Starożytny Rzym

Władze Rzymu uchyliły decyzję cesarza sprzed 2000 lat. Słynny poeta zrehabilitowany

Rada miasta Rzymu uchwaliła jednogłośnie wniosek o cofnięciu decyzji Oktawiana Augusta dot. wygnania Owidiusza. Cesarz wypędził poetę z „Wiecznego Miasta” ponad 2000 lat temu.

Paweł Czechowski

Magiczne stworzenia w „Harrym Potterze” i ich mityczne pochodzenie

Magiczne stworzenia w „Harrym Potterze” wzbogacają świat czarodziejów. J. K. Rowling wiele wątków zaczerpnęła z kultury antycznej. Które z opisanych istot pochodzą z dawnej Grecji i Rzymu?

Maciej Elantkowski

Cornelius Hartz – „My chcemy Orgii!!! Jak świętowali starożytni Rzymianie” – recenzja i ocena

Krzykliwy tytuł przykuwa uwagę odbiorcy. Jest także – jak się okazuje – nieco mylący. Sugeruje, że publikacja poświęcona została w całości zagadnieniu seksualności, wyuzdaniu i rozwiązłości starożytnych Rzymian. Jest jednak inaczej.

Polscy archeolodzy odkryli złote przedmioty w Bułgarii!

Grupa archeologów z Warszawy znalazła dwa cenne przedmioty ze złota w czasie wykopalisk w rzymskim obozie legionowym sprzed ok. 2 tys. lat w Novae (Bułgaria). Odkrycia dokonano w pozostałościach po luksusowym domu oficera armii rzymskiej.

Wał Hadriana – Mur, który chronił przed dzikimi

Wał Hadriana był jedną z największych inwestycji świata starożytnego. Przez prawie 300 lat stanowił skuteczną zaporę przed dzikimi plemionami z północy. Potężny mur pełnił też inne funkcje.

Mary Beard, John North, Simon Price – „Religie Rzymu” – recenzja i ocena

Starożytny Rzym od wieków inspiruje kolejne pokolenia badaczy i pasjonatów. Fenomen małej osady nad Tybrem, która ostatecznie roztoczyła swe panowanie na cały basen Morza Śródziemnego i odcisnęła piętno na dziejach całej Europy wciąż budzi podziw.

Pompeje: arystokratka i admirał

Pompeje zostały zniszczone przez erupcję wulkanu Wezuwiusz w 79 roku. Jak wyglądały ostatnie godziny życia Caiusa Pliniusa Secundusa, zwanego Pliniuszem Starszym?

Alberto Angela

Wojciech Roszkowski – „Świat Chrystusa. Tom 3” – recenzja i ocena

Wojciech Roszkowski trzecim tomem „Świata Chrystusa” zamyka swoją monumentalną opowieść. Jak oceniać wieńczącą część oraz całą trylogię?

Pompeje. O czym rozmawiało się na Forum miasta?

Forum czyli centrum każdego rzymskiego miasta. O czym rozmawiano na Forum w Pompejach na chwilę przed wybuchem Wezuwiusza?

Alberto Angela

Alberto Angela – „Pompeje. Trzy ostatnie dni” (informacja)

Alberto Angela, najsłynniejszy włoski popularyzator i dziennikarz naukowy, oddaje w nasze ręce niezwykłą książkę, trzymającą w napięciu jak pasjonująca powieść i budzącą podziw staranną dokumentacją, godną prawdziwej naukowej rozprawy. Nieskończona liczba ciekawostek, dziesiątki nowych badań i niespodziewanych odkryć w połączeniu z wyjątkowym talentem literackim autora sprawiają, że zapisana słowami opowieść Angeli przypomina doskonale sfilmowany dokument.

Czego się nie robiło dla urody? Najdziwniejsze starożytne sposoby dbania o wygląd

Od zarania dziejów ludzie byli skłonni do wielu wyrzeczeń dla utrzymania pięknego wyglądu. W tym celu stosowali wiele specyfików, które zawierały oryginalne, nierzadko niebezpieczne substancje – związki ołowiu, miedzi, a także mikstury z żuka czy suszonych myszy. Po jakie zadziwiające metody sięgali starożytni w imię urody?

