Starożytny Rzym

Polacy i Gruzini odkryli fragmenty mozaiki sprzed 2 tys. lat

Fragmenty zniszczonej mozaiki podłogowej sprzed około 2 tys. lat odkryli archeolodzy w domu dowódcy garnizonu rzymskiego, w dawnej twierdzy Apsaros, w okolicy gruzińskiego Batumi. Tego typu znaleziska to rzadkość w tym kraju – uważają naukowcy.

Nawet 1400 osób mogło słuchać mów wygłaszanych na Forum Romanum

Nawet ponad 1400 osób mogło słyszeć mowy polityków, a później również cesarza, wygłaszane na Forum Romanum, głównym politycznym i religijnym ośrodku starożytnego Rzymu – ustalili badacze z Krakowa, dzięki analizie akustycznej.

Bitwa pod Kannami Video

Latem 216 r. p.n.e. pod Kannami w Apulii wojska rzymskie uległy Kartagińczykom dowodzonym przez słynnego Hannibala. Jaki przebieg miało to starcie? Na to pytania stara się odpowiedzieć w swoim filmie autor z kanału "Historia Civilis":https://www.youtube.com/channel/UCv_vLHiWVBh_FR9vbeuiY-A. Zobaczcie sami!

Polscy archeolodzy odnaleźli skarb ukryty na terenie dawnych rzymskich koszar

Blisko 50 monet z brązu sprzed 1700 lat odkryli archeolodzy z Poznania w czasie wykopalisk na terenie obozu legionistów w Novae. Naukowcy przypuszczają, że skarb został ukryty przez jednego z żołnierzy rzymskich, bo znaleziska dokonano w koszarach legionowych.

Taktyka bitewna Rzymian Video

Jakie były najważniejsze założenia taktyczne rzymskiej armii? Na jakiej zasadzie na polu bitwy wykorzystywano konkretne rodzaje jednostek? Sprawę w ciekawej animacji przedstawia autor kanału "Historia Civilis":https://www.youtube.com/channel/UCv_vLHiWVBh_FR9vbeuiY-A. Zobaczcie sami!

Juliusz Cezar: znad Rubikonu do Rzymu Video

„Kości zostały rzucone” – te słowa miał przytoczyć Gajusz Juliusz Cezar w trakcie przekraczania rzeki Rubikon. Akt ten rozpoczął symbolicznie konflikt dowódcy z jego konkurentem, Gnejuszem Pompejuszem. Jak Cezar utorował sobie drogę do Rzymu? Przedstawia to ciekawa animacja dostępna na kanale "Syntagma":https://www.youtube.com/channel/UCK6sIU1Sb0jaIXzNWmcDmnQ. Polecamy!

Ross Cowan – „Ku chwale Rzymu. Wojownicy Imperium” – recenzja i ocena

Armia rzymska była i jest widziana przez wielu jako bezlitosna i odczłowieczona machina niosąca zagładę. Tymczasem relacje źródłowe równie często pokazują inne jej oblicze. Rzymscy żołnierze byli honorowi, odważni i gotowi do poświęceń. Za te same cechy szanowali nawet swoich zaciekłych wrogów.

Geraint Jones – „Oblężenie” – recenzja i ocena

Dzięki Geraintowi Jonesowi poznajemy dalsze losy legionisty Corvusa-Feliksa i jego kompanów. Po piekle walk w Lesie Teutoburskim rzymscy żołnierze, a raczej niedobitki do niedawna dumnej armii okupacyjnej w Germanii, walczą o przetrwanie w oblężonym forcie Alisio. O to ich historia.

Męczeństwo św. Piotra

Czy najnowsze ustalenia badaczy na temat daty i miejsca śmierci św. Piotra pokrywają się z tym, co głosi Tradycja? Co wiemy na temat męczeństwa pierwszego papieża?

Paweł Lisicki

Wywiady

„Grób rybaka”: tajemnice pochówku św. Piotra

Mimo, że kwestia śmierci i pochówku św. Piotra Apostoła na Wzgórzu Watykańskim była przez wieki silnie zakorzeniona w chrześcijańskiej tradycji, prace archeologiczne w tej sprawie ruszyły dopiero za pontyfikatu Piusa XII. Dlaczego tak się stało? Jakie znaczenie ma miejsce spoczynku świętego? M.in. o tym rozmawialiśmy z Pawłem Lisickim, autorem książki „Grób rybaka”.

