Pełne średniowiecze

Małpy w modlitewniku, czyli średniowieczne dekoracje i ich tajemnice

W dojrzałym średniowieczu popularne stają się w Europie modlitewniki, których dekoracja wprawia w zdumienie. Obok scen biblijnych pojawiają się ilustracje humorystyczne, a często po prostu sprośne. Dlaczego?

Aleksandra Niedźwiedź

Wywiady

Elżbieta Cherezińska: Świętosława i Bolesław to bohaterowie pozbawieni kompleksów

Kim była Sygryda Storada, czyli Świętosława? Dlaczego czasy Piastów to doskonały materiał na powieść? O wydarzeniach sprzed tysiąca lat i powieściach „Harda” i „Królowa” rozmawiamy z Elżbietą Cherezińską, autorką bestselerowych powieści osadzonych w przeszłości.

Dariusz Wierzański

Bitwa pod Hastings 1066 – bitwa, która ukształtowała średniowieczną Anglię

Bitwa pod Hastings z 14 października 1066 roku to zapewne jedno z najważniejszych wydarzeń w angielskiej historii. Starcie wyznaczyło kierunek dla Anglii, którą dzisiaj znamy. Jak doszło do bitwy i dlaczego wygrał ją Wilhelm Zdobywca?

Karol Kantorski

„Każdy człowiek wierzy bez jakiejkolwiek wątpliwości w sąd boży”. Średniowieczne ordalia

Ordalia, czyli sądy boże, były w średniowieczu jednym ze środków dowodowych w procesach. Dlaczego wierzono, że noszenie rozgrzanego żelaza czy pojedynek są w stanie rozstrzygnąć sądowy spór?

Marcin Tomczak

Dlaczego Europa drżała przed Wikingami?

Średniowieczna Europa to nie tylko świat katedr, bohaterskich rycerzy i rozmodlonych mnichów. To również kontynent przepełniony strachem. Największy lęk budzili dzicy najeźdźcy z Północy - Wikingowie.

Robert Ferguson

Jak wyglądał Kraków 1000 lat temu? video

Można to zobaczyć na fragmencie niezwykłej rekonstrukcji 3D wraz z komentarzem. Film jest fragmentem dużo większego projektu wirtualnej rekonstrukcji stworzonej przez MM Interactive w 2006 roku. W projekcie wykorzystano lata pracy historyków i archeologów. Zobaczcie sami jak wyglądała przyszła stolica Polski w średniowieczu.

Maciej Zaremba

Miecz i krzyż – Marcin Sałański o zakonach rycerskich w radiowej Czwórce

Jak połączyć fach rycerski z pobożnością zakonnika? O templariuszach i krzyżakach mówił 24 września w audycji „Zaklinacze czasu” Czwartego Programu Polskiego Radia nasz publicysta Marcin Sałański.

Tomasz Leszkowicz

Bitwa pod Stamford Bridge: łabędzi śpiew Harolda Godwinsona

W dzisiejszych czasach połączenie słów „bitwa” i „Stamford Bridge” może kojarzyć się ze spotkaniami na londyńskim stadionie Chelsea pomiędzy gospodarzami i Arsenalem. Jednak wydarzenia mające miejsce ponad 950 lat temu miały nieporównywalnie dramatyczniejszy przebieg niż mecz o mistrzostwo Anglii.

Szymon Antosik

Roman Konik – „W obronie Świętej Inkwizycji” – recenzja i ocena

Największy terror w dziejach. Prefiguracja Gestapo i WCzeka. Ogrom zbrodni, ludobójstwo w imię Chrystusa... A może po prostu temat tyleż dobrze zbadany przez historyków, co w przestrzeni społecznej rozumiany w skrajnie powierzchowny sposób?

Łukasz Ścisłowicz

Granatem w niewiernych

W ręce izraelskich naukowców trafiły rzadkie wykopaliska archeologiczne. Wśród nich znajduje się średniowieczny granat używany do odpierania ataków krzyżowców.

