Gabriela Nastałek-Żygadło

Magister historii, absolwentka Uniwersytetu Wrocławskiego i doktorantka w Instytucie Historycznym UWr. Interesuje się historią Polski po 1945 r. ze szczególnym uwzględnieniem historii filmu oraz kabaretu polskiego.

Ciekawostki i rocznice

Polska Pani Doubtfire – rocznica premiery filmu „Poszukiwany, poszukiwana”

Dokładnie 22 kwietnia 1973 roku na ekrany kin weszła jedna z najbardziej znanych komedii Stanisława Barei. „Poszukiwany, poszukiwana,” gdyż taki nosiła tytuł, swój sukces w równej mierze zawdzięczała brawurowej roli Wojciecha Pokory, co delikatnej satyrze na pereelowską rzeczywistość. Do dziś śmiejemy się z prób określenia zawartości „cukru w cukrze”, a przede wszystkim ze słodkiej nieporadności historyka sztuki, który z dnia na dzień musiał stać się „profesjonalną pomocą domową.”

Artykuły

„Piątka z ulicy Barskiej” i czarna legenda podziemia niepodległościowego

„Piątkę z ulicy Barskiej” można potraktować jako reprezentacyjny koszyk produktów z socjalistycznego supermarketu. W filmie Aleksandra Forda z 1954 roku odnajdziemy bowiem przegląd głównych motywów socrealistycznej myśli filmowej…

Opinie

Nowa przygodo przybywaj – Indiana Jones i rewolucja w kinie

Jest inteligentny, przystojny, męski, odważny, oczytany, romantyczny, łobuzerski – z jednej strony szarmancki wobec kobiet, z drugiej gotowy okazać swe nieco bardziej cyniczne oblicze. Stał się ikoną kina przygodowego, a jednocześnie (być może w sposób nie do końca zamierzony) jednym z największych popularyzatorów badań archeologicznych. W czerwcu Indiana Jones obchodził swoje 33 urodziny na filmowym ekranie.

Opinie

„Przygoda na Mariensztacie” - ballada na cześć socjalistycznego miasta

25 stycznia 1954 ekrany polskich kin po raz pierwszy rozbłysły kolorami. Tego dnia miała miejsce premiera pierwszego barwnego polskiego filmu pełnometrażowego, komedii „Przygoda na Mariensztacie” w reżyserii Leonarda Buczkowskiego. Obraz szybko zdobył sympatię widzów, stając się jednocześnie przykładem wzorcowego filmu socrealistycznego...

Artykuły

Szekspir science-fiction - o filozofii i twórczości Philipa K. Dicka

Gdyby żył, w tym roku skończyłby 85 lat. Jednak pomimo stosunkowo niedługiego, bo 54-letniego życia udało mu wejść do grona najpopularniejszych i najbardziej docenianych pisarzy S-F. Borykający się z uzależnieniem od narkotyków, przeróżnymi fobiami i dolegliwościami natury psychicznej i fizycznej, „nałogowy monogamista,” przez wielu czytelników uważany jest za geniusza, którego ponure wizje przyszłości niebezpiecznie przystają do współczesnych czasów. W dniu 16 grudnia 1928 r., w Chicago na świat przyszedł Philip Kindred Dick.

Opinie

Dobranocka – dziecięcych wspomnień czar

Nie milkną głosy oburzenia na informację, że z anteny telewizyjnej „Jedynki” zniknie „Dobranocka”. W jej obronie stanęli m.in. Rzecznik Praw Dziecka oraz wiceszef Sejmowej Komisji Kultury i Środków Przekazu. Co takiego każe „poważnym” ludziom bronić niepoważnego, bo skierowanego do dzieci, programu?

Opinie

Książkowi idole młodzieńczych lat

W czasach gdy siedzenie przed komputerem zastępowała gra w klasy (w wersji żeńskiej) lub „w wojnę” (w wersji męskiej) fascynowaliśmy się ich przygodami, marząc by nam – choć raz – przytrafiły się takie same. Egzotyczne wyprawy Tomka Wilmowskiego czy bardziej „swojskie” przygody Paragona i Mandżaro bawiły, mroziły krew w żyłach, a niekiedy wzruszały…

Opinie

Kraftwerk - muzyka totalna

Już w czerwcu bieżącego roku, podczas poznańskiego Malta Festival zagra niemiecka grupa Kraftwerk. Pionierzy muzyki elektronicznej, „ojcowie chrzestni” muzyki techno i synth popu od ponad trzydziestu lat cieszą się niesłabnącą popularnością na całym świecie. Co sprawia, że każda wiadomość o ich występie elektryzuje tysiące fanów?