Agnieszka Woch

Niezwykły dom w starożytnych Pompejach video

Jesteście ciekawi jaki mieszkali bogaci obywatele starożytnych Pompei? Pokazuje to niezwykła trójwymiarowa rekonstrukcja opublikowana na kanale szwedzkiego Uniwersytetu w Lund "LundUniversity":https://www.youtube.com/channel/UCsExQmv0wbygZFJAtuGgBxw na portalu Youtube. Zobaczcie sami w jakich warunkach mieszkał bogaty Rzymianin Caecilius Iucundus przed erupcją Wezuwiusza w 79 roku!

Mat. pras. , Maciej Zaremba

Wydarzenia

„Kryzysy w starożytności” – konferencja we Wrocławiu

Studenckie Koło Naukowe Historyków Starożytności Uniwersytetu Wrocławskiego pragnie zaprosić na konferencję: „Kryzysy w starożytności. II Konferencja ku czci Profesora Tadeusza Kotuli”. Zgłoszenia można wysyłać do 14 maja!

Alberto Angela – „Pompeje. Trzy ostatnie dni” – recenzja i ocena

„Czy będą mogły uwierzyć przyszłe pokolenia, że pochłonięte miasto i populacje leżą pod ich stopami, a wsie ich przodków zniknęły w morzu ognia?”. Słowa te, zapisane blisko dwa tysiące lat temu przez rzymskiego poetę – Publiusza Papiniusza Stacjusza, odnoszą się do jednej z największych katastrof w dziejach świata antycznego.

Jak wyglądały starożytne Pompeje? video

Pokazuje to niezwykła trójwymiarowa rekonstrukcja opublikowana na kanale Altair4 Multimedia Archeo3D Production na portalu Youtube. Rekonstrukcja przedstawia miasto w okresie jego świetności przed erupcją wulkanu Wezuwiusz w dniu 79 roku. Na video zostały zaznaczone charakterystyczne miejsca i zabytki starożytnego, rzymskiego miasta. Zobaczcie sami Pompeje sprzed wybuchu Wezuwiusza!

Wojciech Roszkowski – „Świat Chrystusa. Tom 2” – recenzja i ocena

W drugim tomie „Świata Chrystusa” Wojciech Roszkowski w jeszcze większym stopniu odsłania swoje oblicze historiozofa. Kontynuując opowieść o świecie, człowieku i życiu zbiorowym w czasach, kiedy żył i nauczał Chrystus, autor przekazuje czytelnikowi nie tylko fakty, ale i własną wizję, w której stary, antyczny świat otrzymuje zapowiedź uniwersalnej, chrześcijańskiej ekumeny.

Wojciech Roszkowski – „Świat Chrystusa. Tom 1” – recenzja i ocena

Pierwszy tom „Świata Chrystusa” Wojciecha Roszkowskiego otwiera dzieło monumentalne. Ambitna próba pejzażu starożytnego świata w okresie życia Jezusa Chrystusa zwraca uwagę bogactwem treści i przystępnością formy, czy jednak jest pozycją dla każdego?

Zamiana kultur? Jak najazd Hunów wpłynął na mieszkańców Rzymu

Najazd hord Attyli nie spowodował wyłącznie strat materialnych. Odcisnął też swoje piętno na poziomie cywilizacyjnym mieszkańców pogranicznej Panonii. Jak radzili sobie oni pod butem koczowników?

Wojciech Roszkowski – „Świat Chrystusa. Tom 2” (informacja)

Wędrując z autorem "Świata Chrystusa" po ówczesnej starożytności obserwujemy niepokoje i zmiany zachodzące w Cesarstwie Rzymskim, w tym w rozległych prowincjach imperium, w coraz potężniejszym Państwie Środka, w królestwach położonych na terytorium Indii, w imperium Partów, w Tracji i wielu innych ważnych wtedy politycznie krainach. W różnych częściach globu poznajemy czczone wtedy bóstwa, ważniejsze święta, zajęcia, rozrywki, obyczaje i upodobania współczesnych Jezusowi ludzi.