Mikołaj Kwiatkowski

Prokuj: brat Mieszka I?

Prokuj to postać zagadkowa. Mieszko I miał dwóch braci. Jeden z nich zginął ok. 963 r., drugi walczył z Hodonem pod Cedynią. Historycy stworzyli jednak teorię, zgodnie z którą był jeszcze jeden syn Siemomysła. Kim on był i czy w ogóle istniał?

Adam Lubocki

Cnotliwi czy rozrywkowi? Duchowieństwo średniowieczne od niecodziennej strony

W średniowieczu życie polskich duchownych wyglądało „nieco” inaczej niż dziś. Jakie ubrania mogli nosić duchowni, czy pozwalano im na noszenie broni i chodzenie do karczmy? Wreszcie – jaką wagę przywiązywano do celibatu?

Marcin Tomczak

Wiara w cudotwórczą moc królów - jak przetrwała przez stulecia?

Wiara w cudotwórczą moc królów Anglii i Francji trwała w Europie przez niemal 800 lat. Czy monarchowie rzeczywiście potrafili leczyć? Jeśli nie, to skąd wzięło się przekonanie o ich nadzwyczajnych zdolnościach?

Marcin Tomczak

Jak wikingowie zbudowali średniowieczną Ruś?

Na Zachodzie wikingowie byli okrutnymi grabieżcami, na Wschodzie przyczynili się do powstania państw. W jaki sposób nordyccy wojownicy i kupcy stworzyli średniowieczną Ruś?

Philip Parker

Święta Kinga - wzorzec świętej władczyni

Święta Kinga, małżonka Bolesława Wstydliwego poza wyjątkową pobożnością odznaczała się także... niezwykłą gospodarnością w zarządzaniu majątkiem.

Ewelina Kazienko

Dominik W. Rettinger - „Wiara i Tron” - recenzja i ocena

Biskup, kochający brat czy gorliwy misjonarz? Kim na kartach tej powieści jest święty Wojciech z rodu Sławnikowiców?

Kamil Kartasiński

„Świat średniowiecznych rycerzy” na liście bestsellerów Ebookpoint.pl!

Wydana przez nas dwa tygodnie temu książka Antoniego Olbrychskiego cieszy się dużą sympatią Czytelników. Kilka dni temu znalazła się na 30. miejscu listy najpopularniejszych e-booków w księgarni Ebookpoint.pl. Kup naszego e-booka i poznaj lepiej świat średniowiecznych rycerzy!

Michał Świgoń

Krucjaty, miecz i krzyż. Duchowość rycerzy doby krucjat

Krucjaty były popularne w wiekach średnich. Zgodnie z panującym w średniowieczu przekonaniem zbawienie najłatwiej było osiągnąć przez wyzbycie się majątku i poświęcenie życia pokornej służbie bożej. Jak w takim razie o przychylność niebios zabiegali rycerze, łaknący sławy, bogactwa i wojaczki?

Egzotyczne dary w grobie wikińskich arystokratów

W bogatym grobie z X w. odkrytym w południowo-wschodniej Danii znaleziono monety pochodzące z obszarów dzisiejszego Afganistanu.

Elżbieta Sieradzka

Wydarzenia

„Średniowiecze da się lubić” w Krakowie

Od weekendu *2-3 lipca przez następne wakacyjne soboty i niedziele* w Barbakanie i innych oddziałach Muzeum Historycznego Miasta Krakowa odbywać się będzie kolejna edycja imprezy *"Średniowiecze da się lubić"*. Jak co roku, dla miłośników kultury i obyczajowości średniowiecza oraz tych, którzy jeszcze nie są do końca przekonani do tej epoki, organizatorzy przygotowali wiele atrakcji, w tym gry terenowe, warsztaty, inscenizacje, pokazy rzemiosła.