Artykuły

Dzieciństwo ze zbrodnią w tle – seriale sensacyjne lat 80.

Bajeczne plaże, seksowne kobiety, ultranowoczesne gadżety, zabójczo (zazwyczaj) przystojni, wysportowani detektywi (tudzież policjanci, pracownicy rządowych fundacji etc.) – oto rzeczywistość większości seriali sensacyjnych z lat osiemdziesiątych, do dziś cieszących się nieprzemijającą popularnością…

Ciekawostki i rocznice

Smutny uśmiech arlekina (rocznica premiery „Eroiki” Andrzeja Munka)

Polska szkoła filmowa pozostawiła po sobie kilka dzieł prawdziwie wybitnych. Jednym z nich jest „Eroica” Andrzeja Munka. Od jej pojawienia się na polskich ekranach mija 55 lat.

Ciekawostki i rocznice

„Młodzi gniewni” – rewolucja w polskim filmie dokumentalnym lat 70.

Krzysztof Kieślowski – niezapomniany mistrz kina moralnego niepokoju, Marek Piwowski – reżyser kultowego „Rejsu”, i Krzysztof Gradowski – autor nieśmiertelnej „Akademii Pana Kleksa”. Wszyscy trzej początek swojej filmowej drogi związali z filmem dokumentalnym, który dzięki nim przeszedł prawdziwą rewolucję. Głośne debiuty z początku lat 70. dały początek „nowej zmianie” w polskim filmie dokumentalnym.

Recenzje

Tadeusz Lubelski – „Historia niebyła kina PRL” – recenzja i ocena

Recenzję tej niezwykłej książki pozwolę sobie rozpocząć od osobistego wspomnienia. Prowadząc ongiś kwerendę w Archiwum Akt Nowych, natknęłam się na scenariusz (a raczej zarys scenariusza) filmu, który miał obrazować „powrót do Macierzy” Ziem Zachodnich, prezentując te tereny jako krainę „mlekiem i miodem płynącą”. Film nigdy nie doczekał się realizacji, a ja, zaśmiewając się w duchu, zaczęłam się zastanawiać, ileż takich niezrealizowanych „perełek” zdarzyło się w polskiej kinematografii.

Ciekawostki i rocznice

„Kargul podejdź no do płota”. „Sami swoi” – rocznica powstania

Już kolejne pokolenie Polaków zaśmiewa się oglądając perypetie rodzin Kargula i Pawlaka, którzy z Kresów przywędrowali na Ziemie Zachodnie. Historia dwóch zwaśnionych sąsiadów, których domostwa po wojennej zawierusze ponownie zaczęły ze sobą graniczyć to nie tylko kultowa już komedia, ale także opowieść, w której spora część z naszych rodziców i dziadków może odnaleźć okruchy własnego życia.

Recenzje

Anna Misiak – „Kinematograf kontrolowany” – recenzja i ocena

Skąd w polskim kinie brały się „półkowniki”? Na czym opierał się słynny Kodeks Produkcyjny w USA? Jak wyglądały mechanizmy cenzury filmów w Polsce i w Stanach Zjednoczonych? Odpowiedź na wszystkie te pytania można odnaleźć w książce Anny Misiak „Kinematograf kontrolowany”.

Artykuły

Femme fatale, czyli wszystko co powinniście wiedzieć o słynnych kobietach dwudziestolecia międzywojennego

Femme fatale: piękne, utalentowane, inteligentne. Zostawiły po sobie trwały ślad w dziejach. Szokowały i intrygowały. Nie bały się iść pod prąd ówczesnych konwenansów. Aktorka, projektantka mody i malarka – ikony dwudziestolecia międzywojennego. Zaznały chyba wszystkiego... oprócz prawdziwej miłości.

