Warszawy. Armia Ludowa w Powstaniu Warszawskim

W Powstaniu Warszawskim stanęło do walki wielu różnych ludzi. Poza żołnierzami Armii Krajowej na barykadach walczyli bojownicy Narodowych Sił Zbrojnych a także obcokrajowcy. W pewnej liczbie w zrywie udział wzięli również przedstawiciele ugrupowań lewicowych, które nie chciały podporządkować się AK, m.in. Armii Ludowej i Polskiej Armii Ludowej.

Laibach – „1 VIII 1944. Warszawa” – recenzja i ocena płyty

Jeden z najbardziej specyficznych zespołów sceny industrialu postanowił w swej twórczości pochylić się nad historią polskich powstańców. Jaki może być efekt połączenia muzyki eksperymentalnej z tak ważnym i trudnym tematem?

Wywiady

Alexandra Richie: Warszawa drugim Stalingradem?

Czy Warszawa była drugim Stalingradem? Czym wytłumaczyć bestialstwo oddziałów Kamińskiego i Dirlewangera? Opowiada Alexandra Richie, autorka książki „Warszawa 1944. Tragiczne powstanie”.

Historia „śmierci mózgu”

W ciągu ostatnich kilku dni od wypadku, w którym został poszkodowany siedemnastolatek, w Polsce rozgorzała dyskusja na temat definicji mózgu. Ponieważ wokół tematu dyskusji narosło wiele kontrowersji, warto przyjrzeć się, nad czym tak naprawdę toczy się ten spór.

Prostytucja w Warszawie: mapa nierządu w II RP

O tym, gdzie w Warszawie najlepiej iść „na panienki” w II RP wiedziała już nawet gimnazjalna młodzież. Dla biednych – szybka miłość w nadwiślańskich zaroślach. Dla zamożnych – towarzystwo eleganckich dam w luksusowych lokalach. Jak w II RP wyglądała prostytucja w Warszawie?

Jerzy Paramonow: burzliwe dzieje

3 października 1955 roku „Trybuna Ludu” z dumą donosiła, że schwytano groźnego przestępcę. W ręce wymiaru sprawiedliwości trafił Jerzy Paramonow – postrach milicji warszawskiej.

Prostytucja w Warszawie: od króla Stasia do 1914

O tym, gdzie w Warszawie najlepiej iść „na panienki” dawniej wiedziała już nawet warszawska młodzież. Jak w czasach zaborów wyglądała prostytucja w Warszawie?

Polskie żywe torpedy: „Będziemy walczyć jak furiaci!”

Nie tylko Japończycy mieli żołnierzy gotowych dokonać samobójczej akcji dla swojego kraju. Również w II RP znaleźli się ludzie, którzy chcieli walczyć z Niemcami jako żywe torpedy.

Wydarzenia

Premiera „Słownika biograficznego wielkopolskich emigrantów, podróżników i ludzi morza”

Wydaje się, że jest coś przewrotnego w książce która traktuje o mieszkańcach Wielkopolski, którzy dzielnie przemierzali morza. Autor Mariusz Borowiak, przekonuje że Wielkopolanie wielokrotnie wybierali się na zamorskie wojaże. Książkę wydano pod patronatem Histmag.org

Newsy

Polskie odszkodowania za Holokaust. Prawdy i półprawdy.

Czy rząd polski zapłaci odszkodowania za Holokaust blisko 50 tysiącom Izraelczyków? Zdaniem „Times of Israel” tak. Ale czy na pewno?

George Orwell na dnie...

...czyli o tym, jak autor „Roku 1984” był tak biedny, że jadł tylko chleb z margaryną.

Newsy

Opłata za drugi kierunek jednak niezgodna z prawem

Dobra wiadomość dla braci studenckiej: Trybunał Konstytucyjny uznał opłaty za drugi kierunek studiów za niezgodne z prawem.

Wybory 4 czerwca 1989 r. – co pisała prasa?

4 czerwca 1989 r. odbyły się w Polsce pierwsze po II wojnie światowej częściowo wolne wybory parlamentarne. Dotychczasowi rządzący starli się z ekipą Lecha Wałęsy, a wynik tego starcia zadecydował o końcu PRL. Co w tych dniach pisała „Gazeta Wyborcza”, „Trybuna Ludu” i „Rzeczpospolita”?

