Mazowsze

Vivat Stanisław August Poniatowski! Ostatnia koronacja w historii Rzeczypospolitej

Ostatni król Polski został koronowany w Warszawie, a nie jak dotychczas w Krakowie. Nie dość, że do koronacji doszło w wyniku zamachu stanu Czartoryskich, to na dodatek za datę uroczystości obrano dość sugestywnie dzień św. Katarzyny. 25 listopada 1764 roku Stanisław August Poniatowski rozpoczął włodarzowanie spuścizną po Piastach i Jagiellonach.

Robert Tomasz Tomczak

Pierwszy McDonald's w Polsce otwarto z wielką pompą Video

Pierwszy „makdonald” w Polsce otwierano w atmosferze, którą ciężko sobie dziś wyobrazić: wstęgę przecinał uroczyście Jacek Kuroń, a przed lokalem zebrały się tłumy, które na swój posiłek czekały zapewne nawet kilka godzin. Jak wyglądało to „święto hamburgera” w Warszawie, w pierwszych latach po transformacji ustrojowej? Zapraszamy na ciekawy fragment "Polskiej Kroniki Filmowej!":https://www.youtube.com/channel/UCqH0cdN4omTBTB-8gNJlWNA

Rocznica zamachu majowego: polityka i ofiary

12 maja 1926 roku Józef Piłsudski rozpoczął wojskowy zamach stanu, w wyniku którego obalono rząd Wincentego Witosa, rozpoczynając tym samym okres autorytarnych rządów piłsudczyków (tzw. sanacji), głoszących hasła odnowy państwa. W związku z rocznicą postanowiliśmy odwiedzić kilka miejsc upamiętniających to wydarzenie i związane z nim postacie.

Tomasz Leszkowicz

Grzegorz Piątek – „Starzyński. Prezydent z pomnika” – recenzja i ocena

Przed kilkoma laty Grzegorz Piątek napisał książkę pt. „Sanator”, będącą biografią Stefana Starzyńskiego. Niedawno natomiast ukazała się nowa publikacja Piątka pt. „Starzyński. Prezydent z pomnika”. Tutaj może powstać wątpliwość – czy to aby nie próba zaoferowania czytelnikowi ponownie tej samej zawartości? Czy może autor dokonał ustaleń dezaktualizującą całkowicie treść „Sanatora”? A może nie jest ani tak, ani tak?

Michał Gadziński

Piaseczyńska Noc Muzeów 2024: Program, lista muzeów

Zbliża się Noc Muzeów 2024! Piaseczno także szykuje się do tej imprezy. W tym miejscu znajdziesz program, listę muzeów i najważniejsze informacje dotyczące tego wydarzenia. Sprawdź, co przygotowały tutejsze instytucje kultury

Reklamy

Listopadowy numer Magazynu Historycznego „Mówią wieki”

Od szczegółu do ogółu, czyli historia Pułtuska.

Reklama

Jan Czochralski – tytan chemii

Jan Czochralski był jednym z największych polskich naukowców, dokonał wiekopomnych odkryć, opracowaną przez niego metodę do dziś wykorzystuje się przy produkcji mikroprocesorów. Jan Czochralski cały czas jednak pozostaje w cieniu innych postaci z historii Polski.

Paweł Rzewuski

Karolina Trzeskowska-Kubasik – „Ofiary terroru i działań wojennych w latach 1939–1945 z terenu Kreishauptmannschaft Busko” – recenzja i ocena

W 2023 roku minęło 78 lat od zakończenia II wojny światowej, a więc wydawałoby się, że o ofiarach tego okresu wiemy już wszystko. Niestety, nadal nie udało się dotąd przywrócić wszystkich imion i nazwisk pomordowanych, a nawet możemy mówić o szczęściu, gdy znamy chociaż liczby z poszczególnych miejsc kaźni.

Daria Czarnecka

Śmierć ks. Jerzego Popiełuszki

19 października 1984 r. został bestialsko zamordowany ks. Jerzy Popiełuszko. Zabito go za jego działalność i pogląd na ówczesną sytuację polityczną. Kolejna rocznica jego śmierci przypomina o zbrodniczej stronie systemu komunistycznego w Polsce.

