1945-1989

Jacek Snopkiewicz – „Bezpieka. Zbrodnia i kara?” – recenzja i ocena

Dzieje komunistycznego aparatu bezpieczeństwa doczekały się już wielu opracowań. Jacek Snopkiewicz opowiedział tę historię w formie reportażu. Czy warto po nią sięgnąć?

Wojciech Sobański

Pablo Escobar: historia narkotykowego miliardera

Pablo Escobar został wykreowany przez media na romantycznego gangstera. Jak to możliwe, że drobny kolumbijski przestępca stał się światowym baronem narkotykowym, a z czasem politykiem i terrorystą, który wypowiedział wojnę całej Kolumbii?

Jakub Jagodziński

Multimedia

Hobbit ze Związku Radzieckiego Video

Na kanale YouTube Пятый канал Россия (Piatyj kanał Rossija) można zobaczyć film pt. „Czarodziejska podróż Bilba Bagginsa, hobbita”. To nic innego jak radziecka adaptacja słynnej powieści J. R. R. Tolkiena „Hobbit, czyli tam i z powrotem”. Nakręcone w 1985 roku dzieło robi... dość szczególne wrażenie. Naprawdę warto zobaczyć!

Opinie

Czy i w jaki sposób powinniśmy świętować rocznicę obrad Okrągłego Stołu?

W tym roku obchodzimy trzydziestą rocznicę obrad Okrągłego Stołu i pamiętnych wyborów czerwcowych z 1989 roku. Jak obecnie postrzegamy te wydarzenia?

Maciej Gach

Jerzy Wojciech Borejsza – „Ostaniec czyli ostatni świadek” – recenzja i ocena

Biografia Jerzego Wojciecha Borejszy to niewątpliwie temat na pasjonującą opowieść. Jak przedstawia ją sam warszawski historyk?

Paweł Sztama

Andrzej Skalimowski – „Sigalin. Towarzysz odbudowy” – recenzja i ocena

Budowniczy opętany wizją Warszawy. Człowiek, który zmierzył się z misją odbudowy zniszczonej Stolicy. O Józefie Sigalinie napisano już wiele, ale jego postać wciąż intryguje i budzi kontrowersje.

Agnieszka Szymik

Juan Pablo Escobar – „Pablo Escobar. Pod lupą” – recenzja i ocena

Terrorysta stojący na czele kartelu narkotykowego z Medellin czy troskliwy, czuły ojciec dbający o dobro rodziny? Jaki portret najbardziej znanego przestępcy na świecie przedstawia w swojej książce jego syn?

Jakub Jagodziński

Adolf Eichmann: „architekt ludobójstwa” czy „drobny trybik w machinie”?

Adolf Eichmann, koordynator „ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej”, znalazł się w Izraelu 22 maja 1960 roku. Kim był ten wpływowy nazista – masowym mordercą i architektem Holocaustu, czy też zwykłym biurokratą i drobnym trybikiem w hitlerowskiej machinie zagłady?

Jonathan Schell „Prawdziwa wojna. Wietnam w ogniu” – recenzja i ocena

Wojna wietnamska nie miała zwycięzców. Formalnie był nim komunistyczny Wietnam, który nigdy nie pokonał przeciwnika na polu bitwy. Dlaczego zatem Stany Zjednoczone wycofały swoje siły zbrojne z Indochin? Czy amerykańscy żołnierze byli zbrodniarzami wojennymi?

Grzegorz Łęcicki – „Harcerz, ułan, kapłan. Ksiądz Zdzisław Peszkowski 1918-2007” – recenzja i ocena

Kościół katolicki w Polsce wydał w XX wieku szereg wielkich postaci. Jedną z nich jest ks. Zdzisław Peszkowski (1918-2007) – żołnierz Września, jeniec obozu w Kozielsku (1939-1940), a później Kapelan Rodzin Katyńskich...

Konrad Ruzik

James R. Hansen – „Pierwszy człowiek” – recenzja i ocena

Film „Pierwszy człowiek” zdobył serca widzów na całym świecie. Czy książka poświęcona lądowaniu na Księżycu jest równie dobra?

