Zabytki

21 postulatów: światowe dziedzictwo spisane na sklejce

Spisano je czerwoną farbą i ołówkiem na zwykłej sklejce. Po latach trafiły na listę UNESCO.

Daniel Wicenty

Wybierasz się do Splitu? Oto 5 miejsc dla miłośników archeologii

Split należy do najpopularniejszych miast odwiedzanych przez Polaków podczas wakacji. Słynie z pięknego wybrzeża, atrakcyjnej architektury i bogatego dziedzictwa historycznego. Przyjrzyjmy się temu ostatniemu: jakie atrakcje archeologiczne i historyczne oferuje Split?

5 miejsc, które warto zobaczyć w Atenach

Ateny, stolica Grecji, to miasto pełne historycznych zabytków i kulturalnych atrakcji. Poniżej prezentujemy pięć miejsc, które warto zobaczyć podczas wizyty w Atenach.

5 miejsc, które warto zobaczyć w Rzymie

Rzym, znany jako Wieczne Miasto, to jedno z najstarszych i najbardziej fascynujących miast świata, pełne historycznych zabytków i kulturowych skarbów. Poniżej prezentujemy pięć miejsc, które warto zobaczyć podczas wizyty w Rzymie.

5 miejsc, które warto zobaczyć w Paryżu

Paryż, znany jako "Miasto Świateł", to jedno z najbardziej romantycznych i kulturalnie bogatych miast na świecie. Poniżej prezentujemy pięć miejsc, które warto zobaczyć podczas wizyty w Paryżu.

Kopuła Bomby Atomowej – symbol pierwszego ataku atomowego w historii

Pozostałości Hali Promocji Przemysłu Prefektury Hiroszimy zostały zachowane w takim stanie, w jakim znalazły się 6 sierpnia 1945 roku bezpośrednio po wybuchu bomby atomowej. Dzisiaj Hiroszima to nowoczesne miasto i tylko otoczone współczesnymi budynkami ruiny przypominają o tragicznej przeszłości tego miejsca.

Rafał Gumiński

5 miejsc, które warto zobaczyć w Mostarze

Mostar, malownicze miasto w Bośni i Hercegowinie, słynie z bogatej historii, pięknej architektury i urokliwych krajobrazów. Poniżej prezentujemy pięć miejsc, które warto zobaczyć podczas wizyty w Mostarze.

Jak zwiedzać muzea za darmo?

„Dama z gronostajem” Leonarda da Vinci, „Sąd Ostateczny” Hansa Memlinga, a może Partenon na akropolu ateńskim lub rzymskie Koloseum? Oferta muzealna w Polsce i za granicą jest ogromna, jednak regularne ceny wejściówek mogą zniechęcać do odwiedzin. Dlatego podpowiadamy jak zwiedzać muzea za darmo!

Nowe siedem cudów współczesnego świata ZDJĘCIA

Spośród cudów świata antycznego do naszych czasów przetrwały jedynie egipskie piramidy. Lista stworzona w starożytności dawno się zdezaktualizowała, dlatego też zdecydowano się na opracowanie nowej. Ta została udostępniona w 2007 roku. Poniżej prezentujemy obiekty, które okrzyknięto nowymi cudami świata.

Wywiady

Robert Kostro: „Przyklejanie się do dzieł sztuki lub niszczenie ich to akty barbarzyństwa”

Czy zabytki i dzieła sztuki w Polsce są bezpieczne? Czy mamy plan ich ochrony na wypadek wojny? Jak powinny wyglądać nowoczesne zabezpieczenia i procedury muzealne – rozmawialiśmy o tym z dyrektorem Muzeum Historii Polski Robertem Kostro, który w ostrych słowach skrytykował niedawne działania ekoaktywistów.

Mateusz Balcerkiewicz

Ekoaktywiści wzięli na cel Stonehenge. Są zniszczenia

Neolityczne kręgi tworzące jedno z najsłynniejszych stanowisk archeologicznych na świecie zostały spryskane pomarańczową farbą. Aktu wandalizmu dokonali działacze z organizacji Just Stop Oil. Szacowane są straty.

