Europa

Ben Lewis – „Śmiech i młot. Historia komunizmu w dowcipach” – recenzja i ocena

_Poczułem, jak prawda w oskarżycielskim zdaniu Ariane trafiła w mój mózg z tępym hukiem niczym pocisk w zwolnionym tempie. Przeanalizowałem każdy aspekt komunistycznego dowcipu oprócz jednego – przyczyn mojej osobistej obsesji z nim związanej. Co się w niej kryło? Ariane znała odpowiedź: dowcipy stanowiły sposób na unikanie akcji i interakcji. Tworzono je, by się dystansować. Ale nie można trwać w swych przekonaniach, głośno rechocząc. Na tym polega różnica między humorem a uczuciem – czy to w rewolucji czy to w związku. W czasach komunistycznych ludzie woleli opowiadać kawały przez długi czas, ale nastał moment, w którym, aby zrobić krok naprzód, postanowili skończyć z żartami._

Stanley Newcourt-Nowodworski – „Czarna Propaganda. Polska, Niemcy, Wielka Brytania...” – recenzja i ocena

Olbrzymia większość opisów II wojny światowej traktuje o działaniach zbrojnych, o polityce, gospodarce wojennej, losie ludności cywilnej lub wszystkim tym naraz. Recenzowana przeze mnie publikacja to tymczasem opracowanie, którego tematyka została starannie ograniczona do opisu metod i praktycznych sposobów destrukcyjnego wpływu na tak zwane morale przeciwnika, wpływu wywieranego przez „naszą” propagandę – najczęściej ubraną w szaty tajnych organizacji działających w kraju przeciwnika.

Marek Baran

Redakcyjne

Premiera „Źródeł nienawiści” – zaproszenie

9 czerwca to wielki dzień dla „Histmaga”. Tego dnia w Krakowie, w "Śródmiejskim Ośrodku Kultury":http://lamelli.com.pl/ przy ul. Mikołajskiej 2 ("obok Małego Rynku":http://www.zumi.pl/1514412,Srodmiejski_Osrodek_Kultury,Krakow,firma.html), odbędzie się o godz. 18:00 ogólnopolska premiera naszej książki "„Źródła nienawiści. Konflikty etniczne w krajach postkomunistycznych”":http://konflikty.histmag.org, na którą bardzo serdecznie zapraszamy.

Michał Świgoń

Pod patronatem „Histmag.org”: Rowerem na Nordkapp

Samotna wyprawa przez Szwecję, Norwegię i Finlandię. Apetyt na wiele przygód i przepięknych widoków. Dwa miesiące innej rzeczywistości, podejmowania trudnych decyzji i walki z własnymi słabościami. Dokumentowanie piękna zabytków i przyrody. Już za niecałe dwa tygodnie nasz Czytelnik "Michał Pawełczyk":http://histmag.org/?author=57 wyruszy na wyprawę swego życia.

Redakcja

Reklamy

Kim Macquarrie – „Ostatnie dni Inków” (informacja)

Przez setki lat historia legendarnego inkaskiego miasta Vilcabamba kryła się w starych hiszpańskich kronikach. Wiekowe zapiski opowiadały o młodym inkaskim królu, Mancu Ince, który schronił się w amazońskiej dżungli, gdy Hiszpanie zawładnęli jego imperium. Manco stworzył partyzancką armię, która nękała najeźdźców przez 35 lat.

Reklama

„Polityka zagraniczna Rosji” (red. Stanisław Bieleń, Maciej Raś) – recenzja i ocena

Zainteresowanie polityką Rosji i na obszarze byłego ZSRR zawsze było w naszym kraju, z oczywistych względów, znaczące. Nie sposób też zakwestionować faktu, że jest to temat ważny, choćby z perspektywy interesów i polityki zagranicznej Polski, a także Unii Europejskiej. Praca zbiorowa wydana rok temu przez Difin, „Polityka zagraniczna Rosji”, jest w założeniu zwięzłym, podręcznikowym opisem stosunków zewnętrznych Kremla dzisiaj i na przestrzeni ostatnich dwóch dekad. To publikacja politologiczna, ale ponieważ w temacie polityki zagranicznej lat 90. zazębiają się zainteresowania badawcze politologów i historyków dziejów najnowszych, toteż zdecydowaliśmy się ją zrecenzować.