Falanga kontra Legion: Bitwa pod Kynoskefalaj Video

W 197 r. p.n.e. pod Kynoskefalaj starły się wojska Rzymian i Macedończyków. Jak przebiegała bitwa, w której naprzeciwko siebie stanęli legioniści i falangiści? Bardzo ciekawą animację na ten temat można znaleźć na kanale Syntagma. Zapraszamy do obejrzenia!

Paweł Lisicki – „Grób rybaka” – recenzja i ocena

Działalność ewangelizacyjna Piotra Apostoła należy do centralnych zagadnień historii chrześcijaństwa. „Grób rybaka” Pawła Lisickiego to nie tylko apologia katolickiej Tradycji o pochówku Kefasa na Wzgórzu Watykańskim. To także relacja, odsłaniająca kulisy brutalnej walki o wpływy, towarzyszącej poszukiwaniom grobu Apostoła.

Łukasz Ścisłowicz

Wyprawy Cezara do Brytanii Video

Wojska Gajusza Juliusza Cezara dwukrotnie dokonywały inwazji na Brytanię: w 55 i 54 r. p.n.e. Na kanale "Historia Civilis":https://www.youtube.com/channel/UCv_vLHiWVBh_FR9vbeuiY-A można znaleźć animacje przedstawiające oba te wydarzenia. Jak wyglądały wówczas walki Rzymian z Brytami? Zobaczcie sami!

Czy na terenie dzisiejszej Polski fałszowano rzymskie pieniądze?

Rzymskie monety z pierwszych wieków naszej ery były fałszowane na terenie Cesarstwa Rzymskiego i poza nim, być może także na terenach dzisiejszej Polski. Analizy denarów, które pozwolą poznać skalę tego zjawiska w Europie Środkowo-Wschodniej, przeprowadzą archeolodzy z UW.

Magdalena Mikrut-Majeranek

Redakcyjne

Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu - o rzymskich arteriach opowiada Kamil Wełna w audycji RDC

Kamil Wełna, jeden z redaktorów Histmaga, był gościem red. Łukasza Badowskiego i jego niedzielnego programu „Pan od przyrody”, realizowanego przez RDC, czyli Radio dla Ciebie. Nagranie poświęcono drogom.

„Quo vadis” – reż. Jerzy Kawalerowicz – recenzja i ocena filmu

„Quo vadis” Jerzego Kawalerowicza od lat pozostaje najdroższą polską produkcją filmową. Czy można powiedzieć, że reżyser sprostał literackiemu pierwowzorowi?

Jerzy Klimczak

Steven Saylor – „Tron Cezara” – recenzja i ocena

Przygody Gordianusa Poszukiwacza właśnie dobiegły końca – starożytny Sherlock Holmes postanawia przejść na zasłużoną emeryturę. Ta decyzja zbiegła się z końcem kariery nieco słynniejszego Rzymianina, niejakiego Gajusza Juliusza Cezara. „Tron Cezara” Stevena Saylora zamyka trwającą od lat podróż śledczą detektywa znad Tybru.

Portrety nagrobne, czyli rzymska tradycja w starożytnej Syrii

Zmarli, ukazani na rzeźbach nagrobnych sprzed 2 tys. lat w Syrii, wyglądali czasem tak, jakby wychodzili ze ścian grobowców. Tradycja takich portretów upowszechniła się na Bliskim Wschodzie po jego podboju przez Rzymian. Jej badaniem zajmuje się archeolog i etnolog z UW Łukasz Sokołowski.

Tajemnice antycznej Arabii

Mieszkańcy bliskowschodnich pustyń nie cieszyli się nigdy wielką (ani dobrą) sławą, brakowało bowiem chętnych, którzy udaliby się na zamieszkane przez nich obszary i sporządzili o nich relacje. Źródła pisane i archeologiczne pokazują jednak, że tereny te odgrywały ważną rolę w antycznej polityce.