Reportaże/relacje

Rocznica zamachu majowego: polityka i ofiary

12 maja 1926 roku Józef Piłsudski rozpoczął wojskowy zamach stanu, w wyniku którego obalono rząd Wincentego Witosa, rozpoczynając tym samym okres autorytarnych rządów piłsudczyków (tzw. sanacji), głoszących hasła odnowy państwa. W związku z rocznicą postanowiliśmy odwiedzić kilka miejsc upamiętniających to wydarzenie i związane z nim postacie.

Tomasz Leszkowicz

Cezary Namirski – „Średniowieczne zamki Sardynii” – recenzja i ocena

Niemal cała powierzchnia Sardynii była pokryta warowniami i zamkami. O średniowiecznych fortyfikacjach pisze w swojej najnowszej książce Cezary Namirski. Czy warto po nią sięgnąć?

Mateusz Okoński

Co Polacy sądzą o zabytkach innych kultur, które znajdują się na terenie Polski? Znamy wyniki badania opinii

Obecnie wiele mówi się o zabytkach i ich rewitalizacji, a uwagę zwraca się zarówno na obiekty związane z polskim dziedzictwem kulturowym, jak i zabytki innych kultur, które znajdują się na terenie Polski. Jaki jednak stosunek mają do nich Polacy? Sprawdziła to pracownia PBS, która w grudniu 2023 roku, korzystając z metody CAPI, przeprowadziła badania na zlecenie Narodowego Instytutu Konserwacji Zabytków.

Historia badań nad średniowiecznymi zamkami Sardynii

Na Sardynii, drugiej co do wielkości wyspie Morza Śródziemnego, istniało ponad sto średniowiecznych założeń obronnych - od twierdz bizantyjskich po warownie genueńskie, pizańskie i aragońskie. Historia badań nad tymi zamkami jest równie bogata, co dzieje samych zamków.

Cezary Namirski

Cezary Namirski – „Średniowieczne zamki Sardynii”

Książka Cezarego Namirskiego „Średniowieczne zamki Sardynii” jest monografią poświęconą warowniom wznoszonym na Sardynii od czasów bizantyjskich po aragońskie, zostaje w niej zaprezentowany także ich szeroki kontekst historyczny.

Edward Gigilewicz, Leon Popek – „Kościoły i kaplice na Wołyniu z obrazami Włodzimierza Sławosza Dębskiego” – recenzja i ocena

Kościoły, kaplice, miasta i wsie tętniące życiem. Wielojęzyczny gwar ulic i targów. Takim był Wołyń sprzed morderczego szaleństwa. W nim dorastał Włodzimierz Sławosz Dębski, który poprzez swoje grafiki powrócił do nieistniejącego już świata. Dzięki autorom albumu Edwardowi Gigilewiczowi i Leonowi Popkowi możemy poznać Wołyń takim, jakim zapamiętał go Dębski.

Patryk Krygier

Opinie

Czy Europa dogoni Polskę? Handel zabytkami to duży problem opinia

Skandynawski pierścień z epoki wikingów? 700€. Bliskowschodnia figurka z epoki brązu? 280 €. Miejsce tych przedmiotów jest w muzeach, a nie na internetowych bazarach, z których trafią potem do prywatnych kolekcji.

Ostra Brama w Wilnie

Ostra Brama w Wilnie i fenomen kultu Matki Boskiej Ostrobramskiej na przestrzeni dziejów silnie wpływały i wciąż wpływają na naszą kulturę.

Maria Kałamajska-Saeed

Leon Popek, Edward Gigilewicz

Kisielin: Piękny kościół, który doprowadzono do ruiny

Kisielińska świątynia powstała na przełomie XVII i XVIII wieku. Po napadzie band UPA na wychodzących z kościoła nic już nie było takie, jak dawniej…

Listopadowy numer Magazynu Historycznego „Mówią wieki”

Od szczegółu do ogółu, czyli historia Pułtuska.

