Maciej Adam Pieńkowski

Ur. w 1987 r., doktorant historii na Wydziale Nauk Historycznych i Społecznych Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Stypendysta Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w roku akademickim 2010/2011. Studiował historię w Akademii Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku oraz na Uniwersytecie Wileńskim. Autor artykułów, edycji źródłowych i recenzji, stały współpracownik portalu historycznego Histmag.org. Związany z ośrodkiem naukowym Uniwersytetu Warszawskiego zajmującym się staropolską wojskowością. Jego zainteresowania badawcze skupiają się na parlamentaryzmie, kulturze politycznej i wojskowości I Rzeczypospolitej w dobie panowania Wazów. W obszarze jego badań znajdują się również postawy szlachty mazowieckiej. Obecnie pracuje nad dysertacją doktorską poświęconą dwóm sejmom za panowania Zygmunta III z lat 1587–1589.

1 2

Artykuły

Zygmunt III Waza – trudna droga do władzy

27 grudnia 1587 roku w katedrze wawelskiej odbyła się koronacja Zygmunta III Wazy na króla Polski. Objęcie przez niego władzy wymagało jednak zaciętej walki: nie tylko politycznej, ale również zbrojnej.

Artykuły

Stefan Czarniecki (1599–1665)

Stefan Czarniecki – hetman polny koronny i wojewoda kijowski, bohater hymnu narodowego, patron szkół oraz jednostek wojskowych – jest postacią niemal legendarną. W kolejną rocznicę jego śmierci warto przywołać zarówno jego osiągnięcia, jak i porażki.

Artykuły

Reformy wojskowe Władysława IV (cz. 1)

W latach 1633–1635 Rzeczpospolita pokonała Moskwę, Abazego paszę na Podolu oraz przeprowadziła udaną "demonstrację zbrojną na Pomorzu":http://histmag.org/?id=6167, która doprowadziła do podpisania traktatu ze Szwecją w Sztumskiej Wsi. Sukcesy te miały miejsce dzięki reformom wojskowym, jakie przeprowadziło polskie dowództwo.

Artykuły

„Jak Osmanową potęgę żelazem zniósł”. Najazd Abazy paszy i bitwa pod Kamieńcem Podolskim (Paniowcami)

Bitwa pod Kamieńcem należy do mniej znanych epizodów walk polsko-tureckich. Mimo trwającej wojny z Rosją, Rzeczpospolitej udało się odeprzeć najazd awanturniczego Mehmeda Abazy paszy. Dzięki zwycięstwu nad dwukrotnie liczniejszym przeciwnikiem pozycja Polski w tej części Europy została wzmocniona.

Artykuły

Bitwa pod Kircholmem 27 września 1605

Kircholm to jeden z największych sukcesów wojennych w historii I Rzeczypospolitej. Jak pisał przed laty Marian Kukiel „tak pełnych zwycięstw mało zna historia; ani jednego zaś odniesionego przeciw takiej przewadze”. Bitwa pod Kircholmem została stoczona 27 września 1605 roku.

Artykuły

Czy Zygmunt III Waza zasłużył na niesławę?

Zygmunt III Waza to król, wokół którego narosło wiele mitów i nieporozumień. W powszechnej świadomości jest to monarcha bez zalet, który „psuł państwo”. Czy stwierdzenia te znajdują potwierdzenie w badaniach naukowych?

Artykuły

„Lew Północy” ucieka przed husarią: bitwa pod Trzcianą (27 czerwca 1629)

Bitwa pod Trzcianą stoczona 27 czerwca 1629 roku stanowiła największy polski sukces w czasie wojny z lat 1626-1629. Zwycięstwo hetmana Stanisława Koniecpolskiego było największym polskim tryumfem nad Szwedami od czasów Kircholmu. Niestety, nie zmieniło to niekorzystnego dla Polski rezultatu wojny.