Andrzej de Lazari, Oleg Riabow – „Polacy i Rosjanie we wzajemnej karykaturze” – recenzja i ocena

Fakt, że ludzie są z reguły dość podatni na manipulację, a zarazem z trudem przychodzi im samodzielne wyrabianie sobie sądów wiadomo nie od dzisiaj. Przez cały niemal wiek XX, ale także wcześniej, na tym właśnie swoją działalność (i sukcesy!) opierały wszelkie państwowe departamenty propagandy, a także niezależni i często nieprawomyślni publicyści. Jedną z najbardziej sugestywnych, a zarazem, zdałoby się, najdelikatniejszych, form propagandy jest karykatura.

„Źródła nienawiści” – przedmowa autorstwa prof. dra hab. Artura Kijasa

Z całą pewnością prezentowana publikacja różni się od podobnych dotyczących konfliktów etnicznych tym, że jej autorzy nie ograniczają się do XX wieku, lecz często sięgają w głąb historii. (...) Wszystkie zamieszczone w opracowaniu szkice uważam za cenne i wartościowe. Zawierają one, poza bogatą faktografią, oceny procesów, które w większości nie trafiły jeszcze do podręczników. Każdy z nich poza aparatem naukowym wyposażony jest w bibliografię, co pozwala na pogłębienie znajomości przedstawionej problematyki.

Artur Kijas

Wywiady

To był wielki erudyta i szczególny rodzaj samotnika – o Tadeuszu Modelskim z Mirą Modelską-Creech

Jedną z głównych atrakcji zakończonych wczoraj 54. Międzynarodowych Targów Książki w Warszawie były najrozmaitsze promocje i spotkania. Na stoiskach bardzo wielu wydawnictw można było nie tylko zakupić książki, ale także porozmawiać z ich autorami i tłumaczami oraz otrzymać autograf. Podobnie było na stoisku Bellony, gdzie spotkałam pełną energii dojrzałą kobietę, która z niezwykłą cierpliwością i finezją pozowała fotografom. Mira Modelska-Creech jest nie tylko tłumaczką książki „Byłem szefem wywiadu u naczelnego wodza”, ale także bratanicą autora, Tadeusza Modelskiego.

Starszy i młodszy brat w Warszawie

23 maja, w ramach uczestnictwa Rumunii w 54. Międzynarodowych Targach Książki w Warszawie, odbyło się spotkanie z autorami jednej z najnowszych pozycji wydawnictwa Czarne, książki „Starszy brat, młodszy brat”. Dyskusje wokół publikacji opowiadającej o dzieciństwie w Bukareszcie za rządów Ceauşescu poprowadziła Bogusława Marszalik.

Łukasz Tyborowski

„Droga idola” czyli o najnowszej biografii Jeremiego Wiśniowieckiego

_Jest to postać wybitna, ale nie dano mu być postacią pierwszoplanową_ – tak o Jeremim Wiśniowieckim mówi Romuald Romański, autor najnowszej biografii księcia wydanej przez wydawnictwo Bellona.

Tomasz Leszkowicz

Bawaria. Historia polityczna kraju (cz. 1)

Katolicki kraj piwoszy w strojach ludowych z epizodem nazistowskim – to pierwsze skojarzenia z Bawarią. Ten kraj związkowy jest jednak bardziej różnorodny niż nasze stereotypy, co odzwierciedla jego historia, kilkakrotnie splatająca się z dziejami Polski. Bawarię dotknęły cztery lewicowe rewolucje w ciągu pół roku. A spora część mieszkańców woli… wino.

Michał Buchta

„Świadectwo skazanych na śmierć” na 54. Międzynarodowych Targach Książki w Warszawie

54. Międzynarodowe Targi Książki w Warszawie, to nie tylko promocje i imprezy w Pałacu Kultury i Nauki. To także szereg spotkań autorskich i innych atrakcji w różnych częściach miasta. Właśnie poza Pałacem odbyło się spotkanie z Pią-Kristiną Garde, autorką książki „Świadectwo skazanych na śmierć – sześćdziesiąt lat później”.