Cesarstwo rzymskie: początki

Cesarstwo rzymskie budowane było stopniowo. Nieśmiała monarchia, udawana republika – czyli jak Juliusze zbudowali nowy ustrój: Jako twórcę Cesarstwa Rzymskiego często mylnie podaje się Juliusza Cezara. Mylnie, bowiem według większości historyków rzeczywistym fundatorem monarchii był Oktawian August. Czy rzeczywiście?

Maciej Goszczycki

Alberto Angela – „Jeden dzień w starożytnym Rzymie” – recenzja i ocena

Jak wyglądało życie codzienne starożytnego Rzymianina? Ta książka nie tylko wyczerpująco opowie na to pytanie, ale też zabierze nas w pasjonującą podróż po antycznej metropolii.

Ideał sięgnął bruku – czy Mauzoleum Augusta odzyska dawną świetność?

Będące w ruinie Mauzoleum Augusta ma szansę na drugie życie. Powstają projekty jego odbudowy.

Sylwia Śmiechowicz

Stanisław Żuławski – „Pax Christiana” – recenzja i ocena

Jak to się stało, że ruch zapoczątkowany przez Jezusa z Nazaretu kilka stuleci po powstaniu stał się oficjalną religią Cesarstwa Rzymskiego? Stanisław Żuławski poszukując odpowiedzi na to pytanie porusza wiele kwestii istotnych tak dla chrześcijaństwa, jak i dla świata starożytnego.

Michał Gadziński

Mir Bahmanyar - „Zama 202 r. przed Chr. Rozgromienie Hannibala przez Scypiona w Afryce Północnej” - recenzja i ocena

„Ziemia śliska od posoki, trupy spiętrzone w krwawych stosach, a wraz z trupami oręż porozrzucany na wszystkie strony” – tak miejsce morderczego starcia pod Zamą przedstawił Polibiusz. Tak miała się skończyć rozstrzygająca bitwa II wojny punickiej.

Gabinet starożytnego chirurga odkryli polscy archeolodzy na Cyprze

Zestaw narzędzi chirurgicznych w postaci przyrządów wykonanych z brązu i żelaza odkryli badacze z Instytutu Archeologii UJ w pomieszczeniu w zniszczonym portyku sprzed ponad 2 tys. lat w Nea Pafos na Cyprze. Naukowcy przypuszczają, że znajdował się tam gabinet lekarski.

Motywy antyczne w „Harrym Potterze”: Między mitologią a fantastyką.

Motywy antyczne w „Harrym Potterze”: Sybilla, Minerwa, Syriusz - to tylko niektóre imiona, które z antycznej mitologii trafiły do świata Harrego Pottera. Wpływ kultury starożytnej na prozę J.K. Rowling na tym się jednak nie kończy.

Maciej Elantkowski

Bitwa pod Zamą: wodzowie

Po kilkunastu latach zaciętej wojny Hannibal wiedział już, że nie pokona Rzymu. Jego przeciwnik Scypion Afrykański wiedział, że Kartaginę powali tylko całkowita klęska. Finałem ich niezwykłej rywalizacji miała być decydująca bitwa pod Zamą.

Mir Bahmanyar

Mary Beard – „SPQR. Historia starożytnego Rzymu” – recenzja i ocena

Czy możemy nauczyć się czegoś od starożytnych Rzymian? Chyba jednak niczego, uważa po latach naukowych dociekań Mary Beard. Jednocześnie podkreśla, że dla świata Zachodu, wyrosłego na gruzach Rzymu, żywy dialog z historią i kulturą Rzymian zawsze będzie niezbędny.

