Tomasz Leszkowicz

Witkacy był dobrym żołnierzem

Pierwsza wojna światowa wywarła swój wpływ na losy całego pokolenia Europejczyków, wśród nich Stanisława Ignacego Witkiewicza. O wojskowym epizodzie życia artysty rozmawiamy z Krzysztofem Dubińskim, autorem książki „Wojna Witkacego, czyli kumboł w galifetach”. Część pytań nadesłali czytelnicy naszego portalu.

Co wydarzyło się 6 stycznia?

Wraz ze świętem Trzech Króli kończy się dwutygodniowy czas Bożego Narodzenia i końca roku, warto jednak wykorzystać ostatni dzień ustawowo wolny od pracy. Aby dobrze go zacząć, zapraszamy na nasz przegląd rocznic historycznych w sam raz do porannej kawy. Co wydarzyło się 6 stycznia?

Co wydarzyło się 5 stycznia?

Cuda się zdarzają, o czym przekonał się król Prus Fryderyk II Wielki – 5 stycznia 1762 roku zmarła caryca Elżbieta, a jej następca Piotr z wroga stał się sojusznikiem „starego Fryca”, co nazwano „cudem domu brandenburskiego”. Co jeszcze wydarzyło się 5 stycznia? Zapraszamy do lektury przeglądu w sam raz do porannej kawy.

Historia Polski dla uczestników Światowych Dni Młodzieży. Co powinno się w niej znaleźć?

W lipcu tego roku w Krakowie odbędą się Światowe Dni Młodzieży – jedno z największych katolickich wydarzeń o charakterze globalnym, w którym udział weźmie również papież Franciszek. Z inicjatywy Ministerstwa Spraw Zagranicznych goście imprezy otrzymają bezpłatną broszurę na temat historii Polski. Jej autor, prof. Andrzej Nowak, poprosił internautów o radę w sprawie zagadnień, które powinny się tam znaleźć.

Historyczne rocznice 2016, czyli o co możemy (ale wcale nie musimy) się pokłócić

Polacy lubią historię, dyskutują o niej i często się o nią kłócą. Dobrą okazją do tego są tzw. „okrągłe rocznice” różnych wydarzeń historycznych. Jakie będziemy upamiętniać szczególnie w roku 2016?

Aleksandra Ziółkowska-Boehm: niewiele zrobiliśmy, by nagłośnić naszą historię

Jak rozmawiać ze świadkami historii? Co Amerykanie myślą o polskiej historii? Te i inne pytania, wspólnie z czytelnikami Histmag.org, zadaliśmy Aleksandrze Ziółkowskiej-Boehm, autorce m.in. licznych książek historycznych, mieszkającej na co dzień w Stanach Zjednocznych.

Inauguracja nowej polityki historycznej... czyli czego?

17 grudnia 2015 roku w krakowskim Teatrze im. Juliusza Słowackiego odbyło się spotkanie, reklamowane jako „inauguracja nowej polityki historycznej”. Były liczne przemówienia, prezentacja książek prywatnego wydawnictwa oraz Jerzy Zelnik ucharakteryzowany na Marszałka Józefa Piłsudskiego. Trudno jednak powiedzieć, czym tak naprawdę było to wydarzenie.

Nie zostawiajmy polskiej polityki historycznej politykom na wyłączność. Mówmy „Sprawdzam!”

W listopadzie, pod auspicjami Prezydenta RP Andrzeja Dudy, oficjalnie zainaugurowano prace nad Strategią Polskiej Polityki Historycznej. Do konsultacji zaproszono również nasz portal. Chcemy uczestniczyć w tej dyskusji, ale jednocześnie obserwować działania władz i instytucji odpowiedzialnych za oficjalną państwową opowieść o historii.

Ekshumacja w Tynnem bez udziału strony polskiej? Apel Stowarzyszenia Wizna 1939

Dziś w miejscowości Tynne na Ukrainie, w miejscu spoczynku żołnierzy Korpusu Ochrony Pogranicza poległych i pomordowanych we wrześniu 1939 roku, mają odbyć się prace ekshumacyjne ich szczątków. Mimo zaangażowania w sprawę polskich organizacji pozarządowych, nie zezwolono na udział strony polskiej w ekshumacji. Stowarzyszenie Wizna 1939 wystosowała w tej sprawie apel do Prezydenta RP. Publikujemy jego treść.