Opinie

Zbombardowanie Drezna i latające talerze czyli „Rzeźnia numer pięć” Kurta Vonneguta

Historia alianckiego nalotu i zniszczenia Drezna w 1945 roku przypomina odrobinę wątek pułkownika Waltera E. Kurtza z _Czasu Apokalipsy_ Francisa Forda Coppoli. Pamięć o niepokornym dowódcy, którego wszyscy chcieli wymazać, ma zachować filmowy kapitan Willard. Memoriał o zrównanym z ziemią mieście i 135 000 ofiar cywilnych, o których przez szereg lat nikt nie chciał mówić, a nawet przyznawać się do zaistnienia faktu ma dwóch ojców.

Mateusz Bętkowski

Reklamy

Anna Kubajak – „Kresy i Sybir. Losy polskich dzieci” (informacja)

„Kresy i Sybir. Losy polskich dzieci” to książka o Kresach, kresowych dzieciach i Sybirze w ciągu ostatnich dwóch wieków. Kresy i ich dzieci zostały dotknięte dramatycznymi wydarzeniami, związanymi głównie z utratą przez Polskę niepodległości; Sybir zaś to miejsce, gdzie w ramach represji stosowanych przez Rosjan, były tu one zsyłane za to, że walczyły o wolność i polskość, a w XX w. tylko dlatego, że były Polakami.

Reklama

Anna Nowakowska-Wierzchoś

Susan Ronald – „Elżbieta I. Królowa Piratów” – recenzja i ocena

Elżbieta I była moją pierwszą historyczną idolką. Wszystko to za sprawą angielskiego serialu historycznego z 1971 roku _Królowa Elżbieta_ z rewelacyjną Glendą Jackson w roli tytułowej. Nie wiem co bardziej mnie pociągało, postać królowej, charyzmatyczna angielska aktorka czy intrygujący dubbing Aleksandry Śląskiej. A może niezwykłe, teatralne odtworzenie wnętrz angielskiego dworu. W ten właśnie sposób zafascynowałam się i historią i postacią królowej.

Maria Antonina (reż. Sofia Coppola) – recenzja i ocena filmu

Zachęcona niedawną lekturą książki _Maria Antonina. Niebezpieczne związki królowej_ Michela de Deckera, postanowiłam sięgnąć po filmowy obraz żony Ludwika XVI. _Maria Antonina_ Sofii Coppoli, to jedna z najpopularniejszych fabularnych wersji historii francuskiej królowej. Obraz ten niespełna dwa lata temu został wydany na DVD.

Wystawa „Starożytne sanktuaria” na kampusie głównym UW

Rower też może być narzędziem pracy historyka. Z takiego założenia wyszli jakiś czas temu studenci historii na Uniwersytecie Warszawskim, którzy na dwóch kółkach zwiedzili starożytne i wczesnośredniowieczne zabytki w Grecji, na Sycylii i w Turcji. Wystawa zdjęć z ich wypraw prezentowana jest w Pałacu Kazimierzowskim przy Krakowskim Przedmieściu 26/28 w Warszawie.

Tomasz Leszkowicz

Promocja najnowszej książki o Monte Cassino w MWP

65 lat temu 2. Korpus Polski toczył zażarte walki w rejonie Monte Cassino. W rocznicę tych wydarzeń Dom Wydawniczy Bellona zaprezentował najnowszą monografię tej bitwy autorstwa dra Zbigniewa Wawra. Patronat medialny nad nią objął portal „Histmag.org”. Spotkanie promocyjne odbyło się 14 maja w Muzeum Wojska Polskiego.

Tomasz Leszkowicz

„Indeks Represjonowanych” w Domu Spotkań z Historią

Ośrodek KARTA zaprasza na spotkanie połączone z prezentacją dorobku „Indeksu Represjonowanych” – jedynego programu badawczego w Polsce mającego na celu imienną dokumentację losów obywateli polskich represjonowanych w ZSRR w latach 1939–56. Spotkanie zatytułowane „Represjonowani na Wschodzie – co wiadomo?” odbędzie się 15 maja o godz. 18.00 w Domu Spotkań z Historią w Warszawie.