Klęska wyborów w Polsce

Trzeba to sobie powiedzieć jasno i wyraźnie: wczorajsze wybory oraz poprzedzająca je kampania były klęską Polski i Polaków. I nie chodzi wcale o to, która partia zajęła jakie miejsce, jaka weszła do parlamentu, a jaka zakończyła swój wyścig pod progiem. Chodzi o frekwencję.

Co pić gdy pić nie można? Poradnik naszych dziadków

Jesteś organizatorem imprezy, ale nie pijesz alkoholu? A może uważasz że wódka jest zagładą ludzkości? Lub po prostu chcesz odmiany i masz ochotę napić się czegoś bez procentów? Podaj swoim gościom ocet, chłodnik albo kwas.

Birobidżan sercem Żydowskiego Obwodu Autonomicznego

Birobidżan: W historii świata zdarzają się przedziwne twory. Pod granicą rosyjsko-chińską znajduje się Żydowski Obwód Autonomiczny, gdzie co prawda Żydów nie ma, za to na budynkach państwowych powiewa tęczowa flaga.

Jak Andrzej Bobola został świętym

27 kwietnia 2014 roku w Rzymie odbyły się uroczystości kanonizacji błogosławionego Jana Pawła II. Porównać można je do wydarzeń z 17 kwietnia 1938 roku, kiedy to papież Pius XI ogłosił świętym Andrzeja Bobolę.

Kwiecień 1920 roku: masakra kolejarzy w Poznaniu

26 kwietnia 1920 roku w Poznaniu policja otworzyła ogień do protestujących kolejarzy. W wyniku tych zdarzeń zginęło łącznie 9 robotników, zaś 32 zostało rannych. Wydarzenia, które wstrząsnęły poznańskimi ulicami, były szeroko komentowane w polskiej prasie.

Profanacja grobów, czyli bolszewików walka z religią

19 kwietnia 1923 roku, aby udowodnić ludziom, że żyją w zabobonie, władze bolszewickie postanowiły ich oświecić. Funkcjonariusze Komisji ds. Zabobonów zbrojni w łomy, kamery i szczery zapał ruszyli do otwierania relikwii.

Polska prasa i powstanie w warszawskim getcie

19 kwietnia 1943 roku na teren warszawskiego getta wkroczyły oddziały niemieckie, których celem było ostateczne zlikwidowanie dzielnicy żydowskiej. Wbrew oczekiwaniom, które kazały wierzyć Niemcom, że będzie to rutynowa akcja, pozostali w getcie Żydzi stawili zaciekły opór.

5 kwietnia 1989 roku - nie tylko Okrągły Stół

5 kwietnia 1989 roku zakończyły się obrady Okrągłego Stołu. Obok wydarzeń, które przykuły uwagę większości obywateli, miały też miejsce zdarzenia drugorzędne, rzadko dzisiaj kojarzone z tą datą.

Multimedia

Jerzy Eisler - "Pierwsi sekretarze KC PZPR - próba portretu" video

O bolszewickich aspiracjach Gomułki, wyrzuceniu Bieruta z KPP i kłótniach między Breżniewem i Kanią opowiada prof. Jerzy Eisler

Trep czy inteligent? Rządy pułkowników w II RP

Gdy słyszy się termin „rządy pułkowników”, z zasady pierwsze skojarzenie jest negatywne. Wojskowi, którzy obejmują wysokie urzędy państwowe, przywodzą na myśl bandę głupców nie potrafiących rozróżnić rozporządzenia od dekretu. Nie jest to jednak regułą…

Święty ateistów, rzecz o Łyszczyńskim

Każda religia musi mieć swoich świętych, najlepiej takich, którzy na swój status zasłużyli nie tylko swoim życiem, ale też i męczeńską śmiercią. Nie inaczej jest w przypadku ateizmu, który – jak pokazuje jutrzejsze wydarzenie – również swoich świętych ma. A raczej usiłuje tworzyć.

Sprawa Czechowicza, czyli jak Piłsudski na nosie Trybunału Stanu zagrał

20 marca 1929 roku Sejm Rzeczpospolitej Polskiej przegłosował wniosek o postawieniu przed Trybunałem Stanu byłego ministra skarbu Gabriela Czechowicza i oskarżeniu go o nieprawidłowe wydanie nadwyżek budżetowych. Smaczku sprawie dodawał fakt, że w całą aferę bezpośrednio wmieszany był Józef Piłsudski.