5 najciekawszych propozycji IPN w listopadzie

Oto 5 ciekawych pozycji wydawniczych IPN. Wśród nich znajdują się: „Sądu historii się nie obawiam. Wystąpienia na forum Sejmu Śląskiego II i III kadencji (1930-1935)”, „Kościoły i kaplice na Wołyniu z obrazami Włodzimierza Sławosza Dębskiego” i „Szlakiem legionistów między Styrem a Piawą. Kolekcja fotografii profesora Stefana Macki z lat 1915–1920”.

Dilek Zaptcioglu-Gottschlich, Jürgen Gottschlich – „Łowcy skarbów. Jak ojcowie archeologii rozkradli bogactwa Orientu” – recenzja i ocena

Wiele zabytków, które możemy podziwiać w znanych muzeach, zostało pozyskanych w sposób nielegalny. O tej kwestii w odniesieniu do niemieckich zbiorów i często niemoralnej postawy niemieckich archeologów piszą autorzy książki „Łowcy Skarbów”.

Mateusz Okoński

Dilek Zaptcioglu-Gottschlich, Jürgen Gottschlich – „Łowcy skarbów. Jak ojcowie archeologii rozkradli bogactwa Orientu”

Dilek Zaptcioglu-Gottschlich i Jürgen Gottschlich w książce „Łowcy skarbów. Jak ojcowie archeologii rozkradli bogactwa Orientu” przedstawiają historię wypraw archeologicznych. Kim byli ojcowie archeologii, którzy kierowali wyprawami? Nobliwymi naukowcami? Ukrytymi szpiegami? A może zwykłymi łowcami skarbów, którzy pożądali jedynie złota upadłych cywilizacji?

Multimedia

Tak dziś wygląda Wilczy Szaniec Galeria

Wilczy Szaniec to chyba najsłynniejsza konstrukcja III Rzeszy wzniesiona na terenie dzisiejszej Polski. Przeszła do historii nie tylko jako niezwykłe stanowisko dowodzenia, lecz także jako miejsce, w którym dokonano bliskiego sukcesu zamachu na życie Adolfa Hitlera. O tym i o innych podobnych obiektach przeczytacie w najnowszej książce Christophera Machta „Szlakiem tajemnic zbrodniarzy w Polsce. Spowiedź Hitlera i nazistów”. A jak dziś wyglądają pozostałości Wilczego Szańca? Zobaczcie:

Mateusz Balcerkiewicz

Izabela Śliwińska-Słomska

Twierdza w Kamieńcu Podolskim: polska „perła na kamieniu”

Twierdza w Kamieńcu Podolskim broniła granic państwa polsko-litewskiego przed wieloma wrogami - Tatarami, Turkami, Kozakami. Szlachta postrzegała ją jako symbol panowania Rzeczypospolitej w południowo-wschodnich województwach Korony i niezdobyte „przedmurze chrześcijaństwa”, zaś współcześnie za sprawą literatury i filmu na stałe wpisała się w historyczną świadomość Polaków.

Polska baletnica i bolszewicy: walka o willę Matyldy Krzesińskiej

Petersburg, miasto bogatej historii, skrywa opowieść o Matyldzie Krzesińskiej – wybitnej baletnicy, znaczącej postaci artystycznej elity i młodzieńczej miłości ostatniego cara Rosji. Jej życie i historia willi, którą zbudowała zimą 1907 roku, splatają się z kluczowymi wydarzeniami historycznymi.

Olga Lebedeva

Butrint: archeologiczny hit Albanii, który trzeba zwiedzić

W ostatnich latach Albania staje się coraz popularniejszym kierunkiem dla polskich turystów. Niewygórowane ceny, piękne plaże i gwarancja słońca to jedno, ale czy Albania oferuje coś dla miłośników historii i archeologii? Odpowiedź brzmi: Butrint!

Historyczna perełka Bułgarii – zwiedzamy Sozopol GALERIA

Wakacje w Bułgarii to nie tylko plaża, morze i słońce. Historyk znajdzie tu wiele atrakcji! Jednym z najciekawszych historycznie miejsc w Bułgarii jest Sozopol, w którym zobaczymy wszystko od starożytnych ruin, przez pozostałości średniowiecznych kościołów, aż po bunkry z czasów II wojny światowej.

