Wojna smoleńska (1632–1634): polsko-litewskie przygotowania
Okres wojny smoleńskiej przypada na czas trwania nierozwiązanego konfliktu polsko-szwedzkiego, ciągłego zagrożenia turecko-tatarskiego oraz wojny trzydziestoletniej, która ogarnęła Europę Zachodnią. Czynniki te nie mogły pozostać bez wpływu na stosunki Rzeczypospolitej z państwem carów. Ówczesna Europa bowiem funkcjonowała na zasadzie naczyń połączonych – wydarzenia na wschodnim teatrze działań militarno-politycznych miały znaczenie dla państw zachodnich i na odwrót.
W 1632 roku, kiedy zmarł długo panujący król Zygmunt III i rozpoczął się okres bezkrólewia, wydawało się, że państwo polsko-litewskie znajduje się w dobrej sytuacji. Rzeczpospolita bowiem nie prowadziła wówczas żadnej wojny i trwał pokój. Były to jednak tylko pozory.
Układ sił w Europie Środkowo-Wschodniej w przeddzień konfliktu
Sytuacja panująca w Europie była bardzo niebezpieczna dla Rzeczypospolitej i groziła jej wojną na kilka frontów. Atakując Litwę, Moskwa odciągała uwagę Warszawy od spraw niemieckich, co zapewniało Szwedom swobodę działania w Rzeszy. Było oczywiste, że zaangażowanie na wschodzie nie pozwoli polskiemu królowi na udzielenie pomocy swemu jedynemu sojusznikowi, czyli Austrii. Czytaj dalej.
Przygotowania wojenne Rzeczypospolitej
Wojsko polsko-litewskie, jakie zaciągnięto przeciwko Moskwie, różniło się od poprzednich armii Rzeczypospolitej. Zwiększono udział piechoty kosztem kawalerii, wprowadzono autorament narodowy oraz cudzoziemski. Wysiłek mobilizacyjny Rzeczypospolitej wyniósł 22 000 żołnierzy polsko-litewskich oraz 12 000–15 000 kozaków, zatem łącznie nie więcej niż 37 000 żołnierzy. Czytaj dalej.
Przygotowania strony rosyjskiej
Przed wojną w Rosji przeprowadzono reformy wojskowe, które wyprzedziły nieznacznie analogiczne zmiany w Polsce. Armia carska liczyła na początku 1632 roku 104 000 żołnierzy, a jej stan wzrósł jeszcze tuż przed uderzeniem na Rzeczpospolitą i wyniósł około 120 000 żołnierzy. Na potrzeby wojny zgromadzono także dużą ilość artylerii; dowództwo moskiewskie postanowiło też przeprowadzić remonty fortyfikacji. Czytaj dalej.
Medal upamiętniający polskie zwycięstwo w wojnie smoleńskiej (fot. Maciej Szczepańczyk , na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0) Polskie i rosyjskie plany kampanii wojennej
Prawdopodobnie Władysławowi IV chodziło o coś więcej niż tylko o demonstrację siły. Władysław Czapliński sądzi, że król polski myślał o osadzeniu na tronie carskim brata Jana Kazimierza, samemu przy tym zamierzał iść na czele wojsk polskich droga lądową w stronę Szwecji, by tam upomnieć się o dziedziczną koronę. Czytaj dalej.
Wojna smoleńska (1632–1634) – zobacz też:
- Rok 1635 – dobra okazja do pobicia Szwedów;
- Reformy wojskowe Władysława IV: część 1, część 2, część 3;
- Bitwa pod Kłuszynem (4 lipca 1610);
- Zbaraż 1649 – bohaterska obrona.
Polecamy e-book Marka Groszkowskiego „Batoh 1652 – Wiedeń 1683. Od kompromitacji do wiktorii”
Bibliografia
- Władysław Czapliński, Władysław IV i jego czasy, Wiedza Powszechna, Warszawa 1976.
- William Guthrie, Battles of the Thirty Years War, From White Mountain to Nordlingen, 1618–1635, Greenwood Press, London 2002.
- Dariusz Kupisz, Smoleńsk 1632–1634, Bellona, Warszawa 2001.
- Wacław Lipiński, Materiały i źródła do wojny smoleńskiej 1632–1634, „Przegląd historyczno-wojskowy”, t. 2 (1930), s. 119–141.
- Radosław Lolo, Moskwa, Szwecja i Rzeczpospolita wobec wojny trzydziestoletniej. O niektórych tezach w historiografii, [w:] _Polska wobec wielkich konfliktów w Europie nowożytnej. Z dziejów dyplomacji i stosunków międzynarodowych w XV–XVIII wieku+, pod red., Ryszarda Skoworona, Societas Vistulana, Kraków 2009.
- Henryk Wisner, Władysław IV Waza, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 2009.
- Mirosław Nagielski, Diariusz kampanii smoleńskiej Władysława IV 1633–1634, DiG, Warszawa 2006.
Redakcja: Roman Sidorski
