Będziemy pytać, kiedy przeczytamy – relacja z premiery „Źródeł nienawiści”
Poniżej telegraficzna relacja z inauguracji projektu grupy młodych dziennikarzy, historyków i politologów, którzy zdecydowali się wyjść naprzeciw potrzebie uwzględniania historii w relacjach o tym, co dzieje się ‘tu i teraz’.
Marek Górka – Na taką książkę było w Polsce bardzo duże zapotrzebowanie – powiedział otwierając spotkanie Marek Górka, historyk pracujący w Śródmiejskim Ośrodku Kultury. Dalszą część spotkania, na które przybyło około 50 osób, poprowadził redaktor naczelny „Histmag.org”, jeden ze współautorów i redaktor naukowy „Źródeł nienawiści” – Kamil Janicki.
– Historii nie można traktować tylko w skali makro, nie można o niej mówić wyłącznie w odniesieniu do wielkiej polityki. Pisząc o historii i świadomości małych narodów i grup etnicznych mamy nadzieję pokazać Czytelnikowi możliwie najwierniejszy obraz głośnych wydarzeń, które do tej pory z pewną dezorientacją miał okazję śledzić w prasie, radiu i telewizji. Chcemy pokazać, że o Gruzji, Abchazji czy Kosowie należy mówić nie tylko z perspektywy Kremla i Waszyngtonu, ale także samych Gruzinów, Abchazów, Albańczyków czy Serbów – wyjaśniał zebranym.
Kamil Janicki Kamil Janicki opisał jak zrodził się pomysł na książkę i jak na przestrzeni wielu miesięcy projekt ten był realizowany. – Nie bez znaczenia jest fakt, że możemy się poszczycić sześcioma młodymi autorami, którzy mając na uwadze niemal całkowite pomijanie kwestii historii i lokalnej tożsamości przez media w odniesieniu do sprawy niepodległości Kosowa czy wojny między Gruzją i Rosją (sierpień 2008) postanowili poprzez swoje fragmenty książki ukazać szerszy kontekst dla wydarzeń bieżących. Już przed publikacją „Źródeł nienawiści” poświęcone tym tematom artykuły publikowane w „Histmagu” przyciągnęły przeszło 50 tys. czytelników. – To oraz zachęty ze strony mediów i blisko współpracującego z portalem wydawnictwa Erica utwierdziło redakcję w przekonaniu, że potrzeba znacznie więcej. Efektem stała się publikacja liczących niemal 500 stron „Źródeł nienawiści”.
Uczestnicy spotkania mieli okazję wysłuchać, krótkich wypowiedzi czterech przybyłych na spotkanie współautorów, przedstawiających poszczególne rozdziały książki.
Od lewej: Michał Buchta, Dariusz Wierzchoś, Sławomir Szczesio, Kamil Janicki – Musiałem zmierzyć się z kontrowersjami, które narosły przy okazji debaty w mediach i w sposób przystępny pokazać czytelnikom prawdziwą naturę konfliktu w Kosowie – mówił Sławomir Szczesio, wykładowca Uniwersytetu Łódzkiego. Wyjaśnił także dlaczego tak ważną część książki stanowi „bałkańska beczka prochu”, traktująca nie o krajach byłego ZSRR (jak reszta publikacji) lecz regionie Bałkanów.
– Zapytałem kiedyś prof. Selima Chazbijewicza czy warto zająć się tym tematem. Odpowiedział – jasne! Krym jest w Polsce postrzegany przez pryzmat turystyki. Tam przecież tyle się działo, a obecna sytuacja polityczna na Krymie jest równie ciekawa. – rozpoczął Dariusz Wierzchoś, doktor historii, pracownik Archiwum Akt Nowych i wykładowca Uniwersytetu Warszawskiego, w kilku zwięzłych zdaniach przedstawiając przyczyny obecnego, w praktyce bardzo mało znanego przejawu imperialistycznych zapędów Rosji.
– Warto zadać sobie pytanie, na ile rozumiemy bieżącą sytuację Łotwy i Estonii, państw blisko związanych z Polską, tak politycznie, jak i historycznie, a jednak niemal nieznanych Polakom. Na ile mamy świadomość złożonych mechanizmów oddziałujących na sytuację w tym regionie, których reperkusje odczuwamy dopiero dziś? – zapytał zebranych Michał Buchta, politolog, absolwent Uniwersytetu Śląskiego, podpierając się prezentacją multimedialną. Bez trudu uzmysłowił, że dotychczasowe spojrzenie na wymienione kraje budowaliśmy nie biorąc pod uwagę wielu czynników.
– Nie chodzi o to, by dociekać kto ma rację, ale by zrozumieć stanowiska każdej ze stron konfliktu oraz złożoność historycznych relacji między nimi, które przez wieki opierały się raczej na kooperacji niż zbrojnej konfrontacji. Dzisiaj rzadko się o tym pamięta – skomentował swoją, najszerszą z wszystkich część książki Kamil Janicki, tłumacząc dlaczego kwestia historii i sytuacji Gruzji, Osetii Południowej i Abchazji została rozbita a na cztery rozdziały. — Warto o tym mówić bo sytuacja na Zakaukaziu kształtuje się na naszych oczach, te konflikty nie znalazły wciąż swojego rozwiązania – dodał redaktor naczelny „Histmaga”, raz jeszcze podkreślając zamysł, który doprowadził do powstania „Źródeł nienawiści”. Podziękował także wszystkim osobom zaangażowanym w projekt za poważne i profesjonalne podejście, a także rady, uwagi i cenne komentarze.
Przemysław Frankowski Na koniec głos zabrał Przemysław Frankowski, prezes Instytutu Wydawniczego ERICA: — To pierwszy w Polsce przypadek tego typu współpracy wydawnictwa „na papierze” z portalem internetowym, wyraz nowatorskiego podejścia do zagadnień historycznych, które znajdują duży oddźwięk u naszych czytelników. Nasze wydawnictwo w założeniu stara się wydawać książki, które są wyrazem innego, nowatorskiego spojrzenia. „Źródła nienawiści” to świetny przykład takiego podejścia, ale nie tylko. Bo tak naprawdę ta książka jest tak bardzo nietypowa, traktuje o na tyle nieznanych regionach i kwestiach, że to w zasadzie dopiero pierwsze w Polsce spojrzenie na opisane w niej tematy – powiedział, obiecując, że to dopiero początek współpracy z „Histmagiem”.
Dyskusje kuluarowe stanowiły ważną część spotkania Książka dostępna jest w księgarniach, sklepach internetowych oraz w promocyjnej cenie na stronie internetowej https://sklep.histmag.org/produkt/praca-zbiorowa-zrodla-nienawisci-konflikty-etniczne-w-krajach-postkomunistycznych-kosowo-gruzja-osetia-e-book/
– Czy mają państwo pytania? – próbował inicjować dyskusję Kamil Janicki.
– Będziemy pytać, kiedy przeczytamy – odpowiedział głos z sali, co najpewniej stanowi najlepszą reakcję na premierę „Źródeł nienawiści”.
Zredagował: Michał Świgoń