Rafał Łatka

Akcja „Kutschera” – śmierć „kata Warszawy”

Akcja „Kutschera” z 1 lutego 1944 roku była jedną z najważniejszych akcji zbrojnych Armii Krajowej. Tego dnia członkowie polskiego podziemia zastrzelili Franza Kutscherę, znienawidzonego przez mieszkańców stolicy dowódcę SS i Policji na dystrykt warszawski Generalnego Gubernatorstwa.

Waldemar Kowalski

Upadek Festung Warschau

11 marca 1943 roku Adolf Hitler wydał specjalny rozkaz o miastach twierdzach. W myśl tych wytycznych garnizon każdego miasta, nawet w wypadku całkowitego okrążenia, miał trwać na pozycjach i oczekiwać na kontrnatarcie. Warszawa także miała stać się twierdzą. Jak pokazała historia, Festung Warschau nie spełniła swojej funkcji.

Rafał Brodacki

Magdalena Mikrut-Majeranek

Mariusz Samp – „Mazowsze 1047” – recenzja i ocena

Najsłynniejsze bitwy pierwszych Piastów to oczywiście Cedynia, obrona Niemczy, Głogów czy Psie Pole. Mariusz Samp postanowił jednak zająć się o wiele mniej znaną, ale równie istotną kampanią – odbiciem Mazowsza przez Kazimierza Odnowiciela. Przed Państwem HaBek „Mazowsze 1047”.

Michał Staniszewski

Wywiady

Mariusz Samp: Miecław miał szansę na zjednoczenie pod swoim zwierzchnictwem państwa polskiego, ale ostatecznie tak się nie stało

„Mazowsze 1047” to kolejna publikacja z serii „Historyczne Bitwy”. Książka poświęcona jest starciu, do którego doszło między księciem piastowskim Kazimierzem Odnowicielem a możnowładcą Miecławem. Co wpłynęło na rozwój jego kariery, jak udało mu się opanować Mazowsze i czy miał szansę na zjednoczenia państwa polskiego? Na te pytania odpowiada Mariusz Samp, autor wspomnianej książki.

Dlaczego doszło do buntu cześnika Miecława?

Miecław należał do kręgu zaufanych ludzi Mieszka II. Jako namiestnik Mazowsza postanowił zbuntować się przeciwko następcy tronu, Kazimierzowi Odnowicielowi. Dlaczego doszło do buntu Miecława?

Mariusz Samp

Noc Muzeów 2023 – Warszawa: program, lista muzeów

Zbliża się Noc Muzeów 2023! Warszawa także szykuje się do tej imprezy. W tym miejscu znajdziesz program, listę muzeów i najważniejsze informacje dotyczące tego wydarzenia. Zobaczcie, co przygotowały warszawskie instytucje!

Grób Nieznanego Żołnierza w Warszawie – jaka jest jego historia?

„Kim jesteś ty? Nie wiem. Gdzie dom twój rodzinny? Nie wiem. Kto twoi rodzice? Nie wiem i wiedzieć nie chcę i wiedzieć nie będę, aż do dnia sądnego. Wielkość twoja w tem, żeś nieznany”. Ponad 90 lat temu do Grobu Nieznanego Żołnierza w Warszawie złożono szczątki bezimiennego obrońcy Lwowa.

Julita Kamionowska

Roman Sidorski , Sebastian Adamkiewicz

Zapomniane (?) cmentarze

Leżą na nich Niemcy, Rosjanie, Żydzi... – w dzisiejszej Polsce często brakuje ludzi, którzy mogliby i chcieli się nimi opiekować. Prezentujemy fotografie z kilku mniej lub bardziej zaniedbanych i zapomnianych cmentarzy.

Noc Muzeów 2022 w Muzeum Ziemi Błońskiej

Noc Muzeów 2022 zbliża się wielkimi krokami. Tegoroczna edycja odbędzie się w sobotę 14 maja. Zobaczcie, co przygotowano w Muzeum Ziemi Błońskiej!

Noc Muzeów 2022 – Warszawa: program, lista muzeów

Zbliża się Noc Muzeów 2022! Warszawa także szykuje się do tej imprezy. W tym miejscu znajdziesz program, listę muzeów i najważniejsze informacje dotyczące tego wydarzenia. Zobaczcie, co przygotowały warszawskie instytucje!

