Wybierasz się do Splitu? Oto 5 miejsc dla miłośników archeologii

Split jest popularnym kierunkiem wakacyjnym, wybieranym przez Polaków. Całą Chorwację rocznie odwiedza ponad milion turystów z Polski. Split należy do najpopularniejszych celów podróży. Dowiedz się, jakie miejsca miłośnik historii i archeologii powinien zobaczyć w stolicy żupani splicko-dalmatyńskiej.

1. Pałac Dioklecjana

jest to chyba najbardziej rozpoznawalne miejsce w Splicie. Swoją historią sięga końca III wieku, kiedy cesarz rzymski Dioklecjan podął decyzję o budowie pałacu na środkowej części wschodniego wybrzeża Morza Adriatyckiego. Wybrał Dalmację, czyli region, z którego pochodził. Nie znamy dokładnej daty budowy pałacu, ale wiadomo, że w 305 roku Dioklecjan już go zamieszkiwał. Jednocześnie trwały dalsze prace nad rozbudową miejsca, w którym cesarz spędził ostatnie lata życia.

Zabudowania obejmują m.in. właściwą rezydencję cesarza, pomieszczenia służby, wojska lub niewolników, pomieszczenia piwniczne, mauzoleum czy termy. Łącznie zajmują powierzchnię około czterech hektarów. Na miejscu warto zwrócić uwagę m.in. na dobrze zachowane bramy prowadzące do kompleksu, perystyl czy świątynię Jowisza. Teren dawnego pałacu stanowi najstarszą część Splitu, w której znajdują się też budynki z późniejszych epok (architektura romańska, gotycka i baroku). Wejście na jego teren jest wolne, warto jednak pamiętać, że niektóre budynki na terenie Pałacu Dioklecjana pełnią dziś funkcję muzealną i ich zwiedzenie możliwe jest po uprzednim zakupie biletu.

2. Akwedukt

W Bilice na przedmieściach Splitu znajduje się fragment  zrekonstruowanego w 1999 roku akweduktu, który pierwotnie został wzniesiony za czasów cesarza Dioklecjana. Konstrukcja doprowadzała wodę z rzeki Jadro do Pałacu Dioklecjana i zarówno pod względem funkcjonalnym, jak i technicznym przypominała analogiczne rzymskie rozwiązania. Dziennie pozwalał na dostarczenie niemal 130 tysięcy metrów sześciennych wody. Oryginalny wodociąg został uszkodzony już w VI wieku podczas najazdów gockich. Co ciekawe, choć niektóre elementy konstrukcji liczą już ponad 1700 lat, to akwedukt wciąż wykorzystywany jest do zaopatrywania Splitu w wodę.

3. Solin

Zaledwie kilka kilometrów od historycznego centrum Splitu znajduje się Solin, gdzie zachowały się starożytne ruiny rzymskie. Choć tereny te mają znacznie dłuższą historię, obejmującą osadnictwo Ilirów czy emporium założone przez Greków w III wieku p.n.e., to czasy największej chwały przypadły na okres panowania Dioklecjana. Wtedy to miasto liczyło kilkadziesiąt tysięcy mieszkańców, co czyniło je bardzo rozwiniętym ośrodkiem, jednym z ważniejszych w Imperium. Choć do dziś przetrwały tylko ruiny, to warto się tam wybrać.

Na miejscu można zobaczyć m.in. pozostałości zabudowań mieszkalnych, term i przede wszystkim okazałego niegdyś amfiteatru – ten w czasach świetności mógł pomieścić nawet 17 tysięcy widzów. Należy jednak pamiętać, że do dziś zachowały się jedynie fragmenty dawnej zabudowy. Te wciąż robią wrażenie – to nie tylko fundamenty i ściany poszczególnych budynków, ale też charakterystyczna organizacja przestrzeni, a nawet zdobione głowice niektórych kolumn.

Zwiedzanie Salony wiąże się z koniecznością zakupu biletu. Dojazd z centrum Splitu jest możliwy komunikacją miejską.

4. Katedra w Splicie

Choć technicznie jest to część Pałacu Dioklecjana, to historia katedry w Splicie wybiega poza czasy rzymskiego cesarza. Pierwotnie ten ośmioboczny budynek pełnił funkcję mauzoleum, jednak we wczesnym średniowieczu zmienił swoje przeznaczenie, stając się świątynią katolicką. Dokonano wówczas szeregu zmian – część obejmowała przebudowę lub adaptację dotychczasowych elementów architektury i wyposażenia lub budowę nowych. W ten sposób budynek zyskał dzwonnicę (wznoszoną już później, bo od XIII wieku), wyposażenie liturgiczne czy ołtarze, które zachowały się do dzisiaj – podobnie jak elementy starożytne np. ozdobne wyobrażenia Dioklecjana i jego żony.

Odwiedzając katedrę warto wybrać się na szczyt wieży, skąd rozciąga się atrakcyjna panorama Splitu. Wejście na teren katedry jest biletowane.

5. Twierdza Klis

Na koniec propozycja małej wycieczki za miasto. W odległości około 10 kilometrów od Splitu znajduje się niewielka miejscowość Klis. Słynie ona z twierdzy, która z racji korzystnego położenia była wykorzystywana przez różne społeczności na przestrzeni wieków. Swoje ślady zostawili tam Ilirowie, później miejsce to wykorzystywali Rzymianie, wczesnośredniowieczni Chorwaci, Turcy, Wenecjanie i Austriacy.

Twierdza Klis daje nie tylko możliwość podziwiania dawnych zabudowań, ale też wspaniałej panoramy na okolicę. Wejście jest biletowane. Jako ciekawostkę warto dodać, że twierdza pojawiła się w Grze o tron jako serialowe miasto Meereen.

Zapisz się za darmo do naszego cotygodniowego newslettera!

Bibliografia:

P. Dyczek, Pałac Dioklecjana w Splicie - nieznana historia, „Miasto w kulturze chorwackiej” (red.) M. Falski, M. Kryska-Mosur, Warszawa 2008, s. 17-30.

J. Marasović, T. Marasović, Diocletian Palace, Zagreb 1970.

T. Marasović, Splitska katedrala u ranome srednjem vijeku, Archaeologia Adriatica IV, 2010, s. 177-201.

K. Marasović, S. Perojević , J. Margeta, Water supply system of Diocletian's palace ın Split – Croatia [w:] IWA Regional Symposium on Water, Wastewater and Environment: Traditions and Cultur, 2014 s. 163-173.

Netografia:

turystyka.rp.pl, diocletianpalace.com, whc.unesco.org, worldhistory.org, solin-info.com, croatiantraveljournal.com, visitsplit.com, independent.co.uk.