Rafał Narwojsz

Ho Chi Minh: ojciec narodu czy komunista starej daty?

Współczesny Wietnam, mimo gospodarczych reform i otwarcia na świat, wciąż rządzony jest przez partię komunistyczną. Kim był jej założyciel – Ho Chi Minh? Czy gorliwy wyznawca nauk Marksa i Lenina mógł być jednocześnie wielkim patriotą i ojcem narodu?

Piotr Zychowicz – „Żydzi 2. Opowieści niepoprawne politycznie” – recenzja i ocena

Każda kolejna książka Piotra Zychowicza anonsowana jest jako najbardziej niepoprawna politycznie w jego dorobku. Choć popularny publicysta historyczny stawia sobie poprzeczkę wysoko, coś w tym jest – druga już książka Zychowicza poświęcona tematyce żydowskiej oburzy i zirytuje antysemitów i filosemitów, zwolenników Państwa Izrael i antysyjonistów.

Michał Gadziński

Michael Wieck – „Miasto utracone. Młodość w Königsbergu w czasach Hitlera i Stalina” – recenzja i ocena

Jak wyglądało oblężenie Królewca przez Amię Czerwoną z perspektywy niemieckiego Żyda?

Daria Czarnecka

Oscar E. Gilbert i Romain Cansière – „Czołgi. Stulecie broni pancernej” – recenzja i ocena

W ciągu stu lat zmieniły oblicze wojen. Jak prezentuje się opracowanie poświęcone czołgom w serii „Kieszonkowa historia”?

Cezary Wołodkowicz

Paradoksy wojny w Wietnamie

Wojna wietnamska toczyła się na dwóch frontach – militarnym i politycznym. Kto tak naprawdę wygrał ten konflikt?

Jonathan Schell

„Historia Stoczni Gdańskiej” – recenzja i ocena

Jest symbolem zwycięskiej walki ze zniewoleniem komunistycznym. Historia Stoczni Gdańskiej jest jednak dużo bogatsza, niż się można spodziewać.

Marek Chrzanowski

Sąd uchyla decyzje wojewody ws. dekomunizacji w Warszawie

Naczelny Sąd Administracyjny podjął decyzję o uchyleniu zarządzeń wojewody mazowieckiego ws. dekomunizacji ulic. To oznacza, że m.in. warszawska ul. Lecha Kaczyńskiego stanie się znów al. Armii Ludowej.

Konkursy

Konkurs: Prawdziwa wojna

W naszym dzisiejszym konkursie możecie wygrać 4 egzemplarze książki „Prawdziwa wojna. Wietnam w ogniu”. Na jej stronach autor nie tylko opowiada o konkretnych wydarzeniach, lecz stara się również znaleźć odpowiedzi na pytania, dlaczego Stany Zjednoczone rozpoczęły wojnę w Wietnamie i dlaczego ją przegrały.

Maciej Zaremba

Jonathan Schell – „Prawdziwa wojna. Wietnam w ogniu”

Książka „Prawdziwa wojna. Wietnam w ogniu” spotkała się z żywymi reakcjami i weszła do kanonu światowej literatury faktu. Jonathan Schell nie tylko opowiada o konkretnych wydarzeniach, lecz stara się również znaleźć odpowiedzi na pytania, dlaczego Stany Zjednoczone rozpoczęły wojnę w Wietnamie i dlaczego ją przegrały. Jego relacja jest jednym z najbardziej przejmujących świadectw o tej wojnie i o wojnie w ogóle.

Ciekawostki i rocznice

Evelyn McHale i „najpiękniejsze samobójstwo” – historia jednej fotografii

O Evelyn McHale za życia słyszeli jedynie jej bliscy. Po śmierci, za sprawą fotografii Roberta Wilesa, stała się ikoną.

