Nauka w Polsce

Powyższy materiał jest przedrukiem z serwisu internetowego „Nauka w Polsce”, współtworzonego przez Polską Agencję Prasową i Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Publikacji dokonano na zasadach określonych przez PAP S.A.

1 2 3…12 13 14

Newsy

Skarb sprzed 7 tys. lat odkryty na polu uprawnym

Spacerując po polu w jednej z podkarpackich wsi, archeolog z Wielkopolski natknął się na fragment glinianej figurki sprzed ok. 7 tys. lat, przedstawiającej człowieka. To jedno z nielicznych znalezisk tego typu z tego okresu znanych z obszaru Polski - uważa znalazca.

Newsy

Miecz z XIV w. odkryty na torfowisku pod Hrubieszowem

Kompletnie zachowany, średniowieczny miecz pochodzący z XIV w. odkryto na torfowisku pod Hrubieszowem. Broń jest skorodowana, ale zachowana niemal w całości. Do naszych czasów nie przetrwała tylko rękojeść.

Newsy

Łaźnie parowe w Polsce znano już w czasach Mieszka I

Znajomość łaźni parowych rozprzestrzeniła się po Europie Środkowej już ponad tysiąc lat temu dzięki... Słowianom. Nie jest zatem prawdą, że zwyczaj kąpieli upowszechnił się w tej części świata dopiero wraz z powrotem rycerzy z krucjat z Ziemi Świętej - opowiada PAP archeolog Anna Tyniec.

Newsy

Kalisz - na rynku odkopano obiekty z XVIII w.

Podczas prac wykopaliskowych na Głównym Rynku w Kaliszu archeolodzy odkryli pozostałości z XVIII w. - rynsztok, wodociąg i zbiornik na wodę, prawdopodobnie do celów przeciwpożarowych.

Newsy

Tajemne przejście pod zamkiem krzyżackim? Trwają poszukiwania

Archeolodzy będą poszukiwali latem w Pasłęku podziemnego korytarza, który w średniowieczu łączył krzyżacki zamek z pobliskim kościołem św. Bartłomieja. Władze miasta liczą, że takie odkrycie przyciągnie turystów.

Newsy

„Droga do królestwa”. Powstanie film o podbojach Mieszka I

Kiedy i w jakich okolicznościach Mieszko I zdobywał ziemie plemienne w dorzeczach Odry i Wisły, które stały się fundamentem terytorialnym królewskiej Polski - na te pytania ma odpowiedzieć nowa popularnonaukowa produkcja filmowa _Droga do królestwa._

Newsy

Kwaśna polewka dla bogów - odkrycie w średniowiecznej chacie

Ponad tysiąc lat temu przesądni budowniczowie chaty umieścili pod podłogą gliniane naczynie, w którym złożyli w ofierze... kwaśną polewkę.

Newsy

Olbrzymi kościół i tysiące zabytków. Nowe odkrycia archeologiczne w Poznaniu

Pozostałości olbrzymiego kościoła, którego wieża kilkaset lat temu górowała nad Poznaniem, a także około 3 tys. zabytków - głównie monet, odkryli archeolodzy w trakcie roku wykopalisk na pl. Kolegiackim w Poznaniu.

Newsy

Archeolodzy odnaleźli ruiny zamku krzyżackiego z XIII wieku

Archeolodzy z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika odnaleźli ruiny zamku krzyżackiego z XIII wieku w Unisławiu k. Torunia. Zamek wybudowany został na skarpie nad doliną Wisły.

Newsy

Puszcza Białowieska pełna starożytnych zabytków

Kilkadziesiąt kurhanów sprzed 1,5 tys. lat, zarysy dawnych pól uprawnych, a nawet grodzisko - to część odkryć dokonanych przez naukowców na terenie Puszczy Białowieskiej. Znaleziska stały się możliwe dzięki zastosowaniu lotniczego skanowania laserowego.