Radek Kotarski: historia daje nam gotowe scenariusze

„Stawiam na humor i napięcie” – mówi Radek Kotarski, popularyzator nauki i fascynat historii, twórca Polimatów, od października prowadzący w TVP2 program popularnonaukowy „Podróże z historią”. Zapytaliśmy go o to, jak skutecznie godzić naukę i jej popularyzację.

„Solidarność” – 5 faktów z historii, które warto znać

Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność” to jedno z najważniejszych zjawisk w historii Polski, a jego działalność przyczyniła się do upadku PRL. Jednak losy wielomilionowego związku to także historia bardzo różnych ludzi i wydarzeń – przypominamy o kilku z nich.

Co wydarzyło się 27 listopada?

226 lat temu z inicjatywy prezydenta Warszawy Jana Dekerta doszło do spotkania prezydentów 141 miast królewskich, którzy kilka dni później, w ramach tzw. „czarnej procesji”, przedstawili Stanisławowi Augustowi Poniatowskiemu swoje postulaty dotyczące praw politycznych mieszczaństwa. Dziś mogłoby to być jedno ze świąt polskiego samorządu – ważnego elementu naszego systemu publicznego. Jakie jeszcze rocznice przypadają na dziś? Polecamy nasze zestawienie w sam raz jako dodatek do porannej kawy!

Przeglądy nowości

30 publikacji, które znajdziesz na Targach Książki Historycznej w Warszawie

W Warszawie od dzisiaj trwają XXIV Targi Książki Historycznej. Histmag.org patronuje tej imprezie i poleca tytuły warte uwagi tej jesieni.

Co wydarzyło się 20 listopada?

„Trza być w butach na weselu!” – mówi w „Weselu” Wyspiańskiego Panna Młoda. 115 lat temu miało miejsce autentyczne wesele Lucjana Rydla i Jadwigi Mikołajczykówny, które stało się inspiracją do powstania jednego z najważniejszych dzieł w historii literatury polskiej. Równie ciekawe rocznice historyczne znajdziecie w naszym zestawianiu w sam raz do porannej kawy!

Akcja „German death camps” – co się dzieje?

Użytkownicy serwisu Wykop.pl zadają pytania o to, co dzieje się z akcją „German death camps”, mającą walczyć z zarzutami o polskich obozach koncentracyjnych. – Efekt można osiągnąć albo tanio, albo szybko albo dobrze – ale nie jednocześnie. Dlatego skreśliliśmy „szybko” – mówi jeden z organizatorów.

Zamach w Paryżu: historia się nie skończyła. Warto ją wciąż poznawać

Wydarzenia takie jak jednoczesne zamachy terrorystyczne w Paryżu należą do kategorii „historia dzieje się na naszych oczach”. Ta straszna tragedia pokazuje również, jak ważne w naszym myśleniu o świecie powinno być patrzenie w przeszłość.

Co wydarzyło się 11 listopada?

11 listopada 1918 roku – data podpisania zawieszenia broni na froncie zachodnim pierwszej wojny światowej oraz przejęcia przez Józefa Piłsudskiego władzy nad wojskiem od Rady Regencyjnej. Te wydarzenia znamy (prawie) wszyscy. Ale co jeszcze wydarzyło się 11 listopada? Polecamy nasze zestawienie w sam raz jako dodatek do porannej kawy!

Żyjemy w czasach pomieszania pojęć

Finał kampanii wyborczej i okres po wyborach prezydenckich to czas politycznego szaleństwa. W powszechnym gadaniu co i raz pojawia się historia. Szkoda tylko, że przypisując różne etykietki znane z przeszłości, zupełnie nie szanuje się ich prawdziwego znaczenia.

Zmarł Czesław Kiszczak

Dziś w Warszawie zmarł gen. Czesław Kiszczak – wojskowy, w latach 80. minister spraw wewnętrznych, współautor stanu wojennego i bliski współpracownik Wojciecha Jaruzelskiego. Miał 90 lat.