Jerzy Klimczak

Wydarzenia

Światło w ciemności. Uroczystość ku czci Władysława Suleckiego

13 grudnia, o godzinie 12.00 w rocznicę wprowadzenia stanu wojennego Muzeum w Gliwicach zaprasza do uczczenia Władysława Suleckiego, człowieka niezłomnie walczącego z komunistycznym zniewoleniem. Na terenie dawnej Kopalni Węgla Kamiennego „Gliwice”, pod tablicą upamiętniającą Władysława Suleckiego zostaną złożone kwiaty i zapalone znicze. Zapraszamy, ul. Bojkowska 37 Centrum Edukacji i Biznesu „Nowe Gliwice”.

Mat. pras.

Małgorzata Rejmer – „Błoto słodsze niż miód. Głosy komunistycznej Albanii” – recenzja i ocena

Jaki był albański komunizm? Jak wyglądało życie w kraju, który był dla swoich obywateli więzieniem? Małgorzata Rejmer opowiada o europejskiej Korei Północnej, samowystarczalnej twierdzy na peryferiach kontynentu.

Multimedia

Autor „Odysei kosmicznej” opowiada o przyszłości komputerów – 1973 r. Video

„Pewnego dnia komputer zmieści się na biurku” – opowiadał w 1973 r. w telewizyjnym wywiadzie Arthur C. Clarke, pisarz i twórca powieści z cyklu „Odyseja kosmiczna”. Coś, co dla nas jest oczywistością, kilkadziesiąt lat temu było jedynie futurystycznym marzeniem. Ile z przewidywań autora się sprawdziło? Zobaczcie interesujący materiał w j. angielskim dostępny na kanale "ABC News (Australia)":https://www.youtube.com/channel/UCVgO39Bk5sMo66-6o6Spn6Q w serwisie YouTube!

Gdzie ma cumować „Sołdek”?

„Sołdek" był pierwszym statkiem zbudowanym w całości w Polsce po II wojnie światowej. Otrzymał imię po przodowniku pracy, traserze Stanisławie Sołdku.

Jerzy Litwin

Zmarł były prezydent USA George H. W. Bush

W wieku 94 lat odszedł George H. W. Bush, 41. prezydent Stanów Zjednoczonych. W ostatnich latach zmagał się z problemami zdrowotnymi.

„Księga Stulecia Niepodległości” – recenzja i ocena

Jakie było znaczenie trzynastego punktu Wilsona i Edwarda Mandella House’a dla sprawy polskiej? Jakie stanowisko wobec kolejnych kamieni milowych w rozwoju państwa zajmowali kluczowi politycy i inni komentatorzy życia publicznego?

Aleksander Sołżenicyn – „Pruskie noce”

„Pruskie noce” to utwór mocniejszy w przekazie niż książka dokumentalna, przemawiający do wyobraźni. Sołżenicyn nie osądza i nie usprawiedliwia okrucieństw wojny. Widzi cierpienia niemieckiej ludności cywilnej, masakrowanej przez krasnoarmiejców, ale z drugiej strony rozumie zaciekłość tych żołnierzy, którym Niemcy przynieśli wcześniej taką samą pożogę, śmierć i zgliszcza.

Ciekawostki i rocznice

Więcej niż dyplomaci. Ambasadorowie mieszający się w rządzenie Polską

Polacy ze swojej historii dobrze znają przykłady ambasadorów obcych państw, mieszających się w politykę prowadzoną przez polskie władze. Przekupywanie polityków, powstrzymywanie decyzji czy sprawowanie funkcji faktycznego namiestnika – działania takie prowadzili w Warszawie m.in. ambasadorowie rosyjscy i francuscy.

Tomasz Leszkowicz

Niewolnice pułkownika Kaddafiego 18+, drastyczne opisy

Był prawdziwym potworem, a kobiety traktował jak przedmioty: brał, niszczył i wyrzucał. Uwaga! Materiał dla osób dorosłych.