Artykuły

Bohaterska obrona Zbaraża 1649

22 sierpnia 1649 roku zakończyła się obrona Zbaraża. Za sprawą Henryka Sienkiewicza nierozerwalnie kojarzy się ona z bohaterstwem obrońców i ich dowódców z Jeremim Wiśniowieckim na czele. Długotrwałe odpieranie szturmów przeważających sił kozacko-tatarskich zasługuje na najwyższe uznanie.

Artykuły

Pierwsza odsiecz wiedeńska: bitwa pod Humiennem 23–24 listopada 1619

Bitwa pod Humiennem między pułkiem lisowczyków a wojskiem Jerzego Rakoczego przyczyniła się do ocalenia Wiednia, chociaż ówcześni nie od razu zdali sobie z tego sprawę. Z pozoru mało znacząca bitwa miała wpływ na losy miasta leżącego 500 km na północny-wschód od miejsca jej stoczenia.

Artykuły

Bitwa pod Kłuszynem (4 lipca 1610). Wielki triumf polskiego oręża

4 lipca 1610 roku rozegrała się bitwa pod Kłuszynem. Odniesione tam zwycięstwo należy do największych w dziejach polskiego oręża. Niewielka armia polska dowodzona przez hetmana polnego koronnego Stanisława Żółkiewskiego rozbiła wielokrotnie liczniejsze wojska moskiewsko-szwedzkie. Ta błyskotliwa wiktoria otworzyła Polakom drogę do stolicy państwa carów – Moskwy.

Artykuły

Wojny polsko-szwedzkie: Rok 1635 – dobra okazja do pobicia Szwedów

12 września 1635 roku w Sztumskiej Wsi został podpisany rozejm pomiędzy Rzecząpospolitą a Szwecją. Przedłużał on podpisany kilka lat wcześniej rozejm w Altmarku kończący „wojnę o ujście Wisły”. Jednak w 1635 roku Rzeczpospolita była przygotowana do walki ze Szwedami o wiele lepiej niż poprzednio. Czy można żałować, że ostatecznie do wojny nie doszło?

Artykuły

Bitwa pod Ochmatowem 29 stycznia – 1 lutego 1655

Bitwa pod Ochmatowem mogła być może doprowadzić do upadku zbuntowanego hetmana Chmielnickiego. Wojska polskie odniosły znaczne zwycięstwo nad armią kozacko-moskiewską, poniosły jednak strategiczną porażkę. Zadecydowała o tym zdrada tatarskiego sojusznika.

Artykuły

Wspólne dziedzictwo polsko-węgiersko-czeskie epoki wczesnonowożytnej

W czerwcu 1443 roku „było trzęsienie ziemie w Węgrzech, w Czechach i w Polszcze”. Wydaje się, że dla piszącego w XVI wieku swą kronikę Joachima Bielskiego było oczywiste, że państwa te stanowiły odrębny region: Europę Środkową. Współcześni historycy bardzo długo nie chcieli uznać tego faktu.

Artykuły

Rzeczpospolita w kryzysie. Rozejm w Starym Targu (Altmarku) 26 września 1629

Zawarty we wrześniu 1629 roku rozejm w Starym Targu (Altmarku) zapewnił kilka lat spokoju na froncie polsko-szwedzkim, zamykając okres wojny pruskiej. Historycy są całkowicie zgodni, że był on dla Rzeczypospolitej niezwykle niekorzystny.

Artykuły

Przywilej jedlneński (Neminem captivabimus) – polskie prawo do wolności

Przywilej jedlneński, zwany „neminem captivabimus”, należy do najważniejszych dokumentów w historii Polski i Europy. Zagwarantował on szerokiej liczbie mieszkańców Królestwa Polskiego nietykalność osobistą i majątkową, dziś stanowiącą jedną z podstawowych zasad państwa prawa.

Artykuły

Warszawa i Mazowsze za panowania Wazów (cz. 4)

Rzeczpospolita była rozległa i niejednolita kulturowo. Szlachta z Inflant, Prus czy Wielkopolski stykała się podczas sejmów z bracią znad Dniepru, z Podola i Małopolski, dziwując się sobie nawzajem. Warszawa stawała się ośrodkiem życia towarzyskiego, wymiany poglądów i ideologii oraz kształtowania mody, kultury i obyczaju.