Histmag do kawy (4 listopada 2015)

Dzień dobry! Dziś świętuje się na całym świecie: na Marianach Północnych Dzień Obywatelstwa, w Panamie Dzień Flagi, w Tonga Dzień Konstytucji a na Dominikanie Dzień Wspólnoty. Tymczasem u nas można celebrować rocznicę pierwszego radiogramu w języku polskim oraz... premiery serialu _M jak Miłość_. Prawda, że to całkiem dobry zestaw okazji?

„Uciekinier” – nietypowa relacja ocalonego z Zagłady

We współpracy Ośrodka KARTA i Domu Wydawniczego PWN tej jesieni w księgarniach pojawiło się nowe wydanie wspomnień ocalonego z Zagłady Józefa Makowskiego, który koszmar wojny przeżył dzięki... zaciągnięciu się do służby pomocniczej Wehrmachtu. O tę wyjątkową książkę pytamy jej redaktora – dr Aleksandrę Janiszewską z KARTY.

Wspólnota z Sali BHP

Strajki sierpniowe w 1980 roku były jednym z najważniejszych wydarzeń w najnowszej historii Polski. Ich centrum znalazło się w Gdańsku i Gdyni. Na czym polegał fenomen robotniczych wystąpień? Pytamy o to Annę Machcewicz, autorką nowej monografii trójmiejskich protestów zatytułowanej „Bunt”.

Histmag do kawy (28 października 2015)

Dzień dobry! Naszym czeskim i słowackim kolegom przesyłamy specjalne życzenia – to właśnie dziś obchodzą oni rocznicę ogłoszenia niepodległości przez Czechosłowację w 1918 roku. Warto o tym przypomnieć, bo moment rodzenia się państw środkowoeuropejskich po I wojnie światowej to element naszej wspólnej historii. Zapraszamy na kolejną odsłonę „Histmaga do kawy”.

Wybory w II RP fotografie

Jak wyglądały wybory w II RP? Zapraszamy do zapoznania się z naszą galerią.

Wydarzenia

O historii na jesień – przegląd stoisk Targów Książki w Krakowie 2015

Co nowego na rynku wydawnictw poświęconych szeroko rozumianej historii? O warte uwagi książki (i nie tylko!) zapytaliśmy wystawców na 19. Targach Książki w Krakowie.

Histmag do kawy (21 października 2015)

Dzień dobry! Dzisiaj życzenia ślemy do Hilariona, Letycji, Malchusa i Zotyka, a żołnierzom z Hondurasu życzymy wszystkiego najlepszego z okazji ich święta. Fanów naszej rubryki przepraszamy za jej brak w dniu wczorajszym – za bardzo zaabsorbował nas... Konkurs Chopinowski!

Zawisza Czarny – człowiek swoich czasów, który został bohaterem

Postać rycerza z Garbowa fascynuje od prawie sześciu wieków. Ostatnio Zawisza Czarny stał się bohaterem powieści historycznej autorstwa Szymona Jędrusiaka. Autora pytamy o epokę i główną postać jego opowieści.

Reportaże/relacje

„Historyczne Bzdury” – jak radzić sobie z mitologizacją i fałszowaniem historii w sieci?

Lechici jako zdobywcy całej Azji i protoplaści słowa „Allah” i „Jahwe”? Hitler mówiący „Dajcie mi polskich żołnierzy i niemiecką technologię, a wygram wszystkie bitwy”? Tego typu nieprawdziwe informacje łatwo rozprzestrzeniają się w sieci. Walkę z nimi podjął facebookowy profil „Historyczne Bzdury”.

Kampania wyborcza dobiła do poziomu stanu wojennego

Coraz powszechniejsza jest opinia, że poziom tegorocznej kampanii wyborczej z każdym dniem osiąga coraz większe dno. Jak się okazuje, wciąż możliwe jest pukanie od spodu – partia rządząca swoim spotem o budowaniu i niszczeniu domu osiągnęła poziom propagandy PZPR z lat 80.

Wydarzenia

Zapal znicz pamięci upamiętniający ofiary z terenów wcielonych do Rzeszy

18 października po raz kolejny zorganizowana zostanie akcja „Zapal znicz pamięci”, upamiętniająca ofiary okupacji niemieckiej na ziemiach wcielonych w 1939 r. do III Rzeszy. Zachęcamy do udziału w tej inicjatywie.