Aleksander Krawczuk – „Neron” – recenzja i ocena

Po ponad pięćdziesięciu latach od pierwszego wydania „Neron” Aleksandra Krawczuka wciąż zachwyca lekkością przekazu, sugestywnie oddającego gęstniejącą atmosferę palatyńskiego dworu. Miejsca nieustannych knowań, spisków i zbrodni, wypełniających codzienność julijsko-klaudyjskiego rodu panującego.

Łukasz Ścisłowicz

Andrzej Wypustek – „Imperium szamba, ścieku i wychodka” – recenzja i ocena

Jak wyglądała starożytna toaleta? Jak Rzymianie załatwiali swoje potrzeby fizjologiczne i jak wyglądała higiena w czasach Imperium?

Redakcyjne

Sonda Histmag.org: Kto według Ciebie był najwybitniejszym dowódcą starożytności?

W ostatniej sondzie zapytaliśmy, kto według Was był najwybitniejszym dowódcą starożytności? Zobaczcie sami jak głosowali Nasi Czytelnicy! Teraz z kolei kierujemy do Was pytanie: który z XIX-wiecznych wynalazków uważacie za najbardziej rewolucyjny dla ludzkości?

Architecture is a good idea

Partenon i Panteon: porównanie Video

W najnowszym odcinku vloga „Good Idea” udostępnionym na kanale YouTube "Radosław Gajda & Natalia Szcześniak":https://www.youtube.com/channel/UCFgktyAQdfcHmIbubYPCnHQ autor opowiada o Partenonie i Panteonie, dwóch słynnych dziełach greckiego i rzymskiego antyku. Czy możliwe byłoby stworzenie budynku, który połączyłby zalety obu obiektów? Zobaczcie sami!

Jak Neron zamordował własną matkę?

Neron kilka razy próbował ją zabić. Jak zginęła Agrypina, matka osławionego cesarza?

Aleksander Krawczuk

Geraint Jones – „Krwawy las” – recenzja i ocena

Geraint Jones debiutuje powieścią „Krwawy Las”, opisującą okrutny los trzech legionów rzymskich wyrżniętych do nogi w Lesie Teutoburskim. Czy porwie polskiego czytelnika?

Beletrystyka

Rzymianie w Lesie Teutoburskim

Mroczny i nieprzyjazny Las Teutoburski. To tutaj miało wkrótce dojść do jednej z największych klęsk Rzymu.

Geraint Jones

Reklamy

Aleksander Krawczuk – „Neron”

„Neron” to nowa edycja cieszącej się dużą poczytnością książki profesora Aleksandra Krawczuka o owianym złą sławą cesarzu Neronie oraz o Imperium Rzymskim za jego panowania. Publikacja łączy walory napisanej przystępnym stylem opowieści oraz popularnonaukowej biografii, wiernie wykorzystującej źródłowy materiał historyczny – wszystkie pojawiające się w niej postaci naprawdę istniały, wszystkie opisywane wydarzenia rzeczywiście miały miejsce.

Reklama

Konkursy

Konkurs: Krwawy las

„Krwawy las” Gerainta Jonesa to powieść łącząca emocje "Gladiatora" Ridleya Scotta z autentyzmem "Plutonu" Olivera Stone’a. Autor pokazuje, że prawa wojny i los szeregowego żołnierza – bez względu na epokę – są uniwersalne. W naszym dzisiejszym konkursie możecie wygrać 4 egzemplarze tej książki!

Maciej Zaremba

Reklamy

Geraint Jones – „Krwawy las”

W 9 r. n.e. w Lesie Teutoburskim rzymskie orły zostały rozniesione na germańskich włóczniach. To była jedna z największych militarnych klęsk w dziejach. „Krwawy las” Gerainta Jonesa to powieść łącząca emocje "Gladiatora" Ridleya Scotta z autentyzmem "Plutonu" Olivera Stone’a. Autor pokazuje, że prawa wojny i los szeregowego żołnierza – bez względu na epokę – są uniwersalne.

Reklama

Historia gestów, czyli jak przywitałbyś się w średniowieczu...