Piotr Zychowicz

Multimedia

Warszawa 1973 w kolorze – okiem brytyjskiej kroniki Video

Woda? Tylko z saturatora! Na kanale "British Pathé":https://www.youtube.com/channel/UCGp4u0WHLsK8OAxnvwiTyhA w serwisie YouTube możemy zobaczyć materiał filmowy nagrany w ciepły warszawski dzień 1973 r. Życie stołecznych ulic, pełne kawiarnie... Zobaczcie sami!

Wydarzenia

„Wieś na Ziemiach Zachodnich i Północnych po 1945 roku – ciągłość czy zmiana?” – zgłoś się na konferencję!

Ośrodek „Pamięć i Przyszłość” we Wrocławiu zaprasza do nadsyłania propozycji referatów na konferencję naukową pt. „Wieś na Ziemiach Zachodnich i Północnych po 1945 roku – ciągłość czy zmiana?”. Konferencja odbędzie się w dniach 16–17 maja 2019 roku w Centrum Historii Zajezdnia we Wrocławiu pod patronatem Sieci Ziem Zachodnich i Północnych.

Michael Wieck – „Miasto utracone. Młodość w Königsbergu w czasach Hitlera i Stalina”

Wspomnienia niemieckiego muzyka Michaela Wiecka (ur. 1928 w Königsbergu) są poruszającym zapisem dzieciństwa i młodości pod panowaniem narodowego socjalizmu, a później systemu sowieckiego. Przed najgorszymi skutkami narastającego antysemityzmu chroniło go tylko pochodzenie ojca, a po zakończeniu II wojny jedynie własna odwaga, determinacja i pomysłowość pomagały mu ratować siebie i rodzinę przed zagrożeniem ze strony Sowietów.

Reportaże/relacje

Cypr murem podzielony

Cypr do dzisiaj odczuwa skutki konfliktu grecko-tureckiego sprzed prawie półwiecza. Jak wygląda codzienność w stolicy podzielonej wyspy?

Jakub Jagodziński

Pole Mokotowskie cmentarzyskiem?

Instytut Pamięci Narodowej przeprowadzi badania archeologiczno-ekshumacyjne Pola Mokotowskiego w Warszawie. Pracownicy IPN dotarli do informacji, z których wynika, że w latach 40. i 50. było ono miejscem masowych pochówków ofiar reżimu komunistycznego.

Jerzy Klimczak

Niespokojny wiec w Madrycie: aktywistki zakłóciły spotkanie sympatyków gen. Franco

18 listopada w stolicy Hiszpanii zwolennicy gen. Francisco Franco zwołali wiec upamiętniający zbliżającą się rocznicę śmierci dawnego wojskowego dyktatora. Spotkanie zakłóciły aktywistki z grupy Femen, interweniować musiała policja.

Torbjørn Færøvik – „Mao. Cesarstwo cierpienia” – recenzja i ocena

Synteza komunizmu i odwiecznego postrzegania władzy w kulturze chińskiej jako niczym nieograniczonego despotyzmu jednostki doprowadziła do powstania jego specyficznej odmiany – maoizmu, który kosztował życie kilkudziesięciu milionów ludzi...

Konrad Ruzik

„Tygodnik Powszechny. Historia” – recenzja i ocena

16 października 1978 roku z balkonu Bazyliki św. Piotra padły historyczne słowa „Habemus papam”. W tym momencie świat wstrzymał oddech, gdyż papieżem został pochodzący „Z dalekiego kraju”, ówczesny metropolita krakowski kard. Karol Wojtyła.

Maciej Gach

Przywódcy Czerwonych Khmerów skazani za ludobójstwo

Niezwykle ważna decyzja sądu zapadła w ostatni piątek w Kambodży. Po raz pierwszy skazano za ludobójstwo przywódców Czerwonych Khmerów, a więc przedstawicieli reżimu, który ma na swoim koncie miliony ofiar w latach 1975-1979.