Histmag do kawy (14 października 2015)

Dzień dobry! Dziś, w rocznicę utworzenia Komisji Edukacji Narodowej, w całej Polsce obchodzimy Dzień Nauczyciela. Wszystkim uczącym i wychowującym młodych ludzi życzymy dużo satysfakcji z pracy i lepszych jej warunków, uczącym historii zaś dodatkowo wiele inspiracji do ciekawego pokazywania przeszłości!

Reportaże/relacje

Targi Dziedzictwo: przeszłość, doświadczenie, technologia

Czy ochrona zabytków i dziedzictwa kulturowego to domena żmudnej pracy konserwatorów z pędzelkiem i szpachelką? O ile zadanie to wciąż jest wymagające, o tyle coraz większy jest w nim udział nowych technologii i rozwiązań. Przekonać mogą się o tym goście III. Targów Dziedzictwo, otwartych w Warszawie 7 października. Impreza pod patronatem naszego portalu potrwa do piątku.

Histmag do kawy (7 października 2015)

Dzień dobry! 97 lat temu Rada Regencyjna Królestwa Polskiego ogłosiła jego niepodległość. Wielu uważa to za faktyczny dzień odrodzenia się Polski po zaborach, inni (w tym piszący te słowa) sądzą, że sama deklaracja to jednak za mało. Warto jednak odnotować tak ciekawą datę i uczcić ją chociażby kubkiem gorącego napoju.

Histmag do kawy (30 września 2015)

Dzień dobry, dziś 30 września: w Krakowie od 93 lat obowiązuje ruch prawostronny, w 1452 roku Gutenberg wydrukował swoją słynną Biblię, a w 1939 r. premierem Rządu na Uchodźstwie został gen. Władysław Sikorski. Imieniny obchodzą m.in. Hieronim, Imisław, Ursus oraz Znamir. Studenci formalnie cieszą się ostatnim dniem wakacji, a my zapraszamy na Histmaga do kawy!

Histmag do kawy (23 września 2015)

Zmiany pór roku zawsze wywołują melancholię, a do tego do końca roku zostało 99 dni. Nawet na historykach, którzy myślą w kategoriach dekad i stuleci, może to zrobić wrażenie. Proponujemy więc usiąść przy komputerze z ciepłym napojem i poświęcić kilka chwil naszemu codziennemu zestawieniu.

Histmag do kawy (16 września 2015)

Prawie każdego dnia jakieś państwo obchodzi swoje ważne święto państwowe. Dziś Meksyk i Papua-Nowa Gwinea świętują Dzień Niepodległości. Na całym świecie zaś przypomina się o problemie ochrony warstwy ozonowej. My tymczasem tego poranka naszym drogim Czytelnikom polecamy kubek gorącego napoju i kilka chwil spędzonych z naszym portalem!

Artykuły

Inczhon 1950 – przełomowy moment „najgorętszego konfliktu zimnej wojny”

Wojna w Korei może jawić się jako statyczna i mało dramatyczna – szczególnie fanom serialu „MASH”. Warto jednak pamiętać, że pierwsze jej miesiące bogate były w wielkie bitwy i nagłe zwroty akcji, z których najdonioślejszym był prawdopodobnie desant pod Inczhon z 15 września 1950 roku.

Kazimierz Mijal – marksista bezkompromisowy

Jedna z najbardziej niesamowitych postaci polskiego komunizmu, skrajny dogmatyk i polityczny emigrant. Twórca komunistycznego podziemia wymierzonego w PZPR. 15 września 1910 roku urodził się Kazimierz Mijal – marksista bezkompromisowy.

Wojciech Kolarski: Kancelaria Prezydenta ma służyć jako promotor i koordynator dobrych inicjatyw

Mamy wiele tradycji, ale jedną historię – mówi w rozmowie z naszym portalem minister Wojciech Kolarski, podsekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP, odpowiedzialny m.in. za sprawy polityki historycznej. Minister zapoznał się z naszym raportem „Jaka powinna być polska polityka historyczna?”, zostaliśmy także zaproszeni do konsultacji działań prowadzonych w tym obszarze.