Mateusz Balcerkiewicz

Poszukiwacze świętują, archeolodzy alarmują – zmiany w prawie o ochronie zabytków

Aplikacja mobilna zamiast zgody Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków i nagroda za odkrycie zabytku archeologicznego — między innymi takie zmiany proponują twórcy ustawy. Archeolodzy i konserwatorzy alarmują jednak, że nowe prawo uniemożliwi kontrolę poczynań detektorystów.

Chrystyna Charczuk – „Dawny Truskawiec” – recenzja i ocena

Uzdrowisko w Truskawcu to jedna z najbardziej imponujących perełek międzywojennej Rzeczypospolitej. Choć upływ czasu odcisnął na niej swoje piętno, kompleks do dziś zachwyca kuracjuszy i odsłania uroki przedwojennej architektury. Jej śladami podąża również Chrystyna Charczuk w swojej najnowszej publikacji.

Natalia Pochroń

Reportaże/relacje

Jak wyglądała praca metalurga w epoce brązu? Video

Archeologia doświadczalna pozwala odtwarzać proces powstawania przedmiotów wykonywanych m.in. w pradziejach. Zapraszamy do zapoznania się z materiałem video, na którym archeolog prezentuje sposób odlewania zawieszki lunulowatej z epoki brązu.

Stanisław Stolarczyk – „Polacy w Kanadzie. Historia grobami pisana”

Stanisław Stolarczyk w książce „Polacy w Kanadzie. Historia grobami pisana” udokumentował ślady polskiego osadnictwa w kanadyjskich prowincjach. Książka jest pierwszym opracowaniem historii Polaków w Kanadzie stworzonym z perspektywy dziedzictwa zachowanego na cmentarzach.

Chrystyna Charczuk – „Dawny Truskawiec”

Chrystyna Charczuk w książce „Dawny Truskawiec” przybliża nam historię cenionego w okresie międzywojnia uzdrowiska. Badaczka prowadzi nas ulicami miasta, prezentuje mijane pensjonaty i hotele, ich historię i architekturę.

Koronacja Karola III: król zasiądzie na Kamieniu Przeznaczenia

6 maja 2023 r. w Opactwie Westminsterskim odbędzie się koronacja Karola III na króla Zjednoczonego Królestwa. Jedną z najważniejszych relikwii towarzyszących koronacji będzie pewien blok piaskowca, który od 700 lat jest nieodłącznym elementem najstarszego zwyczaju koronacyjnego monarchów Anglii i Wielkiej Brytanii.

Rafał Gumiński

Osuszanie zabytków po zalaniu – jak wygląda?

Jak poradzić sobie z osuszaniem nieruchomości? To pytanie coraz częściej zadajemy sobie w obliczu ulewnych deszczy i powodzi, które nawiedzają nasz kraj. Jednak przyczyną zalania budynku może okazać się też wadliwa instalacja hydrauliczna. Co wtedy?

Pochówki wawelskie

Pochówki wawelskie – co kryją w sobie wawelskie krypty, i dlaczego decyzja o pochówku Lecha Kaczyńskiego i jego małżonki wzbudziła tak duże kontrowersje?

Sebastian Adamkiewicz

Skarb z Górzna: srebrny depozyt z czasów Chrobrego

Był rok 1931, kiedy we wsi Górzno, w majątku Müllerów prowadzono orkę. Maszyną parową przeciągano pług po wilgotnej ziemi. Nikt nie spodziewał się, że czynność ta doprowadzi do niebywałego odkrycia. Monety ze skarbu są niemym świadkiem historii anonimowego człowieka sprzed tysiąca lat.

Adrian Gendera

Roman Sidorski , Sebastian Adamkiewicz

Koloseum – historia rzymskiego amfiteatru

Koloseum to jedna z najbardziej charakterystycznych budowli starożytnego Rzymu. Historia amfiteatru nie kończy się jednak na czasach antycznych i słynnych walkach gladiatorów. Koloseum posiada szeroką, wielowiekową tradycję wartą poznania.

Bartosz Smoczyk

Reportaże/relacje

Zapomniane (?) cmentarze

Leżą na nich Niemcy, Rosjanie, Żydzi... – w dzisiejszej Polsce często brakuje ludzi, którzy mogliby i chcieli się nimi opiekować. Prezentujemy fotografie z kilku mniej lub bardziej zaniedbanych i zapomnianych cmentarzy.