Wydarzenia

„Młodzi badacze kontra historia”: Liberał w socjalizmie? Mieczysław F. Rakowski i jego czasy. Wykład w Muzeum w Gliwicach

23 listopada, Willi Caro o godzinie 17.00, odbędzie się czwarty wykład z cyklu „Młodzi badacze kontra historia”. Tym razem omówimy postać Mieczysława Rakowskiego, ostatniego I sekretarz KC PZPR.

Krzysztof M. Kaźmierczak – „Rozstrzelani za uratowanie kobiety” – recenzja i ocena

Kilku mężczyzn stanęło w obronie czci bezbronnej kobiety przed sowieckimi żołnierzami… i poniosło za to najwyższy wymiar kary. Krzysztof M. Kaźmierczak w swojej książce drobiazgowo rekonstruuję tę sprawę.

Daria Czarnecka

Spisek na życie Hitlera

Przedwczesne informacje o śmierci Hitlera w zamachu z 20 lipca 1944 roku rozbudziły nadzieje spiskowców. Jednak gorzkie rozczarowanie nastąpiło już kolejnego dnia.

Valerie Riedesel

„Historia Stoczni Gdańskiej”

„Historia Stoczni Gdańskiej” to obszerny zbiór tekstów poświęconych dziejom miejsca, w którym narodziła się Solidarność. Książka prezentuje polityczne, społeczne, gospodarcze, kulturowe i architektoniczne losy Stoczni Gdańskiej.

Redakcyjne

Sonda Histmag.org: które z wydarzeń minionego stulecia było najważniejsze w polskiej historii?

W ostatniej sondzie zapytaliśmy Was o to które z wydarzeń minionego stulecia uważacie za najważniejsze w polskiej historii? Zobaczcie sami jak głosowali Nasi Czytelnicy! Teraz zaś pytamy Was która z pieśni patriotycznych byłaby najlepsza jako polski hymn, jeśli nie miałby to być Mazurek Dąbrowskiego?

Maciej Zaremba

Janusz Rolicki – „Lepsi od Pana Boga. Reportaże z Polski Ludowej” – recenzja i ocena

Jaki obraz życia codziennego w PRL wyłania się z reportaży pisanych przed kilkudziesięciu laty?

Wojciech Sobański

Nieskończenie Niepodległa

Godło RP i „polskie piekło” Nieskończenie Niepodległa

Zwycięstwo wyborcze „Solidarności” z czerwca 1989 roku stało się impulsem zmian w Polsce, które doprowadziły do narodzin III Rzeczpospolitej. Niemalże następnego dnia rozpoczął się jednak spór pomiędzy dwoma odłamami dawnej opozycji, rywalizującymi o władzę.

Reportaże/relacje

Student historii na praktyce robotniczej w PRL

Czego student dziennikarstwa mógł się nauczyć od budowlańców? Poznajcie relację z jednego z placów budowy w PRL.

Janusz Rolicki

„Łacińska wyspa. Antologia rumuńskiej literatury faktu” – recenzja i ocena

Zawarte w tej książce artykuły budzą zaciekawienie, uczą, a czasem przerażają. Jaką wiedzę na temat dziejów naszego byłego sąsiada przekazuje „Łacińska wyspa”?

Rafał Narwojsz

Witold M. Orłowski – „Inna Polska? 1918-2018: alternatywne scenariusze naszej historii”

Jak wyglądałaby dziś Polska, gdyby bolszewicy wygrali bitwę pod Warszawą? Czy o losach kraju w ciągu minionego stulecia zadecydował tylko zbieg niezależnych od nas okoliczności? A może najważniejsze są tu fundamentalne, słabe i silne strony Polaków jako narodu i społeczeństwa? Nad tymi zagadnieniami zastanawia się Witold M. Orłowski w książce „Inna Polska? 1918-2018: alternatywne scenariusze naszej historii”.

Nieskończenie Niepodległa

Od amnestii do wyborów czerwcowych Nieskończenie Niepodległa

W drugiej połowie lat 80. rządzący Polską komuniści coraz bardziej zdawali sobie sprawę z konieczności podzielenia się władzą z opozycją. Strajki 1988 roku, Okrągły Stół i wybory z 4 czerwca 1989 roku doprowadziły do przełomu, który zakończył żywot systemu komunistycznego.