Newsy

Odkryto zamek ostatniego niezależnego Piasta na Śląsku

Na terenie Borów Dolnośląskich archeolodzy znaleźli pozostałości zamku, należącego do piastowskiego księcia Bolka II Małego (zm. w 1368 r.) - ostatniego niezależnego księcia piastowskiego władającego na Śląsku.

Newsy

Piastowie mazowieccy mieli geny Celtów i Germanów?

Naukowcy ustalili, że jeden z przedstawicieli rodu Piastów posiada haplogrupę chromosomu Y, charakterystyczną dla Germanów lub Celtów. Co z tego wynika?

Newsy

Piastowie pod lupą genetyków. „To jeden z najbardziej fascynujących projektów ostatnich lat”

Jak wyglądali i skąd pochodzili Piastowie? Kiedy Słowianie przybyli nad Wisłę? Czy DNA mieszkańców wczesnośredniowiecznej Polski różniło się od DNA zachodnich sąsiadów? Kluczowe problemy historii polskiego średniowiecza już wkrótce mają szansę zostać rozwikłane.

Ciekawostki i rocznice

Bóstwa, chochliki, demony. Życie duchowe dawnych Słowian

Nie jest prawdą, że Słowianie przed nastaniem chrześcijaństwa modlili się tylko w świętych gajach. Wiemy np., że wznosili ziemskie „domy” dla bogów, i że ich wiara przenikała się z wieloma sferami życia. O tym, w co i jak mogli wierzyć dawni Słowianie, opowiada PAP etnolog i archeolog dr Paweł Szczepanik.

Newsy

Starożytne skarby z mazurskiego jeziora

Setki unikatowych ozdób ze szlachetnego kruszcu i elementy uzbrojenia odnaleziono w jeziorze Nidajno. Zabytki pochodzą z III-IV w. i zdaniem badaczy mogły być wykorzystane jako przedmioty rytualne.

Ciekawostki i rocznice

Ziemia, która rodzi monety. Wczesnośredniowieczne skarby na ziemiach polskich

Na ziemiach polskich odkryto dotąd prawie 700 wczesnośredniowiecznych skarbów. Dlaczego ówcześni ludzie tak chętnie zakopywali monety w ziemi?

Newsy

Czytanie z kości. Przemoc w starożytnej Mezopotamii

Wiele starożytnych tekstów opisuje krwawe bitwy czy masowe uśmiercanie jeńców. Ale czy społeczeństwo starożytnej Mezopotamii faktycznie tak często posługiwało się przemocą?

Newsy

„Żywe ruiny”. Polscy archeolodzy badają pozostałości przedkolumbijskiej cywilizacji

Liczące 800 lat pozostałości domów, wież i kręgów kamiennych w Kolorado w USA od sześciu lat badają krakowscy archeolodzy. Indianie wierzą, że te budowle są wciąż zamieszkane przez duchy przodków i bez powodu nie należy zakłócać ich spokoju.

Ciekawostki i rocznice

Skaner zamiast łopaty. Nowoczesne technologie w służbie archeologii

Standardowe metody badania minionych dziejów odchodzą do lamusa. Jak w przyszłości będzie wyglądała praca archeologa?

Ciekawostki i rocznice

Szkielet, który „przemówił”. Rekonstrukcja tragicznej historii z okresu II wojny światowej

Samotny i zapomniany grób w lesie niedaleko Konstantynowa na terenie Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Archeolodzy, którzy wydobyli kości twierdzą, że leży tam młody, zadbany mężczyzna, postrzelony w głowę. Jego stopy obgryzły dzikie zwierzęta. Nie było przy nim żadnych przedmiotów ani szczątków ubrań. Czyżby porachunki mafii?

Ciekawostki i rocznice

Co ziemie polskie zawdzięczają Celtom?

Wprowadzili znajomość koła garncarskiego, zaawansowanej metalurgii żelaza oraz mennictwa. Celtowie przybyli 2,5 tys. lat temu na południowe tereny obecnej Polski i znacząco wpłynęli na dalsze losy tego obszaru.