Adam Pleskaczyński – „Wartheland. Dzieje zbrodni” – recenzja i ocena

Na terenie tzw. Reichsgau Wartheland prowadzono i bezwzględnie egzekwowano chyba najbardziej rasistowską politykę narodowościową spośród wszystkich terenów Rzeczypospolitej anektowanych przez III Rzeszę.

Cezary Wołodkowicz

Mat. pras. , Magdalena Mikrut-Majeranek

Dinozaury na Mazowszu: odkryto tropy 7 różnych gatunków!

Na Mazowszu odkryto doskonale zachowane ślady dinozaurów – tropy oraz kości. Do cennego odkrycia doszło w kopalni odkrywkowej surowców ilastych w Borkowicach koło miasta Przysucha. Mają 200 milionów lat!

Płock: W Muzeum Mazowieckim wystawa artefaktów z średniowiecznego cmentarza

Średniowieczne artefakty wydobyte podczas wykopalisk w Płocku (woj. mazowieckie) na odkrytym przypadkowo w 2016 r. średniowiecznym cmentarzu prezentuje wystawa w Muzeum Mazowieckim. To właśnie ta placówka zorganizowała tam prace archeologiczne, prowadzone w latach 2019-20.

5 szturmów warszawskiej Pragi 1794-1944

4 listopada 1794 roku miała miejsce rzeź Pragi - wojska rosyjskie pod wodzą Aleksandra Suworowa zdobyły prawobrzeżną Warszawę i zaczęły mordować jej mieszkańców. Przez kolejne 150 lat warszawska Praga (i jej przedpola) była świadkiem kilku kolejnych zwycięstw i klęsk Polaków.

Tomasz Leszkowicz

W Iłży archeolodzy odkryli ślady obecności neandertalczyka

Pradziejowe narzędzia krzemienne i ślady po ich obróbce odkryli archeolodzy na polu w Iłży (woj. mazowieckie). Badacze z Uniwersytetu Warszawskiego i Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie uważają, że wykonali je neandertalczycy około 80 tys. lat temu.

Rozbicie obozu NKWD w Rembertowie

W nocy z 20 na 21 maja 1945 roku oddział Armii Krajowej dowodzony przez ppor. Edwarda Wasilewskiego ps. „Wichura” rozbił specjalny obóz NKWD nr 10 w Rembertowie pod Warszawą. Jak przebiegała jedna z najbardziej brawurowych akcji bojowych polskiego podziemia antykomunistycznego?

Adam Busse

Noc Muzeów 2021 – Warszawa: program, lista muzeów

Zbliża się Noc Muzeów 2021! Warszawa także szykuje się do tej imprezy. W tym miejscu znajdziesz program, listę muzeów i najważniejsze informacje dotyczące tego wydarzenia. Artykuł będzie uzupełniany na bieżąco.

Ks. Jan Twardowski: Anioł Stróż poezji

Pilnował, żeby poezja nie była zbyt poważna, zbyt zapatrzona w siebie – miała docierać do każdego, nie tylko poprzez humor i prostotę, ale też dzięki swojej prawdziwości. Poeta zaś miał być dla niego „towarzyszem wierzących i niewierzących”, czyli po prostu: człowiekiem.

Ewa Woźniak

Spektakularne znaleziska w średniowiecznej osadzie w Poniatach Wielkich w woj. mazowieckim

Około 200 metalowych przedmiotów - w tym pozłacaną ostrogę i ozdoby kobiece odkryli archeolodzy w Poniatach Wielkich na terenie osady z XI/XII-XIII w. Unikatowa jest aplikacja ukazująca twarz - podobne przedmioty znane są z terenów pogranicza euroazjatyckiego - uważają badacze.

W warszawskim Muzeum Narodowym ruszyła wystawa ,,Polska. Siła obrazu”

18 września w Muzeum Narodowym w Warszawie zainaugurowano wystawę ,,Polska. Siła obrazu”, która gromadzi obrazy największych polskich twórców XIX wieku. Odwiedzający będą mogli podziwiać dzieła Fałata, Matejki, Kossaków i wielu innych.