Reklama

Reklamy

Conn Iggulden – „Czas zemsty” (Cykl Zdobywca, tom 3) (informacja)

Już wkrótce polska premiera trzeciego tomu cenionego na całym świecie cyklu „Zdobywca”. Poprzednie tomy: „Narodziny Imperium” oraz „Władcy Łuku” zyskały status bestsellerów!

Reklama

Pojedynki sądowe w Polsce średniowiecznej

Słowo „pojedynek”, zwłaszcza w kontekście średniowiecza, budzi skojarzenia dość jednoznaczne: dwóch rycerzy, odzianych w pełne zbroje, potykających się w szrankach o honor, dla sławy czy ku uciesze gawiedzi. Właściwie nie ma powodów, by wątpić w ten nieco stereotypowy obraz. Warto jednak nadmienić, że średniowieczny porządek świata wcale nie musiał stanąć na głowie, by ostrza skierowali przeciw sobie rycerz z… chłopem.

PREMIERA: Antoni Olbrychski – „Pojedynki, biesiady, modlitwy. Świat średniowiecznych rycerzy”

Bez rycerzy nie potrafimy wyobrazić sobie średniowiecza, po dziś dzień nas fascynują. Co w naszych wyobrażeniach o nich jest prawdą, a co fikcją? Odpowiedź przyniesie lektura książki: „Pojedynki, biesiady, modlitwy. Świat średniowiecznych rycerzy”.

Michał Świgoń

My Słowianie wiemy jak... zrobić krzywdę bliźniemu

Tak przynajmniej twierdził Helmold – XII wieczny niemiecki kronikarz, który opisywał chrystianizację ludów słowiańskich. Według niego nasi przodkowie byli uparci, podstępni i bezwzględni. Brutalnym prześladowaniom misjonarzy nie było końca. Mimo tego udało się poskromić „lwa”, wchodząc wprost do jego paszczy.

Mateusz Balcerkiewicz

Ryszard Jan Czarnowski , Eugeniusz Wojdecki

Jakie są początki Wilna?

Bez Wilna polska kultura byłaby niepełna, tym bardziej że stolica polskich Kresów to miasto pełne legend. Jaki były jego początki?

Dobrawa, Sygryda, Rycheza. Kobiety w dyplomacji Piastów

Jaką rolę w politycznych ambicjach Piastów odegrały kobiety?

Robert F. Barkowski – „Tajemnice początków państwa polskiego 966” – recenzja i ocena

Kim był Mieszko? Wikingiem? Waregiem? Słowianinem? Geniuszem politycznym czy typowym polskim cwaniakiem? Skąd się w ogóle Piastowie wzięli na nadwartańskich ziemiach – czy była to inwazja czy przewrót polegający na obaleniu poprzedniej dynastii książęcej? O tym nie dowiecie się państwo z książki Roberta Barkowskiego.

Michał Staniszewski

Archeolodzy na tropie pierwszej poznańskiej fary

Kolegiata św. Marii Magdaleny pełniła funkcję najważniejszego kościoła lewobrzeżnego Poznania od 2. poł. XIII aż do końca XVIII w. W miejscu, gdzie kiedyś stał monumentalny kościół, dzisiaj znajduje się Plac Kolegiacki. Trwające właśnie badania archeologiczne mają za zadanie przywrócić pamięć o dawnej świątyni.

Elżbieta Sieradzka

„Albowiem wolą Bożą jest wasze uświęcenie”. Kult świętych w średniowieczu

Święci na przestrzeni minionych wieków odgrywali istotną rolę w chrześcijaństwie ze względu na ich pośrednictwo między Ludem Bożym a samym Bogiem. Wpływ na pobożność ludzi średniowiecza miał przede wszystkim kult maryjny i chrystologiczny. Zaraz po nich rozprzestrzenił się na szeroką skalę kult świętych męczenników i wyznawców, których czczono poprzez oddawanie hołdu relikwiom z ich szczątkami.