Histmag do kawy (9 września 2015)

Stary dowcip o Radiu Erewań mówi: „Dlaczego w radzieckich sklepach nie ma ryb? Aby odwrócić uwagę od braku mięsa”. Podobno do dziś media nas dezinformują lub sprzedają nam tematy zastępcze. Mówimy więc jasno: zamiast martwić się w czasie porannej prasówki dowiedzcie się czegoś o historii. Zapraszamy do lektury kolejnej części naszej porannej rubryki!

Histmag do kawy (2 września 2015)

663 lata temu w Poznaniu zawiązała się Konfederacja Maćka Borkowica, skierowana przeciw Kazimierzowi Wielkiemu, zaś 581 lat później w Warszawie otwarto Tunel Średnicowy, skierowany... przeciwko nikomu. Wietnam obchodzi dziś dzień Hồ Chí Minha – tego dnia proklamował on utworzenie Demokratycznej Republiki Wietnamu, a dokładnie 24 lata później umarł. Pośrodku tych rocznic znajdujemy się zaś my i nasza codzienne rubryka.

Histmag do kawy (1 września 2015)

„A więc wojna!” – głos lektora Polskiego Radia z 1 września 1939 r. wszedł na stałe do naszej świadomości historycznej. Wybuch II wojny światowej to moment, który kojarzy się nam z różnymi pojęciami: tragedii i cierpienia, ale też bohaterstwa oraz patriotyzmu. Jest też dla nas ważną nauką: „Nigdy więcej wojny!”. Zapraszamy do lektury naszej codziennej rubryki w całości poświęconej rocznicy sprzed 76 lat.

Histmag do kawy (26 sierpnia 2015)

Tego lata w Polsce szaleją upały, tymczasem 202 lata temu Kraków zmierzył się z największą powodzią w swojej historii. Wysoka fala nie przeszkodziła za to Cezarowi w wylądowaniu w Brytanii - dokonał tego 26 sierpnia 55 r. p.n.e. Was tymczasem zapraszamy do lektury naszej codziennej porannej rubryki!

Artykuły

„Najpewniejsza tarcza węgierskiej narodowości”. Polityka książąt Siedmiogrodu w latach 1541-1660

Po klęsce w wojnie z Turkami i rozbiorze muzułmańsko-habsburskim aspiracje Węgrów skupiły się w Siedmiogrodzie, księstwie sąsiadującym z Polską. Historia tego państwa, lawirującego pomiędzy dwoma potęgami, pełna była wzlotów i upadków, a niektórzy jego władcy próbowali odegrać istotną rolę polityczną w tej części Europy.

Strajki sierpniowe: władza była bezbronna wobec tego fenomenu

Mija 35 lat od strajków sierpniowych, w wyniku których powstała „Solidarność”, zaś system komunistyczny w Polsce popadł w kryzys, który zakończył się jego upadkiem. O mechanizmach działania strajków opowiada Tomasz Kozłowski, historyk z Instytutu Pamięci Narodowej.

„Te dzieci wierzyły w Boga, Ojczyznę i powrót do domu”

Trzeba być Polakiem, by naprawdę poczuć to, co napisałem o tych dzieciach – mówi w rozmowie z nami Wiesław Adamczyk, autor książki „Kwiaty polskie na wygnaniu”, opowiadającej o losach dzieci deportowanych w czasie drugiej wojny światowej w głąb ZSRR.

Historyczny kac

Specjaliści od promocji znanej wódki chcieli błysnąć humorem i stworzyć mem w klimacie retro. Wykorzystali do tego zdjęcie-symbol tzw. masakry lubińskiej z 31 sierpnia 1982 roku. Popis ignorancji czy kontrolowany skandal? A może przy okazji dowód, że historia nie jest dla nas ważna?

Wydarzenia

Histmag do kawy (19 sierpnia 2015)

Dzień dobry! Dziś 19 sierpnia, 231. dzień w roku! Wisła bije rekordy niskiego stanu wody, a 428 lat temu Zygmunt III Waza został królem Polski. Życzymy miłej środy wszystkim dużym i małym miłośnikom historii!

Andrzej Nowak: historia to konflikt siły i interesów z zasadami

Dlaczego w 1920 roku David Lloyd George chciał rzucić Polaków na żer bolszewików? Czy appeasement może być skuteczny? Te i inne pytania zadaliśmy prof. Andrzejowi Nowakowi, badaczowi historii Rosji i imperiów, autorowi książki _Pierwsza zdrada Zachodu_.