Newsy

Codzienność podbitych Azteków. W Polsce trwają badania nad niezwykłym dokumentem

Kilkanaście lat temu w Krakowie odkryto dokument, spisany prawdopodobnie z polecenia Hernana Cortesa. Aktualnie polscy badacze pracują nad jego tłumaczeniem. Co można wyczytać z tego niezwykłego źródła?

Ciekawostki i rocznice

80 tysięcy polskich zabytków na interaktywnej mapie

Już ponad 84 tys. polskich zabytków znajduje się na interaktywnej mapie udostępnionej w internecie przez Narodowy Instytut Dziedzictwa (NID). Wśród nich są m.in. pomniki historii i miejsca wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO, zabytki nieruchome oraz stanowiska archeologiczne.

Ciekawostki i rocznice

Wszechświat zamknięty w sarkofagu. Egipskie zwyczaje pogrzebowe

Około trzy tysiące lat temu doszło w Egipcie do rewolucji. Kapłani, przejąwszy władzę w Tebach, wywrócili do góry nogami praktyki związane z pogrzebem. Od tej pory komory grobowe nie były już zdobione malowidłami - treści miały się znaleźć na... sarkofagu. Prof. Andrzej Niwiński opisuje wszystkie sarkofagi z tego okresu - obiekty, które miały odzwierciedlać ówczesne wyobrażenie o wszechświecie.

Newsy

Wielkopolskie: odkryto warsztat odlewniczy sprzed 3500 lat

Unikalny w skali środkowoeuropejskiej warsztat odlewniczy, w którym wytwarzano przedmioty z brązu, zbadali w miejscowości Szczepidło, w woj. wielkopolskim archeolodzy z Poznania.

Newsy

Przestarzałe szable, połatane mundury.... Najnowsze odkrycia archeologiczne na Reducie Ordona

Ok. 2,6 tys. zabytków, m.in. wyposażenie wojskowe i monety, fosę i wilcze doły ze szczątkami stu kilkudziesięciu żołnierzy polskich i rosyjskich odkryto podczas kilkuletnich badań na Reducie Ordona, miejscu walk powstania listopadowego, obecnie na stołecznej Ochocie.

Newsy

Prezes IPN o planach na 2017 r.: przypomnimy o ludobójstwie Polaków w latach 1937-1938

Tzw. operację polską NKWD, czyli zamordowanie w latach 1937-1938 co najmniej 110 tys. Polaków żyjących na terenie ZSRS przypomni IPN w 2017 r. To jedna z największych i nieznanych tragedii naszego narodu - podkreśla w rozmowie z PAP prezes IPN Jarosław Szarek.

Newsy

Jak się żyło w neolicie? Archeolodzy odkryli dom sprzed 7 tys. lat

Ponad dwadzieścia metrów długości mogą mieć relikty drewnianego domu sprzed ok. 7 tys. lat, odkryte przez międzynarodowy zespół naukowców niedaleko miasta Balti, około 100 km od Kiszyniowa w Mołdawii. To pierwszy znany tzw. „długi dom” odkryty w tym kraju.

Ciekawostki i rocznice

Gabinet starożytnego chirurga odkryli polscy archeolodzy na Cyprze

Zestaw narzędzi chirurgicznych w postaci przyrządów wykonanych z brązu i żelaza odkryli badacze z Instytutu Archeologii UJ w pomieszczeniu w zniszczonym portyku sprzed ponad 2 tys. lat w Nea Pafos na Cyprze. Naukowcy przypuszczają, że znajdował się tam gabinet lekarski.

Ciekawostki i rocznice

Uliczne latarnie gazowe w Warszawie kończą 160 lat

160 lat temu na ulicach Warszawy zabłysły pierwsze latarnie gazowe. Tymczasem Rosjanie obawiali się, że „gaz może dać powód do sztucznego urządzenia wybuchów po mieście”.