Legion Gruziński, czyli małżeństwo z rozsądku

„Die Gustloff” (reż. Joseph Vilsmaier) – recenzja i ocena filmu

_Trzecia Rzesza była w stanie wojny z niemal całym światem. Prawie pięć lat od rozpoczęcia wojny Armia Czerwona była już w drodze do Berlina. Pierwsze strzały w tej wojnie padły w pobliżu miasta Gdańska. W styczniu 1945 roku odgłosy wojny ponownie było słychać na Pomorzu. Armia Czerwona była już nieopodal miasta Gdynia. Pół miliona ludzi uciekało od zbliżającej się linii frontu. W mrozie i śniegu próbowano ewakuować się drogą lądową. Temperatura dochodziła wtedy do minus dwudziestu stopni. Nie mając żadnej ochrony część ludzi przygotowywała się do ewakuacji przez Morze Bałtyckie. W porcie w Gdyni cumował przy nabrzeżu statek pasażerski Wilhelm Gustloff, który był symbolem ich nadziei._

Michał Świętoniowski

Zabytki Ochrydy. Relacja z odczytu Mihailo Popovica

Studia bizantynistyczne w naszym kraju nie cieszą się bardzo dużym zainteresowaniem; na szczęście nawet w głębokiej _Sclavonii_ wśród _pagani_ można trafić na interesujące wykłady czy spotkania poświęcone tej tematyce. Jedno z nich miało miejsce w poniedziałek w Instytucie Historii UJ. Na zaproszenie prof. Salamona i dr. Stachury na ulicę Gołębią zawitał dr Mihailo Popovic z Austriackiej Akademii Nauk. Przyjechał opowiedzieć o rezultatach swoich badań terenowych w mieście Ochryda w północnej Macedonii i podzielić się fotografiami tamtejszych zabytków (bądź ich rekonstrukcji) z czasów Cesarstwa Bizantyńskiego.

Bartłomiej Czajka

Opinie

Z innej beczki: Czytać inaczej. Faust

Dzieła literatury to doskonały pretekst do poszukiwań wiedzy. Jeśli ktoś uważa się za osobę oczytaną lub uchodzi w swej opinii za erudytę, właśnie w literaturze może odnaleźć poligon, na którym sprawdzi swoje wiadomości. Dotyczy to w szczególności tych, co niczym Faust diabłu, sprzedali duszę historii.

Wojciech Andryszek

Szkocja na fotografii: Orkady (I)

Daleko, daleko stąd, za górami, za lasami, na granicy Morza Północnego i otwartego Oceanu Atlantyckiego, na północ od wybrzeży Szkocji, znajduje się archipelag sześćdziesięciu siedmiu wysp, zwanych Orkadami.

George Remi – „Przygody Tintina” (t. 6-8 i 15-17) – recenzja i ocena

Po latach przerwy, do Polski powraca seria przygodowo-podróżnicza opisująca perypetie młodego reportera i detektywa-amatora, Tintina. Podróżnika, który zwiedzając cały świat rozwiązuje przeróżne zagadki i tajemnice oraz udaremnia niejeden spisek. Ten dzielny, niepozorny na pierwszy rzut oka bohater, skończył na początku tego roku osiemdziesiąt lat. Wiele można o nim powiedzieć, ale na pewno nie to, że się przez te lata zestarzał.

Anna Michalska

„Stosunki polsko-ukraińsko-żydowskie na Kresach Wschodnich w okresie okupacji...” – warsztaty

Centrum Badań nad Zagładą Żydów IFiS PAN wraz z Tkuma All-Ukrainian Center for Holocaust Studies zaprasza na Międzynarodowe Warsztaty Naukowe pt. _Stosunki polsko-ukraińsko-żydowskie na Kresach Wschodnich w okresie okupacji niemieckiej i Zagłady, 1941-1944,_ które odbędą się w dniach 21-23 czerwca 2009 roku w Przemyślu.

„Bezpieczeństwo zapewnione? 60 lat Republiki Federalnej Niemiec” – wykład w NIH

Czy historię RFN, widzianą jako poszukiwanie i dążenie do poczucia bezpieczeństwa, należy celebrować wyłącznie jako pasmo sukcesów? Kwestia ta, a także pytanie, czy 20 lat po upadku berlińskiego muru dawny zachodnioniemiecki sposób postrzegania historii RFN zachował jeszcze swoją aktualność, będą stanowić przedmiot wykładu Prof. dra Eckharta Conze.