Andrzej Duda w swoim pierwszym orędziu: aktywna polityka historyczna jest potrzebna

Dziś swoją prezydenturę inauguruje Andrzej Duda. Szósty prezydent III RP złożył przysięgę prezydencką, przyjął najwyższe ordery państwowe, przejmie także zwierzchnictwo nad Siłami Zbrojnymi. W swoim orędziu przed Zgromadzeniem Narodowym poruszył m.in. kwestię polityki historycznej.

Raport: Jaka powinna być polska polityka historyczna? – wysłaliśmy nasze postulaty nowemu Prezydentowi!

Przez miesiąc na łamach Histmag.org toczyła się dyskusja o tym, jaka powinna być polska polityka historyczna. Publikowaliśmy głosy naukowców, publicystów oraz naszych czytelników. Refleksji i pomysłów mamy wiele – teraz czas na działania!

Histmag do kawy (5 sierpnia 2015)

Czy wiecie, że w niektórych krajach obchodzi się dziś Dzień Piwa i Piwowara? W połączeniu z chorwackim Dniem Zwycięstwa i Dumy Państwowej daje to ciekawą okazję do świętowania. Uważajcie tylko na upały!

Polityka historyczna Andrzej Chwalba: potrzebujemy strategii i audytu dotychczasowych działań

Polityka historyczna powinna służyć budowie wizerunku Polski, który, jak wiadomo, ma duży wpływ na wiele innych dziedzin – stwierdza w wypowiedzi dla nas prof. Andrzej Chwalba, historyk, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Historycznego.

Polityka historyczna Jerzy Gorzelik: zamieńmy makrohistorie na mikrohistorie

Dziś ziemie takie jak Śląsk, Pomorze czy Prusy Wschodnie skolonizowane są przez narrację odwołującą się do doświadczeń wyłącznie części obszaru państwa – stwierdza w wypowiedzi dla Histmag.org dr Jerzy Gorzelik, historyk sztuki i przewodniczący Ruchu Autonomii Śląska.

Polityka historyczna Piotr Tyma: pamiętać o wszystkim!

W obliczu wydarzeń na Ukrainie warto przeanalizować błędy i nadużycia popełnione w polityce historycznej Polski po 1989 r. – mówi w specjalnej wypowiedzi dla Histmag.org Piotr Tyma, prezes Związku Ukraińców w Polsce.

Życie Jana Nowaka-Jeziorańskiego w Radiu Kampus – ostatnia audycja już jutro

1 sierpnia o godz. 10:00 rozpocznie się ostatnia audycja z serii przygotowanej przez Fundację Szkolnictwo Dziennikarskie i Radio Kampus, poświęconej postaci Jana Nowaka-Jeziorańskiego, kuriera z Warszawy i Dyrektora Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa. Histmag.org był patronem całego cyklu.

Histmag do kawy (29 lipca 2015)

Dzień dobry! 57 lat temu w Waszyngtonie powstało NASA, czyli wymarzone miejsce pracy wszystkich fanów Kosmosu. Choć czasem zazdrościmy kolegom zajmującym się naukami ścisłymi zdjęć Plutona i informacji o planecie Kepler-452b, to zapewniamy, że i na tym świecie działo się wiele ciekawych rzeczy!

Michał Jagiełło: taternictwo to pęd twórczy i wyzwanie

Co jest tak fascynującego w górach, że przyciągają kolejne pokolenia? Jak powiedzieć „stop” podczas wyprawy? Czy turyści w polskich Tatrach są dziś mniej odpowiedzialni niż kiedyś? Te i inne pytania zadaliśmy Michałowi Jagielle, pisarzowi i taternikowi, autorowi książki „Wołanie w górach”. Niektóre z pytań zaproponowali czytelnicy naszego portalu.

Polityka historyczna Zbigniew Gluza: konsensus jest warunkiem rozsądnej polityki historycznej

W sprawie nierealizowania polityki historycznej zawiniła cała scena polityczna, niegotowa nawet na debatę o swoich zadaniach w tej sferze – stwierdza w rozmowie z naszym portalem Zbigniew Gluza, Prezes Ośrodka KARTA.