Zmarła Elżbieta Zawacka, jedyna kobieta wśród cichociemnych

opublikowano: 2009-01-10, 13:16
wolna licencja
W wieku stu lat zmarła w Toruniu Elżbieta Zawacka, kurierka Komendy Głównej AK, cichociemna, generał brygady WP, profesor doktor habilitowana nauk humanistycznych.
reklama

Urodziła się 19 marca 1909 r. w Toruniu. Skończyła matematykę na Uniwersytecie Poznańskim, przed wojną pracowała jako nauczycielka oraz angażowała się w działalność Przysposobienia Wojskowego Kobiet. W czasie kampanii wrześniowej służyła w kobiecych służbach pomocniczych podczas obrony Lwowa. Od października 1939 r. brała udział w konspiracji. Posługiwała się pseudonimami Zo i Zelma. Przez niemal całą wojnę pełniła służbę kurierską, zawożąc do Berlina paczki przekazywane później przez Szwecję do Londynu. Organizowała także inne szlaki kurierskie przez Niemcy. W lutym 1943 r. przejechała przez Niemcy, Francję i Hiszpanię do Gibraltaru, skąd przewieziono ją do Londynu, gdzie przedstawiła żądania gen. Stefana „Grota” Roweckiego w sprawie statusu kombatanckiego kobiet-żołnierzy AK. Do kraju powróciła szlakiem cichociemnych, zrzucona ze spadochronem. Brała udział w powstaniu warszawskim.

Po wojnie przez krótki czas przebywała na Zachodzie, po powrocie do kraju zaangażowała się w konspirację antykomunistyczną oraz podjęła pracę nauczycielki. Aresztowana przez UB w 1951 r., skazana na 10 lat więzienia, wyszła na wolność w 1955 r. Powróciła do pracy nauczycielskiej, w 1965 r. uzyskała doktorat w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Gdańsku (pracowała tam jako adiunkt), a w 1972 r. habilitację na Uniwersytecie Gdańskim. Powróciła do Torunia, gdzie pracowała w Instytucie Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Była twórcą Zakładu Andragogiki. W 1995 r. uzyskała tytuł profesora nauk humanistycznych.

Elżbieta Zawacka angażowała się w działalność kombatancką, z jej inicjatywy powstała Fundacja Archiwum i Muzeum Pomorskie Armii Krajowej oraz Wojskowej Służby Polek w Toruniu. Została odznaczona Orderem Orła Białego, Orderem Wojennym Virtuti Militari, Orderem Odrodzenia Polski oraz Krzyżem Walecznych. Stała się jedną z bohaterek książki 11 Dzielnych Ludzi wydanej przez Narodowe Centrum Kultury z okazji 90. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości.

Źródło:

reklama
Komentarze
o autorze
Tomasz Leszkowicz
Doktor historii, absolwent Uniwersytetu Warszawskiego. Publicysta Histmag.org, redakcji merytorycznej portalu w l. 2006-2021, redaktor naczelny Histmag.org od grudnia 2014 roku do lipca 2017 roku. Specjalizuje się w historii dwudziestego wieku (ze szczególnym uwzględnieniem PRL), interesuje się także społeczno-polityczną historią wojska. Z uwagą śledzi zagadnienia związane z pamięcią i tzw. polityką historyczną (dawniej i dziś). Autor artykułów w czasopismach naukowych i popularnych. W czasie wolnym gra w gry z serii Europa Universalis, słucha starego rocka i ogląda seriale.

Zamów newsletter

Zapisz się, aby otrzymywać przegląd najciekawszych tekstów prosto do skrzynki mailowej. Tylko wartościowe treści, zawsze za darmo.

Zamawiając newsletter, wyrażasz zgodę na użycie adresu e-mail w celu świadczenia usługi. Usługę możesz w każdej chwili anulować, instrukcję znajdziesz w newsletterze.
© 2001-2024 Promohistoria. Wszelkie prawa zastrzeżone