Władysław Łokietek (1260-1333)
Władysław Łokietek (mal. Jan Matejko) Władysław Łokietek był synem księcia kujawskiego Kazimierza I i jego trzeciej żony, Eufrozyny opolskiej. Na świat przyszedł najprawdopodobniej w 1260 lub 1261 roku. Gdy miał ok. 7 lat, Kazimierz kujawski zmarł, i Władysław wraz z rodzeństwem znalazł się pod opieką matki, rządzącej jako regentka na Kujawach Brzeskich oraz ziemi łęczyckiej i dobrzyńskiej (były to tereny, które nie trafiły pod rządy jego starszych, przyrodnich braci).
Od 1267 roku książę brzeski oraz dobrzyński – w tym drugim przypadku dzielił władzę wraz z braćmi. Następnie otrzymał także (po raz pierwszy) tytuł księcia sieradzkiego, sandomierskiego a w końcu, pod koniec lat 80. XIII wieku włączył się w walkę o tron małopolski. Początkowo Łokietek wspierał w staraniach o władzę nad dzielnicą Bolesława II mazowieckiego, ten jednak z nieznanych powodów zrezygnował z tych wysiłków, mimo ważnego zwycięstwa odniesionego pod Siewierzem w 1289 roku nad siłami sojuszników głównego konkurenta, Henryka IV Probusa.
Władysław Łokietek sam stał się więc pretendentem do rządów krakowskich i choć początkowo rywalizował na tym polu z Przemysłem II, księciem wielkopolskim, to obaj musieli podjąć współpracę w obliczu poszerzających się wpływów króla Czech Wacława II. Owocem wzajemnych relacji był tzw. układ o przeżycie, podpisany w 1293 roku przez Łokietka, Przemysła i Kazimierza II Łęczyckiego.
Na przełomie wieków nastąpiło nastąpiło załamanie sytuacji Łokietka, który musiał uciekać z kraju – według tradycji w latach 1300-1304 przebywał w Rzymie, wielce prawdopodobne są jednak też inne kierunki. W 1305 umiera Wacław II, a jego syn Wacław III de facto nie dociera nigdy do Polski. Władysław po powrocie do kraju zostaje więc ostatecznie księciem krakowskim, z kolei w 1314 roku przejmuje Wielkopolskę.
Książę przez wiele lat prowadził konflikt z Krzyżakami o Pomorze Gdańskie, a niezwykle istotny na tym polu okazał się rok 1320, kiedy to nastąpił sąd papieski w Inowrocławiu i Brześciu Kujawskim w tej sprawie. Wyrok był korzystny dla Władysława Łokietka, zakonnicy jednak złożyli apelację, wykorzystując przy tym zakulisowo swoje wpływy. W 1320 nastąpiło inne znamienite wydarzenie – Łokietek został koronowany na króla Polski i pod tym tytułem rządził przez 13 lat.
Pod koniec jego rządów miała miejsce istotna bitwa, w 1331 roku pod Płowcami. Choć nierozstrzygnięta, pod względem taktycznym okazała się krzyżacką porażką. Dwa lata później Władysław Łokietek zmarł, a schedę po nim przejął jego syn, Kazimierz, nazwany później przez potomnych Wielkim.
Władysław Łokietek po bitwie pod Płowcami (ilustracja z Albumu jubileuszowego Grunwald , Warszawa 1910). Władysław Łokietek – często zadawane pytania:
Jak wyglądała ekonomia za czasów Łokietka?
Rządy Władysława Łokietka były przełomowe pod różnymi względami. Na płaszczyźnie finansowej także można tu wymienić pewne szczególne wydarzenie – to za czasów tego właśnie władcy zaczęto bić na ziemiach polskich pierwszą złotą monetę, co niosło za sobą pewne realne konsekwencje. [CZYTAJ WIĘCEJ]
Czy ktoś inny miał szansę na zjednoczenie ziem polskich?
Łokietek nie był jedynym władcą starającym się o przejęcie wpływów na wszystkich polskich ziemiach. Takich osób było kilka, prawdopodobnie m.in. kuzyn Władysława, Mieszko cieszyński, którego starania jednak – jak pokazała historia – miały okazać się płonne. [CZYTAJ WIĘCEJ]
Władysław Łokietek - wizerunek z sarkofagu w katedrze wawelskiej (domena publiczna). Kim była żona władcy?
Książę, a później i król Polski, miał jedną żonę – Jadwigę Bolesławównę (córkę księcia kaliskiego Bolesława Pobożnego). Małżeństwo zawarto najpewniej w 1293 roku i było, jak to w tamtych czasach bywało, swoistym przypieczętowaniem relacji Łokietka z Przemysłem II, opiekunem Jadwigi. Jaka była królowa Polski z lat 1320-1333? [CZYTAJ WIĘCEJ]
Jakie było najsłynniejsze zwycięstwo Władysława Łokietka?
Pod koniec życia Łokietek wciąż prowadził walki z Zakonem krzyżackim. W 1331 roku doszło do starcia pod Płowcami, które jedynie pod względami taktycznymi okazało się polskim zwycięstwem. Było jednak niezwykle ważne, bo pokazało, że Krzyżacy nie są potęgą nie do pokonania na polu walki [CZYTAJ WIĘCEJ]