Przemysław Chudzik

Stanisław Żuławski – „Pax Christiana. Od apokaliptycznych nadziei do sojuszu z Rzymem” (informacja)

W ciągu zaledwie czterech stuleci marginalny ruch zapoczątkowany przez Jezusa przekształcił się w oficjalną religię Imperium Rzymskiego. Jacy byli główni konkurenci na rynku ówczesnych religii Imperium? Kim byli architekci chrześcijańskiego sukcesu? Jaką wreszcie rolę odgrywały polityczne kalkulacje? Na te pytania stara się odpowiedzieć niniejsza książka.

Pierwsze tysiąc lat Rzymu

W Europie imperia powstają i upadają. Ale żadne nie może się równać potęgą z Rzymem, najważniejszym politycznym tworem w dziejach cywilizacji Zachodu.

Mary Beard

Mary Beard – „SPQR. Historia starożytnego Rzymu” (informacja)

„SPQR. Historia starożytnego Rzymu” to świeże spojrzenie na rzymską historię. Mary Beard, zaliczana do czołowych filologów klasycznych na świecie, zgłębia nie tylko, w jaki sposób niewiele znacząca italska wioska zdołała podporządkować sobie olbrzymie terytoria na trzech kontynentach, ale też – co sami Rzymianie myśleli o sobie i swych dokonaniach i dlaczego wciąż są dla nas ważni.

Jak wyglądała struktura rzymskiej armii? video

Ta animowana infografika dokładnie to pokazuje począwszy od pojedynczego legionisty aż do całego legionu. Film został oryginalnie stworzony jako instalacja video dla muzeum starożytnego Rzymu w dawnym rzymskim obozie Vindolanda przy Wale Hadriana na obecnej granicy szkocko-angielskiej. Wystawa została zaprojektowana przez StudioMB, a wszystkie animacje wykonało studio ISO.

Egipskie epitafium z III w. dowodem na chrześcijańską działalność dobroczynną

Przetłumaczono napis z egipskiego nagrobka sprzed 1700 lat. Inskrypcja zapisana greką zawiera nietypowe dla tamtego okresu informacje o żydowskiej diasporze.

Sylwia Śmiechowicz

Jak wyglądał Rzym w 320 r. n.e.? video

Pokazuje to niezwykła animacja 3D wykonana przez Serba Danila Loginova i jego zespół „History in 3D”. Ukazali oni Rzym z 320 roku n.e. wraz z takimi charakterystycznymi punktami jak: bazylika Argentaria, czy świątynia Divus Augustus oraz wiele innych świątyń znajdujących się na Wzgórzu Kapitolińskim. Niniejszy 5-minutowy film to już drugi trailer wciąż rozwijanego projektu. Zobaczcie go sami!

Domicjan – cesarz potępiony

W 81 roku n.e. cesarzem Imperium Rzymskiego został Domicjan. Piętnaście lat później został zamordowany, a jego imię skazano na potępienie.

Sylwia Śmiechowicz

Izrael: nowe odkrycia archeologiczne z czasów I powstania żydowskiego

Obiekty odnalezione w Galilei pokazują, że represje ze strony Rzymian po stłumieniu buntu z lat 66-73 mogły być mniejsze niż dotychczas sądzono.

Monika Kaniecka

Konstantyn I Wielki: droga z zachodu na wschód

25 lipca 306 roku, w brytyjskim Eboracum, armia rzymska narzuciła cesarską purpurę na ramiona niejakiego Konstantyna Flawiusza. Jak to się stało, że wybrany nielegalnie, mało znany oficer został nazwany przez historię Wielkim?

Maciej Goszczycki

Ruiny starożytnych łaźni i cmentarza odkryte na przedmieściach Rzymu

Archeologiczny dorobek wiecznego miasta poszerzył się o kolejne łaźnie i starożytne miejsce pochówku. Czego o dawnych mieszkańcach Rzymu dowiemy się z odkrytych zabytków?

Maciej Goszczycki

Henryk Sienkiewicz: Jeśli wydołam, to rzecz będzie dobra. 120 lat „Quo Vadis”

Henryk Sienkiewicz jest jednym z laureatów Nagrody Nobla. 120 lat temu ukazało się pierwsze książkowe wydanie „Quo Vadis”. Jak powstawała ta niezwykle ciekawa i wciąż ciesząca się dużą popularnością chrześcijańska epopeja?