Ciekawostki i rocznice

Teksty Piramid. Czego możemy dowiedzieć się ze staroegipskich zaklęć?

W powszechnej opinii piramidy to po prostu monumentalne grobowce. O tym, że nie są to jedynie milczący świadkowie historii starożytnego Egiptu, opowiada w rozmowie z PAP egiptolog dr Joanna Popielska-Grzybowska. Badaczka zajmuje się hieroglificznymi zaklęciami - Tekstami Piramid, które są wykute w kilkunastu piramidach sprzed ponad 4 tys. lat.

Ciekawostki i rocznice

Naukowcy zbadali notatki Mikołaja Kopernika

Ponad pół tysiąca odręcznych zapisków, wykonanych na marginesach ksiąg przez Mikołaja Kopernika, odnaleziono w zbiorach biblioteki seminarium duchownego "Hosianum" w Olsztynie. Zdigitalizowane druki z notatkami wielkiego astronoma będą wkrótce dostępne w sieci.

Newsy

„Wampiry” z Górzycy. Niezwykłe odkrycie polskich archeologów

Trzy średniowieczne groby osób podejrzewanych o wampiryzm odkryli archeolodzy w Górzycy (woj. lubuskie). O tym, że zmarli budzili wśród lokalnej społeczności strach, świadczą nietypowe zabiegi w postaci odrąbywania głowy i przebijania ciał po śmierci kołkami.

Ciekawostki i rocznice

Kim była „gigantka” z Ostrowa Lednickiego?

Kobieta o nadzwyczaj dużym wzroście, żyjąca w średniowieczu na Ostrowie Lednickim (woj. wielkopolskie), mogła cierpieć na chorobę psychiczną - dowodzi archeolog dr Magdalena Matczak.

Ciekawostki i rocznice

Wikińskie wojowniczki - prawda czy mit?

Od ponad 100 lat archeolodzy odkrywają na terenie Skandynawii groby, w których w okresie wikińskim złożono kobiety z bronią. Czy były to wojowniczki? Odpowiedzi na to pytanie szuka archeolog, dr Leszek Gardeła z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Newsy

Jak żyli radomianie od średniowiecza do XIX wieku?

Kto był wyższy - średniowieczni radomianie czy wrocławianie? Czy często pracowali fizycznie, co jedli i z jakimi borykali się chorobami? Na te i wiele innych pytań stara się odpowiedzieć grupa naukowców najróżniejszych specjalizacji.

Ciekawostki i rocznice

Polscy odkrywcy Ameryki. Jak nasi przyrodnicy przecierali szlaki Nowego Świata

Polscy przyrodnicy odkryli w Ameryce Południowej w XIX w. aż 27 nowych gatunków lub podgatunków ssaków. O ich zasługach dla światowej nauki mało kto dziś jednak pamięta, a to, co przetrwało z ich zbiorów - pozostaje często za granicą.

Ciekawostki i rocznice

Operacja pod ostrzałem. Chirurgia wojenna epoki napoleońskiej

Na pole bitwy wyrusza z apteczką i dużym mantelzakiem. W środku - piła, pęsety, szczypce. Amputację wykonuje w niecałe dwie minuty. Ranny wrzeszczy? No to wrzeszczy, pod ostrzałem nie ma czasu na sentymenty.

Newsy

Na Podkarpaciu odkryto „drugą Wieliczkę”

Tysiące fragmentów naczyń, które służyły do produkcji soli ok. 2,5-3 tys. lat temu, odkryli archeolodzy w Tyrawie Solnej (woj. podkarpackie)

Newsy

Oszczep, nóż, okucia. W Czelinie odkryto grób wojownika z czasów starożytnych

Cmentarzysko w Czelinie kryje jeszcze wiele pozostałości z okresu wpływów rzymskich. Do najnowszych odkryć archeologów należy rzadki popielcowy grób wojownika.