Stephen O’Shea – „Morze wiary: islam i chrześcijaństwo w świecie śródziemnomorskim...” – recenzja i ocena

Są recenzje, do których podchodzi się z entuzjazmem i takie, za które zabiera się głównie z obowiązku. Po „Morzu wiary” Stephena O’Shea nie spodziewałem się wiele. Zapewne kolejna amatorska książka, zbierająca na trzystu stronach serię bitew mających ze sobą niewiele wspólnego i próbująca wyciągnąć od czytelników pieniądze dzięki popularnemu tematowi – myślałem. Nie mogłem się bardziej pomylić. W moje ręce trafiła jedna z najciekawszych, najbardziej wciągających pozycji, jakie czytałem w ostatnich miesiącach.

Morskie wyprawy poszerzyły granice intelektu oraz wyobraźni, wzbogacając tym samym zarówno życie umysłowe, jak i duchowe średniowiecznej Europy. Zarazem pociągnęły za sobą jednak wyniszczenie cywilizacji rdzennych Amerykanów i całkowicie odmieniły sytuację w Europie – tak w pozytywnym, jak i negatywnym sensie.

Alina Jamróz

Zakazana miłość córki Mussoliniego

36 płomiennych listów odkrytych na włoskiej wyspie Lipari świadczy o zakazanej miłości, jaka połączyła Eddę, najstarszą córkę Benito Mussoliniego, oraz prominentnego komunistycznego partyzanta, Leonida Bongiorna.

Historyczno-kulturowe korzenie propagandy faszystowskiej

Podejmując niesłychanie ciekawą tematykę propagandy faszystowskiej, należy bezwzględnie zdać sobie sprawę z jej specyfiki, ściśle związanej z państwem włoskim, jego historią i tradycją (tak społeczną, jak i polityczną), na gruncie których wyrosła. Propaganda ta, choć posiada wiele cech, które należałoby uznać za wspólne dla większości europejskich nacjonalizmów, zawiera liczne wyróżniki powodujące, że w formie jaką przyjęła w Italii, nie mogłaby zaistnieć na innym gruncie.

Jakub Kozłowski

Rodzinne miasto Mussoliniego zakazało sprzedaży faszystowskich pamiątek

Predappio w północnych Włoszech, miejsce urodzin i pochówku Benito Mussoliniego, przez lata było celem wycieczek setek „fanów” dyktatora. Stanowili oni klientelę sklepów z pamiątkami takimi jak noże przyozdobione swastykami, wino z podobizną duce na etykiecie, flagi, insygnia SS czy płyty z pieśniami z epoki. Teraz ma się to zmienić.

Anna Nowakowska-Wierzchoś

Baader–Meinhof (reż. Uli Edel) – recenzja i ocena filmu

Chciałam obejrzeć ten film, kiedy tylko dowiedziałam się, że wchodzi na ekrany polskich kin. Byłam zdziwiona, że grany jest tylko w ekskluzywnych kinach przy kompleksach handlowych a i wyświetlany jest o dziwnych porach, np. 10.15 w sobotni poranek, albo o 20.50 w tenże sobotni wieczór. Zobaczyłam go wreszcie w studyjnym kinie „Luna”. Czy był to świadomy zabieg dystrybutora (Monolith Plus), który nie mogąc zignorować głośnego, nagradzanego filmu, rozpowszechniał go tak, aby obejrzało jak najmniej młodych ludzi, podatnych na wpływ wszystkiego co ekstremalne? Czy raczej świadectwo, iż rewolucja spłonęła w ogniu popkultury i można się spokojnie czegoś o niej dowiedzieć pomiędzy zakupami w sieciówce a lunchem w globalnej jadłodajni?

Twórczość Austen, jako materiał przedstawiający obyczajowość XIX-wiecznej Anglii – spotkanie drugie

22 kwietnia w Bemowskim Centrum Kultury odbędzie się kolejne spotkanie poświęcone twórczości Jane Austen, zatytułowane: _Kobieta pisząca i kobieta czytająca w epoce (i twórczości) Jane Austen._ Wykład wygłosi prof. dr hab. Ewa Kraskowska.

„UPA i AK. Konflikt w Zachodniej Ukrainie (1939–1945)” – spotkanie autorskie

6 maja we Wrocławiu odbędzie się spotkanie autorskie z ukraińskim historykiem Ihorem Iljuszynem, autorem wydanej niedawno książki poświęconej konfliktowi polsko-ukraińskiemu w czasie drugiej wojny światowej.