Kamil Kartasiński

Podróżuj jak starożytni Rzymianie

Ile trwała podróż z Aleksandrii do Londynu w II w. n. e.? Którą trasę najbardziej opłacało się wybrać? Jakie koszty trzeba było ponieść w związku z taką wyprawą? Znalezienie odpowiedzi na te i inne pytania umożliwia ORBIS – model sieci powiązań geograficzno-przestrzennych imperium rzymskiego.

Elżbieta Sieradzka

Od barteru do kredytu. Usługi finansowe świata starożytnego

Czy można mówić o kapitalizmie w starożytnej Mezopotamii? Co mają ze sobą wspólnego bank i świątynia? Antyczne cywilizacje jak zawsze zaskakują pomysłowością.

Inne

Stalin i nowa koncepcja historii Rzymu

System komunistyczny chciał opanować nie tylko całą ziemię i podporządkować sobie życie każdego człowieka. Jego celem było też zdobycie panowania nad historią.

N. N.

Rzymskie denary na polskim polu. Znaleziono skarb z okresu cesarstwa

Miłośnik historii znalazł na polu ornym k. Zalewa (woj. warmińsko-mazurskie) skarb złożony z 86 srebrnych denarów, bitych w I i II wieku n. e. w Cesarstwie Rzymskim. Starożytne znalezisko trafiło do zbiorów lokalnego Muzeum w Ostródzie.

Steven Saylor - „Gniew furii” - recenzja i ocena

Czystki etniczne, tajne szyfry, misje szpiegowskie, przystojny agent, łamacz niewieścich serc – jednym słowem świat Jamesa Bonda. Tym razem jednak nasz 007 to nie świetnie wyszkolony, obdarzony urokiem osobistym i niesamowitym dowcipem facet w garniturze, tylko lekko zamotany, pełen sił, zapału, idealizmu i wigoru dwudziestoparoletni „koń” w tunice, mający do dyspozycji urodę swojej bliskowschodniej niewolnicy oraz głowę pełną oryginalnych pomysłów. Będzie się działo.

Michał Staniszewski

Antyczna tawerna we Francji, czyli jak podbite ludy przejmowały obyczaje Rzymian

We Francji znaleziono jedną z najstarszych, rzymskich tawern. I choć ostatni klient opuścił ją ponad 2000 lat temu, do dziś widać, że stanowiła wyjątkowo gwarne miejsce.

Marek Aureliusz. Miłosierny cesarz z krwią na purpurze

Marek Aureliusz przez wieki uznawany był za wzór cnót i symbol idealnego władcy. Czy słusznie? Nowe badania nad starożytnymi źródłami rzucają światło na liczne, zaskakujące wręcz kontrowersje dotyczące życia cesarza – nadużywanie opium czy mordowanie z zimną krwią to tylko niektóre z nich. Jaki naprawdę był „filozof na tronie”?

Marcin Rozmarynowski

Michał Kubicz – „Agrypina – cesarstwo we krwi” - recenzja i ocena

Ostatnio na polskim rynku wydawniczym pojawia się coraz więcej powieści historycznych, których akcja osadzona jest w świecie starożytnym. Jednym z dowodów na ten tren jest kolejna pozycja tego typu, nosząca tytuł „Agrypina – cesarstwo we krwi”, opublikowana przez Książnicę.

Migracje ludności sprzed 1500 lat wpłynęły na kształt współczesnej Europy

Konsekwencją olbrzymich wędrówek ludności sprzed ponad 1500 lat są współczesne podziały polityczne kontynentu europejskiego. Wśród naukowców ciągle trwają spory o to, jak ten niespokojny okres przebiegał w granicach obecnej Polski.

Agrypina młodsza - cesarzowa jakich mało

Agrypina młodsza to barwna postać. Wyszła za mąż mając zaledwie 13 lat, była matką cesarza Nerona i siostrą cesarza Kaliguli. W czasach tak niespokojnych jak połowa I w. trudno było należeć do elity władzy. Zwłaszcza w Rzymie.