Mowa ciała jest dla nas czymś bardzo naturalnym. Używamy na co dzień mnóstwo gestów, którym na przestrzeni wieków nadawaliśmy różne znaczenia, wzmacniając nasz przekaz lub zastępując mowę. Warto jednak zagłębić się w pochodzenie i historyczne znaczenie niektórych z nich – bywały naprawdę ciekawie.

Anna Szczykutowicz

Porfiriusz z Tyru – „O wegetarianizmie” – recenzja i ocena

Wydawać by się mogło, że dieta wegetariańska zyskała swoją popularność dopiero w ostatnich latach. Nic bardziej mylnego. Wegetarianizm, który dziś kojarzymy z nowoczesnością i zdrowym odżywianiem, był znany już w czasach starożytnych jako dieta filozofów i intelektualistów.

Mirra i kadzidło – starożytna historia orientalnych wonności

Przyprawy i wonności Orientu zawsze wzbudzały w Europejczykach wielkie zainteresowanie. Mirra, kadzidło, balsamy i inne roślinne wspaniałości okryte są nimbem tajemnicy. Spróbujemy uchylić nieco jej rąbka.

Święty Mikołaj biskup w tradycji wschodniej

Wśród wielu wyobrażeń świętych czczonych na wschodniej Słowiańszczyznie ikony świętego Mikołaja zajmują szczególne miejsce. Niektórzy zachodni podróżnicy widząc jego ogromny kult utrzymywali wręcz, że na Rusi święty Mikołaj jest czczony tak, jak gdyby był co najmniej trzecią osobą Trójcy Świętej.

Dorota Walczak

„Ideał i antyideał kobiety w literaturze greckiej i rzymskiej” – praca zbiorowa – recenzja i ocena

Jaki powinien być ideał kobiety? To pytanie zadawano sobie w historii ludzkości wielokrotnie. Zarówno jeśli chodzi o wygląd zewnętrzny, jak i cechy charakteru, ideał ten zmieniał się wraz z upływem wieków. Wiele na temat ideału kobiety w czasach antycznych możemy się dowiedzieć z literatury greckiej i rzymskiej.

Cztery wesela i proces, czyli jak bawili się Rzymianie? (cz. 2)

Prywatne uroczystości i swobodniejsze sposoby spędzania wolnego czasu były dla Rzymian nie mniej absorbujące, niż wielkie państwowe celebracje i igrzyska. Gdzie spotykali się Rzymianie, jak spędzali wolny czas i dlaczego ich śluby były związane z... bogami rolnictwa?

Zagadkowe ruiny przypadkowo odkopane w Rzymie przez grupę elektryków

Pozostałości kompleksu powstałego prawdopodobnie między I a IV w. n.e. odnalazła grupa elektryków, która kładła kable w północnej części miasta.

Mateusz Nitychoruk

Bitwa morska w sercu miasta, czyli jak bawili się Rzymianie? (cz. 1)

Potężne Imperium Romanum kojarzy nam się przede wszystkim z wielkimi wodzami, myślą prawniczą, literaturą czy monumentalnymi budowlami. Mniej natomiast mówi się o rzymskich zwyczajach, szczególnie tych związanych ze świętowaniem, życiem społecznym i religią. Te są może mniej spektakularne niż wspomnienia triumfów Cezara czy Augusta, za to równie ciekawe. Oto niektóre z nich.

Polacy i Gruzini odkryli starożytny skarb

Kilkanaście monet z brązu i srebra z czasów Cesarstwa Rzymskiego odkrył polsko-gruziński zespół archeologów prowadzący wykopaliska w forcie Apsaros w Gruzji. Zdaniem odkrywców może być to tylko niewielka część większego skarbu.

Wbrew tabu. Gladiatorki w starożytnym Rzymie

Wiedza o gladiatorach jest powszechna. Mniej osób wie, że w starożytnym Rzymie walczyły też gladiatorki. Niektóre były do tego przymuszane, inne robiły to dla pieniędzy lub sławy, same stając się gwiazdami. Opowiada o tym PAP historyk prof. Dariusz Słapek.