Artykuły

Warszawa i Mazowsze za panowania Wazów (cz. 3)

„Stoi Warszawa w pięknym położeniu, na ciągnącym się wzgórku” – odnotował w swoim diariuszu kardynał Gaetano w 1596 roku. Od końca XVI wieku rozwój przestrzenny miasta związany był z funkcjonowaniem sejmów. Wymagało to wzniesienia nowych zespołów pałacowych, dworów oraz reprezentacyjnych budowli królewskich.

Artykuły

Warszawa i Mazowsze za panowania Wazów (cz. 2)

Na przełomie XVI i XVII wieku Warszawa urosła do roli głównego ośrodka politycznego i kulturalnego kraju. Stało się tak dzięki odbywającym się tam sejmom oraz przeniesieniu do niej dworu królewskiego. Jego wpływ promieniował na całe Mazowsze.

Artykuły

Warszawa i Mazowsze za panowania Wazów (cz. 1)

Z dzisiejszej perspektywy wydaje się wręcz nieprawdopodobne, że Mazowsze jeszcze w początkach XVI wieku nie było integralną częścią Rzeczypospolitej. Wokół tamtejszej szlachty narosło wiele mitów, które warto poddać weryfikacji.

Artykuły

Bitwa pod Ochmatowem (30 stycznia 1644)

Bitwa pod Ochmatowem (30 stycznia 1644) stanowi największe polskie zwycięstwo odniesione nad Tatarami w I połowie XVII w. Jest przykładem świetnego wykorzystania szybkości polskiej jazdy, rozpoznania posunięć nieprzyjaciela oraz jego sił, w końcu dobrej współpracy dowództwa na wszystkich szczeblach.

Przeglądy nowości

Co się wydaje (15 listopada)

Jeszcze tylko dwa tygodnie do Targów Książki Historycznej. Pewnie czekacie na nie równie niecierpliwie jak my. Oto mały przedsmak tego, czym w tym roku spróbują zaskoczyć nas wydawcy.

Przeglądy nowości

Co sie wydaje (26 sierpnia)

Nawet pomimo wakacji wydawnictwa nie próżnują. Co przygotowały tym razem dla fanów książki historycznej?

Przeglądy nowości

Co się wydaje (19 lipca)

Środek lata to idealny czas, by wybrać się do lasu, nad wodę bądź po prostu pokontemplować przyrodę z perspektywy ławki w parku. Nawet najbardziej urokliwe popołudnie na łonie natury może jednak popsuć brak wody, jedzenia, środka na komary, ale przede wszystkim... dobrej książki historycznej!

Artykuły

Jan Zamoyski i gra o władzę (1590–1591)

Czy Jan Zamoyski planował zamach stanu, który miał uczynić z Zygmunta III marionetkę w jego rękach? W latach 1590–1591 w Rzeczypospolitej rozegrała się walka o władzę między kanclerzem i hetmanem wielkim koronnym a nowo wybranym królem. Jakie były plany Jana Zamoyskiego i co udało mu się osiągnąć?

Przeglądy nowości

Co się wydaje (30 maja)

Wydawcy w tym roku bardzo dobrze przygotowali się na IV Warszawskie Targi Książki. Przedstawione poniżej nowości to tylko niewielka próbka tego, co mogą znaleźć w księgarniach fani książki historycznej.

Przeglądy nowości

Co się wydaje (18 kwietnia)

Z jednej strony wydawnictwa prześcigają się w rozpieszczaniu fanów dobrej książki historycznej, z drugiej – wreszcie pogoda pozwala usiąść z ciekawą lekturą na ławce w parku. Nie pozostaje więc nic innego, jak tylko przejrzeć, co wydano w ostatnim czasie!

Artykuły

Czy Zygmunt III Waza zasłużył na niesławę? (cz. 5)

Polityka Zygmunta III wobec Moskwy to jeden z najbardziej kontrowersyjnych aspektów jego rządów w Rzeczypospolitej. Królowi zarzucano, że w imię interesów własnych i Kościoła katolickiego zaprzepaścił szansę na unię między Polską i Litwą oraz Rosją. Czy słusznie?