Ciekawostki i rocznice

Mur Berliński – symbol podzielonego świata Galeria

Mur Berliński był jedną z najbardziej wyrazistych oznak politycznego podziału świata po II wojnie światowej. Rozdzielił on rodziny, sąsiedztwa, wielkie miasto i w końcu – symbolicznie – Wschód i Zachód. Niektórym za próby jego przekroczenia przyszło zapłacić najwyższą cenę...

Reparacje za sowiecką okupację? Łotwa i Estonia badają możliwości

Władze Estonii i Łotwy poszukują prawnych dróg dochodzenia odszkodowań za sowiecką okupację od Rosji, sukcesorki ZSRR. Wspólne oświadczenie złożyli premierzy obu krajów, a władze estońskie przedstawiły szacunki strat wynikających z pięćdziesięcioletniej okupacji.

Jerzy Klimczak

Zamordowani jak w Katyniu

Tę historię spowijał mrok tajemnicy. Za uratowanie kobiety z rąk czerwonoarmistów kilku Polaków zapłaciło najwyższą cenę. Poznajcie ich historię...

Krzysztof M. Kaźmierczak

„Pierwszy człowiek” – reż. Damien Chazelle – recenzja i ocena filmu

Oto historia jak jeden człowiek uczynił pierwszy mały krok w stronę nieskończonych gwiazd. Wbrew pozorom „Pierwszy człowiek” nie jest spektakularną laurką dla ludzkiego geniuszu. Nie jest też przepełnionym amerykańskim patriotyzmem blockbusterem. To minimalistyczna, wręcz kameralna opowieść o smutku, samotności i wyzwaniu, które rzucono śmierci.

Marcin Sałański

Eksperyment Piteşti. Jak z ofiary zrobić kata?

Jak za pomocą tortur komuniści potrafili doprowadzić do przekształcenia ofiary w osobę zadającą innym cierpienie?

Virgil Ierunca

Potyczka na dworcu kolejowym w Lesznie: w walce o wolność przeciw „sojusznikowi”

Nocą 28 maja 1947 roku w Lesznie do drzwi domu komendanta Przerwy zapukał wysłany z koszar żołnierz. Otrzymano telefon, że na pobliskiej stacji kolejowej podróżujący żołnierze rosyjscy przetrzymują Polkę, a miejscowa milicja nie jest w stanie jej uwolnić. Potrzebna jest pomoc wojska.

Mateusz Balcerkiewicz

Valerie Riedesel – „Dzieci duchy. Ofiary represji Himmlera”

W książce „Dzieci duchy. Ofiary represji Himmlera” Valerie Riedesel, córka jednego z tytułowych „dzieci duchów”, wnuczka Cäsara von Hofackera, uczestnika spisku przeciw Hitlerowi, opowiada historię swojej rodziny: żony i pięciorga dzieci Cäsara. Pokazuje historyczne wydarzenia z ich perspektywy – zwyczajnie, po ludzku, ale też emocjonalnie i prawdziwie.

Awosze – miecz i tarcza węgierskiego stalinizmu

Każdy kraj komunistyczny dysponował swoimi formacjami tajnej policji. Na Węgrzech rolę tę pełnił Urząd Bezpieczeństwa Państwa. Co o nim wiemy? Dlaczego to na funkcjonariuszach ÁVO/ÁVH, zwanych popularnie awoszami, skupił się gniew powstańców węgierskich w 1956 roku?

Przemysław Mrówka

Czerwoni Khmerzy i ich krwawe rządy w Kambodży

Czerwoni Khmerzy stworzyli jeden z najbardziej barbarzyńskich reżimów w historii ludzkości, doprowadzając do śmierci minimum co piątego mieszkańca Kambodży. Jakie wydarzenia przyczyniły się do zwycięstwa i radykalizacji ruchu, na którego czele stali nauczyciel i doktor ekonomii z dyplomem Sorbony?