Frontinus – „O akweduktach miasta Rzymu. Traktaty miernicze” – recenzja i ocena

Starożytne traktaty o tematyce technicznej ujawniają czytelnikom stan wiedzy inżynierów z dawnych czasów. Szczególnie interesujące są te poświęcone akweduktom. Te monumentalne budowle miały duże znaczenie dla funkcjonowania Wiecznego Miasta.

Ciekawostki i rocznice

Kości zostały rzucone, czyli starożytne zwroty i powiedzenia Galeria

Wiele powiedzeń, zwrotów i określeń stosowanych współcześnie w naszym języku, choć często się nad tym nie zastanawiamy, ma korzenie w kulturze greckiej i rzymskiej. Za sprawą mitów greckich człowieka wielbiącego tylko siebie nazywamy narcyzem, za rzymskim cesarzem Wespazjanem powtarzamy, że „pieniądze nie śmierdzą”. Warto przyjrzeć się bliżej temu tematowi, spróbować odkryć, skąd wzięły się trwałe składniki naszej mowy i naszego sposobu myślenia.

Cyceron – „Listy do Attyka” – recenzja i ocena

Listy były kiedyś jednym z najbardziej podstawowych sposobów komunikowania się. Korespondowano ze sobą już w czasach antycznych. Przykładem tego typu aktywności może być bogaty zbiór listów autorstwa Marka Tuliusza Cycerona.

Ciekawostki i rocznice

Bitwa pod Pydną: Rzym potęgą świata śródziemnomorskiego

22 czerwca 168 r. p.n.e., w wyniku przegranej z Rzymianami bitwy pod Pydną, przestało istnieć starożytne królestwo Macedonii. Jego władca, Perseusz, dostał się do niewoli, a państwo podzielono na republiki. Rzym potwierdził swoją supremację w basenie Morza Śródziemnego, tym bardziej, że niemal w tym samym czasie upokorzył syryjskich Seleucydów oraz egipskich Lagidów (Ptolemeuszy).

„Gladiator” vs. Starożytny Rzym video

W najnowszym odcinku na kanale "Inna Historia":https://www.youtube.com/channel/UCUYUumAPMI27EnhmnZymaJw w portalu Youtube prowadzący Marcin Pyć rozważa jak ma się kultowy film do historii. Zobaczcie sami!

Inna Historia

Ciekawostki i rocznice

Heliogabal – cesarz, arcykapłan, rozpustnik

8 czerwca 218 roku, od bitwy pod syryjską Antiochią, rozpoczęło się panowanie uważanego za jednego z najgorszych rzymskich cesarzy Heliogabala. Jego krótkie, niespełna czteroletnie rządy upłynęły pod znakiem kultu Baala oraz okrucieństw i dziwactw młodocianego władcy. Gdy umierał, miał ledwie 18 lat.

Polscy archeolodzy odkryli w Albanii zaginione miasto sprzed ponad 2 tys. lat

Zaginione miasto sprzed ponad 2 tys. lat – Bassanię – odkryli polscy archeolodzy w Albanii. Twierdza prawdopodobnie została zniszczone przez Rzymian w początkach naszej ery. Do tej pory jej ruiny uznawano za naturalne ostańce skalne.

Historia „magii”, czarodziejów i nie tylko! video

W najnowszym odcinku na kanale "Inna Historia":https://www.youtube.com/channel/UCUYUumAPMI27EnhmnZymaJw w portalu Youtube prowadzący opowiada o tym jak podchodzono do magicznych obrzędów w Starożytności oraz Średniowieczu. Jaka jest historia magii i jak łączyła się ona z religią na przestrzeni wieków? Zobaczcie sami!

Inna Historia

Total War: Arena – pierwsze wrażenia z rozgrywki!

Total War: Arena to próba pożenienia klasyki gier strategicznych z popularnymi w ostatnim czasie wieloosobowymi grami typu MOBA. Szalony pomysł? Tymczasem ktoś to zrobił. Zobaczcie, co z tego wyszło!

Przemysław Mrówka

Archeolog: mamy dowody na obecność rzymskich legionistów na terenie Polski

Na terenie Kujaw nawet 2 tys. lat temu przebywali rzymscy żołnierze. Świadczą o tym odkryte fragmenty oporządzenia jeździeckiego i stroju legionistów. Wiele z nich po raz pierwszy odkryto poza granicami Cesarstwa Rzymskiego – powiedział PAP dr hab. Bartosz Kontny.