Ewelina Kazienko

Wydarzenia

W kraju Mieszka I. Wystawa w Bibliotece Śląskiej z okazji 1050. rocznicy Chrztu Polski

Biblioteka Śląska słynie z ciekawie przygotowanych wystaw rocznicowych, podczas których prezentowane są najciekawsze zbiory instytucji związane z określoną tematyką. Tym razem czytelnicy mogą zapoznać się z ekspozycją dotyczącą Mieszka I oraz Chrztu Polski.

Kamil Kartasiński

O „Elicie władzy w Królestwie Jerozolimskim” - rozmowa z Marcinem Sałańskim w TOK FM

Marcin Sałański, autor artykułów w naszym portalu i e-booka „Elita władzy w Królestwie Jerozolimskim (1174–1185)” opowiadał w audycji „OFF Czarek” w radiu TOK FM o niezwykłym świecie średniowiecznej elity Królestwa Jerozolimskiego. Posłuchajcie zapisu tej audycji!

Redakcja

Bardzka Madonna najstarszą rzeźbą sakralną w Polsce

Według najnowszych badań, znajdująca się w Bardzie figura Matki Bożej powstała wcześniej niż sądzono. Jeśli doniesienia się potwierdzą może zostać uznana za najstarszą rzeźbę sakralną w Polsce.

Orędowniczki chrześcijaństwa w Europie Ranking video

Niekiedy chrzest był warunkiem małżeństwa z chrześcijańską księżniczką, czasem jednak władczynie potrzebowały kilku lat, by skłonić mężów do przyjęcia sakramentów. Możemy jednak śmiało powiedzieć, że chrześcijaństwo w Europie było… kobietą.

Marek Teler

Gdzie odbył się chrzest Mieszka?

Mieszko I mógł być ochrzczony, w Poznaniu w kaplicy pałacowej, której relikty odkryto na Ostrowie Tumskim – uważa archeolog prof. Hanna Kóćka-Krenz z Instytutu Prahistorii UAM. Jej zdaniem skromną wiedzę na temat początków polskiej państwowości wzbogacić mogą prace archeologiczne.

Opinie

Długie narodziny Polski

Człowiek w swojej naturalnej chęci porządkowania rzeczy próbuje wyznaczyć konkretną datę początku i końca wydarzenia lub procesu. W przypadku kształtowania państwowości to zadanie karkołomne. Początków narodu i państwa polskiego może być co najmniej kilka, bo przecież państwo to nie tylko forma organizacji społeczeństwa, ale także abstrakcyjna wartość z którą czujemy się związani.

Sebastian Adamkiewicz

Opinie

Kiedy powstała Polska?

Polska nie powstała nagle. Nie stworzył jej wielki wybuch czy też moc nieogarniętych wzruszeń. Nie wydobyła się ani z wody chrzcielnej Mieszka I, ani z kurzu spod kopyt rycerzy grunwaldzkich. Kiedyś jednak przecież powstać musiała – nie tylko jako państwo, ale konstrukt kulturowy służący do samoidentyfikacji.

Sebastian Adamkiewicz

Pułapki historii. Historiografia chrztu Polski od średniowiecza do współczesności

Chrzest Polski rozbudzał wyobraźnię i zainteresowanie praktycznie wszystkich pokoleń historyków. Prześledzenie historiografii tego wydarzenia doskonale pokazuje wyobrażenia naszych przodków o początkach dziejów państwa oraz dzieje pisarstwa historycznego.

Igor Rosa

Mieszko I przyjął chrzest... i co dalej?

Zmiana religii całego państwa nie jest jednorazowym aktem, który można zamknąć w dacie 966. Co rzeczywiście zmieniło się wówczas w życiu mieszkańców ziem polskich? Jaki wpływ wywarła decyzja księcia rezydującego w Gnieźnie na życie mieszkańców odległych osad, rozrzuconych wśród puszczy? Jak traktował nowy kult sam Mieszko? Wiele z tych pytań na zawsze pozostanie bez odpowiedzi...