Zamek Książ – historia skrywająca tajemnice

Zamek Książ to jedna z największych atrakcji turystycznych Dolnego Śląska. Kompleks reklamuje się hasłem „Odkrywaj tajemnice” – do najciekawszych należą m.in. losy księżnej Daisy oraz przeznaczenie systemu podziemnych tuneli i schronów, wybudowanych przez Niemców w czasie II wojny światowej.

Piotr Bejrowski

Pałac w Białowieży: azyl carów, sól w oku komunistów

W Puszczy Białowieskiej rozkochali się nie tylko polscy władcy, ale również rosyjscy carowie – zwłaszcza ci ostatni. Z inicjatywy cara Aleksandra III w Białowieży pojawił się pałac, a Mikołaj II doprowadził do niego tory kolejowe. Odpoczywali tu m.in. Ignacy Mościcki czy Hermann Göring. Czym pałac w Białowieży urzekł swoich gości?

Natalia Stawarz

Zaginiona świątynia boga Ra odkryta przez polsko-włoską ekspedycję archeologiczną

Polsko-włoska ekspedycja archeologiczna odkryła w Egipcie relikty ceglanego budynku sprzed 4500 lat. Ruiny mogą stanowić pozostałość jednej z czterech zaginionych „świątyń solarnych” z czasów V dynastii.

Natalia Stawarz

Wojciech Widłak, Radosław Budzyński – „Inflancki konik, czyli podróż z panem Gustawem”

Wojciech Widłak i Radosław Budzyński w zabawny sposób przedstawiają wspólną historię Polski i Łotwy. Dzięki podróży głównego bohatera Gustawa Manteuffla po terenach dawnych Inflant Polskich, najmłodsi czytelnicy mogą poznać historię zabytków.

Sensacyjne odkrycie w kościele pw. Świętego Ducha w Wilnie

Badania przeprowadzone pod kościołem Św. Ducha w Wilnie przez Instytut Polonika przyniosły zaskakujące wyniki. Wiadomo było, że pod świątynią znajdują się rozległe podziemia. Zgodnie z lokalnymi przekazami, ma być to miejsce spoczynku tysięcy zmarłych, czyli tzw. wileńskie królestwo zmarłych. Badania potwierdziły, że podziemia te są wielokondygnacyjne.

„Zabytek Zadbany” 2022: Znamy obiekty nominowane do tego miana!

Znamy obiekty nominowane do tytułu „Zabytku zadbanego”. To ogólnopolski konkurs realizowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Ma na celu wyróżnienie właścicieli i zarządców, którzy wzorowo wywiązują się z obowiązku opieki nad zabytkami oraz promocję właściwych postaw i upowszechnienie najlepszych wzorów konserwacji obiektów zabytkowych. Który obiekt wygrał w tym roku?

Muzeum Ruchu Harcerskiego na finiszu. Fort Jugowice odzyskał blask

Wiosną 2023 r. pierwsi zwiedzający będą mogli odwiedzić wystawę w powstającym Muzeum Ruchu Harcerskiego. Na początku marca br. przedstawiciele Muzeum Krakowa, Chorągwi Krakowskiej Związku Harcerstwa Polskiego oraz Okręgu Małopolskiego Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej podpisali porozumienie w sprawie współpracy przy tworzeniu i prowadzeniu Muzeum Ruchu Harcerskiego.

Arka Przymierza: etiopski ślad świętej relikwii

Etiopska księga „Kebra Nagast" opowiada o romansie króla Salomona i królowej Saby, którego owocem był syn Menelik. W przyszłości młodzieniec miał potajemnie wywieźć z Jerozolimy Arkę Przymierza. Czy tablice z podyktowanymi Mojżeszowi przykazaniami faktycznie znajdują się dziś w etiopskim mieście Aksum?

Piotr Bejrowski

Magdalena Mikrut-Majeranek

Bursztynowe szachy z Gdańska jednym z najważniejszych nabytków muzealnych na świecie w 2021 roku!