Ciekawostki i rocznice

Eros znaczy namiętność? Miłość według starożytnych Greków

Co chcieli przekazać starożytni Grecy pisząc o „erosie”? Motyw ten miał wiele znaczeń i do dziś stanowi zagwozdkę dla badaczy.

Ciekawostki i rocznice

Dobrawa, Sygryda, Rycheza. Kobiety w dyplomacji Piastów

Jaką rolę w politycznych ambicjach Piastów odegrały kobiety?

Newsy

Wielkopolska: znaleziono ozdoby sprzed 3 tysięcy lat

Rzadkie ozdoby wykonane z brązu trafiły w ręce archeologów Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Poznaniu. Zdaniem badaczy był to dar złożony bogom w ofierze.

Newsy

Jak żył średniowieczny pustelnik? Nowe odkrycie polskich archeologów

Polscy archeolodzy odkryli w Egipcie średniowieczną pustelnię, a w niej pełen zestaw zabytków ilustrujących życie codzienne egipskiego mnicha sprzed ponad 1300 lat - parę sandałów, fragmenty naczyń ceramicznych, tkanin, amfory po winie, a nawet... list.

Newsy

Wirtualny spacer po grodziskach Kotliny Chodelskiej

W internecie działalność zainaugurowało „Wirtualne Muzeum Chodlika”. Platforma umożliwia odbycie wirtualnego spaceru po wszystkich znanych średniowiecznych grodziskach Kotliny Chodelskiej.

Newsy

Rzymskie denary na polskim polu. Znaleziono skarb z okresu cesarstwa

Miłośnik historii znalazł na polu ornym k. Zalewa (woj. warmińsko-mazurskie) skarb złożony z 86 srebrnych denarów, bitych w I i II wieku n. e. w Cesarstwie Rzymskim. Starożytne znalezisko trafiło do zbiorów lokalnego Muzeum w Ostródzie.

Newsy

Masakra sprzed 2500 lat. Odkrycia polskich archeologów w Armenii

W położonej na zachód od Erywania miejscowości Metsamor znajduje się jedyna działająca w Armenii elektrownia jądrowa, która zapewnia temu krajowi 40 proc. energii elektrycznej. W jej cieniu pracują polscy archeolodzy, badający świetnie zachowane, imponujące relikty

Newsy

Polacy ratują zabytki z Palmyry

Polacy z Uniwersytetu Warszawskiego, jako pierwsi zagraniczni archeolodzy, brali udział w akcji ratowania zabytków z ruin syryjskiej Palmyry - zaledwie w kilka dni po odbiciu miasta z rąk Państwa Islamskiego. Jak oceniają jego stan?

Newsy

Gdzie odbył się chrzest Mieszka?

Mieszko I mógł być ochrzczony, w Poznaniu w kaplicy pałacowej, której relikty odkryto na Ostrowie Tumskim – uważa archeolog prof. Hanna Kóćka-Krenz z Instytutu Prahistorii UAM. Jej zdaniem skromną wiedzę na temat początków polskiej państwowości wzbogacić mogą prace archeologiczne.

Newsy

„Krzyż i korona” – premiera popularnonaukowego filmu o chrzcie Polski

Dlaczego Mieszko I przyjął chrzest - co mógł na tym zyskać, a co stracić? Kiedy i gdzie ochrzczono naszego pierwszego historycznego władcę? Czy Mieszko rzeczywiście zwalczał skutecznie starą wiarę i zabiegał o chrystianizację swych poddanych? Premiera filmu, który w barwny sposób przybliży odpowiedzi na te pytania, odbędzie się w kwietniu w TVP1 i TVP Historia.

Newsy

Gdzie mieszkał Zawisza Czarny?

Jego sława sięgała krańców Europy. Niepokonany na turniejach, zwycięzca na polu walki, dyplomata – Zawisza Czarny z Garbowa herbu Sulima. Niebawem naukowcy rozpoczną badania, dzięki którym może zostać odnaleziony jego rodzinny dom pod Sandomierzem.