Artykuły

Czy Zygmunt III Waza zasłużył na niesławę? (cz. 4)

Zygmuntowi III zarzucano, że w polityce zagranicznej przedkładał osobiste interesy dynastyczne nad dobro Rzeczypospolitej. Miało to skutkować wciągnięciem kraju w długotrwałe i tragiczne w skutkach wojny ze Szwecją. Błędem miało być również przymierze z Habsburgami. Czy król miał jednak w tych sprawach duże pole manewru?

Artykuły

Czy Zygmunt III Waza zasłużył na niesławę? Cz. 3: Mecenat artystyczny

„W osobie Zygmunta III otrzymała Rzplita artystę na tronie. Artystę wprawdzie dyletanta, w każdym razie pierwszego i bodaj ostatniego monarchę, który nie tylko sztuką osobiście się interesował i popierał jej rozwój, lecz również sam w niej sił własnych próbował” (Cz. Lechicki).

Przeglądy nowości

Co się wydaje (19 marca)

Aura za oknami nie jest ostatnio dla nas zbyt łaskawa. Aby oczekiwanie na wiosnę upływało nam wszystkim nieco szybciej i przyjemniej, proponujemy sięgnąć po którąś z nowości historycznych – a jest z czego wybierać!

Artykuły

Czy Zygmunt III Waza zasłużył na niesławę? (cz. 2)

Wśród oskarżeń wysuwanych pod adresem Zygmunta III Wazy ważne miejsce zajmują twierdzenia, jakoby był to władca nietolerancyjny i niechętny do współpracy ze szlachtą. Rzeczywistość odbiegała jednak od tej wizji.

Przeglądy nowości

Co się wydaje (26 lutego)

Polski rynek książki historycznej jeszcze dobrze nie stanął na nogi po grudniowym szczycie sezonu, jeszcze nie zdążył wygrzebać się z zimowych zasp, a już ma dla nas tak wiele interesujących nowości. Strach pomyśleć, co czeka nas przy okazji majowych Targów...

Przeglądy nowości

Co się wydaje (19 grudnia)

Jeśli nadal nie znaleźliście idealnego prezentu gwiazdkowego, przedstawiamy Wam kilka propozycji i inspiracji. Bo czy istnieje lepszy prezent niż książka historyczna?

Przeglądy nowości

Co się wydaje (30 listopada)

W Warszawie od wczoraj trwają XXI Targi Książki Historycznej. Co wydawnictwa mogą zaproponować nam tym razem?

Przeglądy nowości

Co się wydaje (16 listopada)

Coraz bliżej Targi Książki Historycznej w Warszawie, sezon na rynku wydawniczym w pełni. Zapraszamy do przeglądu najnowszych publikacji historycznych!

Artykuły

Wokół konfederacji wojskowych w Rzeczypospolitej w latach 1661–1663

Konfederacja nie była zwykłym buntem, lecz zjawiskiem znacznie szerszym. Wojsko nie posiadało praw politycznych, do których rościło sobie prawo, a mimo to wywierało realny wpływ na decyzje podejmowane na sejmikach i sejmie.

Przeglądy nowości

Co się wydaje (31 października)

Targi Książki w Krakowie dobiegły końca – nie zabrakło na nich wielu wartościowych publikacji również dla miłośników książki historycznej. Warto się z nimi zapoznać, zwłaszcza że aura coraz bardziej sprzyja zamykaniu się w domu z kubkiem gorącej herbaty, idealnie wprost pasującym do dobrej lektury.

Artykuły

Wojna smoleńska (1632–1634): polskie i rosyjskie plany wojskowe w przededniu konfliktu

W czasie akcji werbunkowej dowództwo polsko-litewskie opracowywało także plan kampanii. W związku z tym, że armia moskiewska obległa Smoleńsk, kiedy armia królewska nie była jeszcze gotowa, należało przygotować dostosować się do tej sytuacji.