Michał Kubicz

Agrypina Młodsza i jej krwawe rozgrywki

Agrypina Młodsza, według Tacyta, „karocą wjeżdżała na Kapitol, który to zaszczyt od dawien dawna przyznany był kapłanom i wizerunkom bogów. Powiększał on uwielbienie tej niewiasty, która już jako córka imperatora, jako siostra, małżonka i matka takich, co panowanie osiągnęli, jedyny aż do naszych czasów stanowi przykład”. Pisała pamiętniki i posiadała mówiące drozdy. Co jeszcze wiemy o tej niezwykłej postaci?

Agata Łysakowska-Trzoss

Harry Sidebottom - „Cesarski tron. Żelazo i rdza” - recenzja i ocena

W roku 235 stacjonująca nad Renem armia rzymska obwołuje cesarzem Maksymina. Pierwszy raz w historii Rzymu purpura okrywa ramiona barbarzyńcy. Maksymin hołubi armię, coraz bardziej uciskając nobilów. Ci jednak wcale nie mają zamiaru dawać wodzić się za nos. Rozpoczyna się gra o (cesarski) tron.

Przemysław Chudzik

Co młodzież wie o antyku?

W jaki sposób młodzi ludzie - dzieci i nastolatkowie - odbierają antyk? Sprawdzi to prof. Katarzyna Marciniak z Uniwersytetu Warszawskiego, badając m.in. odniesienia mitologiczne w serii przygód Harry’ego Pottera i nawiązania do historii starożytnej w grach komputerowych.

Święty Paweł - początki życia

Święty Paweł, zanim stał się jednym z najważniejszych świętych chrześcijańskich, prowadził bardzo odmienne od świętości życie. Szaweł przyszedł na świat w Tarsie, stolicy Cylicji...

Giovanni Uggeri

Cyfrowy atlas Imperium Rzymskiego

Do użytku internautów oddany został kompletny, cyfrowy atlas Imperium Rzymskiego. Znalazły się w nim nie tylko wielkie, antyczne miasta, lecz także drogi, świątynie, wille i oazy.

Łukasz Ścisłowicz – „Cesarstwo Rzymskie – ograniczona monarchia czy autokracja?” – recenzja i ocena

Powstały na początku pierwszego wieku „ustrój” rzymski, w którym naczelną pozycję posiadał princeps, to swoisty fenomen dziejowy. Przy zachowaniu wszystkich elementów dotychczasowego sposobu rządzenia, oddano w rzeczywistości władzę w ręce jednostki.

W Turcji odkryto starożytną arenę do walk gladiatorów ze zwierzętami

Wykopaliska archeologiczne w antycznym mieście Anazarbus (dzisiejsza Turcja) pozwoliły odkryć wielką arenę, na której gladiatorzy walczyli z dzikimi zwierzętami.

V. Fułat-Światowska, „Dynastia julijsko-klaudyjska” – recenzja i ocena

Violetta Fułat-Światowska podjęła próbę rekonstrukcji wizerunku reprezentantów dynastii julijsko-klaudyjskiej w pracach Swetoniusza i Tacyta. Czy autorce udało się dokonać miarodajnej, popartej rzetelną analizą oceny wiarygodności świadectw rzymskich dziejopisarzy?

Aleksander Krawczuk - „Poczet cesarzy rzymskich” – recenzja i ocena

„Poczet cesarzy rzymskich” prof. Aleksandra Krawczuka to klasyka polskiej historiografii antyku, lektura kanoniczna i obowiązkowa. Pierwszy tom tego dzieła, obejmujący władców Cesarstwa Rzymskiego w okresie pryncypatu, wydano w 1986 roku. Pięć lat później czytelnicy mieli okazję zapoznać się z długim szeregiem cesarzy, tworzących epokę dominatu. Dziś, dzięki Wydawnictwu Iskry, na półkach księgarskich oglądamy kolejną już edycję jednej z najważniejszych prac krakowskiego historyka.