Monika Juzepczuk

Między próżnością a pobożnością. Chrzest Polski i Mieszko I: uwagi społeczno-gospodarcze

Wraz z momentem, gdy barbarzyński wódz obmył swe ciało w rytualnym basenie i zmówiono nad nim chrześcijańskie modlitwy – wprowadził swój kraj na karty historii. Pytanie tylko czy wychowany w warunkach ciągłej walki o bogactwa i władzę plemienny lider myślał o przyszłości rodzącego się państwa czy może kierował się prostym egoizmem – kręcącym się wokół pieniędzy i jego własnych kompleksów.

Marcin Sałański

„Krzyż i korona” – premiera popularnonaukowego filmu o chrzcie Polski

Dlaczego Mieszko I przyjął chrzest - co mógł na tym zyskać, a co stracić? Kiedy i gdzie ochrzczono naszego pierwszego historycznego władcę? Czy Mieszko rzeczywiście zwalczał skutecznie starą wiarę i zabiegał o chrystianizację swych poddanych? Premiera filmu, który w barwny sposób przybliży odpowiedzi na te pytania, odbędzie się w kwietniu w TVP1 i TVP Historia.

Druga osada wikingów za Oceanem?

Obecność wikingów w Ameryce Północnej poświadczona jest od ponad 50 lat. Najprawdopodobniej jednak ekspansja wojowniczych żeglarzy sięgnęła dalej, niż podejrzewano.

Krucjaty – skąd się wzięły i dlaczego fascynują? Video

Krucjaty to jedno z najbardziej znanych zjawisk w historii średniowiecza. Dlaczego warto je poznać? Jakie motywy pchały ludzi do wyprawy do Ziemi Świętej? Czy czegoś możemy się z tego nauczyć? Opowiada o tym Marcin Sałański, nasz publicysta i autor e-booków „Wyprawy krzyżowe. Zderzenie dwóch światów” oraz „Elita władzy w Królestwie Jerozolimskim 1174-1185”.

Marek Teler

Miecz i sakiewka. Wyprawy krzyżowe i gospodarka

Z krucjatami najczęściej kojarzą się nam potyczki krzyżowców z Saracenami. Ale obecność łacinników na bliskim wschodzie nie miała jedynie aspektu militarnego. Śladem krzyżowców do Palestyny przybywali także kupcy z Europy, którzy w walkach z niewiernymi widzieli okazję do pomnożenia swojego majątku.

Michał Kulbiński

Krzysztof Ożóg – „966. Chrzest Polski” – recenzja i ocena

Chrzest z 966 r. jako fundament Polski zbudowanej na wierze w Chrystusa i początek historii narodu, u korzeni którego tkwi Ewangelia. W tym duchu początkom Polski i okolicznościom jej chrztu przygląda się Krzysztof Ożóg.

Przemysław Chudzik

Mieszko III Stary – ostatnie lata panowania Video

W 1194 roku zmarł Kazimierz II Sprawiedliwy, a jego brat Mieszko III Stary ponownie podjął walkę o władzę zwierzchnią w Polsce. Na przeszkodzie stanął mu małoletni bratanek – Leszek Biały.

Kościół bośniacki – dyskusja o średniowieczu czy o współczesności?

Kościół bośniacki można by z powodzeniem wykorzystać np. do kwestionowania obecnych granic serbsko-bośniackich lub chorwacko-bośniackich. Albo też po to, aby udowodnić odwieczną „bośniackość” terenów obecnej Republiki Serbskiej ([_Republika Srpska_]).

Paweł Cholewicki

Burzliwe początki Polski. Znaleziono gród zniszczony przez pierwszych Piastów

Ślady po walkach z wojskami Mieszka I lub Bolesława Chrobrego odkryli archeolodzy w czasie wykopalisk w obrębie grodziska w Grodziszczu (woj. lubuskie).