Katarzyna Reszkowska

Miejsca pamięci Polaków zamordowanych na Wschodzie

17 września 1995 roku został odsłonięty w Warszawie Pomnik Poległym i Pomordowany na Wschodzie, poświęcony pamięci Polaków, którzy zostali wysiedleni w głąb ZSRR, ofiarom łagrów syberyjskich i zbrodni katyńskiej, a także poległym po agresji sowieckiej w 1939 roku.

Katarzyna Jóźwik

Mistrzowie malarstwa: Canaletto i jego Warszawa Galeria

Bernardo Bellotto, znany też jako Canaletto, był malarzem, Włochem rodem z Wenecji, który znalazł zatrudnienie na dworze króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Z czasów jego działalności w Polsce pozostało wiele wspaniałych obrazów przedstawiających Warszawę. Jak wyglądała stolica w wieku XVIII? Co artysta dostrzegł na gwarnych ulicach miasta?

Jak Witold Pilecki dostał się na ochotnika do Auschwitz?

19 września 1940 roku podczas niemieckiej łapanki na Żoliborzu schwytany został Witold Pilecki. W tej samej łapance aresztowano również Władysława Bartoszewskiego. Obaj trafili do KL Auschwitz.

Katarzyna Jóźwik

Warszawa: Archeolodzy odkryli na Białołęce pozostałości osady sprzed 3 tys. lat

Pozostałości dużej osady kultury łużyckiej sprzed 3 tys. lat odkryli archeolodzy na warszawskiej Białołęce. Jednym ciekawszych znalezisk, spośród ok 1,5 tys. odkrytych na miejscu artefaktów, jest naczynie sitowate podobne do durszlaka, które mogło służyć do wyrobu twarogu i serów – informuje Fundacja Ab Terra.

Szczepan Kowalik, Arkadiusz Kutkowski – „Śmierć nieosądzona. Sprawa księdza Romana Kotlarza” – recenzja i ocena

Ksiądz Roman Kotlarz brał udział w manifestacjach w Czerwcu 1976. Za poparcie strajkujących zapłacił najwyższą cenę. Czy warto sięgnąć po najnowszą książkę Szczepana Kowalika i Arkadiusza Kutkowskiego poświęconą sprawie księdza Kotlarza?

Konrad Ruzik

Naukowcy badają pozostałości po Bitwie Warszawskiej

Pozostałości po Bitwie Warszawskiej, zachowane na wschód od stolicy, badają naukowcy na terenach powiatu wołomińskiego, legionowskiego i na obszarze Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Warszawie. Do tej pory zidentyfikowali liczne relikty po konfliktach zbrojnych.

Wywiady

„Lekkomyślność, panika i euforia” – jak wyglądało lato 1920 w Warszawie?

Czym żyła stolica na krótko przed Bitwą Warszawską? Jakie panowały nastroje? Kto brylował na salonach, a kto strzelał na ulicy? O czym pisała prasa w czasie tych ciepłych, letnich miesięcy? Między innymi o tym rozmawialiśmy z Joanną Rolińską, autorką książki „Lato 1920”. Cofnijmy się równo o sto lat...

Obłęd w Warszawie - 31 lipca 1944

Dlaczego wybuchło powstanie warszawskie? Czy z wojskowego punktu widzenia miało ono szanse na sukces? Kto odpowiada za rzeź cywilnych mieszkańców stolicy? - pyta Piotr Zychowicz. Dlaczego 31 lipca 1944 obłęd zapanował w Warszawie?

Piotr Zychowicz

Redakcyjne

Sonda Histmag.org – Czy zmiana daty wybuchu Powstania Warszawskiego mogłaby wpłynąć na jego wynik?

W ostatniej sondzie zapytaliśmy o to, czy zmiana daty wybuchu Powstania Warszawskiego mogłaby wpłynąć na jego wynik? Zobaczcie sami, jak głosowali Czytelnicy! Teraz z kolei pytamy o to, czy gdyby nie wygrana Polaków w Bitwie Warszawskiej, to rewolucja bolszewicka objęłaby całą Europę?

Pałac Prezydencki – najbardziej pożądane mieszkanie w stolicy Video

Trwa kampania wyborcza – już niebawem dowiemy się, kto przez kolejne pięć lat będzie mieszkać w Pałacu Prezydenckim. No właśnie – jakie historie skrywa to miejsce? Na garść ciekawostek o warszawskim Pałacu zapraszają "Radosław Gajda & Natalia Szcześniak":https://www.youtube.com/channel/UCFgktyAQdfcHmIbubYPCnHQ – polecamy uwadze!