Adrian Goldsworthy – „Pax Romana. Wojna, pokój i podboje w świecie rzymskim” - recenzja i ocena

Czy miliony ludzi żyjących i umierających pod panowaniem rzymskich cesarzy doświadczyły upragnionego pokoju? Czy może _Pax Romana_ jest mitem?

Na chwałę Cesarstwa

Był spadkobiercą Juliusza Cezara. Po śmierci zaliczono go w poczet bogów. Jak cesarz Oktawian August zbudował słynną pax romana i co nowy porządek oznaczał dla podbitych ludów?

Adrian Goldsworthy

Konkursy

Konkurs: „Pax Romana”!

Książka „Pax Romana. Wojna, pokój i podboje w świecie rzymskim” zabiera czytelnika w podróż od krwawych podbojów agresywnej republiki, poprzez epokę Cezara i Augusta, do złotego okresu pokoju i dobrobytu pod rządami takich cesarzy, jak Marek Aureliusz, dając wyważony i wielowymiarowy obraz życia w imperium rzymskim. W naszym konkursie możecie wygrać jeden z 4 egzemplarzy tej książki!

Maciej Zaremba

Reklamy

Adrian Goldsworthy – „Pax Romana. Wojna, pokój i podboje w świecie rzymskim”

W książce „Pax Romana. Wojna, pokój i podboje w świecie rzymskim” ceniony historyk Adrian Goldsworthy opowiada dzieje tworzenia imperium, wyjaśniając, jak i dlaczego Rzymianom udało się opanować tak znaczną część świata. Rozważa przy tym czy pozytywny obraz pax Romana jest prawdziwy.

Reklama

Polscy archeolodzy odkryli w Bośni pozostałości po weteranach armii rzymskiej

Fragmentarycznie zachowany kamień nagrobny z inskrypcją oraz nieznane do tej pory wille należące do rzymskich weteranów, którzy ok. 2 tys. lat temu zamieszkiwali obecne tereny Bośni i Hercegowiny, odkryli polscy archeolodzy pracujący na tych terenach.

Mat. pras. , Maciej Zaremba

Wydarzenia

„Wielokulturowość w świecie rzymskim” – III Konferencja ku czci Profesora Tadeusza Kotuli we Wrocławiu

W dniach 7-8 czerwca 2018 w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Wrocławskiego odbędzie się III Konferencja ku czci Profesora Tadeusza Kotuli „Wielokulturowość w świecie rzymskim”. Zapisy są przyjmowane do 8 kwietnia. Konferencja odbywa się pod patronatem naszego portalu, zapraszamy!

Frontyn – „Podstępy wojenne” – recenzja i ocena

Sztuka wojenna w wielu kulturach doczekała się odrębnych studiów i traktatów jej poświęconych. Jednym z najciekawszych przykładów tego typu piśmiennictwa są _Podstępy wojenne_. Ich autorem jest Frontyn – rzymski polityk i wojskowy.

Martin Scorsese szykuje serial o starożytnym Rzymie

Słynny amerykański reżyser Martin Scorsese we współpracy ze scenarzystą Michaelem Hirstem stworzy serial „The Caesars”, którego akcja toczyć się będzie w starożytnym Rzymie.

Leszek Mrozewicz, Janusz Ostoja-Zagórski – „Europejskie Cywilizacje Starożytne” – recenzja i ocena

Praca niewielka objętościowo, ale poruszająca jeden z fundamentalnych problemów w dziejach ludzkości. Czy warto sięgnąć po książkę Leszka Mrozewicza i Janusza Ostoi-Zagórskiego?

Mateusz Okoński

John D. Grainger - „Nerwa i problem sukcesji w Rzymie w latach 96-99” – recenzja i ocena

Cesarze rzymscy są często przedstawiani jako ludzie wyjątkowi, niezwyciężeni tytani i przywódcy wiecznego imperium. Ale czy wszyscy oni dorastali do swej władzy?