Baader–Meinhof (reż. Uli Edel) – recenzja i ocena filmu

Kwestia gloryfikacji, idealizacji, wybielania i upraszczania wydarzeń i bohaterów dotyczy bardzo wielu filmów historycznych. Powód takich rozwiązań jest często banalnie prosty – chodzi o zysk i widowisko, a nie o obiektywizm, czy prawdę historyczną. Zarzut gloryfikacji pojawił się także w przypadku najnowszego filmu Uli Edela.

Prawnopolityczna zasada supremacji woli wodza w systemie ustrojowym III Rzeszy

Otwarte i budzące emocje pozostaje nadal pytanie, jak to się stało, że rozwinięte, stojące na wysokim poziomie kulturalnym społeczeństwo niemieckie odrzuciło demokratyczny system władzy i poparło skrajnego populistę, którego uważało za charyzmatycznego zbawcę _(völkischer Messias),_ „człowieka porządku” _(Mann der strikten Ordnung)_, mającego spełnić niemieckie posłannictwo dziejowe. Upokorzeni „dyktatem wersalskim” Niemcy, pogrążeni w kryzysie duchowym i ekonomicznym po Wielkiej Wojnie, pragnęli autentycznej jedności narodowej, silnego i dumnego państwa, a przede wszystkim wodza – proroka, który byłby zdolny do restauracji potęgi Rzeszy.

Wojciech Wichert

David L. Robbins – „Operacja Red Ball Express” (t. 2) – recenzja i ocena

Losy trójki bohaterów w kilka tygodni po lądowaniu aliantów we Francji. Żydowskiego kapelana Bena Kahna, czarnoskórego kierowcy Joe Amosa Biggsa i głównej siły paryskiego czarnego rynku, tajemniczego _Chien Blanc_ (Biały Pies). Sugestywny obraz działań zbrojnych na froncie zachodnim przedstawiony w ciekawy sposób. Robbins stworzył solidnie i wciągającą powieść sensacyjno przygodową.

Jarosław Machura

Michael Reynolds – „Stalowe Piekło: 1. Korpus Pancerny SS w Normandii” – recenzja i ocena

Biorąc pod uwagę ilość publikacji książkowych, artykułów, filmów fabularnych i programów publicystycznych dotyczących II wojny światowej, a w szczególności walk w Normandii w 1944 roku, można by mniemać, że w tym temacie nie da się już nic nowego powiedzieć. Nieprawda! Książka Michaela Reynoldsa udowadnia, że nadal da się rzucić nowe światło na tę kampanię. „Stalowe Piekło” to pierwsza wydana w Polsce pozycja tego byłego generała armii brytyjskiej, który sam miał możliwość (jako NATO-wski dowódca) dowodzić Niemcami.

Leszek Molendowski

Ruszyła strona książki „Samozwaniec”

Wielkimi krokami zbliża się premiera pozycji Jacka Komudy „Samozwaniec”. Wydawca przygotował dla fanów "stronę internetową":http://samozwaniec.info/, zawierającą m.in. blog autora. Patronat medialny nad książką sprawuje „Histmag.org”.

Michał Świgoń

45-89 Komiks za żelazną kurtyną

Wystawę pod takim tytułem można oglądać od piątku, 3 kwietnia, w budynku Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu.

Szkocja na fotografii: Północ

Są takie miejsca na ziemi, w których łatwo jest dostrzec własną kruchość i przemijalność. Ja swoją wątłość zrozumiałam dopiero na północy Szkocji. Wiele z tamtejszych miejsc ma w sobie jakąś niesamowitą dzikość i coś z pierwotności, jak gdyby człowiek jeszcze nie zdążył tam dotrzeć.

Wina i kara. Dawne wyobrażenia sprawiedliwości w Międzynarodowym Centrum Kultury

Jeszcze przez 2 tygodnie (do 19 kwietnia) w Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie można oglądać wystawę „Wina i kara. Sprawiedliwość w grafice europejskiej XVI-XIX wieku”. Tę nietypową ekspozycję zwiedziłem wspólnie z kurator wystawy, Magdaleną Adamską z Biblioteki Naukowej PAU i PAN.