Wspomnienia Radomskiego Czerwca ‘76

Jak mieszkańcy Radomia pamiętają strajk w 1976 roku? Niektórzy wciąż mają przed oczami wydarzenia Radomskiego Czerwca ‘76. Dzięki ich wspomnieniom, po czterech dekadach możemy przenieść się z powrotem do tamtych czasów.

Joanna Tyczyńska

Szczepan Kowalik, Arkadiusz Kutkowski

Kazaniami w represje. Sprawa ks. Romana Kotlarza

Ks. Roman Kotlarz brał udział w manifestacjach w czerwcu 1976 roku, a swoich kazaniach upominał się o osoby represjonowane. Zmarł 18 sierpnia tego samego roku. Wszystko wskazuje na to, że przyczyną jego śmierci było brutalne pobicie, jakiego dopuścili się funkcjonariusze SB.

Gen. Antoni Chruściel „Monter” – dowódca powstania warszawskiego

16 czerwca 1895 roku urodził się przyszły oficer Wojska Polskiego, Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej oraz dowódca powstania warszawskiego, gen. Antoni Chruściel ps. „Monter”.

Adam Busse

Wizyta prezydenta USA Richarda Nixona w Warszawie Video

Na kanale "IPNtvPL":https://www.youtube.com/channel/UC5G4MtGuS9o88U9DjOan3yA można znaleźć ciekawy materiał archiwalny – nagranie z wizyty prezydenta USA Richarda Nixona w Warszawie, która odbyła się w dniach 31 V – 1 VI 1972 roku. Film zrealizowało Biuro „B” MSW, a przedstawia on Nixona w czasie przejazdu po Warszawie, wśród entuzjastycznie nastawionego tłumu. Warto zobaczyć!

Ponad 30 kolejnych pochówków odkryto po wznowieniu wykopalisk na średniowiecznym cmentarzu

Ponad 30 kolejnych pochówków i liczne artefakty znaleziono w trakcie wznowionych w ostatnim czasie w Płocku (Mazowieckie) prac archeologicznych, których celem jest zbadanie odkrytego tam przypadkowo w 2016 r. średniowiecznego cmentarza, nieznanego wcześniej ze źródeł historycznych.

Stanisław Grzesiuk – bard Czerniakowa i Warszawy

6 maja 1918 r. w Małkowie k. Chełma urodził się Stanisław Grzesiuk, pieśniarz, bard, muzyk oraz jeden z czołowych popularyzatorów folkloru i gwary warszawskiej.

Adam Busse

Warszawa: Szczątki kolejnego słonia leśnego odnalezione na budowie metra

Osoby pracujące przy budowie północno-wschodniego odcinka linii metra na warszawskim Zaciszu odnalazły szczątki należące najprawdopodobniej do słonia leśnego. To już kolejne szczątki przedstawiciela tego gatunku, które wykopano podczas prac przy rozbudowie M2.

Warszawska Noc Muzeów przełożona!

W związku z pandemią koronawirusa stołeczny ratusz podjął decyzję o przełożeniu warszawskiej Nocy Muzeów. Pierwotnie wydarzenie miało odbyć się 16 maja, wedle obecnych ustaleń impreza zostanie zorganizowana w drugiej połowie września.

ŁUK TRIUMFALNY: spór o pomnik Bitwy Warszawskiej Video

Projekt pomnika Bitwy Warszawskiej już w momencie ogłoszenia wywołał ostre dyskusje. Jego „skręcona”, abstrakcyjna forma przez jednych uważana jest za atut, przez innych za największą wadę. Autorzy z kanału "Radosław Gajda & Natalia Szcześniak":https://www.youtube.com/channel/UCFgktyAQdfcHmIbubYPCnHQ analizują projekt i zastanawiają się m.in., czemu nie zdecydowano się na... łuk triumfalny. Zobaczcie sami!

Z dziejów międzywojennej Warszawy Galeria

Jak wyglądał przed wojną warszawski dworzec kolejowy, a jak stołeczny szpital? W jaki sposób ubrani byli mieszkańcy przechadzający się po ulicach miasta? Oto zbiór zdjęć, które przypominają o niezapomnianym, międzywojennym klimacie Warszawy!