Artykuły

„Wyobraźcie sobie Państwo....”. Satyryczny portret problemów dnia codziennego w PRL-u w twórczości kabaretu „Elita”

Na kabaretowej scenie są obecni od blisko 41 lat. „Rycerzy Trzech”, „Kurna chata”, „Z pamiętnika młodej lekarki” – to tylko niektóre tytuły autorstwa (lub współautorstwa) grupy satyryków związanych na stałe z Wrocławiem. Kabaret „Elita” – bo o nim tu mowa – wypracował ogromy dorobek artystyczny, niemalże tydzień po tygodniu komentując zastaną rzeczywistość.

Recenzje

„Kino klasyczne. Historia kina, tom 2” – red. T. Lubelski, I. Sowińska, R. Syska

Któż z nas nie kojarzy pamiętnej sceny pojedynku w „Samo Południe”, ileż westchnień wzbudzały perypetie Vivien Leigh i Clarka Gable’a w nieśmiertelnym „Przeminęło z wiatrem”, ile wzruszeń do dziś wywołuje piosenka „Somewhere over the Rainbow” w wykonaniu Judy Garland w „Czarnoksiężniku z krainy Oz”, wreszcie kogóż z nas nie śmieszyły przygody Królika Bugsa czy Myszki Miki? Wielkie nazwiska, filmy, pomniki, legendarne ujęcia. Proszę państwa – witamy w świecie kina klasycznego.

Recenzje

„Kino nieme. Historia kina, tom 1”– red. T. Lubelski, I. Sowińska, R. Syska – recenzja i ocena

Brakowało Wam informacji o początkach kinematografii? Dzięki publikacji krakowskiego Universitasu Waszym cierpieniom nadszedł definitywny koniec.

Artykuły

Czarno-biały protest. Problemy społeczne Polaków w „Czarnej serii” Polskiej szkoły dokumentu

Są krótkie, trwają po kilkanaście, a nawet po kilka minut. W czarno-białych barwach przedstawiają „busz po polsku” z połowy lat 50. Prostytutki, mieszkańcy ruin, alkoholicy, chuligani... – to tylko niektórzy główni bohaterowie. Dokumenty nakręcone – z dzisiejszego punktu widzenia – w bardzo archaicznym stylu nadal wywołują duże wrażenie. Warto poznać „Czarną serię” Polskiej szkoły dokumentu.

Artykuły

Od Montmartre’u do Berlina. Krótka historia kabaretu europejskiego

Dawny kabaret różnił się od współczesnego. Nie był to tylko typ przedstawienia, ale przede wszystkim specyficzne miejsce, gdzie w oparach dymu i przy lampce (bądź butelce) wina spędzało się intrygujące wieczory, których impresje możemy do dziś podziwiać na obrazach Toulouse-Lautreca. Smak zakazanego owocu, bunt przeciw zgrzybiałym filistrom i życie artystycznej bohemy – witamy w kabarecie...

Artykuły

Bikiniarze – portret subkultury

Lata 50. XX w. to szczególny okres w dziejach polskiej kultury. Do socrealistycznej rzeczywistości zaczęło przenikać coś, co konsekwentnie negowało obowiązujące prawidła. Obok zetempowskich uniformów zaczęły pojawiać się kolorowe krawaty, pasiaste skarpetki i dziwne kapelusze, a ich właściciele zaczęli być znani jako „bikiniarze”.

Artykuły

Walka o pokój. Propaganda antywojenna lat 50. w polskim filmie dokumentalnym

Uśmiechnięte dziecięce twarze, entuzjastyczne deklaracje, wiece pod sztandarami z charakterystycznym białym gołąbkiem… To tylko niektóre z obrazów, które nieodmiennie kojarzą się tzw. „ruchem pokoju”, który od końca lat 40. opanował przestrzeń publiczną w Polsce, a także we wszystkich pozostałych krajach Bloku Wschodniego.

Pierwszy polski
portal historyczny

Zamów newsletter

Zapisz się, aby otrzymywać przegląd najciekawszych tekstów prosto do skrzynki mailowej. Tylko wartościowe treści, zawsze za darmo.

Zamawiając newsletter, wyrażasz zgodę na użycie adresu e-mail w celu świadczenia usługi. Usługę możesz w każdej chwili anulować, instrukcję znajdziesz w newsletterze.

Portal

Histmag.org - o nas

Kontakt

Tematy

Wesprzyj nas!

Polecamy

Nasze e-booki i audiobooki

Współpraca