Artykuły

Wojna smoleńska (1632–1634): przygotowania Rzeczypospolitej

W Rzeczpospolitej zdawano sobie sprawę z zamiarów Moskwy już od 1631 roku. W instrukcjach sejmikowych z początku roku 1632 roku Zygmunt III informował szlachtę, że wschodni sąsiad zamierza rozpocząć wojnę i w tym celu prowadzi tajne rozmowy z pozostałymi wrogami kraju.

Artykuły

Wojna smoleńska (1632–1634): rosyjskie przygotowania

Państwo moskiewskie, choć osłabione wielką smutą, posiadało nadal duże możliwości mobilizacyjne i było postrzegane przez szlachtę oraz elity rządzące państwa polsko-litewskiego, jako kraj groźny oraz nieprzewidywalny.

Artykuły

Wojna smoleńska (1632–1634): układ sił w Europie Środkowo-Wschodniej w przeddzień konfliktu

W 1632 roku, kiedy zmarł długo panujący król Zygmunt III i rozpoczął się okres bezkrólewia, wydawało się, że państwo polsko-litewskie znajduje się w dobrej sytuacji. Rzeczpospolita bowiem nie prowadziła wówczas żadnej wojny i trwał pokój. Były to jednak tylko pozory.

Ciekawostki i rocznice

Wojna smoleńska (1632–1634): polsko-litewskie przygotowania

Gdy w 1632 roku zmarł polski król, a Rosja obległa Smoleńsk, Rzeczpospolita znalazła się w dużym niebezpieczeństwie. Wojna smoleńska (1632–1634) nie była jednak dla nikogo zaskoczeniem, dzięki czemu udało się odeprzeć atak.

Przeglądy nowości

Co się wydaje (15 października)

Cóż, na ekranach kin ostatnio posucha, jeśli chodzi o kawałek rzetelnej historii, nawet w formie popularyzatorskiej. Na szczęście rynek wydawniczy może nam to zrekompensować paroma publikacjami, na które warto zwrócić uwagę.

Przeglądy nowości

Co się wydaje (27 września)

Słońce jeszcze grzeje, ale nie da się ukryć - nastała jesień. Pora więc na dobrą lekturę historyczną. Co nowego się wydaje?

Przeglądy nowości

Co się wydaje (13 września)

Wrzesień to początek roku szkolnego, czas powrotów do pracy i na uczelnie oraz do intensywniejszego śledzenia nowych książek historycznych. Co warto przeczytać tym razem?

Przeglądy nowości

Co się wydaje (21 sierpnia 2012)

Załapiemy się jeszcze na kilka wakacyjnych dni, aby przedstawić nasze propozycje książkowych nowości. Serdecznie zapraszamy do zapoznania się z nimi!

Przeglądy nowości

Co się wydaje (14 sierpnia 2012)

Wakacje powolutku, ale zbliżają się do finiszu. Póki jednak jeszcze się nie skończyły, cieszmy się wolnym czasem i spędzajmy go wraz z książkami z naszego przeglądu nowości wydawniczych!

Przeglądy nowości

Co się wydaje (31 lipca 2012)

Wakacje w pełni. Z pogodą jest jednak różnie - czasem słońce, czasem deszcz. Cieszmy się jednak wolnym czasem i spędzajmy go wraz z książkami z naszego przeglądu nowości wydawniczych!

Przeglądy nowości

Co się wydaje (29 czerwca 2012)

Szczęśliwcy mają już wakacje, ci mniej szczęśliwi mogą po prostu cieszyć się ładną pogodą. Jednym i drugim polecamy nowości z naszego przeglądu!

Przeglądy nowości

Co się wydaje (15 czerwca 2012)

Euro w pełni, ale w przerwach między meczami i wyczerpującym kibicowaniem warto znaleźć chwilę czasu na lekturę. Zapraszamy na wybór nowości wydawniczych!

Artykuły

Reformy wojskowe Władysława IV (cz. 3)

W czasie panowania Władysława IV w Rzeczpospolitej pojawiło się wiele nowoczesnych fortyfikacji bastionowych, szczególnie na terytorium Korony. Rozwijało się także piśmiennictwo wojskowe i kartografia, a król podjął próbę rozbudowy polskiej floty.