Odkrywki – jak odkryć historię zabytków? Video

Z zabytkowymi budynkami bywa czasem podobnie jak z popularnymi zdrapkami – by odkryć skarb, trzeba zajrzeć pod pierwszą warstwę... "Radosław Gajda & Natalia Szcześniak":https://www.youtube.com/channel/UCFgktyAQdfcHmIbubYPCnHQ w swoim nowym materiale pokazują, że niektóre budowle mogą mieć dłuższą historię, niż nam się wydaje. A to wszystko na przykładzie warszawskiego Starego Miasta! Zobaczcie sami!

Badania szczątków z największej nekropolii Piastów – prace obejmą m.in. rekonstrukcje twarzy

Do grudnia 2020 r. mają potrwać szczegółowe badania, w tym datowanie oraz analiza DNA, szczątków kostnych Piastów pochowanych w Kaplicy Królewskiej i krypcie katedry w Płocku (w Mazowieckiem). Prace obejmą także rekonstrukcje twarzy dokonywane na podstawie trójwymiarowych skanów czaszek.

Redakcyjne

Sonda Histmag.org: Czy uważasz, że wybudowanie w stolicy łuku triumfalnego upamiętniającego Bitwę Warszawską to dobry pomysł?

W ostatniej sondzie zapytaliśmy czy uważacie, że wybudowanie w stolicy łuku triumfalnego upamiętniającego Bitwę Warszawską to dobry pomysł? Zobaczcie sami, jak głosowali nasi Czytelnicy! Teraz z okazji zbliżających się Walentynek kierujemy do Was pytanie o to, którą historyczną parę można określić mianem „pary wszech czasów”?

Mazowieckie: W Wiśle odkryto statek transportowy sprzed kilkuset lat

Wrak dużego statku transportowego sprzed kilkuset lat odkryli archeolodzy w Wiśle na wysokości Łomianek Dolnych, na północ od Warszawy. Zdaniem znalazców jest to najpewniej szkuta, czyli jednostka, która mogła przewieźć nawet 100 ton towarów.

Mazowieckie: archeolodzy odkryli zaginione średniowieczne wsie

W okolicach Konstancina i Karczewa na terenach zalewowych Wisły na południe od Warszawy, archeolodzy odkryli pozostałości zaginionych średniowiecznych wsi. Natknęli się też na ślady pobytu po osadnikach z Pomorza, Holandii i Niemiec sprzed kilkuset lat.

Warszawa: Na budowie II linii metra znaleziono szczątki tura

Pracownicy na budowie II linii metra odnaleźli szczątki potężnego zwierzęcia na głębokości około ośmiu metrów pod ziemią na stacji C21 "Bródno". Pierwsze rozpoznanie wskazuje, że to kości tura – poinformował w czwartek stołeczny ratusz.

Ulice i kamienice: świat luksusu na Foksal Video

W nowym odcinku na swoim kanale "Radosław Gajda & Natalia Szcześniak":https://www.youtube.com/channel/UCFgktyAQdfcHmIbubYPCnHQ przyglądają się trzem niezwykłym budynkom z warszawskiej ulicy Foksal: arystokratycznemu pałacykowi oraz luksusowym kamienicom, którym właśnie przywracany jest dawny blask. Warto zobaczyć!

XXVIII Targi Książki Historycznej w Warszawie w obiektywie Histmag.org!

Od 28 listopada do 1 grudnia 2019 r. trwają Targi Książki Historycznej w Warszawie. Zobacz naszą fotorelację z XXVIII edycji tej imprezy!

Powstanie Warszawskie w obiektywie Eugeniusza Lokajskiego „Broka” Galeria

Eugeniusz Lokajski (1908-1944) był wybitnym polskim lekkoatletą, olimpijczykiem, porucznikiem AK oraz fotografem-amatorem. Zginął w trakcie Powstania Warszawskiego – Niemcy zbombardowali budynek, do którego poszedł po filmy do aparatu. Przed śmiercią udało mu się jednak na dziesiątkach bardzo ciekawych zdjęć uwiecznić powstańcze życie codzienne i walki – warto się zapoznać z tą dokumentacją! Uwaga: niewielka część zdjęć może zostać uznana za drastyczną.