Magazyn Apollo opublikował listę najważniejszych nabytków muzealnych na świecie w 2021 roku. Wśród nich znalazły się bursztynowe szachy znajdujące się w zbiorach Muzeum Gdańska.

Stonehenge: co wiemy o tajemniczych megalitach?

Stonehenge należy do najpopularniejszych stanowisk archeologicznych na świecie. Obraz kamiennego okręgu jest znany powszechnie nie tylko w środowisku archeologów. Jakie było znaczenie Stonehenge i co wiemy o słynnym kromlechu?

Wojciech Przybyszewski – „Śledztwa kolekcjonera” – recenzja i ocena

Dzieła sztuki, zabytki, ciekawe historie, próby rozwikłania zagadek i tajemnice, które czekają na swojego odkrywcę. To wszystko znajdziemy w książce „Śledztwa kolekcjonera”.

Katarzyna Kucharczuk

Machu Picchu starsze niż sądzono?

Dotychczas początki Machu Picchu datowano – w oparciu o źródła pisane – na lata 1440-1450. Najnowsze datowanie radiowęglowe sugeruje jednak, że kompleks jest starszy niż do tej pory przyjmowali naukowcy.

Przedstawiciele świata nauki popierają odbudowę Pałacu Saskiego

61 przedstawicieli świata nauki opowiedziało się za odbudową Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ulicy Królewskiej w Warszawie. Oświadczenie w tej sprawie przesłał PAP pomysłodawca inicjatywy – dr hab. prof. UAM Bartosz Korzeniewski.

Nauka w Polsce

Magdalena Mikrut-Majeranek

Stocznia Gdańska trafi na listę UNESCO? Okazuje się, że to problematyczne

Sprawa wpisu Stoczni Gdańskiej na listę światowego dziedzictwa UNESCO nie została jeszcze zakończona, a jego losy wciąż się ważą. W związku z opinią Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków i Miejsc Historycznych (ICOMOS) wniosek Polski został odroczony. Dlaczego tak się stało?

Ateny i Peloponez – najciekawsze miejsca okiem archeologa

Subiektywny przewodnik po zabytkach starożytnych Aten i pobliskiego Peloponezu. Co warto zobaczyć wybierając się w ten rejon Grecji? Oto garść inspiracji i praktycznych wskazówek dotyczących zwiedzania.

Amadeusz Majtka – „Polskie skarby i tajemnice” – recenzja i ocena

Sezon wakacyjny to okres, gdy w mediach zaczynają królować informacje o sensacyjnie brzmiących odkryciach w postaci złotego pociągu czy bursztynowej komnaty. Naprzeciw wszelkim ogórkowym plotkom wychodzi Amadeusz Majtka, który w swojej publikacji przybliża nam tajemnice o zapomnianych miejscach rozsianych po całej Polsce i drzemiących w nich autentycznych skarbach.

Maciej Gach

Włodzimierz Antkowiak – „Poszukiwacze zaginionej komnaty. Polskie tropy” – recenzja i ocena

Spuścizną II wojny światowej jest ogromna ilość dóbr materialnych, w tym dóbr kultury, które zaginęły. Ich poszukiwania oraz teorie dotyczące wojennych i powojennych losów rozpalają wyobraźnię tysięcy ludzi. Jedną z ikonicznych wojennych zgub jest Bursztynowa Komnata zrabowana przez Niemców z pałacu w Carskim Siole.

Daria Czarnecka

Kolekcja 93. stalowych płyt gramofonowych Polskiego Radia trafiła na Listę Krajową programu UNESCO „Pamięć świata”.

Kolejne zabytki trafiły na a Listę Krajową programu UNESCO „Pamięć świata”. Tym razem chodzi o kolekcję 93. stalowych płyt gramofonowych Polskiego Radia z września 1939 roku.

Wydarzenia

Noc Muzeów 2021 – data, program, atrakcje, lista muzeów

Noc Muzeów 2021 w poszczególnych miastach całej Polski. Jaka jest data konkretnych wydarzeń? Jaki program i atrakcje przygotowano? Które z muzeów i instytucji kultury biorą udział w wydarzeniu? Wszystkiego dowiesz się w naszym portalu!