Newsy

Okno na pradziejowe wierzenia – sanktuarium z Bolkowa

Około 9 tys. lat temu obok dzisiejszego jeziora Świdwie (woj. zachodniopomorskie) szamani odbywali tajemnicze rytuały. Dziś archeolodzy odkrywają ślady po tej niezwykłej działalności.

Newsy

Skarb średniowiecznych dokumentów z Gniezna – wiemy coraz więcej

Szczegółowe zeznania świadków, barwne opisy napadu, kłótni i innych niesnasek średniowiecznych mieszkańców Polski odczytali historycy w niedawno odkrytym, olbrzymim zbiorze dokumentów, pochodzącym z gnieźnieńskiego sądu kościelnego.

Newsy

Burzliwe początki Polski. Znaleziono gród zniszczony przez pierwszych Piastów

Ślady po walkach z wojskami Mieszka I lub Bolesława Chrobrego odkryli archeolodzy w czasie wykopalisk w obrębie grodziska w Grodziszczu (woj. lubuskie).

Newsy

Cmentarzysko elity sprzed tysiącleci pod lupą naukowców

To tutaj odkryto najstarszy na ziemiach polskich miecz. Spoczywał w jednym z grobów, należących do awangardy społeczności zamieszkującej dolinę środkowej Odry 3600 lat temu. Teraz, dzięki szeroko zakrojonemu projektowi badawczemu, bliżej poznamy jej życie codzienne.

Newsy

Jeszcze więcej polskich piramid? Nowe odkrycia archeologów

Kilkanaście nieznanych do tej pory monumentalnych grobowców megalitycznych odkryli szczecińscy archeolodzy w okolicach Dolic (woj. zachodniopomorskie). Mowa o tzw. grobowcach kujawskich, często określanych mianem „polskich piramid” ze względu na monumentalny charakter.

Newsy

Migracje ludności sprzed 1500 lat wpłynęły na kształt współczesnej Europy

Konsekwencją olbrzymich wędrówek ludności sprzed ponad 1500 lat są współczesne podziały polityczne kontynentu europejskiego. Wśród naukowców ciągle trwają spory o to, jak ten niespokojny okres przebiegał w granicach obecnej Polski.

Newsy

Tajemnica starożytnych studni

Na prawdziwy wysyp studni sprzed około 1800 lat natrafili archeolodzy w Kwiatkowie niedaleko Koła w Wielkopolsce. Ne terenie pradziejowej osady naliczyli ich dokładnie 101. Takie ich nagromadzenie to unikat w skali Europy Środkowej.

Newsy

Prusowie przebadani laserem

Rozległe tereny wczesnośredniowiecznej Jaćwieży wnikliwie przebadano skanerem laserowym. Pozwoli to rzucić nieco światła na tajemniczą kulturę Prusów.

Newsy

Ogromny zbiór średniowiecznych dokumentów w Gnieźnie - nowe informacje

Około 1500 dokumentów, obrazujących działanie gnieźnieńskiego sądu kościelnego w okresie średniowiecza, odkryto w jednym z pomieszczeń katedry gnieźnieńskiej. "Donosiliśmy o tym wczoraj":http://histmag.org/setki-sredniowiecznych-dokumentow-znaleziono-w-gnieznie-12528. Dziś prezentujemy szczegółowe informacje.

1 2 3…12 13 14

Pierwszy polski
portal historyczny

Zamów newsletter

Zapisz się, aby otrzymywać przegląd najciekawszych tekstów prosto do skrzynki mailowej. Tylko wartościowe treści, zawsze za darmo.

Zamawiając newsletter, wyrażasz zgodę na użycie adresu e-mail w celu świadczenia usługi. Usługę możesz w każdej chwili anulować, instrukcję znajdziesz w newsletterze.

Portal

Histmag.org - o nas

Kontakt

Tematy

Wesprzyj nas!

Polecamy

Nasze e-booki i audiobooki

Współpraca