Artykuły

Reformy wojskowe Władysława IV (cz. 2): autorament narodowy i cudzoziemski; artyleria

Utworzenie wojsk cudzoziemskiego autoramentu pozwoliło na syntezę wschodniego i zachodniego sposobu wojowania, a polskiej armii nadało bardziej narodowy charakter. W tym samym czasie artyleria Rzeczpospolitej stała się jedną z najnowocześniejszych w Europie.

Przeglądy nowości

Co się wydaje (31 maja 2012)

Nowa książka Marcina Zaremby oraz praca poświęcona życiu codziennemu dzieci w nowożytnej Polsce to nie jedyne ciekawe premiery wydawnicze ostatnich tygodni.

Przeglądy nowości

Co się wydaje (10 maja 2012)

Dziś w stolicy rozpoczyna się jedno z największych i najważniejszych świąt książki w naszym kraju: Warszawskie Targi Książki. Do niedzieli w gmachu Pałacu Kultury i Nauki trwać będzie festiwal dobrej lektury. Na zaostrzenie apetytu przedstawiamy Wam kilka nowości wydawniczych!

Przeglądy nowości

Co się wydaje? (2 maja 2012)

Długi weekend w pełni. Słoneczko, przyjemny wietrzyk i sporo wolnego. Z tej okazji specjalnie dla Was prezentujemy najciekawsze książki z półek księgarskich!

Przeglądy nowości

Co się wydaje (15 kwietnia)

Wiosna nie rozpieszcza, ciągle mało wiosennie. Na szczęście możecie liczyć na nas i nasze sugestie dobrych lektur na najbliższe dni. Przedstawiamy crème de la crème tego co można znaleźć na półkach księgarskich w Polsce!

Przeglądy nowości

Co się wydaje (5 kwietnia)

Wiosna popełniła falstart, ale my trzymamy rękę na pulsie. Śnieg, deszcz, zamieć czy piękne słońce, zawsze mamy dla Was wieści o nowościach wydawniczych. Zapraszamy na wydanie przedświąteczne!

Ciekawostki i rocznice

Okopy św. Trójcy

Dziś przypada rocznica rozpoczęcia budowy twierdzy Okopy św. Trójcy, która powstała na rozkaz króla Jana III Sobieskiego. Jej zadaniem było blokowanie Turków w Kamieńcu Podolskim i Chocimiu, którzy zajęli Podole po traktacie w Buczaczu z 1672 roku. To w nich Kazimierz Pułaski bronił się przed Rosjanami podczas Konfederacji Barskiej. Fragmenty tej ciekawej budowli zachowały się do dziś.

Przeglądy nowości

Co się wydaje (20 marca)

W ostatnim dniu zimy pozostaje nam nie tylko wspominać to ile książek zdążyliśmy już przeczytać. Przede wszystkim czas zastanowić się nad tym co jeszcze można przeczytać. Oto kilka naszych propozycji.

Przeglądy nowości

Co się wydaje (4 marca)

W powietrzu czuć już wiosnę. Oznacza to ni mniej ni więcej, tylko okres wielkiego ożywienia i entuzjazmu, na który czekamy cały rok. Entuzjazm najlepiej spożytkować na dobrą lekturę. Oto nasze propozycje najciekawszych ostatnio opublikowanych książek.

1 2

Pierwszy polski
portal historyczny

Zamów newsletter

Zapisz się, aby otrzymywać przegląd najciekawszych tekstów prosto do skrzynki mailowej. Tylko wartościowe treści, zawsze za darmo.

Zamawiając newsletter, wyrażasz zgodę na użycie adresu e-mail w celu świadczenia usługi. Usługę możesz w każdej chwili anulować, instrukcję znajdziesz w newsletterze.

Portal

Histmag.org - o nas

Kontakt

Tematy

Wesprzyj nas!

Polecamy

Nasze e-booki i audiobooki

Współpraca