Skąd pochodził Rollo?

Pochodzenie Rollona, wikińskiego założyciela Księstwa Normandii, od lat budzi kontrowersje wśród historyków. Teraz do sporu dołączają specjaliści od genetyki, licząc na ostateczne rozstrzygnięcie.

Kazimierz Sprawiedliwy – ostatnie lata panowania Video

Rywalizacja Mieszka Starego i Kazimierza Sprawiedliwego trwała z różnym nasileniem do śmierci Kazimierza w 1194 roku. Jaki był jej skutek?

Maciej Przybył – „Władysław Laskonogi” – recenzja i ocena

Książę krakowski, syn niezmordowanego Mieszka III Starego. Zręczny dyplomata, czy nieudolny przywódca? Jak powinniśmy dziś oceniać postać Władysława Laskonogiego?

Tomasz Grygier

Andrzej Nowak - „Dzieje Polski. Tom 2. Od rozbicia do nowej Polski” - recenzja i ocena

Rozbicie dzielnicowe, okres feudalnej decentralizacji, ale i okres intensywnego rozwoju gospodarczego i kulturalnego - oto tematyka drugiego tomu monumentalnych „Dziejów Polski” Andrzeja Nowaka.

Łukasz Ścisłowicz

Najaktywniejsze politycznie polskie królowe Ranking video

Ignacy Krasicki napisał w „Myszeidzie”: „My rządzimy światem, a nami kobiety”. Tak było również w przypadku polskich władców. Chociaż to królowie podejmowali najważniejsze decyzje polityczne, często kierowali się autorytetem swoich małżonek. Które polskie królowe najbardziej mieszały się do polityki?

Marek Teler

Mieszko III Stary walczy o swoją domenę Video

Na przełomie lat 70. i 80. XII wieku Mieszko III Stary stracił władzę na rzecz młodszego brata Kazimierza Sprawiedliwego oraz syna Odona. Wkrótce jednak ponownie podjął walkę o swoją domenę.

Wojskowość polska w dobie rozbicia dzielnicowego Video

Trwające prawie dwa stulecia rozdrobnienie Królestwa Polskiego na poszczególne dzielnice, księstwa i księstewka w naturalny sposób prowadziło do wybuchu wojen między Piastami. Jak wyglądała wojskowość w czasie, gdy na ziemiach polskich panowało rozbicie dzielnicowe?

Beletrystyka

Konanie starego mnicha

Każda wielka historia zaczyna się od narodzin niezwykłego bohatera. No, prawie każda. Są też bowiem takie, które zaczynają się od śmierci.

Robert Low

Średniowieczne techniki szermiercze

Średniowieczna szermierka to prawdziwa sztuka. Jeśli komuś walka mieczem europejskim kojarzy się z tępą rąbaniną pozbawioną finezji, to czas zweryfikować ten pogląd.

Łukasz Makowski

Piotr Włostowic oczami Kraszewskiego: Stara, ale nie (do końca) baśń

Losy Piotra Włostowica znane są ze średniowiecznych dzieł historycznych ( _Roczników_ Jana Długosza, _Kroniki polsko-śląskiej_, _Kroniki wielkopolskiej_ czy _Kroniki polskiej_ Wincentego Kadłubka) oraz zaginionego poematu _Carmen Mauri_, które stanowi jeden z nielicznych przykładów polskiej epiki rycerskiej. Jak był naprawdę?

Maciej Gaździcki

Mieszko Stary i Kazimierz Sprawiedliwy – konflikt dwóch braci Video

Dlaczego doszło do konfliktu dwóch synów Bolesława Krzywoustego: księcia wielkopolskiego Mieszka III Starego i Kazimierza II Sprawiedliwego, który doprowadził do kryzysu systemu senioralnego?